장음표시 사용
21쪽
stans erit si igitur substatiae sint spes planu qd' in habitudine quae ad stem no in opus ea/rum mentia ut subsistat.csse habere substatia. n.res quaeda per se subsistes ac alio nullo indiga est.Si igitur quae sensum mouent .Qbstat ;& illarum simulacra ipsa per seipsa substitorii. no in habitudine quae est ad aliud esse habentia minime primc quae fiunt&semp codem statu dc similr se habent in habitudine quae ad aliud est.este ha bunt.si imminudi exeplar substantia est quare per se.& no in habitudine,quae ad aliud est .ellcntia ha t. Si uero no in hasbitudine .quae refertur ad aliud esse habet,no igitur id est ips.ql quid crat esse .cxcplari esse.
siquidem cxcmplar,ut ipse inquit Proclus eorum cst quae ad aliquid. Ad simulacru.n. cmoplar com uem,quae ad aliquid nulla substatia.Item .s cossa quae ad aliquid ut Proclo vidce, ideae sunt,dc id cit ipsis ql quid crat este in habitudine haec.quae cos est,quae sensum mouet,quoae sunt exemplaria ut dextro ad sinistru .dc domino ad seruit quae vcro ad si ad stant, non substanae. Accidentia.n.quae sunt ad aliquid .sunt quatenus ad aliqd sunt. non igitur substantiae sed accidentia ideae sunt at ipsas esse substatim suppostum est no igitur coria quae ad alio quid, emplar uero in his,quae ad aliquid .no igitur id est qd' quid erat este, mundi exem plari .exemplari essem ad funulacrum mudum csse habere. Praeterea si id sunt eo , quae ad aliquid quae uero ad aliquid sunt, ypria non habere iubam .sed in aliis.ut in pdicamentis
demostratum est,esse habent.aut. n. in substantia ut pater.& filius.& domin m seruus, ho minis nai sivinatiae, horum habitudo accidit.aut in quatitate ut multum,et paucu,mai ,et minus duplu,oc dimidium aut in qualitate ut albi .dc dulcius.& sapientius .aut in horu ali quo necesse quidem,& idcas,siquide ex his quae ad aliquid fiunt in altero aliquo subiecto subsistere,no dissimili rone dc mudum.Et.n.ipse corum,quae ad aliqd sunt,es .ut iraq: inudi eXes plar in eo;qae est exemplar,substatiam habet.ita Psecto dc exemplaris simulacru necesse mudum quatenus simulacru cst,este tabcre.simulacru uero eoru quae ad aliquid .cst.& mundus igitur iecudum ipm este,corum, quae ad aliquid crit,id uero cum hoc pacto se habeat, ideas, mundum no substatias sed accidentia esse ncccii ccst at ipsas esse substantias luppositu est, et mudus substana est, no igitur eorum,quae ad aliquid sunt. Amplius quae ad aliquid sunt, ad opposita reducutur nulla uera substatia opponem habet,non igiturex his,quae ad aliquid sunt,substantiae sunt,sipes uero substantiae,non igitur ad aliquid species sunt.exeplar ucro,ut dictum est ex his quae ad aliquid.ad simulacrum . naexemplar,non igitur in hoc sormaru ce, est ex platia ut sint,itaq; neccile, liquidem sunt substatis,secundum aliud quid ipsis existere essesecundum aliud uero cxcmplaribus csse. Quodsi id est quo quid erat esse mundi ideae aliquam visi exemplar,nulla amplius relingurtur necessitas ,cumst exemplar clernu ad quodsutas es mundus, o mun/dumsemper esse. Cup. IIII. ς uero non eo ql exemplaria sunt,esse,ac subsistetiam species habent no necesi si species
ad quam mundus factus est,mema sit,dc mundum semp esse,ut.n.ciuilis foelicitatis exemplarem esse holem dc mundum asserit Plato,dc ad ordinem ,qui in hoc uere civilem respicimiciri. ita ciuitatis res costanti ordine administrare. N qm non in hoc coeli cosistit substantia. ut ciuilis sit exemplar scelicitatis.no nectae,si in caelo ordo cosistat protinus oc huius este simu/lacrum. Dico quidem ciuitatem stat m,sic .ptato dc si ideae aeteme sunt Ath in hoc non cst ipsis esse ut exeplaria snt,siquidem substatiae sunt,& no ad aliquid.no necesse omnino. Et harum simulacra sensum dico cicntias scmpsubstatias esse.Necissarium. n.in his nucilo modo habetur existente simulacro,necesse esse 5c exemplar,no porro, Sc cxcmplar sit, non qua
eplar sed qua substalia,quolsc simulacrii esse neces m dc regie imasinis ipse Rex cxcplar est,sed uo nectae simul Atq; Rex est,& eius imaginem esse. secundum aliud quid in Regi quatenus Rex homo est,secudum aliud quid cile imaginis exemplari.Cum.n.ut exemflar tunc prorsus de imago simul.perinde est ac cum efficitur pator,omnino dc filius una intelgitur. quidem simul ac Rex ei statim imaginis est exemplar queadmoduin non,simul,
22쪽
atque aliquis est homo,continuo cstβ pater,& dominus,aut dexter,aut quid eorum,quae res feruntur ad aliquid. Quodsi non substantius esse aliquis ideas s/pponeret, sed rationes 4fectrices quibus res Iactessunt,nes ita necesse enimul cum rationibus eisse cibus esse Geffectus,coram potius res, de quibus habentur sunt rationes, psepcedant necesse est in quo quod O Us ad individua dei efficientia o notio pertendit. GT. V.
