Alphabetum philosophicum sive Clara brevitas et magna claritas eorum quae ad facilem philosophiae intelligentiam necessariò duntaxat praerequiruntur elaborata. ... Authore P. Woltero Schopen ..

81쪽

O particularem negativam prout quoque denotant infra stripti versus: Asserit A. negat E. sed universaliter ambae Asserit t. negat a sed particulariter

. ambo

Plura de his materiis tractare stupervacuneum est. Reliqua apud summulistas veteres, qui, ut ait Lalemandet de hujusmodin seniis plus suse quam utiliter tractant.

positionum ex eodem subjecto &praedicato constantium aequivalentia proveniens ex negatione subjecto earuvel prae - vel postposita. Id est propositiones fiunt aequivalentes in significatione ob negationem superadditam, unde si praeponatur subjecto aequivalet contradictoriae, si postponitur subjecto aequivalet shae. Contrariae, si praeponatur &postponatur aequivalet siubalternae, pro quo triplex Regula datur a Philosiophis hoc versu expressa. I eontradie Jost contra: pra postquesubalter. Exemplificatur V. g. omne animal est v, vens , si ponatur ante subjectum id est praeponatur negatio non omne animal est v, Has ecce habes contradictoriam prioris.

82쪽

Si verb postponatur subiecto ante com iam v. g Omnis homo est justus sic omnis homo non est justus, signific it idem quo a nullus homo est justus, S haec priori est contraria : mihi tamen semper visum est quod haec propositio omnis homo non est iustus potius deberet significare, aliquis homo non est iustus. Quando autem negatio S praeponitur stabiecto &postponiatur V g. non omne animal non eit vivens loco hujus omne animal es vivens, resultat subalterna aliquod animal est vi vens.Porro ut termini sequivalentes distinctius pero, piantur, subicribo communiores hosce

Non omnis, idam non. OmniS non, quasi nullus. Non nullus, quidam. sed nullus non,

valet omniS. Non aliquis nullus. non quidam non valet omnis Non alter, neuteri neuter non, pr.

stat uterque - -

in primo versu lege terminum quasi propter dubium suprapositum. In P. Roto cli dialectica est error typographi , quia sic

habet , in tereto versia, non aliquis sellus non, deberet enim post nullus esse punis elum. Lalemandet vero in primo versu nitet non omnis non pro nullus. Sed hocis CO

83쪽

eontrariatur Versui huic. - - praepostq; sub-

alter.

Inter Bbcontrarias non simi admittenadae aequipollentes ut haberi potest exemplis quomodocunque factis. Semper enim in vanum idem per idem vel absque sequi valentia pro illit: sed ubi melius examinavi Fonsecam video qudd tamen fieri possit ex

una siubcontraria negativa altera assirm tiva, non e Contra.

Primum sic ostendo , haec est subcontra, via aliquis homo non est animal altera assi maliva, aliquis homo est animal. Si prioris subjecto praeponam non aliquis homo S pom

Ponam non aliquis homo non,non est animal,

significat idem, qu6d omnis homo non est animal iuxta illud, non quidam non valet om-uis , & quamvis omnis homo non est an, mal significet quasi nullus,propter dubium supra notatum transire posset pro ea aliquis homo non est animat: & Brte hoc fundamento ductus vel in hac siuppositione loCutus est Fonseca. Quaeres primban omnes propositionesse possint mutari vel per convqrsionem vel per aequiValentiam. Respondeo hactenus ea dicta suisse de propositionibus a, solutis quae vocantur propositiones de im

