장음표시 사용
451쪽
eum faciunt huic generi tutorum & curatorum , sunt multae ac variae. Nam cum tutores appellassent, quidam autem non adessent: diuus Pius rescripsit,dandurei temporarium tutorem, qui tutela fungatur. Praeterea ex te ge Iulia de maritandis ordinibus, tutor datur a Praetore urbis ei mulieri virginiue, quam ex hac ipsa lege nubere oportet: ad dotem dandam, dicedam, promittendamue: si legittimum tutorem pupilla non habeat. Sed postea Senatus censuit,ut etiam in Prouincia quoque, similiter Praesidibus earum ex eadem causa tutores dentur: &quidem non tantum ad dotem dandam , verum etiam augendam,aut mutandam. Ad haec, solet etiam tutor vel curator,a Praetore vel Praeside dari,furioso &suriosae,ic
muto dc surdo, item prodigo , & impuberi denique, ad
litem contra tutorem suum, & ad haereditatem adeundam. Possunt autem dari omnes qui non prohibentur: nam Praetor ipse se tutorem dare non potest , nec eum qui in legatione est,aut qui malis moribus si praeditus, neque enim tam spectanda est opulentia, inquit Modestinus,alicuius,aut dignitas, ad fidem, quam vita iac mo- VI Psorum probitas ac honestas. Illud quaestionis est, qui tu- τANVtores vel curatores petere debeant, &ubi petantur. Et ἔψα A et quidem Diuus Seuerus, Cuspio Rufino. scripsit in haec R s. VBI verba. Omnem me rationem adhibere subueniendi pu- PETATU Iillia,cum ad curam publicam pertineat, liquere omnius volo:& ideo mater,quae vel non petierit tutores idoneos filijs suis vel prioribus excusatis reiecti lue non confestim aliorum nomina ediderit: ius non habeat vendieandorum sibi bonorum intestatorum filiorum. Tanis tundem obtinet & in libertis, scilicet,vinis pupillis herilibus tutores petierint.castigentur. Quamquam in caeteris cognatis & familiaribus, propriae cuiusque voluntati Sc affectioni h e res relinquatur . Curatores non ab alijs . sed ab ipsis adolescentibus peti debet. Atq; haec quidem de definitione ac diuisione tutorii. Nunc sequitur ut de officio eorum,& quomodo tutela finiatur videamus.
452쪽
RATORUM, ET RV o M o D o TV- TELA FINIATUR.
F FIC lU M tutorum lc euratorum,
cernitur in duobus, quoru unum est administrationis, alteru aut horitatis. prae
tundar. in administratione, primum id Praetori curae est, ne tutela per plure
tadministretur. quippe & s pater no destinaueris quis gerere debeat, attamen id agi tur,ut per unum administretur. Sane enim facilius unus tutor Mactiones exercet & e Xcipit, ne per multos tutela spargatur: committiturq; illi administratio, quem vel testator, vel maior pars tutorii,vel Praetor elegerit. Plane si non consentiat tutores Praetori , sed velint oes gerere, quia fidem no habent electo, nec velint succedanei esse alieni periculi:dicendu est Praetore permittere eis omnibus gerere. Ite si diuidi inter se velint tutela tutores, audiendi sunt,ut distribuatur inter eos administratio, vel in partes, vel in regiones. Quantum ad ipsam administratione pertinet, tutoris praecipuum officium est, ne indefensumi upillum relinquat, & circa prouidentia pupillorii, dii ioco habeatur. nisi fortὸ c5silio alterius, iussus sit administrare, quo casu si quidem ille contutor sit,cui &admini. stratio madata est: in irritu deducitur omne id, quod sine illius consilio factum est: sin minus, tutori quide, tau viro bono coueniet salubre consiliu eius admittere, sed ea res eius officiu non infringit. Etenim in subeuda administratione primo loco obseruandu hoc est.ut inuentariu faciat. Na tutor,inquit Iulian. qui repertori u no seci t, quod vulgo inuentariu appellatur, dolo malo fecisse videtur: quonia ante inuentariu factu,nihil eu gerere oportet nisi id quod nec modica dilatione expectare potast.Cofecto inuentario,confesti eas res distrahere debet,quq tepore depereunt,idq; no pretcipiti quide sestinatio
ue,sed no in moratoria cunctatione. Et quo ad pecunia inde
453쪽
AD PANDE. IVR. CIVI. LIB. V. 44
inde redacta: si ea summa corradi queat , ut copa rari a ger possit,depositioni eius fit locus: sed si tam exigua sit
tutela, ut ex num o confecto prςdium puero coparari nopossit,depositio cessat, nisi forte suspecti tutores esse vides alatur, quo casu etia minores summas interdii deponere oportet. Si post depositione pecunie, coparare pridia tutores neglexerint, incipient in usuras coueniri, in quinces quide, aut trientes,aut si quet alit leuiores in prouincia frequentatur,co iter, sed in eas que legittimae dicuntur, si ea in usus suos couerterit vel mora depositioni secerit,uel falso negauerit apud se pecunia esie,vel necessitate mutua pecunia sub legit timis usuris accipi edi pupillo imposuerit. Circa debitoru pupillariu exactione verba Pauli hqc sunt. Si tutor costitutus quos inuenerit debitores no couenerit, ac per hoc minus idonei essiciatur, vel intra sex primos menses pupillares pecunias no collocauerit: ipse in debita pecuniam, & in usuras eius pe cuniae, qua non foenerauerit,couenitur. Circa pecuniarii erogatione,cu tutor,inquit, no rebus d utaxat, sed etiam
