장음표시 사용
81쪽
a AT . t tutiamus Gai de myrrhae uiribus Sc dotibus, ita prosequitur, lib. g. de Fac t i i es f. simpl. medi c. dicens: yrna se lidi est ordinis cal facientium & exiccantillita est in se unde capitis uulnera glutinat inest illi amaritudo non exigua, qua fae instc 'd' 'η lumbricosenecat,eiicitque:Habet etiam &abstergendi uim moderata, qua, re ocularibus miscetur medicamentis, & iis quae ad ueterem tussim, atque anhelationem administrantur,myrrha uero Boeotica,uim habet calfaciendi,
raque: Italaee Drace, Horace calamita.
Enarratio TE soraae uis. STYRAX, communiter in officinis storax calamita dicitur,cui ca- dc calamis lamitae inditum cognomen est, ex Galeno libro de Antidotis,ubi exami, rum bd nans ille simplicia theriacam adornantia , styracem e Pamphilia in calamis aduectum , tanquam meliorem laudat, unde calamita dictus est, quo fit ut medici nostri temporis, quum styracem bonum in compositionibus inibciendum cupiunt, styracem calamitam describunt,nec sane immerito, quulsorax ca eo loco Galenus, styracem istum calamitam, caeteros styraces ita superare - uiribus tradat, ac uintam optimum falernum caetera uilia uina in tabernis prostantia superat:ita enim Galenus, ne eius desideres iter ba,inquit: styrace constat iniiciendum esse,qui in arundinibus eκ Pamphilia assertur, quique paucissimis gignitur,& tato discrimine,a copioso hoc styrace euatiat,quanto falernum uintim ab eo quod in tabernis uenundatur rattamen ex ipsisus genere capere oportet,pallidissimum:constat autem & odore hunc esse ublentissimum,&gustu nihilominus. hactenus Galeni uerba rob quae Mana M tua is dias Ferrariensis credidit textum istum Dioscoridis,mutilum esse,& uice ea Felaram tabalites,legendum esse,calamites;qui mea sententia, fallitur,quium Gabali- μη tes iit M arcellus optime interpretatus est, ad Plinii ment em legi debeat,so uero catabalites, uel calamites: sic enim Plinius lib. ia . cap. 1 f.inquit: Pro
xima Iudaeae,Syria supra Phoenicem styracem gignit,circa Gabala,& Maratu ca, ct Casium Seleuciae montem, uerbum enim illud gabala nobis anno-tandum uenit,unde Gabalites merito apud Dioscoride u legitur, in quam quoque lectionem eunt uiri multiplici eruditione praediti,Hermolaus Babbatiasn Ruellius Gallus. At Plinius,eodem quoque loco praeter styracem ante laudatum,illum quoque optimum facit,qui ex Pisidia,Sidone &CD 2 chir pro affertur:nam Cretensem ut improbum dimittit,Imo rationem reddit, a rimur. cur styrax fere continuo purulentus reperiatur: quia (ut ait in eo pennati
82쪽
uermiculi circa Canis ortum aduolant,& illum rodentes,in scobem uertur. adulteratur uero styrax, cedri resina,gummi Arabico, melle & amygdalis amaris: at nostris temporibus, syncerus,purus,ex Zana apiid Indos insula, . styrax portatur, qui inter suauissima ac pretiosissima odoramenta habetur. '
De bdellio. iGraece Min: Latine bdellium ullo bdellio gonia.
Enarratio T 3 B D E L LIV M gummi officinis triuiale est,quo maxime pro laxandis atque emolliendis tum oribus utimur, raro tamen bonum & sincerum quale a Dioscoride describitur, habetur; scilicet,pingue,amarum,transluci- 'dum,taurino glutini simile, & nescio quid album, ungui humano persimile 'habens,quod quum incenditur odorem ex se mittit,falso enim opinantur, qui uulgatam myrrham, Dioscoridis bdellium esse dixerunt, quum mul- , tum inter se dubio procul disserant,si quis uero bono caruerit bdellio, Ga- gleni consilio in suis Succedaneis,eius loco arborum musino utatur. Caete- , rum,bdellium hodie non Scythicum, aut Arabicum myropolae appellant, bsed Iudaicum potius,sub cuius nomine Serapio libro suorum simplicium, de eo mentionem facit,eadem illi tribuendo,quae Dioscorides huic suo tri- βbuit,unde bdellium Iudaicum Serapionis idem cu bdello Dioscoridis esse, certum et . Aliud uero bdellium Serapio describit, quod ex Metila bde, ullum appellat,nascique in quibusdam cubitalibus palmis, ciphilionibus di- bcti tradit,quas Hispani pro uictus usu habent,easque sua uoce,palmites, i Sue palmitos, uocant. De quibus capite de palmis inulta dicemus. Galenus, uero bdellii facultates describens, ita inquit,lib. c. de Facult.simplic in adic.bdellium quod Scythicum nominant,estque acrius &resinosius, emol- plientis admodum & efficacis uirtutis est. Arabicum autem quod splendidius est,magis quam emollientia exiccat, uideturque in potu sumptum calculos renum franger tum urinas ciere,& crudoru flatuum discursus, Praenterea laterum dolores,rupturasque sanare.
