Alphabetum philosophicum sive Clara brevitas et magna claritas eorum quae ad facilem philosophiae intelligentiam necessariò duntaxat praerequiruntur elaborata. ... Authore P. Woltero Schopen ..

91쪽

primae V g. Omne brutumne animal sentit, omne sentiens est corpus, omne corpus est Bbstantia, omnis substa tia est ens; ergo omne brutum est e . item ascensum ab inferioribus ad siuperiora vel econtra a stuperiori ad inseriora per deste sum. pro reliquis. Objicies Imo. contra primam partem. illa definitio non est bona quae convenit alteri , sed haec definitio convenit alteri ergo non est bona. Minor probatur haec clemnitio convenit propositioni ergo convenit alteri. Prohatur antecedens conversio est propositio sed convenit conVersioni, ergo convenit propositioni. Probatur minor quia in conversione unum ex alio infertur π, g. Omne rationale est homo: ergo omnis homo est rationalis Respondetur primbutid in conversione idem inseratur ex e em non ex alio, quia sent ijdem termini. Sed dicet aliquis sufficit quod ex alia propositione inieratur. Respondetur ergo se-ςundo conversionem reduci ad enthym ma unde &alij hanc vocant consequent, am mutuam: non quidem ut conversio sed

- Objicies ado. contra secundam partem datur Sorytes, astensus, deseensus , comversio, argumentatio mutua non mutua

probativa & noli probativa eri simi pluri

est animal, m-

92쪽

res quam quinque species Resp. omnes ibias ad unam ex istis quinque reduci praesieratim ad enthymema: ubi Adverte antecedens subinde esse unam tantum propositionem subinde plures per modum uniuS, generaliter ergo loquendo antecedens dicitur illud quid quid est illativum id est ex quo aliud insertur : consVetudo tamen obtinuit ut in solo enthymemate dicatur antecedens , in Syllogismo M ijor& minor ut statim, &quanquam d facto in Philosophia ac etiam alijs scientijs subinde utamur dilomate vel etiam exemplo , ordinarie tamen per enthymemata &Syllogismos principaliter procedit unde

ad litteram.

Quid es quamplex his Syllogismus p :

Dico Syllogismus est oratio, in qua qui busdam positis aliud quid a positis nee6: se est contingere, eo quod hae sint. Ita Arist. I. prior. cap. I. & post ipsium alij rebIoQphi communiter. id est Syllogisimus est oratio vel aliquis discursus constans certis propositionibus scilicet maiore & minore sic dispositis, ut si ipis sint verse, necessario aliqua tertia inferatur quae etiam est vera V. g. Omnis homo est animal sed Petrus est homo ergo Petrus est animal dchoc quidd

93쪽

infallibile est, ut si illae duae propositiones

antecedentes sint verse; etiam Conclusio ex ijs vera sequatur: Unde ista conseouentia

et illatio vocatur formalis ac infallibilis quae in solo duntaxat llogismo reperitur, S in iis quae ad Syllogismum perfectum re duci postunt. Dicitur itaque primh oratio & hoc pon, tur locb generis ut pote in quo convenieSyllogisinus cum alijs modis sciendi ac sp ciebus argumentationis. Dicitur secundbiu qua quibusdam ρ iis hoc est dispositis incerta forma vel figura & modo ae quibus sub littera sequenti allia quidapotis nee se

est restringere. id est necessario sequatur eo clusio. Dicitur tandem . o p. od haesin, t les propositiones cautini veluti conclusi nem&ad eam inferendam necessitant uti forte docebitur in magna logica. An autem haec definitio sit hona & rigorosa, tenecum negantibus, prim6 enim loc6 genetis deberet poni argumentatio , ut fit prox, mum , poterat esse clarior &c. - Nec dicas Scotus quaest. s. in r. priori eam approbat Respondeo. Scotum ibi docere quod ab inductione disserat ed quod bliqui eam reprὀbent quasi inductioni colla eniret: imo Aristoteles ipse per terminum logos potius sermocinatiotiem id est a

gumentationem quam Orationem voluit.