moribus pupilli praeponatur,inprimis mercedes praeceptoribus, no quatas minimas poterit, sed pro facultate atrimonij, pro dignitate natali u. costituet: &alimenta eruis libertitq; n5nu nil exteris,si hoc pupillo expediet, Iraestabit: solenta munera, parentibus cognatist mittet: ed no dabit dote sorori pupilli alio patre natae, etiamsi aliter ea nubere non possit: nam et u honeste, ex liberalitate tamen fit, quae ieruanda arbitrio pupilli est. Aliud est, si matri forte aut sorori pupilli tutor ea quae ad victu necessaria sunt, praestiterit,cum semetipsas sustinere non possent,na ratum id habendum est. Nec enim eadem est causa eius quod in rem impenditur, & quod muneris lefatorumve nomine erogatur. Post pubertatem pupilli,
acris constitutionibus ordinatum est,ut tutor teneatur pupillum admonere, ut sibi curatores petat, quasi connexum hoc sit tutelae officio. Iam verb de tutorum dc euratorum diligentia,eadem ab hs diligentia exigenda est
454쪽
AD PANDE. IVR. CIVI. LIB. v. 4 s
eirca administrationem rerum pupillariu, quam pate familias rebus suis,ex bona fide,prqbere debet.idque etiamsi pater eos alogistas esse voluit: nam nemo ius publicu remittere potest, huiusmodi cautionibus,nec mutare formam antiquitus constitutam. Caeterum si res pupillaris incursu latronum pereat, vel argentarius, cui tutor pecuniam dederit, cum fuisset celeberrimus,solidum redcere non possit, nihil eo nomine tutor pret stare cogitur. De conueniendis uno vel pluribus tutoribus & curatoribus prima requia haec est, ut si diuisa tutela non est, omnium periculum commune sit, in administratione tutelae , & in solidum uniuersi teneantur. Altera est ut si diuisa tutela sit,ueluti quantitatibus, vel regionibus , ut plerumq; fieri solet,&alius urbica negotia,alius peregrina administret: tunc non in aliam rem, quam quisq; administrandam accepit,conueniatur. Nam licet omnes tutores sint, & tutelam gerant: tamen cum quis de ea re, quae extra suam regionem erit, experiri vel ad iudicium vocari coeperit, perinde non tenetur, atque si ei administratio tutelae permissa non esset. Quantum enim facit in totum denegata: tantundem valet, si in ea re de
qua agitur, denegata sit. Sed quemadmodum is qui non administrauit teneatur,quaestionis est ' Et constat, excussis prius facultatibus eius qui gesseri conueniri honorarium oportere: imputarique et , cur si male eum conuersari videbat, suspectum non secerit. De authoritate tutorum &curatorum: authoritatem proprie hoc loci vocamus, consensum, quem sponte sua , praesens tutor, recte accommodat, contractibus & negotijs pupilli. Dico,sponte sua, quoniam, si inuitus retentus fit inquit Vlpianus)per vim, non valet quod agitur. Neq; enim praesentia corporis sufficit ad aut horitatem , ut si
somno, aut morbo comitiali, occupatus,tacuisset. Diciturque non multum interesse,abfuerit tutor. cum negotium contraheretur,an praesens ignorauerit,quale effet,
quod contrahebatur. Dico, recte accommodat,quoniam
455쪽
nulla disseretia est, no interueniat authoritas tutoris,an perperam adhibeatur. Et dicimus recte interponi authoritatem,cum tutor se probare dicit, id quod agitur. Hoc enim est,inquit Paulus,authorem fieri. quod tu intellige, si statim in ipso negotio cora hat: nam post tempus, aut per epistolam interposita eius authoritas, nihil agit. Diis eo deniq; cotractibus pupilli : quonia obligari ex omnico tractu pupillus, sine tutoris authoritate no potest: acquirere autem sibi stipulando,& per traditionem accipi endo,etiam sine tutoris aut horitate potest: sed credendo obligare sibi non potest, quia sine tutoris authoritate nihil alienare potest. Plane tutor honorarius, cui non est mandata administratio, auctorari non potest : quemadmodum nec super illo etiam is qui administrat, recte author fit quod cum ipso pupillus contrahit. Pr terea si tutor pupillo nolit author fieri, non debet eum Praetor cogere: primum quia iniquum est, si non expediat pupillo authoritatem eum praestare: deinde & si expediat, tutelae iudicio, pupillus hanc iacturam consequitur. Enimuero
nonnunquam contingit, ut etiam de eo pupillus conueniatur,quod non ipse tutore aut horeg she i ed per se solus tutor: quemadmodum etiam per contrarium, si tutor pecuniam eius mutuam datam, ipse stipulatus suerit, vel predia in nomen suum emerit, utilis actio pupillo datur ad rem vendicandam, vel mutuam pecuniam exigenda.
