장음표시 사용
471쪽
f.nunc videndum. Probat Lasuom.O quan.iud.C. Porro contumacium mulctae post litem contenatam Ast ei. Forclusiones dicuntur a Pragmaticis.Non inelegan-rer autem interpretatur Ioannes Imbertus in suis
Ins titutionibus Forensibus, quasi foro exclusiones. Sunt autem priuationes Cr exclusiones benefici diei, Verus eonti 'vocant. Asententia vero per contumaciam lata max non appellari non poterat, ut scribit Paulus Iurisconsul putari rus Sententiaribr.3.ritui. Adde S. 66.eiusdemili
Retiy. . Lararium magni quidam viri habuerunt) tam dignum est,quod scribit Lampridius de Ale
lexander xandro Seuero : Si non,inquit, cum uxore cubuisset, SMWrui. matutinis horis in Lararios o,in quo et Diuqs Principes ,sed optimos elestos, animas sanfliores, in queis O Apollonium et quantum seriptor temporum Dorum dicit Chriniam, Abraham, , Orphaeum, O huiusmodi Deos habebat,ac maiorum effigies,rem diuinam faciebat. Sed nihil mirum de Alexandre,qui ut idem refert, risto templum facere voluit,eumi inter Deos recipere. Qvd Hadrianus cogi se fertur, qui templa in omnibus Auitatibus es mulachris iusseratfleri: quae hodie idcirco quia non habent numina,dicuntur Hadriani, quae ille ad hocparasse dicebatur sed prohibitus est ab his, qui consulentes sacra repererant,omnes Chrismanos futuro si id optato euenisset O templa reliqua desierenda .PD- raria Vet autem habuisse Lanaria Veteres olim , vel ex eo Π colligi potes,quod in secundo Lara OV erzil ,et Ciceronissimulachra habuisseSeuerum ait:Vnum qu dem Sacrarium dicebatur,in quo Heroum anciliores cimiliaribia. animas colebant,alterum Cimeliarchium, quod inctum vocant in quo insignium virorum imagines
472쪽
venerabantur a Nam Capitolinus et iam refert A f. Antonium Magintrorum imagines in Laram habuisse.Sed Praetermissa agrediamur. '
to, iure una cum bonis haec haereditas delata esset, ut hoc opus , quod assectum Socer rei querat , ego perficerem , ne alioqui e sacris, quod aiunt,obtigisse diceretur,equidem diu mustums de-bberaui,utrum hanc adire,an repudiare satius esset: nam etsi in illo aliquid honoris positum,tamen oneris plurimum adnexum habere videbatur , cui si forte impar atque non soluendo essem , iam non meum δε-lum ,sed defunIti etiam bonum nomen in discrimen vocaremiuius quidem defuncti intererat magis no' aditam, quam accessione alterius minus idone; haereditatem fieri , itaque cum tutissimum putarem abstinere, nescio,quo modo quorundam amicorum hometam, aut potius austoritare mutato cosilio illam creuerim,quod aliquid denegare piis eius manibus,qui de me optime esset meritus , praesitam iusta petentibus,ct praeclara cupientibus durum,arque iniquum videbatur quodsi escere arduum,m laboriosum foret,tamen ingenuum O pietati congruum esse, illum inteIZatum non sinere decedere.Haec atque alia id genus, qua ab iis saepius dicerentur, 1uorum apud mo
473쪽
sacrosancta est auctoritas, tantum pondus habueru , ut Sogero decursu lampada tra e tiprccesserim , id est,pA RALI POMEN A quaedam quae ipse e am. pliarat, e monte praeuentus pescere non potucrat,annmen ct ι onferrum an decreuerim , quibus abrup a series ii I s T o R I FORENSIs utcunque absoluitur. Hanc tamen ad uendam cautionem putaui, ut illasep .at homine P R AE T E R-MIsso RuM ederentis' ne confusis utrinque nominibus , qui minus a Lobis' consequerentur , veluti
bonorum sepatarionem obtinere' non habeant necesse. hac autem tria capita,quibus de Dr sis actionum, si ,quasere fiebant in lite conredi am ,huc te calauimus Pq, Ad a exegesim pari,atorum iudicio- 'rumstrectare omxino videbantur. Eeliqua vero , qua iambonum isdiciorum fere sunt contumacia, infra subiungimus. Tu Lector boni consese, Opium hunc conatum iuua quantum potes. i'A R G M. Cia ρ. IIII. te sionum formulis, ct interrogatoriis actionibus. mn Ma- , Porti nus iij locus se Wiseri de experiundi Mionum formulis , quas olim primum Pontifices so- a . lemnibus, & certis Verbis concipiebant, dc interrogatiunibus, quae coram Praetore fiebant
in priuatis in cH'ituenda adione, i lite,& quomodo iii ea na iocu positiones articuli Ne .