84쪽

mis fusὸ agunt: pro utilium scientia ae notitia. 'Quaeres secundo quid sit propositio m datis. Respondeo quamvis hoc dictum iu rit & quanquam diversimode iste te unus modalis accipi possit, pro praesenti dbeo : quod propositio modalis sit ea cui apponitur unum ex his vocabulis r neces1es

contingens possibile ,& impossibile quibus

proinde modificatur. Ubi Adverte primo hos quatuor modos posse accipi nominaliter & adVerbialiter v. g. contingens & contingenter, utroque m do fiunt oppositiones&aequivalentiae, si pius tamen dum nominaliter accipiuntur: Adverte secundb inmodalibus Considerari duo: Moclum & dictum. Modus dueitur una ex quatuor particulis assignatis. Dictum id cui apponitur v. g. possibile est ut Antichristus sit, possibile est modusA ltichristus existens ela dictum. Ad verte tertili ex quolibet modo posse

fieri quatuor propositiones affirmativas de modo, negativa de dicto v. g. necesse est Petrum non studere, Vel e contra v. g. non necesse est Petrum studere , vel erit assi maliva de utroque V. g. necesse est Petrum. studere vel erit negativa de utroque m D inon est necesse Petrum non studere, Adverte quarto haec quatuor vocabula, F a ama.

85쪽

,mahlmuadentuli iliace purpurea propter

litteras A. E. I. U. ubi Α. significat assirm xivam de modo & dicto. E. negat dictum sed assirmat modum I. assirmat dictum negiaque modum. U negat utrumque ut pa-Lec communi verta Destruit LI. totum, verum AE confir

mat utrumque

ictum negat Issi modum, nihil A.

- Destruit E. dictum , destruit 'ue

. . modum. .

- Adverte quinto in quantitate & qualitate necessarium aequivalere signo universiali assirmativo semper impossibile pro num Quam adeoque est signum universiale negativum. contingens &possibile coincidunt suntque quid particulare.. a Ex his collige juxta quatuor ista vocabinia Amabimin Edentuli Iliace purpurea, posse fieri oppositionem modalium, pariter &sequivalentiam prout distincte tradit PetrusHispanus ac alij post ipsium ted his ultrὼ non libet immorari cum potior fiructus sit mentis praesertim in junioribus confiusio. Quaeres tertio quid sint propossitiones exponibiles. Resipondeo Quae expositione indigent propter partiCulam aliquam obscuram in iis additam v. g. tantum homo est animal propter particulam tantum inob

86쪽

m μ. . 'get expositione. Sunt autem Min mola- sivae quae fiunt per vocabulum tantum 'iam &c. aliae exceptivae quae fiunt 'per s- Cabulumstrater , aliae reduplicativae id est quibus adest particula reduplicat hinouan tum, qNa tale , aliae comparativae v. g --tior melior, aliae de differt, de incipit, pro-

, ut versus hi denotant i elusiva, tantum Exespiis a V μωρα tisa in quantum. ἰim V U Itanta scies praeter cameras , Vigilabis

eomparatisi de dissere incipis ct δε la . . Fortior immanes ignavos differ in oris ubi observa ingeniositatem, 'primbienis . particulae Amnon ut dixi signincant excl siVas , prater exceptivas, in quantum redidi Plicativas,fortior comparativas, disser ah talem'incipit ac desinit per alias particulas.Seeundo notanda in Scies I & E. idest universalis negativa per E, & particularis assirmativa per I. & haec exponuntur per tanta, & sic reliquast alias vocales juxta versum asserit A negat Ε&c. littera praece

denti expones l im

' strid ct quotuplex se argumentatio p

DΙ rgumentatio est oratio in qua unum ex alio insertur: cujus co F 3 mum

87쪽

muniter quinque species assignantur, st, yeet: Syllogisimus, enthymema inductio , exemplum, & dilemma, ita communiter Philosophi. o Declaratur conclusio primo quoad primam partem in qua dicitur quod argumentatio sit oratio in qua unum ex alio infer

tur, Vel deducitur v. g. Petrus est homo eri est rationalisl dicitur oratio in quo perfecte cum definitione, divisione convenit, lreliquaponuntur loco differentiae ,& licet sint duae vel plures orationes tamen dicitur oratio in singulari ut significetur ordo partium id est propositionum unitas &Connexio quae requiritur. Si vero per ordinem ad propositionem ac terminum definiatur mentis operatis debet loco generis poni, imb & consititius respectu dehn, tionis ac divisionis poneretur modus sciendi sed quia utrinque definitur, genus remo

tum issicit. .

