장음표시 사용
641쪽
libribus militibus, tum iis, qui ab hiulegavPnsibus erant, veluti strino praesidio munivit. Vndato flumine n Gallis, erit entissimum proelium lmst hominum memoriam commissum est. Perebatur iIuisque victoriae desiderio , Pt quia impedie- ruitur tormentorum usus, consertissimo utrimque agmine concursum est: hic vulneratur, ille cadit, it clamor enelo, obstrepit titharum plangor, cuncta timoris, tumultus, raedis plena erant. Demum cum D Iuitatus trispanus, numero et nrmis inferior, sustinere non valeret, loco Px essit, ut eum peditatu se coniungeret: quae res essecit, ut Consalvi milites abitrerent nitimos, et Galli vires resumerent; utrique enim sibi persumserant, equitatum in fugam esse conversum. Hine Obegit, nus, et Persivus frater, Opinctiates posse tune hispanum exedicitum profligari, inuto impetu irruerunt, ut nisi Consalvus sortitis obstitisset, omnium internecio facta esset. Ferdinandus plenus animi viam inter armatos sibi secerni, et Ohegninum hasta percusserat; sed ex Vulnerato equo decidit, nee mortem effugisset, nisi eo necurrens Consalvus proelium redintegrasset, imposito equo Feminando a Iohanne de Capua, pii ut regis saluti consuleret, suam nihili fecit, maluitque superstitem regem suae virtutis testem habere, quam vivus absque sul regis praesidio inter homines Versari. Quo eventu tantum fiduciae ac spiritus victis militibns accessit, ut neri mn- eursu facto, victoriam in suis manibus ponerent. At quoniam nullo pacto hostium multitudinem sustinere potuerunt, saluti consulendum arbitrati sunt. Non belli casus, sed Consalvi ve horum recordatio , Ferdinando molestissima fuit; monuitque posteros, ut in rebus arduis, SApientium consilio pareant. At Consalvo tantus incessit ex eo incommodo dolor, ut non mediocri dedecore suam dignitatem atque virtutem assectam putaret ; ideoque aut summam helli eum nuctoritate imperandi habendam, aut discedendum deliberavit: utque ideo Ferdinandus, tradito illi exercitus imperio, in Siciliam regreS
S. Cum haec in Calabria flerent, Carolus rex, in quem multi proceres conspiraverant, relicto Mompenserio qui Νωρο-li praesidio esset, invitis Venetis et foederatis, qui iter il-
642쪽
lud impedire ponabanti ir, in Galliam Re Pontulit. Ea oceasione sibi oblata, Neapolitant Ferdinandum revocarunt, aperti que portis, intra urbem publicis gratulationibus receperunt, quas paulo post luetus occupavit, mortuo Alphonso. Galli simul atque de Neapolitanorum motu renuntiatum est, indignatione permoti, in Consalvum exarserunt, eduetisque omnibus copiis in intimam Calabriam, quam maturrimo illi occurrendum putarunt , tantumque sibi arrogantiae sumpserant, ut Hispanos veluti pecudes subigendos laetarent. Ubi eo ventum ret, collatis signis pluribus in loeis, suae utrique Virtutis periculum secerunt. Ad extremum Hispani hostem pedem referre coegerunt, ndusque eorum castra inSequuti, Oeeu tisque Seminaria, Sebari, Cotrone, populisque in ndem acceptis, χnsalvus non SSe abeundum duxit, donee omnia, quae in hostium potestate erant, in Feminandi dominio retineret. Cumque in hibernis esset, et Persivus equites Neapolim transduxisset, Ferdinandus animadvertens hostium numerum in dies augeri, ipsumque rebus necessariis earere, Consalvum monuit, ut expedito itinere Neapolim contenderet, laetusque Gallis obviam potestatem proeliandi daret. Consalvus convomis aliorum ducum concilio, relatis mandatis quae a rege Receperat, percunctatus est nb lis, utrum potius laetundum eligerent, pacatam ne omnem Calabriam lini Pre, ut nullus eoii-