ΗΑec quidem iritur,s substanticessc supponatur ideae.qd' quidem Platoni minime plascet.si uero no stubstantias sed quasdam motricis rones ac notiore ipsas cste assci unt qui bus opi x ca quae sunt, c5stituit,quid.n. ne, si substantie non ossent aliud cile possient misic illa evidens patet nccessias omnino,utcstinus una cum ronibus incistricibus quibus ipli absoluuntur,pficiunturquc essectuS cxistant.convcrreduirinaq; csic ordincm cst ncccssariti. Opera. n,cum sint,& rationes,quibus haec essem fiunt esse penitus necessarium csitarati s posecto prorsus res non sequuntur. & nauis sabricatorem &aedium aedificatorem contingit nauis alicuius .aut aedium ronibus praeditum,nodum secundum ipsas agcrc.ciusmodi naque rationibus coqd' ipse sint notioncs quaedam ,essc consititit ipsas uero sequitur,cum pras opis sex agit ut cxcmplaria snt.Si igitur non protinus cffcctriccs roncs.& quae per ipsas gignuno tur.opera sequuntur.nihil impcdit quin mundi c&ctriccs roncs snt aestimae, & mundus minime sit per tuus.quod uero una cum rationibus res,quarum sunt rones cxisicin no iacccs se esse, trarium potius,rones antecedere r ,hinc uti cladi ccre pol cris. suturi accurata pnostionem deum scire ncmo unus utiq; negaret re apud Uccos ubiqr loco, uaticinia,S inspo si costituta sunt ueram dei mognitioncm prauo respodente daemonebat prosccto,& quae caedeo. puidentia res omncs smi,& non sortuito perperain pspecta cumire comunis olum con/sensius esi quo uis modo dci bonitat ,ac potcntiam,qua iaci bis explicare non ualcmuS, cos gnoscetium .non dissidore in his a nobis etfroclus imo cade in ratione,qua de dcrem adueris 1us suidentiam edidit ambiMitatibus discrere uidetur.in illa naa: haec distetit. prouidelian Ibin ut dictum est secutam unum,& bonu determinata.& cum bonia anae mete cxistat. .n. aptetit bonumaerent res omnes.& no metem bonum .nccesse N pcognitivam cognitionem intellectiva eminetiorem esse re sic Psecto prouidentia sua unitate ola cognoscerem tenus omnia reddit bona quae intcllcctu fiunt pdita & non uiuetia, ac ca,quae sunt. N quae nosunt Oibus tribuens unum,qd' suam repres ici unitat cm S gaulo gost. Sumatim igitur discentes otium illud unum Pductivum,otum conseruatium cilc aflcrimus omni substantia ueariorem habens substatiam.& omni cognitione illustriorem no diuisium cognoscibilibus ncq; in ipsis motui n.Horum. nainimalis.& intellectiva cognitio ha t rprictat exquadoquidem mens omnis una,ac nalesta cst,tum esse ipso,tum intelligendo. N anima omnis motio cxistitae cum motione intelligit,illud uero in unitate manes in mobile simul ;& impartibili, ac mos do omnia code cognoscit,& non holam modo re sol cm,& omne saeuis ciusmodi .sed singularium q3lliat.Nihil. n.suetit illud unum,licet esse,aut cognosccre di xcris.& paucis interposistis. sic& singulassi ruidentic cognitio in ipso impartibiis,otum esst,quae discreta sunt, cognistio indiuiduorum cuiust & uniuersalium admodum,ac ut singulum costitui t se dum unu, ita & sngulum secudum unum cognoscit.Qm quidem prima cunctos a causa. quae ab Oibus appetibilis est,id uero cui bonum α unum Hoc. n. solo primum desgnat. siquide de illo omsrimo quippiam affirmare opus est.& ipse rerum Pducit indiuidua di cognoicit.& ad omnia suam Ptendit puid tiam. plane Proclum audiuimus dicente.Et Plotinus philosophus in libro de intelligibilibus sim de bono.& cffectrice.& pcognitricc dei potentia n6diismilia ita disiciniis dixit.at ucro soporael singula actioncm n6 pcrsccta esse neq; phas dei aliud cd Putare qua univcrsum .di omne,Oporici in quo uis eius cia misit oecioportet igitur ql et simo per csicile si pinnde neccssarium suturum,ut iapscias esse,nci post crius quidem Ad in
illo sed illud iam ille Psens,in alio posterius fit.Si igitur iam futurum ades cccsse sic adeste
23쪽
ut pintellictum in posterius .hoc uero est .ut tunc indigeat nullo id est nihil dest. Omnia i fiam erat & s pcr erant, & sic orant,ut dicere liccat positcrius hoc Ppter hoc, cxlcnsum. n.&uelut explicatum potvi d ostrare .hoc post hoc. simul uero omne existes unum hoc id in in si ipso habens & unu:&causam .Plotinus igitur no modo quae sunt,sed quae sunt latura . iaadesse di pcoῖnitione,& quae nodum sunt,ut pseritia dco adsunt.Quippe modnm,quo. Q/turoruin singulum erit,& quibus ronibus ilignetur,nouit.& genitoria uniaquodi quibus rastionibus secudum singulam cuiusq; uitae Getioncm a .puidcialia,quae falli nequit ,conscqueotia habcbit.Omnia.n.inquit Plotinus iam erant.& s p crat.haec. n. dustio iam declarat hoc prius qua gignantur,psentia ad Se deo posterius sutura.& ut hanc dictioncm ia quispia si cuius initii no haberc lignificauam pulci, intulit & semper craim sic inquit crat,ut dioere posterius hoc uero Ppter hoc hoc cst quorum causas generationis post sussistetiam nos intelligimus.Quod sorte Ppter rationis actionem solum alatium quae hic sunt manibus utitur homo instrumenta mi opificc manus Ebricanae. id igiis nos posta manus secte sunt cognoui
mu Hoc ucro Dpaer hoc, pcr in cognitione dei ante costitit.& non modo in uniuersis speciebus .sed id in rus quae unicusq; priuatim accidunt eadcm ro.Exponens creo scipm, intulit, te sum.n .inquit,ac uclut explicatu domostrare potest,hoc posthoc hoc est in generatiocindeductum qi sorte post clemcntos complexum compactiom alteratio fit.&iac formatio, postra animatio,& pari in omnibus ronc,limul ucro cxistra inquit omne hoc,hoc uero cst in seipso caulam habes. simul ucro inquit pro hoc,in dei pcognitione.Impambifr.n.i n illa cunctorum ration psentes adsunt.haec ergo dc pcognitionc,ac praeuidonii dci potcntia,cum notionibus tum cx philosophis quoF mcntionem fecimus,dcinostrata sunt quinimo,& quonamodo de lato notio habeat diti crentcs nai de hoc habentur opini s. Omncs fututorumine comphensim causas sub unum a principio lepus ualciates haec ante psignificare,uel N p/ficere a graecoF pueris creditum est. is igitur nobis antc concaeli secudum utral opiniosncm necessitas omnis,quae de Fuidentia est,aio &quae de suturorum lato, rationes pcogno'sti ac flexistere,hoc uero cum lic se habrat, nemini dubium,quin res una cum ronibus coru, quae .pducuntur in luccm pergencrationem,& causis existcre,sit necaec cotra uero, cuncta, per generationem aediatur,rationcs,ex his quae dcinostrauimus predere, est ncccslatiu, uastrom & si rerum id ,α cxcmplaria notione quada opificis,ac rationcs sunt, quib' muum yduxit, ab aetemo,una cum cognitione dei,citia dc mudo habet mundu ipsum prorsus una existere non est nectile,net igitur ratio ulla Platon quia inudi cxemplar, aeternu Scasserit,& mudu s p ce supponere cogit.dcmratu. n.no cc in hoc idcis ce,ut lint cxcplatia. Procli successoris ratio tertia.