t ricoxum Pragmaticorum hyccesserunt,quςdam dicere,quae a. Socero nostro interimissa fudre. As-que ut rem repetamus, cum supe-
ii iis dicti ina sit de vadimoni j deserti'nibus,nunc se at dicendum , quando vadimonium obiretur
latigatoribus. Si ergo die dicta uterq; se sis e-
474쪽
bat coram Praetore in ius,Actor libellum propo- 'nebat, ut Reus deliberare posset, utrum cedere, an con endere vltra deberet, Edito autem libel- lo, litiga urus Reus, si poterat ante constitutionem iudicij illud transferebat, actionem petitoris excludendo, propositis prius exceptionib. dilatoriis,& declinatoriis. Fabius lib.3.cap.6.Instit. Oratoriar. neque ignoro multa transferri, cum in omnibus fere causis, in quibus quis cecidisse Trissationes formula dicitur, hae sunt quaestiones, an huic, an cum hoc,an hac lege,an apud hunc, an hoc tempore liceat agere,& si qua sint similia. QDd pluribus idem dicit Cicero in partitionibus : Atque etiam inquit) ante iudicium de constituendo ipso iudicio solet este contentio, cum aut sitne actio illi, qui agit, aut iamne sit, aut num iam esse desierit, aut illane lege, hisne verbis sit actio, quaeritur. me etiamsi,antequam res in iudici urn
venit, aut concertata, aut diiudicata, aut conse
cta non sint, tamen in ipsis, id diciis permagnum habent pondus, cum ita dicitur, plus petisti, ssero petisti,non fuit tua petitio, non a me,non haple
ge, non his verbis, non hoc iudicio. Idem secu' do de inuentione : Nam & Pxaetoriis exceptio
bus multae excluduntur actiones, S ita ius habemus constitutum, ut ca is a cad.eret is, ' M. . non quemadmodum oporteret egerit: qVare in i
iure plerunque versantur , illi erim de exceptiones postulantur & quodam modo agendi potestas datur , & omnis conceptio priuatorum iudiciorum constituitur. In ipsis autem iudiciis rarius incidunt. Huc pertinent illa verba in iure nostro usitata,c insa cognita a tionem dare, atat dene--
475쪽
gare. Consumtis autem in his prodromis & pro- lusionibus iudiciorum exceptionibus dilatoriis, i& declinatoriis, quas in praxis , de congie de ilnon receuoir dicimus constitutaque actione , Petitor iterum ex sormula actionis Aduersarium lpetebat: nam de omnibus sere rebus conceptae ierant formulae. Idem Cicero pro Roscio Comoe- Milo ; Fraudabat te in societate Roscius ξ Sunt iura,sunt sormulς de omnibus rebus constitutae,nequis in genere iniuriae, aut ratione actionis errare possit. Expressae sunt enim ex uniuscuiusque adamno, dolore, incommodo, calamitate, iniuria publicae a Praetore formulta, ad quas priuata lis olim accommodatus. Hae autem Actiones dicebatur. γρη im Pomponius in Enchiridio iuris: harum omnium, inquit,& interpretandi scientia,&actiones apud collegium Pontificum erant, ex quibus costituebatur,quis quo anno praeesset priuatis. Et fere Populus annis prope centum hac consuetudine V-sus est. Postea cum Appius Claudius proposuis- p uis sermam redegisset has actiones,Cn. Flaedi leum hia scriba eius,libertini filius subreptum librum eulis tantia pbpulo tradidit,& adeo gratum id munus Populis,ut Tribunus Pleb. fieret, & Senator, &AEdilis' lit titulis. Hic liber,qui actiones continet, appel-IM Flamanu. Ciuile Flauianum, sicut ille ius ciuile Paarimantim, Flauius quicquam de suo adiecit libro. Augescente ciuitate, quia deerant quaedam genera agendi, non post multum temporis spacium Sextus usilius alias actiones com-
fla,min y0suit,& librum Populo dedit,qui appellatur tu, Actio postsua Mianum Hactenus I.C.In personalibus haec soc
lis. mula fere usurpabatur, aio te mihi dare, vel facere op
476쪽
re oportere,quam Veseritas Probus in libello de literis antiquis sic exprimit: T.M.D. O. de quibus in l. sacere.l.verbum oportere, de verborum& rer. significat. Formula vindicationis erat in mu*asio. re mobili, qua utebatur Actor rem tangens, IVE. R . . E. A. hac ego rem iure uuiritium meam esse aio.Si nemo contradiceret,cessito in iu- InmVeresiis re fieri dicebatur. Exceptionis vero formula erat: At ego contra eam vendico. Porrb hcc petendae rei imm bilis vii tabatur : Fundus,qui est in agro, qui
Sabinus vocatur, meus est, eum ego ea iure Vuiri lium meum e se aio , ibi ego te ex iure manu .onse tum Ῥoco. Exceptionis forma: unde tu me manu consertum vocaliti , inde ego te revoco. In vindica
tionibus autem,liticula plaerunque oriebatur super ponessione, uter nimirum pendente lite poscsideret.Sic Asconius: Lis vindiciarum est, quum Vindi δε litigatur de ea re apud Prςtorem,cuius incertum est,quis debeat esse posseslbr: & ideo qui rem tenet,satisdat de Praede litis vindiciarum aduersa- 'rio suo,qub illi satisfiat, nil se deterius in posseC.