Et quidem si tutor,qui Sc cohaeres pupillo erat, cum conueniretur fidei commisti nomine in solidum ipse cauit, verius est, in adultum pupillum , pro parte dandam uti- Iem actionem . Nam Sc tutori, qui insantem defendit, succurritur, ut in pupillum iudicati actio detur. Ob do- Ium malum vel culpam tutoris , vel actoris eius nam potest decreto Praetoris. actor costitui, tutore legit tim himpedito in regula est, pupillum non posse condemnari, nisi sorte locupletior ex illius fraude factus sit, quo casu, etiam tanti condemnatur, quanti aduersarius in litem iurauerit, si modo rem . tutore sei uare possit. Atque
456쪽
Atq; haec quide de ossieto tuto & euratorii. Absoluitur autem quis a tutela vel cura,varijs quidem de causis,
sed quarum duae sunt praecipuae: prior eis, si quis ta quam
suspectus remoueatur: posterior, si ob iustam excusatio- DR svs L. Mena,ino onere liberetur. Suspecti crimen ex lege duo-cris Turo decim tabularum descendit. Et datur ius remouendi suis RIBVsercv specios tutores, Romet pr oribus, inprouincijs praesidi-RATO G bus earum. Possunt autem suspecti seri, omnes tutores, siue testamentari j sint, siue non sint, sed alterius generis. Postulare suspectos pollant omnes, etiam mulieres, quae pietatis necessitudine ductς, ad hoc procedunt.Causae,ex quibus suspecti tutores remoueiatur, sunt dolus in tutela, non ante, admissus . item, si inimicus pupillo parentibushe eius tutor factus se, si repertorium non fecerit, si alimenta pupillo non praestet, si in lata culpa deprehendatur cum similibus. Nam generaliter, si qua iusta causa
Praetorem mouerit, cur non debeat in ea tutela versari:
reiicere eum debebit. Nec ad rem pertinet,quod fortassis satis dederit, vel satisdare paratus st: quoniam expedit pupillo rem saluam fore magis, quam tabulas cautionia habere : quia satisdatio propositum tutoris malevolum non mutat,sed diutius grassandi in re familiari facultate praestat. Poena suspecti est ut eum infamia remoueatur , tutela,& s plebeius ae humilia sit, Sc atrocia facta in tutela admiserit, vinculis publicis contineri iubeatur: rc
nonnu quam ad praesectum urbis grauiter puniedus, re- mittatur. Sed qui ob segnitiem,vel rusticitate, vel inertiam, vel simplicitate, vel ineptia, remotus sit:in hac causa est,ut integra existimarione tutela vel cura abeat. Sed&si quis,ob fraude non remouerit alique, sed aliu ei adiunxerit: non erit famosus, quia non est abire tutela iussus. debetque decreto causa remouendi significari, ut appa-
DE EXCVs reat de existimatione. Quae excusationem a tutela pasAτι ON riunt. haec sunt:&tas,liberorum & tutelarum numerus,
kUM Yς pro sessio, dignitas, inimicitia, fortuna, militia, valetu-PORI A v s do,priuilegium,&lis. aetas,ueluti siquis septuagesimum
457쪽
AD PANDE. IVR. CIVI. LIB. v. si
annum excesserit. Numerus liberorum ac tuteIarum, ut si quis vel Romet tres, vel in Italia quatuor, vel in Prouincia quinq; filios vel filias superstites vel in acie mortuos habeat, aut trium tutelarum curarumve onere sit grauatus. Professio,veluti si quis Philosophus, Grammaticus, Sophi sta, Rhetos aut Medic st, vel Athleta sacris certaminibus coronatus. Dignitas,ut si praeses aut magistratus quis sit aut legationem subeat, aut res principis administret. Inimicitia, ut si quia vel instrumentis ac libellia interuenietibus, vel contellatione facta, solet enim hoc apud Romanos fert authore Suetonio inimicitias cum testatore exercuerit: fortuna, ut rusticitas nonnunquam dc paupertas. Nam paupertas dat excusationem,si quis se imparem oneri iniuncto possit probare. Militia , velutis quis vel militet, vel post militiae tepus honeste eopletum, veteranus