1 Ertia. s opifex alicuius e opifex,sue actu opifex erit scinp,sue potetia aliquado no sem.
per operans. uidem actu opifex,semp opifex,& opificium si p actu crit opifictu. Cuenina caula inquit Aristotcles actu st,pari ratione dc Minus actu erit,s aedificator aedes s senatis ql conualescit. Et Plato in Philebo quod agens alicuius,quod fit,agens est. at no genotabilis agens neq; lacti estiniuum Si uero enectus no actu,neq; cnector actu erit,s no actu. potentia erit factivum,anteq aga omne uero O' potentia existens,inquit ipse,de actu existete ut est, id q, potcntia est,fit actu. potentia calidum ab actu calidon frigidum,& album, dc nigrum. Erit igitur opifex potcua existens prius alio quota actu opifice α hune essiciente
actu opificem, qui potetia prius,quadoquidem ille semp actu causa ut is sit opifex & hic propter dignitalcm priorem,quae allerit,cum actu causa st,& cssc S actu est, quaobrem opificiu semper est.Si uero & ille intcntia aliquado cause,ut cisciat effectorem agerc,rursus ipse alio indigebit ut efficiat ipm actu agere,ut opifex agat,Ppter se dum ploquium,qdesierit,
potentia omne indigere aliquo actu,ut actu fiat.Et item cadem in hoc ratio.& uel in infinituas n&muS aliam,ante aliam,qucret causam musPposte,quae in potentia causae, ut actu sit,uel dcumiemus,ut cocedamus aliquam semp actu es e causam,hoc ucro cocci b,lequitur,
ta senip actu effectus eskμ inudum semper ella iactum.squid- α opificem senip opificu
24쪽
propter duas demonstratum est dignitates una quidem queadmodum se habet eou,quod aliquid .alterum ita dc reliquu habere, siquidcm potentia potcntia,si uero actu actu. alteram uer' quod potentia cristit mutatur inest crum actu.ab aliquo quod actu crustu,quidem potentia prius,actu uero pos crius. Solutio Rationis Tertim Quod ne vocis equabilitat potentis nactus in bis fallacia Proclus nexuit. Cap. I.
Aptiosa philosophi argumentatio estat qui oportebat ou qui decus philosophiae, ac mo destiam laudibus effert de ad dialectices subtilitatis stimum accessit.ac de tantis si cula.
tur rebus,non sic cluiuocationibus nos. queadmodum cauillatores pucros,fallore, scd in uesritatis tutclam in Doc,muiuocas voces.spotetiam .dc actum in disteretes partiri significastias pciperet in utra potentie significatione Alterum expositis ab ipta ploquiis coccitum sit, in utra item actus,altem deinde singulum significatos eorum, quae de poteria. actu ines
sectore suppositum .dc quae sequutur sinsulam quaqr supponem conremplari. Nos igitu
mina potentia.& actus indisserenita diuidamus significat .deinde sic. quonamodo ucritas in pnunitatis a philosopho positis insit intelligimus.Tcinu conflauit argumetu, ppter eos, qui citanodi ronum suntcx partes. ficti nequit,quin plurib'nouo potetiae,&actus tradas. Exposito disserentiumsgnificatorum actus Opotentita Cap. II. Dotentiam igitur.5caetrum biseria accipi.tum accurate Aristoteles docuit tum omnes nox diffiteri .no est ignoradum.uno nat modo maentia id,O' naruralem ad aliquid agenduquadam habet aptitudine.ut puerum poteria alserimuS gramaticum esse.Apta.n.natura, ut congruo aempore gramatices imbuatur speculationibus. Haec igitur una eius.qd in potentia est .significatio quae N prima poteria uocatur,quae aptitudo quaeda est . cum uero quis gramomatiralium speculationum habitu Ditus succit ipsarum quidcm in anima scientiam habet cum se in ipsis minime excrerat,neq; in haru speculation ingreditur,aut soraecdes aut in aliis metem cxercens aut noles,is quide&potcnta dicitur tae gramaticus at iccus,ac prior. ille.n. speculationum habitu carebat,solum silia apta idoneam0 natura nactus crat. potetia gramaticus esse diccbatur.uocatur uero dc ciusmodi sigruficatiosecuta potitia &secundutabitum potentia. Haec autem ipse secuta,& potentia se dum habitum uocata 5 actus primus nucupatur. Vt.nad prima potentiae significatione,quae in secudum natural cm aptituo dinem qua habens,eo qs,ut specubuonta recipiat,apte natus,potcntia gramaticus dicetaotur an qui iam speculationu habitum assequutus si utiq; astu gramaticus quia iam adtii habitum posseditsed qm est aliquis,&alter actus,quo iam gramaticus in speculationis actu prumpit .aut alterum docens aut scipm cxcrcem,ut ad hunc iam actu dicitur,ql quidem dioxi qui speculationum tabct sotu habitum, potcntia csic gramaticus,potcntiam ucro dico.sico dum signincationcm secunda.idcm igitur sic qui habitu spcculationum gramaticarum solum ha t.no operanS secundum ipm,cum potetia,tum actu gramaticus dicis,potentia quidem ut ad actum rcsertur secundum quo doces sipeculatio S tractatiactu uero ut primam respicit aptitudinem,qua nondum speculanonum habitum acquisierat uelut aliquando adipisci ualens potenta dicebatur esse grammaticus. Quod causam secundum habitum,qus quidem est prima actus significatioson necessarium est omninos essectum secundum actum sequi,unde accidit semper secundum habitum esse deum opsce,non autem mundum semper esse. Cop. III.