sistendi locus hostibus sit reli pius, an regi qui in angustiis versabatur nuxilium ferre Τ Cumque de oecupanda Calabrin consuluissent, respondit: nihil eos magis egregium lacturos, quam regi et Neapolitanis opem ferre: qui enim ea urbe potitus suerit, regno quoque facile esset potiturus. s. Castra igitur movit, atque in itinere, uno die ter pugnando, triplicem victoriam est consequutus, Optaque Consentia, Galli optima civitate exuti, abierunt. Paulo post cistrum Franeum, et Castrovillarum obtinet: sed ad Muranum a rusticis interclusus, qui viarum angustias et saltuum difficultates melius noverant, alio divertens, inopinato eos aggreditur, sugatque, et capto Murano, nullum de rebellibus supplicium sumpsit. Sed quod Galli itineribus occupatis, audaciorem laeti, liberius insultabant, omniaque periculis plena reddiderant, ab
643쪽
minudos quasi inermes cepit. Itaque ingenti prii da onustus , in Lueania regem adiit filiue enim diverterat in qui cum eardinali Boi uia Ι ontificis legato, et Mantuae marchione qui Venetorum exercitui imperabat, Consalvum multis gratulationibus excepit. Extemplo ad Atellam itum est, quo confugerat hostis. quem lacessitum pluribus proeliis, et vicerunt, et ad oppidum compulerunt. Tune fracti viri hus Galli, deditionem
sacere decreverunt, iIuae tamen en conditione permissu ret, ut Ox rogno nec politano excederent. Itaque conscensis Davi-hus non Sine maximo dolore pros ti, iIuod nobilissimum regnum e manibus sibi oreptum fuerat, in mediis Tyrrheni maris undis coorta tempestate ita disiecti sunt, ut perpauci ad Galliae littora itervenerint. Virginius Ursinus prae iderat, Alellam Gallis Oxitio suturam, ii seque Neapolim perductus conie-otus in vincula misere Periit. Pi nectari quoque duces Iaeri re, inter clitos Mompenserius gallici exercitus imperator. T. Vix connu, sita Omnia fuerant, cum ex rebellium Cnia-hrorum pectoribus nova perduellionis germina repullularunt, nil quae resecanda Consalvus missus est. Cum interea regum nos Ferdinandus, acerbae mortis ictu concidit; eaque esse-cit, ut Neapolitani unanimi voluntate Fodericum regem ae la-inarint, cpii nelmiti Suecederet. Is vero omni retinendi regni spe in Consalvo collocata, eum ex Calabria in Samnium accivit, ubi Olvetanos, qui desererant, continuo tu fidem restituit, Omnemque provinciam paeavit. Ea tempestate Alexander Id. Pontifex a Consalvo auxilium petiit contra Menal dum Guerrain navarrensem insignem praedonem, qui Ostiae nrce potitus, tantam tyrannidem exercebat, ut non modo eam Pontisnei restituere recusaret, sed cunetis etiam indigenis et advenis vim inserret, ignique subiiceret navigia, quae Rο-mam commeatum comportabant, quae res maximum dam- anum liomauis erat paritura. Consalvus a Federico misSus, Ostia in circumsedit, eidelisque Gallis, Menaldum cepit, quem
644쪽
triumphi instiir Romam duxit; plurimi Itie ei honores n Ponti flee et Romanis habiti fuere. Arcem Gulielmam postea Foderim recuperavit. Inde simultates Siculas eum Iohanne Νucia eius insulae prorege Sedavit. Extemplo ad Federicum prinsectus , qui ad Dianium, Antonellum Sanseverinum obsederat , tantum timoris huic incussit, ut petita pace, regis fidei se commiserit, et Senogalliam se receperit, ubi vitam eum morte commutavit. Consalvus donatus a Federim multis oppidis et cluentus litulo, in Hi paniam navigavit, ubi totidem honoribus a Fordinando et Isabella coniugibus, eum tota sere hispaniennobilitate oliviam prodeuntibus, exceptus est. In eo tranquillo Aragoniorum regum statu, Alexander Ssortia, denuo in Italiam Gallorum arma conditavit, quae tamen in ipsius discrimen illico redundarunt; vix enim Mediolanum appulerunt, eum ipsi destituto urbe et laribus ni undum fuit. Quod vero Oeensionem urbis Ivitiundae hostis nactus, divina atque