94쪽

V. g. omnis homo est animal sed 'trus es εοmo ergo Petrus es animal, tantum sint tres te mini , quorum quilibet bis repetitur , Scquod ex his tribus terminis his repetitis

nant tres propositiones quarum prima Vocatur MMor altera Minor tertia conclusio. &.existis tribus terminis unus Vocatar major extremitas , alter minor extremitas, tertius Vocatur medius terminus. Primus est qui ponitur in majori cum medio termino. Secundus qui ponitur in minori cum medio termino. Tertius sive medius terminus,

est qui ponitur & in Majori & Minori hoc est in praemissis sic enim vocanturMajor Minor simul sumptae ubi vides quod major & minor extremitas repetantur in conclusiione medium autem nunquam, unde est,axioma: Medium conclusio nescit. Exemplum habes inSyllogisimo sepraposto ubi homo est medius terminus, animal est major extremitas, PetruS minor eXtre

Objicies Doctor Subt. I. poster. quaest. s. dicit Syllogismum non posse definiri e go id frustra tentatur. Respondeo dist. anni tecedens rigo se transeat quia non est ensrealestricte loquendo quantum ad praesens definitione non ita stricto sensit accepta Mantecedeos & consequentiam. quantum

95쪽

ad alteram tituli partem scilicet quotuplex sit Syllogismus. Dividitur primo inperfectum& imperisfectum. Primus est in quo siInt tres propositiones Major Minor & conclusio, alter confunditur vel est idem quod enthymema. Syllogismus perfectus de quo hic loquimur & subdividitur in Analyticu, T picum, Sophisticum de quibus in fine dialecticae dicemus. horum quilibet admittit sere subdivisiones sequentes. Dividitur ergo secundoSyllogismus inC tegoricum & hypotheticum, simplicem &complexum, in modalem & absolutum, mixtum & expositorium &c. ex obliquis vel similibus nihil ad rem, quibus aliqui folia implent.

Poreb Syllogismus Categoricus est qui

constat ex utraque propositione categori-

ea. Hypotheticus qui ex utraque hypoth tica vel saltem una, idem est de Syllogismo simplici& complexo, unde tot modiS Potest fieri Syllogismus hypotheticus quot sunt hypotheses nempe per conditionem,& disjunctionem, V. g. si Sol est dies est, Sed ergo &C. Modalis est qui constat utraque vel sal tem una propositione modali circa quem potissimum est observandum quod quidemi modo ad dictum valeat consequentia

96쪽

non ἡ contra v. g. Petrus currit veloCitere 6 currit, non aute sic non currit velociter ergo non currit, deinde quando utraque raemissa est modalis etiam conclusio sit ta- is, sed hoc ita non est in usu. Tandem si utrique praemissae addatur necesse etiam repetatur in conclusione. Mixtus est quem alii vocant ducentem

ad impossibile qui constat una simplici & altera complexa, Expositorius cujus medius terminus est terminus singulariS V. g.P

trus estApostolus hic homo est Petrus eri hic homo est Apostolus. Et quidem debet esse omnino singularis ita ut nec pluribus sit communicabilis ne fiant pseudographi , syllogismi in materia Sanctimmae Trinitatis dicendo hic Deus est Pater,hic Deus est Filius, ergo Filius est Pater, nam Deus licet non sit terminus universetis, est tameneommunicabilis. Unde Syllogisinus expositorius definitur a Scoto in I. dist. a. quaest. 7. ae cujus medium est terminus Milularis sim

Quaeres quare dicitur in prima parte eonclusionis per explicationem in certa torma & modo dispositis Respondeo hoc streliquatam ad materiam quam formam Syllogismi pertinentia exseque tibus fore clara.

97쪽

. που

De modis Niguris, Principiis S Logismi. Dico ut aliquis Syllogismus sit honus

S legitimus debet disponi certo modo debita forma, &a principiis quibusdam universalibus ac jecialibus regulari ita Philosephi omnes, pro conclusionis inmtelligentia'. Observa primo Syllogismum habere alia quid ex quo fit & hahere formam secundum quam fit, id est Syllogismus componitur ex materia & forma.