ΗIs ita constitutis Neo.quod est in potesia, necnon eo quod in actu biseriam dicto 3c secunda potentiae significatione in idem cum prima actus c5spiranae dc pnuntiatorii primum,quod alteri cum a causa sit, pari rom,dc actu effectus erit in sela secunda actu signi Disiti Cosis e
25쪽
ficantia uerum est .non in priori quae&sicuda uocatur.spotentiae significantia .cum praece ploriam docet.&cu qui docetur,ciscncccssc est.&s aediscator aedcs cxtruit, necesse& aedes csse in priori ucro actus significatione dignitas vcritatc minime cotinet.ficii.n. aest ut aedificator habitum aedificandi habeat quavis non aedificet. Et is qui doctrinae habitu praeditus cst no doccat quaobrem cum causa actu sit dico uero cum habitum licat aedificator,uel pci pto tacetus prouus non crit hoc est domus uel is,qui docetur rotcra quidem certe & psta tissimos philosophos eadem nobis sere aduerbum dissereres adduccre,nc Salios, ac AleXadrum Aristotelis positorem in coincntariis, quos edidit in sciciat iam dcmonstrativam .cum uero ro perspicua sit,ialis nunc nullos lacia.prima ede dignitas hoc pacto ucra depliedit. Qγod ex secundus Olcntia quae est secudum habitum,quae quidem Oprimus est actus in secun dum actu ἔficiscens non indiget aliquo alio,s ab habitu in actutum ducat. Cap. II II. SEcundum Muntiatum dioenkquod in potentia sum in actum reducit ncccsic omnino ab aliquo altero .qd actu talc sit . quale ipsum cst potentia mutari,& in actum promoueri in priori solum intcntia locum habet. Pucr. n.potentia gramaticus ab co qui actu est gramaticus mutatur.ut actu si gramaticussc aqua .cum potaentia calida sit, mutatur ab igne sorte, uel simpliciter ab aliquo actu calido, de fit acin calida,no it cm in eo quod est in intcntia secu/da significatione haec dignitas ucra reperitur,quadoquidem qui speculationu habitu grana ticalium pditus cst.& hac dictuS potouia gramaticus,cum ex hac potcntia in secudum uocatum actum mutatur quo iam speculationcs aggreditur nGabali cro qui actu oramaticus sit, mutatur sed ipse a seipso tacdialc ex noagcre ad agedum mutatur.& in omni S ratio cade.
His igitur clare accuratcq a nobis diiudicatis,ad .ppositum accedamus in primoq; ipsa phis
losophi uerba reseramuri Enarratio dictionum Procli tu carum sensio quia indistincte sumi potenti uer actus Igniscantia, struxit fallaciam, in quo quia actus dum habitam Ucus es σ11cx nec nccessariosecsi simul esse non aeterno mundum inducit, nec alio indigcbit o sic qui ab ha bitui Esum ad actum ducat. CF. U.
SI secudum actum inquit effector semperessestor.& ciscetus semp acria erit effectus . cum enim inquit Aristoteles causa stactu. 3ritta cffectus sic actu uide quomodo non prius definit quali actus sanificatione supponit cflcctorem actu esse Mestore scd sinpIr,ac indistincte actu causam adcrit,eflectium qui actu est,sequi ut dignitas quae in aliquo significatu co rum .quae actu sunt,ucra cst,in uniuersium dc co,qd' actu esse dicitur bdiccturiqci falsum essed Si rauimus,cum in sola fgnificatione actus scruda locum habeat.Si igitur nos deu senis per secudum habitum molitorem effector et actu supponimus.quae quidcm cst fgnificastio actus prima quae item neccllitas cum deus hoc moclo actus sit. s p opis sc inudu csse semper.hoc uero captiose machinatus cst Philosophus,ut nobis iraudum scmpiternum me negatibus .statim in uniuersumn dcum semp opthcem csse dcmoliatur cum cocessum uero sit prius i operetur,nullo actus modo deum me opifice, icquent criptia potentia esse opiscem se dum primum pol cuc significatum inserat. Audi igitur qualia intulit.s uero essectus insit actu non sit neq: actu erit cflcetori sidera itaem quomodo .pmiscue actu utatur.no adiicies quali actus significatione posita dignitas uera dephendatur.Planum qi in secunda actus sis gnificationc uera csse dcphcnditur,ncquaci in prima, nihil .n.uctat,aedes cum actu non cri Dant quin aedificator actu,qui cst siccudum habitum,sit aedificat orsquidcm dc si domum noaedificet.habitum habet.no dilsimilitatamcdicus quavis non mcdcatur,neq; ucro domum cxtruere pol actu,neq; mcderi,nisi Prorsus Zc qi aedificatur Scui mcdctur,extiterit.quod uero ucrum sit,cqui uocatione fallere satagcrem non priuS disseretcSeius,qae in potentia, atque actu distinxisse significationcs,ut queadmodum alicrui cum nos non s p mudum csc die
26쪽