humana iura subverterat, civesque in maXimam omnium rerum calamitatem adduxerat, Alexander omnium votis revineatus est. Renuentibus vero Helvetiis manus conSerere, in hostium potestatem devenit, nique in Galliam captivus perdu- .etus est. Τantum pernula valuiti quia cum in Alpii onsum eo spirassent, nihil pensi habet aut Ssortiae Italiam perdere, ut dominandi libidinem exsatiarent. R. Inter haec vero eum animadverteret Federieus, Ludovi eum, Venetos, et Alexandrum inito laedere, de regni neapolitaui exitio cogitare, nil Ferdinandum legatos misit, qui au-- xilium peterent. Sed quoniam verebatur, ne hostis accederet ante quam legati in Hispaniam pervenirent, legatos quoque ad Ludovicum misit; quod aegerrime Ferdinandus tulit: atque ita, dum utriusque animum sibi conciliare contendebat, eorumdem odium in se convertit. Tota vero Italia ab hostibus occupata, optime provisum lare putavit Ferdinandus, si devietis Mauris, qui in Hispaniae montibus communiti ad pristinas superstitiones redierant, Consalvum mitteret. Ille Vem mm- paruis classe, in Sicilium venit; Venetique primum, quibus novus Hercules advenisse visus est, qui a BaiaZete Τurearum imperatore, eapto Pedaso, omnium contumeliarum et
645쪽
caediuin Nenera pertulerant, ad ipsius opem consu erunt; liinetis lue suis cum liispanis navigiis, et in ea littora laeto impetu, Cephalaenem vi capiunt, Navarinu in diripiunt, cunetaque loea, quae amiserant, in fidem recipiunt, ipseque in Siciliam reversus est. Dum ibi esset, Feminandus metuebat, ne sibi regnum neapolitanum tot laboribus redeplum eriperetur; Ludovicus, ne prohiberetur illuc adire. Quare uterque facto foedere eum Pontifice et Venetis, contra Federicum ita convenere , ut ipsi sibi regnum dividerent, Venetis Cremona restitueretur , Valentinus Navarrae regis neptem uxorem duceret; gallo regi Campania, Samnium, II eueventum ; hispano CMabria, Lucania, Apulia, et SaIentini obtingerent. Consalvus ubi primum haec rescivit, quae a Federim acceperat, restituenda duxit; et Feclericus regin magnanimitate, iterum ipsi et sude foribus rata habuit; licet adversa fortuna ad Inarimem pum expulisset: eum interim Consalvus provincias, quae Catholico obtigerant, retineret, et Tarentum Ohsideret, euius custodiae Federicus, Ferdinandum silium Calabriae ducem reliquprat, quem in deditionem Consalvus ne pium , in Hispaniam mi Sit. s. Cum vero de provinciarum finibus cum duce Namursio disceptat ent, ille quidem iure, hic vero strinis, rem exequi cinnabatur; cuius rei mussa ad Tripaldam proelium consertum est, utque inde Galli expulsi sunt, qui priores locum oecupaverant. Easque simultates utebant Bernardinus nisi niani, notiortus Salerni princeps, et Honoratus Mileti comes ex Sanseverina sumilia, quos paullo ante exules et extorres, patria ab que fortunis exutos Consalvus revocaverat, et antiquae honorum possessioni restituerat. Ad Certiliolam extemplo castra posuit, eum Gallus Canusii Petrum Navnrrum circumsessum teneret; qui eum triduum sortiter obstitisset, tandem multarum rerum inopia victus, deditione sucis, ad Consalvum contendit; in quem hostis omnes copias produxit; collatisque signis, n Gn- salvo sugati sunt; qui etiamsi in maximam ealamitatem et penuriam adductus esset, Semper tamen spe suae virtutis elatus, nunquam animos deiecit, et semper perstitit, donec adveniente Hugone Cardona ex Sicilia, Emmanuele Benavida ex Hispania,