sone facturum. Inde fiduciarium nomen pro fi ridis G. duciaria possessione, nos Recredentiam vocamus, Latinius vindicias, quae quidem viget apud nos in interdicto Uti possidetis,quem casum nouitatiS Casius nouit vocant Pragmatici, cuius praxis introducta fuit per Diuu in Ludovicum Francorum Regem:nan interdictum non usitatur apud nos. Illud Vt bivite autem hoc retinet antiquitatis vestigium, vi in se rem praesentem eatur, atque ibidem super prae- .dio litigioso quaedam controuersia super possessione disceptatur coram Regio Apparitore, qui verbo tenus, de figurative qudd aiunt actorem
477쪽
in possessionem mittit. Quae quidem festucariae ipossessio , & in rem praesentem disceptatio non absimilis videtur huic , quae sebat olim permanuum consertionem ex legibus xij. tabularum ,
de qua apud Gellium lib. viij. cap. 9. quo in loco versus Ennij resert oc explicat:
Non ex iure manu consertum ed mage ferro lRem repetunt, regnumi petunt,vadunt sobda vi. lQuos etiam resert Cic.lib.vij. epist adTrebatium I. C.& in oratione pro Murena, ubi nasute, & ingeniose huiusmodi verborum, non secus quam in magicis, solemnia irridet, vi ei causa caden- ldum foret,qui syllaba excidisset. iod idem exagitat in oratione pro Cecinna, neque verbis ita , inhaerendum.docet,ut propterea aequitas desera- Φtur, nec enim sermonem quotidianum subsistere, si verba aucupemur. Interea etiam Praetor ipse eadem ridicula superstitione verborum loquebatur. Idem Cicero: Praetor interea ne pulchrum se ac beatum putaret,atque aliquid sua sponte loqueretur, ei quoq; carmen compositum est, cum caeteris rebus absurdum. Tum verb nullo usu, virisque superstitibus praesentibus,tuam viam di- co,inite viam, Praesto aderat sapiens ille, qui inire viam doceret, redite viam, eodem duce redibant. Haec iam tum apud illos barbatos ridicula, credo, videbantur: homines,cum recte atque in loco constitissent, iubere abire, ut unde abiistent eodem statim redirent. iisdem ineptiis fucata sunt illa onrania ,ssvndo te in iure consticio. Et haec: Sed anne tu dicas qui causa vindicaueris ' Quae dum erant occulta, necessarib ab iis , qui ea tenebant,
petebantur, postea peruulgatabatque in manibus iactata l
478쪽
VI iactata, & excussa, inanissima prudentiae reperta sunt,fraudis autem de stultitiae plenissima. & caetera quae eleganter congerit in hanc sententiami in dicta oratione pro Murena .Quod autem idem
ait perpaucis & minimc obscuris literis contineri, ideb est , quod singulis literis atque interpunctionibus verborum occupabantur, uti habemus in adhuc apud probum Grammaticum. Sed huius in odi conceptiones Romae tantum, non etiam in Masines prouincys vittabantur: Sapiens,inquit,aestimari nemo potest in ea prudentia, quae neque extra Romam usquam, neq; Romae reb. prolatis quie- quam valet. Quinetiam in huiusmodi concerta tione saepius utrinq; interrogationes fiebat. nonia '
nunquam etiam ex parte Praetoris, ut litem tan- dem constitueret,ubi enim aequitas monebat,aeque ab eo oportere seri interrogatione dubium non est. Hac formula saepius utebantur Litigatores,quando te in iure conflicioloistulo an te facias auctorem ' Et deinceps aliae interrogationes, si se i 'auctorem faceret: veluti , pos Eulo quota ex parae auctor sZ quaquam prior haec interrogatio non inepte quis ad auctorem, quem Guarandum vocamus , qui de euictione tenebar ur, referat, qui nullo vadimonio obstrictus in iure reperiebatur: quod utcunque illa verba denotant, quando te in iure c qicio. Vnde titulus Digestorum do interrogatoriis actionibus. Nil autem interest neget
quis, an taceat interrogatus, an obscure respon-
deat, i incertum dimittat interrogatorem. Quil tacuit apud Praetorem in ea causa est,ut instituta actione in solidum conueniatur quasi negauit: nam qui omninb non respondit, contumax est.