Enarratio Td T H V S officinis notissimum, cuius duo praecipua genera nominan Thm,si, tur, masculum, & foeminarest enim masculum quod sic a specie testium uo genera, cant,manimosum cum haerente lachrima priore consequuta. Deprehenditur autem uerum thus,quia facile accenditur ad ignem,nec ex eo cinis rem
83쪽
Dlinquitur aliquis; olim ex Arabia praecipud aduehebatur, nunc itero ex re gione Seyr apud Indos cognominata ad nos portatur. Est uero maximus eius usus in lustrandis mortuorum cadaueribus, di mirum dictu, ut hic mos per omnes aetates,inter omnes fere gentes & religiones inoleverit. Sed inhgna inter authores disputatio est, qualis thurifera haec arbor sit, nec adhuc, quod scio inter illos est decisum, quare hac in parte lectore ad Theophthlium amandabimus, & eius interpretem Plinium,illum. c. capite libri noni, huc uero capite r 3. libri duodecimi, in quo,ut obiter hoc admoneamus, legi debet. C C C. non uero. M. M. M. De thuris uero uiribus, ex Gale, no,sequenti capite legito.
De thuris cortice. Graece 'haias Latine cortex thuris, reticosium ibus.
Enarratio TS, CORTEX thuris, siue cotticosum thus lachryma thuris crustae colliuncta dicitur, quae constringendi ac exiccandi uires potentiores,quam thus habet, unde Marcellu Virgilium in hac re non recte sensisse dicendum est, quum dicat, quod in cortice thuris laudatur, thus est. De thure uero,ac eius cortice, ita Galenus libro septimo huic negocio dicato, tradit, dicens: liba, notus, excalfacit secundo ordine, desiccat primo, habet quoque astricti nem pusillam, cortex eius euidenter astringit, desiccatque in secundo otidine, est autem crassiorum partium quam thus, & minimum acrimoniae possidet, quare in haemo proicis, stomachicis, coeliacis, & dysentericis eo utimur; Ramus eius, siccioris & calidioris est facultatis quam ipsitm thus, adeo ut ad tertium usque excessum perueniat: habet uero etiam & abste sorium quiddam unde expurgare & implere oculorum ulcera potest.
Enarratio et c. MANNA thuris, officinarum olibanum est, non uero Arabum manna, Quum huic laxandi, atque subducendi aluum uis inhaereat; illi
uero adstringendi potius: Unde Serapio haec non animaduertens, utranq; inepte admodum confundit. De hac uero Graecorum manna, Galenus libro tertiodecimo Methodi medendi ita disserit: Manna (inquiens est purgamentum thuris, leni astrictione praedita, atque hoc etiam nominethule ipso ad nonnulla utilior, Thus enim puris tantum mouen di faculta, tem obtinet utpote nulla astringedi uim habens, magisq; id facit,quod pinguius ex eo est,& magis albicans, sicuti etia quod flauum ex eo magis est ualidius siccat: Mannae uero etiam corticis thuris paululum est admixtum, unde
84쪽
IN DIOS CORID. LIB. PRIMU M*3 unde scilieet adstringendi uim habet, ipse uero cortex thuris, tum adstrin git,tum exiccat insigniteret Itaq; ad moderatiores sanguinis profusiones eo utimur solo,sicut etiam ad ualidiores solo usto,sed tunc cribrato & in mollisimum puluerem redacto. Item libro quinto,eiusdem uoluminis,inquit, est autem manna medicamentum quod magis quam thus astringit. Qua de causa non immerito Galenus per totam eius doctrinam, eo praecipue in libro, cui titulum de .Composito, medicament. eo, Furum esse uoluit, ab initio libri,um: ad calcem tanquam constringente medicamento, in omnibus suis adstrictoriis medicamentis & compositionibus utitur, uelut caeteri Graeci,& Latiniores homines,inter quos Paulum est uidere, Aetium,Orbbasium, Alexandrum Trallianum,& ante hos,magnum illum &admiranta Hippocrate: ex Romanis uero,Cornelium Celsum, Quintu Serenum, utrumq; Plinium,quibus & Scribonium Largu adiungere est.Ex iis enim Plinius uir grauissimus capite. id. libri duodecimi,quo de thuris generibus agit, inquit. Micas concussu eliaeas mannam vocamus . Quibus omnibus satis manifestum est , mannam hanc Graecorum, prout Dioscorides in praesenti loco testatur, astringendi uires habere non uero laxandi: At quum in hac re perplexior est controuersia, quam quae paucis explicari queat,no absurdum mihi fore uidetur.Si Manardi Crinitiq; uerba de hac Manis di eire hic subscripsero,ut studiosi iuuenes legendo ueritatem comprehendant. Crinil iHi uero,Manardus atq; Petrus Crinitus, quanta olim inter se necessitudi- rum g ne fuerint coniuncti ipsius Criniti uerba testantur. libro de Honesta disciplina.i8.capite. . Qui quu Varronis locum sedissime deprauatum, ad uxorem Fundaniam scriptum,in pristinum nitorem reddidisset,nullum alium praeter Manardum sibi iudicem requirit, tantum illius hominis eruditioni