646쪽
61 7 II hegium Terram novam,ntque Calvoniam capiunt, et integro milite eum hostibus feliciter pugnant. Hinc omesius cum suis sit obviam, et hostes sugat. Hinc Aguilara, Pignerum intra Crotonem liberat, oppida, urbeS, cratella, Vicos, cnpiunt, diripiunt, incendunt, cunctaque timore complent. Itaque in ea POmmutatione fortunae, resumptis ni imis ah Hispanis, Calabri Gallorum auxilium petentes, nullo pacto Se hoStium vires suStinere posse aiebant, idque essecit, ut pars Gallorum in Apulia Consalvo se opponeret, pars in Calabriam suis opem laturi proficisceretur. Hispani, qui ad Terram novam et Seminariam se receperant,de adventu hostium laeti certiores , ut in munitiora loen se reciperent, castra movere delibernrunt, quos ex improviso Obegninus aggressus, adeo perterruit, ut nisi Hugo Cardona inter loci angustias insistens, potestatem suis secisset ut saluti eonsulerent, omnium internecio laeta esset; ipse Iue ahea clade per avia loeorum nd Hieracem evasit. . Nec ineruentam Galli obtinuere vietorium, praecipuis ducibus limissis. Ea tamen fortuna eluti, agrum consentinum vastarunt, ipsnmque urbem diripuerunt. lo. Eadem tempestate, eum in Apulia memorabilis post homines natos rixa morta Psset inter hispanos gallosque milites, qui vicissim se iniuriis laeessehant, Galli quod Hispanos instites pugnando ex equis , Hispuni eosdem et pedestris et e siestris militiae imperitos dictitarent, ad monomachiae provocationem ventum est, in qua undecim utrinque equites adessent si . Consalvus suos in nrenam descendere iussit, Didaeum
Garciam, Didaeum Veram, Marinum Τestam, Morenam, Oli- arem, Seguram, Consalvum Areualum, Georgium Dius, Α i-laram, Pricarum, et O nuum, qui primi in campum prodiere. Ex Gallis adsuere Moson, Bibera, Petrus Vesaries, Mondragonus, Simonerea, Honartes, Terighlus, Samponus, Fiordi litius, Velaures, et Petrus Ahies. Ad Tranii moenia pugnatur. I onetis iudicium delatum fuit. Undent itaque concurrunt, Iin-Stisque primo occursu duo ex Gallis totidem ex Hispanis transverherantur : at qui reliqui fuerant, districtis gladiis, acriori
l) lane hemi amaritiam inemorat et lain Galateiis initio opistolas
647쪽
pugna, Solum Mnguis laedarunt. Τum eX Gallis quinque, ex
Hispanis tres occubuerunt; Iuibus Galli inferiores numero ut obsisterent, mortuoS equos pro aguere obiecerunt; quos cum transilire nequirent equi Hispanoruni exhorrebant enim eorum eadavera) Saluti Gallorum consultum fuit; cum praesertim nox, quae adveneriit, propriam et expeditam Hispanorum victoriam interpellaverit; atque ita quisque in castra rediit; licet Hispanis, veluti victoribus, a suis fuerit neclamatum.11. Galli ambitiosius iterum querelas redinte rare; Omnemirnm, Omnemque pugnae apparatum in Hispanos ad Bariettam convertere, ibique Didaeus Mendocia ab Hispanis, Carolus Λnoreius Mottae dominus a Gallis, in renti animo ad victoriam
properare. Inseruntur si ian, et spes omnis in virtute ponitur. Hispani prorsus victi fuissent, nisi I)rosper et Fabricius Columnae cum e Iuitatu hostem ny ressi in fugam compulis- Sent. Ira percitus Motta, denuo contumeliosa verba in Italos profudit: nihil esse cur suam ipsi sirtutein extollant; Semper soro ut Itali Suecum hant Gallis ; cuius rei iterum perieulum laetant: deligantur viri, lui pugnandi provinciam capeSSant.