479쪽
ctio. Positiones. Interrogati nes per credit
vel non. Iuramentum de Immnia.
contumaciae autem poenam hanc ferre debet, ut in solidum c5ueniatur, quemadmodum si negas .set,quia Praetorem contemnere videtur:Vlp xj. eodem.Ex interrogati verb responsione actio interrogatoria datur: nam ex sua responsione conueniebatur interrogatus. l. iiij.xij.xiij.&vlt.d.tit. quae δc confestaria dicitur l. proinde. ad i. Aquit. In harum autem locum successerunt Positiones Neotericorum , quae ab inuicem nil aliud differunt, quam quod hae assertiue nunc, olim illae in terrogat luc concipiebantur: Et quae initio interrogationes erant,post litem contestatam positiones fiunt. Neque absimiles sunt interrogationes,& responsiones utrinque, quae post literii contestatam ad subleuandum partes litigantes probatione superflua per credit veInon , ut Practici loquuntur , concipiuntur: Licet hae positive, & e- nunciatiue in scriptis,non interrogative redigantur, praestito prius per respondentem iureiurando,se pro rei veritate responsurum. In caeteris fere eundem effectum obtinent, atque iurametum
de calumnia, quod sere in initio litis praestabatur. . Vtrunque Vero iuramentum multis in locis
sublatum est, propter periurij metum,quando ex philautia fere semper plus aequo suae causae sa-ueant litigantes: aded multi sibi in animum inducunt cogi non posse, aut debere ad veritatem denudandam, & in aduersariorum castra deportandam. At quantd magis hoc sormidandum est in criminalibus,ubi de capite & fortunis questio vertitur λ nam quotusquisque est, qui tum se putet religione teneri ξ Natura autem comparatum
est, ut omnes, nescio quo modo, promptiores &Parat
480쪽
paratiores sinus ad excusationem & eleuationem culpae propriae, ad accusationem S consensionem tardiores. Itaque remittendum illud iuramentum de calumnia putarem, quod etiam in veritate Apublicis obtinere putat glos. & DD. iiii i C detur. propi.calum. & l. vlt. de fide instrument. nedum illud solemne de veritate diceda, quod praestare tenentur Rei de crimine interrogati ex statuto generali, quod in formam styli redactum est, de quo Bartol.in d .l j nam quorsum ille iura re cogitur, si iureiurando ipsius non statur, sed nihilominus peragitur reus i Anne ut fia ritium flagitio cumulet,& cum parricidio per urium coniungatὶ quod utrum sit grauius altero disputant Theologi Summistae. Prudens & sciens alias rationes Martini obmitto, qui contra Ioan . aded fere hi duo semper, Sabinorum & Proculeianorum instar , diuersas se istas constituunt in
iure) negatiuam tuetur. Certe illud ponderadum P. Hi ora eit,quoa nullo modo an iam peierandi alicui por. tus Occ an rigere debemus: adeo ut re imittendum si iuramentum , & gratiam iurisiurandi facere teneamur, si cui oblatum sit, nec liquid b, neque ex animi sententia iuraturum putemus. ad quae notanda veniunt,quae ex Augustino & aliis compilauit Gratianus in decret. cau. xxij. quaeli. v. Sed quam longe a tormulis inequaquam tamen extra forum
digressi simus. Hoc etiam notandum est, quod huiusmodi actionum solemnitates tantum in orta 'dinariis iudiciis usitabantur. paulus in l.antepe- ordiaritanuit si e neg. gest. Nec refers an directa quis, an disia.
utili actione agat,vel conueniatur,quia iti extraordinariis iudiciis, ubi conceptio formularum