Observa secund5 materiam Syllogismi esse duplicem remotam & proximam. Pr,ma stat termini ex quibus constat de quihus jam dictum fuit. Materia proxima sunt ipsie tres propositiones ex quibus tmediate Syllogismus componitur. Observa tertio similiter formam Syllogisticam esse duplicem, una enim est forma terminorum S haec vocaturRura. Altera est sorma propositionum & haec vocatur modus. Ex utroque id est me modo ct Agura coalescit forma Syllogistica circa hanc.

Quaeres prim6 quid sit materia & forma Syllogistiea Respondeo primo materiam idici illas res ex quibus componitur Syllo-lgisinus, quam jam dictum. est esse duplicem,

Di iii

98쪽

tem. Respondeo siecundb per Brmam Syllogisticam intelligi certam dispositionem terminorum, & praepositionsi, quam quo q; diximus esse duplicem vel ex duplici coialescentem nimirum modo & figurae de materia tam remota quam proxima dictum fuit. Nunc

Quaeres secundo quid sit modus Syllogisimi vel Syllogisticus. Respondeo esse dic

positionem propositionum in ordine ad quantitatem Vel qualitatem, hoc est debet considerari an aliqua propositio sit unive falis vel particularis, an sit assirmativa vel negativa & hoc vocatur modus Sylloessimi. Quaeres tertio quid sit figura in Syllogismo. Resp. esse dispositionem aptam terminorum secundum subiectionem & praedibeationem debitam, hoc est debet attendi in Syllogismo ad hoc ut bene fiat, quisnam terminus debeat esse siubjectum& quisnam praedicatum in hac vel illa propositione. Quaeres quarto quot sint figurae. Resp. tres esse figuras pro faciendo bono llogiGm0. Prima oecunda, tertia. Prima Agura est quando medius terminus ponitur in majori loco subjem& in minori loco praedicati v. g. omnis homo est animal lad Petrus est homo ergo Petrus est animal ubi vides medium terminum esse HomO. G- , c da figura est quando medius terminusci in maiori & in minori ponitur loco prae-G dic

99쪽

dieati v. g. nulla planta est animat omnis homo est animal ergo nullus homo est planta. Tertia Agura es quando medius terminus Sin majori & in minori ponitur oco subiecti v. g omnis homo est animal, omnis homo est risibilis ergo aliquod risib, te est animal , quod concinne exprimitur subscripto versutSub , prae prima; Secunda, bis praepi o tertia his ib. - Aliqui volunt quartam figuram quam vocant Galeni quando medius terminus in minori est subjectum & in majori est praediacatum , sed haec non videtur concludere diversb modo a prima figura.' Quaer. quinto quot sint modi in quibus fiat bonus Syllogisinus ξ Respondeo tales esse novemdecim his versibus expressi. Barbara, Celarent, Darii, Ferio , B ralipton Celantes, Dabitis, Fapetao, Frisivso

morum

Caesare, Camestres, Festino, BarOCO, O . Darapti. - Felapion, Disamis, Datisi Brocardo,

Adverte haec omnia nomina habere tam tum tres Syllabas nam Baralip-ton ultima

est ad complendum Carment idem est cle

100쪽

habere tres vocales ex illis: A. E I. O. Asserit A , negat E sed universaliter

ambae,

Asserit I. negat O. sed particulariter

ambo.

libi singulae tres litterae correspondent tribus propositionibus in Syllogismo v. g. in 3ArbΑrΑ tria A, A, A. significant debere esse tres universales affirmativas propositiones&sic de reliquiS. Adverte adhuc quod primi novem modi pestent ad prima guram, sequenteS qμa- νω ad secundam , reliqui siex ad tertiam ἰηram. Ex illis pertinentibus ad primam figuram quatuor primi dicuntur persecti id it directe concludentes. Alij quinque in , ii recte conc ludentes. Caeteri modi serundae & tertiae figurae concludunt directe. Si quaeras quid hoc sit directe conclud e vel indirecto Respondeo quando major: tremitas praedicatur de minori in co lusione, tunc Syllogisimus dicitur directe Dncludere. Quando autem minor e remitas praedicatur de maiori dicitur inirecte concludere. Exempla singulorum modorum est utuus componere quam hic legere. Regula pro modis primae figurae: ma