dum primam potentiae sgnificationem ex hiς.quae intulit latere no pol.Si. n.inquit no aestu prius qua efficiat,potentia erit ciciis ac moliens omne uero ql aliquid potetia existes ab eo quod adhu cst,qS cst,id potentia,fit adhu .potetia calidum ab eo ql actu calidum, & sri dum dc album .dc nigrum .Erit igitur & opifex actu opifex potetia prius existens, aliquo alio actu opifice,& huc actu opificem Aut crat prius potetia .constituentc.Aduerte igitur qd' esse. ruimus quo pacto deum actu es lem opificcna perimesso qlactu no sit mundus statim intuolit ipsum potesia secudum primam potetie s ificationem uelut omni corum,quae dicuntur actu .significatione sublata .alio igitur opus est opifice,qui ct hunc.qui prius erat porcita actu opificem. stituat,o' quidem non es qui habitum habet sed qui solam aptitudincm eueni redem5strauimus. atqui oc si actu no subsistat mundus .nonptinus 5 opificem esse se dum primam poteric fgnificationem opificem insertur. tingit.n. ut asserui. dc cum .qui habitu habet hoc cst se dum primam actus lanificatione inferri sed Philosophus cauillatorie secudum priorem potentie significationcm intulit. Dico Quide indium co .qd' actu tale quale ip sum potentia est,ut in actu seratur. se simplr ac indistincte eum,qui potentiam sequi asserit, deinceps se dum qJ sequitur,longas consuit nugas opificem opifici aggrmans .dc primam
stultain supponein .dcinc Squae subsequutur concludens. sed, ncmoctiam quorum uis modo mente pditus sit se dum priorum mictiae sgnificationem ante deum opificem, qua moliretur,effficeret asstcneret. hoc initio stolido sublato omnis rocinationu Philosoplai test ra aranearum ducatur.Habitu. n. prius deus qua efficiat,opisex existens non altero, per que in actum migret,indigebit,nci quia hic actu opifex es iam Ppter hoc Sc mundus una cu coperpetuitarem habere ivducitur. Non. n.omnino si aedificator se dum habitu existit. de dos mus erit,iam; cum in habitu aedificator admouci ad opus alio aliquo qui actu si aedificator, qui ipm ad actum deducat,indigebit. Quod uero cauillatorium .dc gr aue admodu sit .his,qui mente pditi sunt,iuxta maeuocationcm fallaciam neetere.abunde de Aristoteles in libro, qui est de intoptatione planum secit inter turbatione eiu simodi fallentiu orationum sor in uucans. Di .n.inquit.opponi ca.quae est eiusdcm de codem no equivoce.& alia quae contra cauillatorias cicsimuimus importumlatcs.Quomodo. .non perturbatio reucra lupsua,oratios Des ille .quaereSpraetereuntoe,disserunt penes orationem,ac nomina refellcre satagunt. & in
his multum fuisse,ipsum non puduit Proclum.
Quod nes exprimantentia in uniuersum verum est,i potentia est omnino indigere alis aliquo acturi, ibit,s ipsum potensia ut ducatur in actum,sed simpliciter actualis quo non quidem eiusmodi penitus. Cus. UI.
Non indignum est,ut considcremus quomodo Sc in ipse dignitatis aecep ne idoneas sbiipsi cauillationum occasiones Philosephus captat ut.n.multas opificum nugas aggrerre possi eo. qui est in potata opifice indigente aliquo alio ac tu opifice .ut de hunc actu opi cem faciat.Item de illo eo,qd prius potentia sit,& ipso potetia extilete .ac indigete tertio aliquo.qui actu existat opifex,& hoc item alio dc ita in infinitum absurdu deducit asseres quod potentia est altero aliquo quod actu cristat,sbi opus esse,ut ipm in actum traducat. tale insquit esse oportere qae in actu,quali potetia.uelut si quid potestate calidu st.& perscistiuu ci', quod potestate calidum actu tac calidu.Hoc uero in nonullis vcrum existit,cum. n.qui potelia gramaticus est,qui actu est gramaucus is gramaticum aestu cestituit.& ignis qui actu calidus est, aquam,quae potetia calida est tran urat,acessicit,ut aestu si calida, non in cibus haerauo uera habetur,sed oportet quide actu aliquo sertasse ut id ql potentia cst,in propria ducat aestionem,non quidem Oino ql actu est,necesse est eiusmodi actu esse,qualc potentia est,
quod ab ipso in actum reducitur. Ligna.n. potentia nauis,faciunt,actu naue,no lunt actu nauis,sed qui est actu nauis fabricator.n5. n. rones nauis effectriccs,quae in nauis struetore reperiuntur,ia dc naues actu sunt. Item qd' potentia dulce,aut amaru,aut rubrum non Dino ab co,
quod actu dulce, tamaruAut rubrum actu ciscitur.aqua,n.qua plante irrigatur potestate
27쪽
singula habet qualitate .in qua transmutat. plantis c5iucha. no quide actu qd dulce aut amurit .aut rubria cxns trusmutat aqua ut sit actu talis. sed roncs in natura actu opificcs.& potetia
durit a frigido fit actu dum cum frigidum no actu durum .icd frigidu sit. Quaobrem. dc hic,
ut asseruimus ut locum naciscciretur opificos opificibus aggrcgadisiuimodi dignitati addiotionem annexuindico quidem oportere quod actu est.quod quidem id,quod potetia est, ducit in actum,ciusmodi actu elle cuiusnodi potcntia illud est. 'd contingit π ipsum qu est in ipsis natura in a sus,qui ad aliquid habet,aptitudinem in habitum, actum duci π non eligere aliquo cxtrinsecus persciente. Cop. VII.