Non abnuit Coi salvus. Ad eam rem peragendum ' XIII ' vir delegit, HePlorona Ferramus ana rapuanum, Marcum Corellarium neapolitanum, Iohannem Iirnealonem, Heetorem Iuvenalem, et Iolinianem Capocium romanos, Gulielmum Allianion tem, et Franciseum Salomonem fistulos Ludovicum Abena ο- tum, luem Vel cnpilanum et thoanensem dixerunt; Marianum
Atherphetium e Sarno; Ripeium parmensem; Τitum e Laude Pompeia, quem Transtillam appella hant, Romanellum e Foro Iulio, et Meialem etruseum. Ex Gallis electi sunt, ipse dux Motta lj, Marcus Eusem, Graiaeus de Fortis, Claudius Graiansiensis, Martellinus de Lamblis, Petrus de Lie, Iaches e Fonteria, Elotrus de Barat, Saeceius de Iacceto, Francus de Pises, Iaches de Guntihun, Nantes e Frasce, Carolus de Το-gnius. PriuSquam in arma ruant, ita conveniunt, ut Victus Drma, equum, centumque forenOS 1 ictori critat et solvat. Iamque primum hastis, deinde gladiis atque securibus celetatum
lὶ Iovius iii vita Consalvi in solito historias inglitulo ι alioratin lioruin
648쪽
ost. Proteritur hona Gallorum pars: delecti ex initiis Itali, Bra- alo et Transulta; iidemque sublevati equos sub Gullis interficiunt. In Athamontem Gallus irruit, qui neei traditus esset,
nisi Salomon supi, etias tulisset, a quo Gallus adeo ravi vulnere Iaercussus est, ut nil terram prociderit. Cumque inrerto Marte pura aretur, Itali iniuriarum memores, et Pontumeliarum impatientes, integro impetu in Gallos ne ensi, multis illatis atque Irreptis vulneribus, tandona Gallos ili ditionem lacero coe erunt, praeter unum Claudium Graiam, qui maximis Vi tutis saeinoribus oditis, mori tuam se dedere maluit. Quareox equis descindentes Itali, Gallos. ulneribus et lai re consectos nil Consalvum Pnpti Os duxerunt, quos resectos cibiqot medicinis, eximia charitate curari iussit. 12. Inter eius diei felicitates, laetitiarum cumulus necesSit, cum Consalvo renunciatum est, Gallos iid Castellanetam de ictos, ibidemque hispani regis insignia fuisse explicata: praeterea n l .Pspano hispanae clasSis praesecto, Gallorum classem mari fuisse demersam, Θx epto Praeianis nB igio, quod Hydruntum reiectum suorat. Dum Olieoninus in Castellansetam copias deducit, clan salvus iii Palissum castra movit ad Rubos; Eunuluitque inopinato adortus graviori proelio commisso cepit, et in vincula coniecit, cum Amadeo qui Sahaudiae dueis militibus praeerat, et Peralia hispano itui sub Gallis stipendia mere-hat, nec nb iis dis edere voluit ne fidem violaret. Fortiter in Pa pugna Se graSerunt Ristagnonus, CBI telinus, Didiacus Mon- docia, Franciscus Sanctus, Traianus Mormilis, et Margaritonus Loslaevius. Captivos grandi peeunia redimere Olenii hus Gallis, Consalvus resimi dit, id sibi nullo lincto faciendum, petenti hus iis ciui nunquam fidem ser, ure voluerint. IJt Vero tandem Gallos prorqus profligaret, aueto militibus exer-ditu, tum praesidiariis, tum iis quos Maximilianus Imperator sul niuio miserat, Navarrum etiam I arento ucce luit, qui nactus in itinere Andream Matthaeum Aquae ivum ad Νω-mursium properantem , collatis signis, sortiter pugnantem c. pit. Quod vero ad Geryonem copias esset transducturus, eaque loca ariditate uimia tantum incommodi militibus attulissent, ut ea lore nique siti latiorantes vix se sustinerent, iussit ut
649쪽
quis iue ex equitibus peditem sublevnret, quo defessi refi rentur, ipseque primus omnium illud exequi coepit. Ad Geryonem per, enit, ubi tormentorum numero Galli opere Hispanos prohibebant, et vallo muniri vetabant, eum diamursius hortantibus Λlle rio, et Condeto Helvetiorum dure, copias rcetistris eduxit signa collaturus. 13. Consalvus triplici instructa acie, hortatus suos in hostem irruit. Acerrimum proelium vario certamine commissum t. Dum vero lassam, quam contra hostem multorum pedum longitudine fieri iusserat, Νamurgius transire conabatur, ignea glande pereumus concidit; quae res maxime suos perterruit. In eadem fossa, Condeius ocelsus; et Helvetiorum eaedes subsequuta est, qui ad unum intersecti hastis fuerunt. Quamobrem Galli ad fugam eompulsi, et multi henelleio noctis hue illuc dilapsi ad abdita loeorum secesserunt, ceteris nut captis nutoccisis. Allegrius Neapolim, inde Caietam se contulit. Arsius Canusium petiit. Hispani hostium castra diripiunt, iisdemque