factus sit. Ualetudo, ut si quis vel surore, vel sontico morbo, vel egritudine aliqua se corripiatur, ut luis proprijs rebus superesse no possit. na & post susceptam tutelam ,eaecus,aut mutus, aut surdus, aut furiosus, aut valetudinarius, deponere tutelam, potest: etiams libertus sit testatoris aut pupilli. Priuilegium ut si quis illius corporis vel collegii sit, cuiusmodi est pistorum, cui nominatim excusatio a tutela indulta est. i te si quis mesor frumentarius sit, vel iliensis. Nam Iliens bus & propter inclytam nobilitatem ciuitatis. Fc propter coniunctione originis Romanae,plenissima immunitas tributa est.. Quemadmodum Sc i)s Iurisperitis, qui in consiliu principis assumpti,circa latus eius agunt. Ibis, ut si vel de haereditate,vel de uniuersis pene bonis, inter tutorem & pu pillum, quaestio sub oriatur. Forma aut propon edae e X cu sationis, est, non quidem, ut prouocet ab eo, quod tutor datus est vel curator, s nam in paucissimis disserunt cura& tutela) sed ut intra quinquaginta dies, a tempore scien tiae numerandos,vel plures, si forte ultra centesimum la. pidem habitet stune enim in singulos dies vicena milia passuum numerantur)veniat,&causam excusationis,vel
458쪽
coram tribunali viva voce, vel per scripturam in hypomnematibus , vel libello principi oblato contestetur. Et quidem licet excusatio iure licita sit 5c permissa: tamen si eodem testamento,quo quis tutor datus est,etiam legati honore sit affectus , post excusationem impetratam, hanc poenam sustinet, ut a legato repellatur. quasi scilicet ea suerit tacite voluntas tellatoris, ut non, nisi tutelam subiret,ad legati adscripti comodum perueniret .
V Aa ratione tutelae competunt actiones, vel spectant personas pupillorum, vel rationes, vel bona eorum. Circa personas pupillorum, officio iudicis qui tuteli cognoscit cogruit, reputationes tutoris non improbas admittere: vipuata ,si dicat se impendisse in alimenta pupilli vel discipli-
si pupit. Πῆ m. Modus autem, squidem Praetor arbitratus est, is Lus En vi, ter uari debet,quem Praetor statuit mam sol et Praetor stec ARI VEL quentissime adiri, ut constituat, ubi filii vel morentur,velm O RH R L alantur. In qua re,solet ex persona, ec ex tempore, oc ex DC Aci ΜΕ, conditione, & item ex modo patrimonii , ac aetate sta- Tissi i PRE tuere, 'bi potius,& quomodo pupillus alendus sit: vide- STANDir, licet, ut non uniuersum redditum patrimo iiij in alimenta decernat, sed semper sic ut aliquid ex redditu supersit. Si verb Praetor non est aditus: pro modo facultatum pupilli, debet arbitrio iudicis aestimari. Nec enim permittendu est tuto ti, tantii reputare, quantum dedit, si plus
aequo dederit. De rationibus res agitur cum ipso tutore, aut curatore, vel cum pro tutore procurato reue: Velcum falso tutore aut curatore: vel cu fideiussoribus, nominatoribus & haeredibus eorum,vel cum ipsis magistratibus. Inter pupillum & tutorem duplex est actio prodita directa una, qu et pupillo competit,&contraria altera, quε
459쪽
AD PANDE. IVR. CIVI. LIB. v. 463
tori datur.Quae pupillo competἰt, vel Tutelae dicitur,vel PS TVr a de rationibus distrahendis. Tutelae est. per quam δctu β et iovi q.: sui rationem teddere compellitur tutor,in omnibus quε D i s T R A. fecit,cum facere non deberet: Sc item in ijs quae non ει- HENDI s. o. cit, idque praestando dolum & eulpam ,& quantam in VIILI CVasuis rebus diligentiam. Nec potest vero exerceri haec a- e;