mentatione tria concurrant antecedenS, consequens, & consequentia. Antecedens

dicitur illa propositio ex qua aliquid insertur, vel illae propositiones si sint plures

consequens dicitur illa propositio quae inseditur , Oonsequentia dicitur illa connexio intera recedens O eonsequens v. g. Petrus est homo ergo est rationalis nisus est stima est an-

88쪽

tecedens , per particulam ergo designatureonexio id est consequentia, est rationalis, est consequens: Vel magis grammaticaliter loquendo illa omnia quae ponuntur ante Erago simul simpla sunt antecedens, quae post Ergo, simi consequens, ipsa particula Ergo est ipsa consequentia. Consequentia de consequens simul accepta vocantur comelusio. Observa adb qudd conseouentia alia quando sit bona, aliquando mala, primum Contingit, quando conseq uens legitime i fertur ex antecedenti tanquam ex causa saltem aliquali v. g. Petrus est homo ergo est animal, altera quando nulla legitima connexio est inter antecedens & cons queris V. g. Petrus studet ergo est festum S.

Observa; ib. qubd consequens aliquando sit verum aliquando falsiim, quod fit si illa propositio quae deducitur id est quae

ponitur post Ergo, est vera, vel falsa , adeoque nunquam debeo dicere consequentia vera sea bona vel mala, e contra etiam nunquam oportet dicere consenuens bonum vel malum sed verum vel falsum , ita

communiter.

Declaratur secundb conclusio quoad auteram partem in qua dicitur quod sine quinq; species argumentationis id est quod F argu

89쪽

argumentatio sit quintuplex. Porro singulas nominabimus & explicabimus. Pr,ma' principalior argumentatio est Bil risenua de quo sub lictera R. in sequentibus.

a acu. est Enthymema quod est argumentatio. in qua ex una propositione tanzum intertur conclusio v g Petrus est homo e M non est brutum , ex quo pol est fieri DN Ogismus v g. omne quod est homo non est Brutum, seu Petrus est homo ergo non est: hrutum. ubi vides semper deesse unam propositionem in Enthvmemate - - Si quaero an Major vel minor Respondeo si in enthymemate praedicatum antecedentis est etiam praedicatum consequentis , quod desit Ninor, V. R. omne animal est vivens, ergo

di Petrus est vivens, deest enim sed Petrus eli animal, si vero siubjectum antecede iis sit etiam subjectum consequentis deest

majori rΤertia species vel modus argumenta ei vocatur inductio & est argumentatio in qua a singularibus lassicienter enumeratis

ad univeriale fit progressio v. g. hic homo est animal, iste homo, iste quoque & sic per simulos ergo omnis homo est animal ubi vides omnia singularia debere recenseri vel explicitie vel implicite v. g.Petrus est homo Paulus est homo &reliqua animalia ratio-

90쪽

Quarta argumentatio est Exemplum destianitur quod sit argumentatio in qua ab uno singulari vel aliquo simili aliud simile insertur v. g. Magdalena peccatrix poenitens gratiam invenit. item David item Petrus ergo & ego accipere possum. 'Adverte quod id, quod infertur debeat hahure quandam similitudinem & proportionem non enim Valet Magdalena accepit remissionem peccatorum poenite tiam agendo ergo & ego accipiam, sed de-het addi si etiam poenitentiam egero. l uinta est Dilemma quae vocatur arsu mentatio bicornis in duas partes oppositas divisa, quarum ueraque siC premit adve sarium ut cogatur semper contrast aliquid admittere vel negare V. g. si contra peccatoremscargueres: vel credis te redditurum rationem vitae tuae aliquando vel non si secundum es infidelis , si primum ergo male agis non desistendo a peccatis r talia vocantur argumenta cornuta. His alij addunt Soriten quae etiam vocatur gradaistio vel Syllogismus acervatis, vel argume tatio a primo ad ultimum. quae sic fit ut praedicatum propositionis praecedentis temper sit subjectum sequentis, donec praedicatum ultimum conveniat cum subjectoe

F r primae