HAud scio an quod Oino potentiam .acaptitudinem ad aliquid habet altero indigcbit, uti pin quod potentia in.ducatad actum cotingit enim N ipiat sibiipsi quada esse causam,
ut cx potcntia priori mulctur.duc nae uic in scientiam profici sociati secunda Platonem disciplina Sc inuentio ut in Alcibiade. Planum igitur,qui aliquam primum in hacnit arte, au t tota, aut cius part .ut qui primum inuenit ligno, secadorum aricin prius,qua inueniret, cu postcntia secudum priorem potetiae significationem caetitisti sectorem actu postea sectorcm non ab altero aliquo qui actu sit sector,factum csse,sed ipm a seipso cx potentia pductum in actu.
quid uticam dioerta de catulo nurer nato. qui. n. poteria cst .ut astrictu habeat.uci latratus edat, non ab altero aliquo.qui actu sit .ut actu uideat ucllairci ducitur. sed ipse a si absoluitur nastura .nis quispiam in pi imo quidem uniuei talem meaena mutandi potetia tractem in actum, causam clic dixerit, in altero naturam uniuersalom sed&s hoc coccilcramus,no sanc dixerit aliquis univcrialem mclcm actu scari rem uel aedificatriccna uel aliud ciusmodi tac raci natu iam univcrsallimactuas c tum ha rc uci latratu sed sinptractu. nc in sermonc multussim de univci sa qucro mete.Cur nonulla quae potentia sunt,in actum ducit. aliqua uero non, de univcrsa aut e natura .s cst omnino.& in quo cllic ha t.non. n.cst unum aliquod naudi, p/rer singularia univcrsale corpus.quaobi ciniam; natura univcrsalis univcrsalcmimus ccia sci Artitoteles, aut nihil c si, aut posicrius factum, S in nostra tac habetis notionc,nisi ali/I S univcrsalcm ascrucrit naturam conspirationem, S consonantiam,qua mutuam mus; part continuationcm ha,nt.
Procli successoris ratio quarta.
amrta.omne quod ab immobile si causa secundum subsstentiam. immobile est. senim agens immobile est immutabile est.s uero inautabile.ipso esse, agit non migras ex m. quod agit in id, quod non agit. neque cx eo , quod non agit in id quod agit. Mi γgrans mim mutationem subibit ipsam, quae ex altero uialterum transitio cst. si autem non erit mutationis expcrs. profesto ia6 cst immobile.si quid ergo imobile cst. uci nunqua agit.
aut senapagit,ut ne quod aliquado agit,moucatur,quaobrem,si alicuius causa aliqua cilinas mobilis .ntiqua non causa Gistens,nc aliquado est, proscctocst scia cr causa. si ucro id mis tui est caula. Si crgo cause univcrsia mobiliS cst .ut non .mota perscctionis perspinita sit. posterius perfecta.omnis iama motus actus in impsicci ,& ut no,inota, tcmpore indigeat'
tempus yduccns,nc sic omne qa ab imobili fit causa, perpetuum cilc.quare,si quis, qui in uniuersi causam pium scinc existimat,illa solum dicat cilc perpetuam hunc ucio mundum negaselle perpetuum .illam nopcrpetuam ac imobilem,sed mobilcm c led onstrat motaucro ac non imobilcm cili asserens,no pcrscctam scinp,scd aliquado, A no carere implcctio nem dicit,co qa omnis motus actus impsectuS,ac indiguS dctei tore,dico quidcm K porc promtim moueri aliquando uero assci cras impcrscctum,ae persectum no tempcr,ac dctario/gum,impium sic magnopere demonstrat si qui S igitur in causam univcrsi suam ostedere pietatem putans illam solam dicat cilc pci putumia,egi egic ipsius cst.
Explanatio duorum in quarta argumentatione 1llogismor m o sycne, minoremi repostic nem quae in ambabus comunis es cpositiombus Iolaciam Procius cnncxvit. Car. l.
28쪽
t Solutionis Quarte Ratronis. areo in quarta argumentationc a Philasopho syllogismi strucis sunt.& in uri comὸ
munis minor existit pposito quae 5c sola falsa existens erm is causam conflauit. uno. n. ad missio absurdo,sexcenta,ut sequatur est necesse.dignum existiso ut ipsas imprimis philosephi ratiocinationes exponamus .deinde ita ad falsae a positionis cosutationem acccdamus, aio quidem minoris.nal hac falsitatis coniuncta Procli magni fraus cotra uctitatem soluae. ex syllogisinis unus eiusmodi est ex iro apere induit ad agedum trascedes mutatione subiit,
omne uero,qd mutatur,movcf. Iiniatiata.quae in re existit mutatio aut motio quaeda est,aut
non sine motione,omnis uero motus actus cst impfectus ut ab Aristotele timonstratum est, uelut dealbatio.non .n. nigru inicitur,tari: quod fit album Albu est.dealbatio.n.cx nigm uia in album cst.Si igitur motus cst actus impersectius no imperfectus uero deus est,no uus mos iactur,si ucro no mouetur,nm: mutatur,si no mutatur,neq; ex noagcre ad agondia transem dct.ciusinodi. n.inquit.mutatio,&motus. alter qui est reliquus syllogismus ciusmodi habes, huius maiorem tral mutans pinsitioncm,in alterum absurdu,ron in inscrt. prius Π.incti, nongens postcrius uero ages mutaturAd mutatur, iactur motum tempore indiget. Si igitur deus temporis auctor est,no igitur ex non agere ad agendum migrat ut teporis,cuius auctor
est .minime indigus fuit.ex quibus si deus pcrscetiis 5 prouus imobilis,ac imutabilis, & no indiges tempore,utpote qui teporis auctor existat colligit,non agensprius donde ages nouetur.5 Ppter hoc impsectus est ac tempore indiget uel nunu aget ut in altero imobile ac D mutabile habeat s igitur primu falsum est asseron ita agere igitur senap agit,si ucro s P, inudu. pducit semp,α mutas noecssitate e. Procli igit rocinationii deductio ciusmodi est. Quod saepius ter e quae ipse probatur sontra uo an e resone uerit tu sallacias cossiuat. Ca. II. MIlii uero subiit admiratio quo pacto sui no inscii ermiis errantes,non ram. 6c pter quae
ab ipsis recte demostrata sunt,redargutionem contra ueritat parant. ni arte imperitas.ratiocinationum calliditate sal et S.quod .n. motus omnis adtus cst impscetiis ac omnis, mutatio. aut motus quida est, i non absq; motu,ucru est.quod uero ex non agere uel simpliciter ex no operari postea actioncm, i iimpliciter operatione inies nullam motione subeat, uel alteratione forte non oportcbat nos .ptare sed quae ab Aristotcle diciatiar .dononcrc.sbus in non paucis suis libris demostrationis ui nixus nos i 33ocuit quibus coli adiccre Proclii nouereor,sed ne alior im opinionibus acquiescere uideamur nos ex ubblisci primum rati Econsderabimus deinceps Sc Aristotclis testimonio ueritatem obsignabinius. Quod ηon agens prius postea agms sqvod omnino ea habitu actionem ςdens n5 mouetur. Nque mutatur prorsuI. CAEP. III. i.