ctio, nisi finita demum tutela: nam ablurdum est, a tuto- CTIONE. re administrationis rationem negociorum pupilli expo sci, in qua adhue perseuerat. De rationibus diitrahendis actio est, quae aduersum eum competit, qui in tutela gerenda, rem ex bonis pupilli abstulit. Cuius quidem actionis euentus is est, ut in duplum fiat condemnatio, cum . . actio tutelae tantummodo sit simpli. Utraque actio utiliter exercetur per adolescentem contra curatorem lu-um. Quanquam cum furiosi curatore, non tutelae, sed negotiorum gestorum actio est. Gnae tutori tribuitur DE co M. actio contraria, ideo in v sum a Praetore inducta est, visa - τRAR IAcilius tutores ad administrationem accederent, scientes pupillum quoque sibi obligatum fore ex sua administra- Acrio NE.tione. Quanquam enim sine tutoris authoritate, pupilli non obligentur, nec in rem suam tutor obligare pupillum possit attamen receptum est, ut tutori suo pupillus sine tutoris aut horitate, ciuiliter obligetur , ex adminis iratione scilicet. Etenim prouocanui fuerunt tutores,
ut promptius de suo aliquid pupillis impend/nt, dum ostro osciunt se recepturos id quod impenderint. Pro tutelao p κ oactionem necessario Praetor propoluit. Nam quia ple- To RE PROrumq; incertum est,utrum quis tutor an verbquasi tutor VE CURAM Pro tutore administrauerit tutelam: idcirco in utrumque casum actionem scripsit,ut siue tutor sit, siue non sit, qui sic
sessit,actione tamen teneretur. Pro tutore autem negotia gerit, qui munere tutoris sungitur, in re impuberis, siue se putat tutorem,sive scit non e Ise, fingit tamen esse. Cum eo, qui pro tutore negotia gessit, etiam ante pubertatem agi posse tutelae nulla dubitatio est, quia tutor noest. De eo quod salso tutore authore gestum est, ideot edictum
460쪽
edictum propositum est, ne contrahentes decipiantur, dum falsus tutor adhibetur. Verba autem Praetoris haecra sunt: Quod eo authore, qui tutor non fuςrit,gestum e-υ rit, si id actor ignorauit dabo in integrum restitutionem. In eum qui cum tutor non ellat,dolo malo author factus D eo dicetur, iiudicium dabo, ut qtieares erit, in tantam 1 vs s o κ i p*cuni condemnetur. De fideiussoribus, hi redibus, nus di Mo, & nominatorib' tutorum: Fideiussores a tutoribus no MINATORI minati, si praesentes fuerunt dc non contradixerunt, dc nomina sua referri in acta publica passi sunt, aequum est xv x o Ru perinde teneri,atque si iure legittimo stipulatio interponiser CVRATo ta fuit set. Eadem causa videtur affirmatorum, qui icili-RVM cet,cum idoneos esse tutores affirmauerint,fideiussorum vicem sustinent. Hae res tutoris , quan uis is tutor non est,tamen ea quae per defunctum inchoata sunt, per haeredem si legit timae aetatis & masculus sit, explicari debent : in quibus dolus eius admitti potest. Et qudd penes tutorem fuit, haeres quoq; eius reddere debet.Nominatores tutorum appellamus eos,qui nomina eorum exhibent magistratui, qui ad capessendam tutelam idonei videntur,quos tanquam affirmatores teneri, dubium no DE VAGIss est. De magistratibus conueniendis,& eorum haeredi-TRATIBVs bus, si fortasse nec ipsi tutores, nee eoru fide tu ito res soluendo sint, sic ait Vlpianus: In ordinem subsidiaria actio RVM με, no dabitur, sed In magiuratus, qui vel omnino tutorem REDIBVs. non dederunt, vel non idoneum, vel sine satisdatione. CSterum neq; Prqtor,neq; quis alius cui tutoris dadi ius est,haeactione tenebitur. Et ideo si Pr ses prouinci , no-
LA VEL CV, eorum qui sub tutela vel cura sunt: Imperatoris SeueriRA sVNX, oratione, prohibiti sunt tutores & curatores, praedia ru-Nλoi, - stica vel Iuburbana distrahere. Qtiae oratio in Senatu reis
minib'ab alio accepti , ad magistrat municipales remiserit, ut se de nominibus instruant, Sc perinde instructus dederit certum est magistratus teneri quali dolo vel lata culpa versati sint. Atqtnaec de rationibus. Iam de bonis