mensis, quas Galli filii paraverant', ovantes nceumbunt, quomque noctis supererat corporibus reficiendis somno transigunt. Consalvus misericordia permotus mortuos sepeliendos curat. an ursio iusta persolvit, et ad Bariettam perducto marmoreum
Sepulcrum ponit. Ea vletorta perterriti rebelles in Apulia ab Gallis illico defecerunt , excepto Traiano Caraeeiolo Melphii principe, qui inani fretus augurio, Gallos victores fore existima erat; quem paullo post obsessum, Consalvus in deditionem accepit. In Calabria item memorabile proelium commissum t. Ad eius provineiae littora appulerat Petrus Pori arrera, qui eum electo milite et equite, subsidio Hispanis missus fuerat: febri tamen correptus apud Rhegium Occubuit. Eo mortuo, Feminandum Andradam Villat hae comitem, et muneri praesecerunt, adscitis sortissimis viris Emmanuele Benavida, Hugone
Cardona , Arnaldo Alpho o Calavaistio , Alverado Consalvo Davato, Antonio Leva, Figama, pluribusque aliis ducibus, qui
gregiam in eo bello operam navarunt.14. Cum Andrata ad Seminariam copias perduxisset, ob gninus ad Wrram novam constiterat, fastuque superbo elatus hostem nihili laetens, per praeconem nd pugnam lacessivit.
650쪽
Noli renuit Midrada; sed in imsteruin diem proelium disseri. Locus pugnae electus ad Petracem flumen, ubi planities explicandis copiis opportuna, in qua Ol,eminus a Ferdinandoletus fuerat. Cum uterque instructa ngmina produximet, pertinaci vincendi studio manus conserendo , celeriter Hispanus, haud absque suorum clade hostem dat in lagam. Allegrium, qui cum Gallorum reliquiis posse hostium in I etum sustinere arbitrabatur, Petrus e Puce profligavit; quare Nolam se recepit; reiectusque, Caletam eontendit; cum interea Capua et Aversa in Hispanorum potestatem venissent. Atque ita devictis hostibus, Consalvus Neapolim proficiseens , ad Furens Caudinas constitit. Cumque Neapolitanos per litteras monuis-Set, ut Aragoniis laverent, timorum antiquitus in fide suissent , atque Gallos ex urbe expellerent; meliore conditi ne, at pie imperio nequiore se usuros non nescirent; curaturum se, ut in pristinam libertatem revocentur; clune peterenteoncessurum, Vetera item privilegia confirmaturum ; Νωρο- litani legatos ad eum miserunt, itui ad Aeerram illi obviam facti, eius gratiam Opemque publice privatimque petiere; quam primum ad urbem necederet, rogarunt; ab Omnibus tam cupide experiari, ut eius beneficio non longiorem sibi dolorem relinquendum assererent. Quos Consalvus collaudatos amplexus, egregiam Neapolitanorum virtutem, multarum rerum t stimonio cognovisso nit; lmno nnimo sint; quam celerrime copias ad urbis muros subducturum. Responso Consalvi a cepto , n nobilibus et popularibus publicis comitiis decretum est, ut Consalvo portae aperirentur, et salutem ex Arngoniorum fide quaererent. Cum ConSalvus advenit, sua Sponte, non hominum industria patuere, ineredibili omnium laetitiarum significationibus multitudo effusa Consalvo gratias ingentes ngere, Aragoniorum nomen ad caelos extollere, Gallis mala precari. Exceptum intra urbem privali quoque parietes consalutarunt, triumphantem venerati sunt cives , se-stusque dies adeo celebris essectus est, ut in Capitolium propemodum suum Carearem, vocibus, aulaeis, Dondidus, matronarum procerumque comitatu sustulerint. 15. Ut primum in urbem inuressus rei, ad expugnandum