oeta prius no agit ad agedum inquit migras mutationem,ac motu sit biit.illud impiij
mis in his laniticadum,necessarium non ini planum,inistere,non prius agete,po stea agetem ex secuda potentia quae in se dum habitum, qui in actus primus. in aerumpis ficisci se dum At aedificator i.n. non aedificans prius. postra aedificabit ex aedificatiois ha/bitu in aedificationis aetum .pgredictur,ex porcua enim quae prior cfl in habitu transitio, nosectio. ed perpessio potius.& qae in habitu ex priori poteria migrat potius patitur, qua agit. ut puer,qui potetia pruinaticus in, sici gramab Sartis habitum coparuerit,a sceptore patitur potius ipsc in alterum non ages.& eadem in olbus ratio.qua obrem,s prius no ages. posterius uero asens ex secuta potentia in actum migrat secudum siusinodi ucm ex habitu p. fressum motu esse asserit Proclus aperte igitur pycitum in actu ex habitu .motum, ac mutationem esse inedit.Si uero quod ex bitu actione aggreditur mouctur,nccessitas omnis vidi tacin anteactioncm .dcoperatione motum csse,aut ipsam emet sone.& actione. aut alia quadam,quae actionH-no actionis media spectatur dispositio. No enim alia pler haec sunt.
sed non disposito agetis,quae eis o Pperatio ij medit, fieri posivi motus uocetur.hoc
29쪽
est se dum qua absqr actione habitum habeat agedi. Immobilita Mn.non agedi potius non m m o ut&Proclo uidetur,siquid.n.immobilc inquit est,aut nilqua arat,taquano agere ui dclicet immobilitas & non motio sit. non erso agendi habitus seorsum ab actione motus cst. sed neq; qae ipsus agere dc non agere medium cst ut motio quaedam intclligatur, ii potacae habitu .i mon temporca actionis fit apparatio.In eodcm. n.est non agoedi finis de agendi insetium quadoquide in uno atq; codem temporis pucto quo non scribit, si contingerit, quaelcesse ad ictibendum appulit.& eodem ino in omnibus.Nullum igitur lepus est ipsius non age re dc aetere medium N omnis cotradictionis univcrsalaest in hoc iam; non agct ab iplo,n no
dispositio est nullus igitur motus iaci omnino mutatio media crit.Omni&n.mutatio in t pote nullum uero tepus demonstratum est mediii quare iaci mutatio,neq; i tur ante actionem mi in agendi de non agedi interstitio prius non ages posterius uero a S, atq; Oino habitu actioncm aggressum moueri cotingit.Rclinquitur ieitur ipsem effectione cite motu, si uero hocs p secudum ipsos aget deus, i pigitur.& mouetur Siquid. n. immobile est,inquit aut nuqua aget,aut sempaget,ut ne in hoc, laesiouando agit .moueatur. si igitur tempagit,actio uero motus haec. n.diuisionis reIiqua particula cst,s p igitur deus mouetur,m tus uero actus impsectus cstsc in tempore. semper igitur secudum ipsos in motu diuinum, ob hoc imosinum dc tepore indigct .in ipsos igitur ipsoru sapies dictum Kregie intorquet, tale.n .ab ipsed henditur Blsum,dc in ipsum dclabitur.Si igitur iacui antc actione , neq; in non agendi.&a di medio interuallo motus aliquis spectiitur,ndi; ipsa actio dei motus est, nequaqua igitur dcum ex habitu agedi in actioncm aggressione secietem moueri ciningit,atquid dico deum lad ne aliqvcm corii qui praediti sunt habitu sic dum Minde ipsum ope ratur,alterationem aliqua,ac motum subire cotingit, .ppaer hoc solum qi ex habitu in actu descendit. caedem. n. lic rolinae in Oibus cosonat,adhuc dugredictes planius demiabimus.
Quod Dci actio no s motus π sus octiis impersecta π quaeperscctu. Cap. IIII. DEt factionem atq; omnino actioncm motum supponcrcphasn5 csse, solacia uolutate omniarducat dc teporis,amala curus distatic in substatiarum Dductione min me insdierat nemini obscuruarbitror.non, n Omnis actio statim,dc motus est,actio.D. ut Aristotclioidetur maioris est ambitus,dupliccm,n.actionem psectam. scicimperstetacile asicrat, ii persectam uero actioncm motum esse dicit .Est. n. secudum ipna motus a primo potentie moin habitum mutatio ita. n. in tertio physiacauscultationis libro ipm definiuit, qd' motus est actus potentia eius ql est,eiusmodi est,im uero actum esse dicit potenue actionem Sc psectionem. ita.n. motus cst ac Simpsectus Pasinum uero actuin cc dicit subitum ab habitu nulla in teso alteratione secta Picetum,proiectus uero subitus non una cu motu temporisvo orediens sed teporis puncto coitus. qualis est luminis abilluminate emanatio simul in .ac illuminas ut innis aut sol appare omne,qJ aptum idoneul est,subito,iumcn replet. eiusmodi cst aspectu actio simul Atq res cximus scillam pellentia sine tepore compliandimus, unde neu, tensus insensum ferietium inphesione oueri asserit Miloteles,scdnclinetis actiomaeus A subissi. ab pini cruallo aliquo intelligibile radiasi igitur horum actio absq; ipe, Npropteri a persecta oc non motus,quomodo des actioncm motione dicere audere pis. Quia nou centis seuatientis imperfecta actis, in temporis Iductione in nulla re svi movet, alter alio
AT qui Aristoteles pauetiam potius qua agentium imp as actiones ac se sint opore motus uocacios iudicauit.inci .n.aedificatim in aedibus trucius,aut pceptor docendo nullam ipsi alterationem, toti motum sustincnt,acceptus.n. in persectus aedificas
30쪽
tor,ac pceptor non implactus dum in doctrina se exercet.qui docetur.Si igitur talis sit proeptor deinde doret .ipse nulla uel alteratione uel motum subiit. siquidem ex doctrina in disti
pulum otio facta cfl.ipse na' ex non cognitione in cognitione alteratione, ac mutatio ncm Nisus es .code modo dc mons aedificatoris perfecta deindc moues ad aedes extruendas, nulla sui alicrationαMotus. n.circa id.qd' aedificatur spectatur ceste aio quidem lapides ac liσMa.haec.n.sustinet alterationcm. nodii limilis.&inoibus ratio. At qui horum actio omnium non absq: tempore alicratio.ac motus patientis non agentis cst. Nulla.n .dispositio ali cna, nec in mente aedificatrice.nm; in ca,quae pdita Ἱoctrina est dum docet .aut aedificat facta est. St. n.& corpus mouctur sed ut instrumetum .dc motio altera.non qua subiccta mouct .per i cum enim cst corporis motus.Deus uero tuo selo uelle cuncta produc s nil vi csi,quod in strumentum, quo iuuetur, desideret.
Testimonia ad idem ex Aristoteli. Cup . VI. V orte operoptium est ut 5 ad uerbii his ipse testis adducatur Aristoteles in tertio igis nai turalis auscultationis post diffinitione motus.haec infert.qd' uero hoc est motus.hinc planum .cum.n .aedificabilc quatenus elusinodi ipm esse actu dicimus ut aedificat.& hoc cui aedificatio .similla uero&distiplina .re curation paulomst.Contingit.n. tapulum interdum ops rari, nonunci uero non ,ut aedificabilem aedificabilis actus quatenus aedificabile, arctificatio Crit aut. n.hoccst aedificatioraut actu domus,sed cu sit domus noamplius aedificabile est aedificatur uero aedificabile necesse igitur aedification actu esse edificatio uero motuS quide, re in aliis eadem coperit ratio motibus Plane igitur .ppter hac aedificationcm plectionem noaedificatiui hoc est aedificatoris sed aedificabilis hoc es eius.qJaedificatur ut sitiat biped .et ligna. pcrsectione aec asserit. idem inquit.& in disciplina.& curationc qiii non meptoris, scd diset Ii distiplina pse moest iam: medici .sed inrotatis curatio.haec ro in omncm se cXtedit motum.&paulo it a quada de motu ambiguitate se expedies non disti milia intulit.ita.n .inquit.&qd' dubitatur planum.qlimobili motus cst. huius .n .est actus amotivo et actu minuo non alius est. Oportet.Π.amborum inc actum.co.n.quod possit,moti uia est moueS uero,
eo quod operetur sed mobilis est dictivum.qae uero inquit .per haec.eiusmodi est. 'd' si una ne aedincatio sit .ac tiri est cu aedificantis.tum eius qd aedificatur .at certae ino in aessificante, sed in quo aedificatio est .motus est.rci. n.aedificabilis est ab aedificate ficta perfectio.ide de in omni motu.demostratum igitur ex Aristotelis placitis. Ida Ohio non agentis,sed eius quod fit motusquod igitur dii actio non est motus.&ipsi utiq; no diffiterentur cum Aristotelis dictis tum ex Lis quae nos demonstrauimus commoti. si enim operari moueri est semper in motu diuinum est e nccesse ipsum supponi.semper enim se dum ipsos operatur. Ex Miu Aristotclis de potentia π actu g, si babitus actionis aggressio neque alter
tioms, neque motionis. Cap. VII.
O VM uero .nm: qcs prius non agens positerius uero ages at' oino ex habitu demigras
in actum .alterationem sustines,uel omnino motum queda subiit abude ratio demo strauit.Si.n. nullum no agendi,& agendi TS medium ei Iessite sum esit, omnis uero alteratio dc omnis motus in teporc .non igitur Opiscem alteratione pati est necesse semp perfectu quisdem operadi habitum habetem, Q ab aetemo mudum Pducentem. opcreptium forte erit
quod in .pposite rationis initio polliciti sumus idipsum,&Aristotclem insecudo de animali bro determinatem demostrare,& pauca quaeda illiuS dictionis superius adiecimus, ut 5c eius 'd' potentia.&actu dicitur diuisionem qua nos in ratione quae hac poesiit adduximus.& ip/1is Aristotelis uerbis imperitiS prae oculis astatumus.insecuta igitur de anima ad uestu haedisserit.Diuidedum ucro dc de potcntia.& dc actu .nuncia.dc ipsis simpli disseram aest uia enim ita sciens quid ut si holam dixerimus,quod homo scietium,& habetium taetiam eu uero ut iam diximus,scicimidiim gramatica uteri uero horia non eode modo ualens csi sed C ii