uidelicet tribuens. Antea tamen quam ad ea subscribeda deueniemus,pat lisper, de Arabum Manna consonum erit diserere: est igitur manna, ros Manua A, melleus,condensatus descendens in quibusdam locis, super arbores, unde colligitur, pro emolliendis diuitum uentribus accomodatus, ex praecipuis
autem unde cadit locis, Calabria est,ubi praecipue singulis aestatibus descedit,& ab omnibus passim colligitur,trium uidelicet generum, unum supra folia,quod perfectissimum est, a uulgo dictum manna de folio; Alterum super ramos & caudices arboru cadit, primo deterius, sed crassius & co
pulentius; Tertium uero super terram,caeteris deterius. Quae uero manna, Mauha fissuper lapides cadit, mea sententia caeteris generibus nobilior censenda est, pra lapides Dicitur uero Calabrensis manna haec, mastichina, quae tanquam praecipua vi Vi -- celebratur,& in pretio hodie habetur. Est praeterea, alia orientalis, quae ex mole Libano,& aliis locis Venetias portatur,aliquado granulosa, no nun qua uero liquida mel referens portatur; prima Arabes mannam absolute appellant.Secunda uero terentabim. An uero manna haec priscis nota fue-
85쪽
rit, uel de ea sermonem aliquem secerint, in dubium hodie multi uetaehvat mali, cui quaesito facile respondemus, quod Galenus libro.f. de Facult. Alime . qm vs it, torum,capite de melle,huius mannae mentionem fecit, in aestate dicensis per arborum herbarumq; folia, mellis quam plurimum repertum fuisse, vi gaudio exultantes rustici cantauerint, Iupiter mel plue, apud suos raro i accidere affirmans, secus autem in monte Libano,ubi singulis annis,expassis super terram uelleribus, mel a concussis arboribus decidens excipietes, ollas,ac fictilia plena referant,uocantq; illud roscidum mel, vel mel aeriv. Sic enim Galenus, ut omnes noscant, loco citato, id est capite. 3 s. inquit; Memini aliquando, quum aestate super arborum ac fruticu herbarumstalia mel quam plurimum fuisset repertum, agricolas uelut ludentes cec, nisse, Iuppiter melle pluit, & subdit huius rationem reddens, praecesserat
autem nox,ut per aestatem bene frigida, nam tum tempus anni aestiuuae erat,pridieq; calida & sicca suerat aeris temperies, peritis quide naturae ih terpretibus uidebatur halitus e terra & aquis, a Solis calore sublato hac in de exacte tenuatos ac coctos, a frigore secutae noctis concretos coaluisse: apud nos uero raro id accidit ; In monte autem Libano quotannis persitape,itaq; coria super terram extendentes, & arbores excutientes, quod ab
eis defluit excipiunt,& ollas ac fictilia melle implent uocantq; id mel roscidum &aerium .Haec Galenus,in quibus mannan descripsisse satis constat, Suuam quam quoq; Suidas uir Graecus & doctus sylvestre mel e coelo cadens appita .,-r pellitat. Plinius quoq; illius mentionem fecit libro undecimo, capite duo-hiae mentio, decimo, dicen S: uenit hoc ex aere, & maxime fiderum ortu, praecipueq=nne rein ipso Syrio splendente fit, nec omnino prius Vergiliarum exortu sub lucanis tempotibus, itaq; cum prima aurora folia arborum melle roscida inuenit intur,at si qui matutino sub diuo fuere, unctas liquore uestes, capit Iu mq; concretum sentiunt siue ille est coeli sudor,sive quaedam syderusalit 'im, .muae ua ,siue purgantis se aeris succus,&caetera . Non minus Pomponius Mela Mela. hanc mannam attigisse uidetur, in sua Cosmographia, praecipue in Indiae description qu um dicat,India tam pinguis alicubi,& tam feracis soli,ut in ea mella frondibus destuant: Nec enim augurari est per haec mella,aliud intelleRisse Pomponium,quam mannam, mel aerium dictam. Quae quoque M'- multis in locis hodie super arboribus cadit,ut apud Rhagusiu, unde quoq; et is, colligitur, & Venetias ct Anconam assertur. Manuel Cirnius uir nobilis
ituri S magnificus,qui apud Belgas Lusitanorum regi a negotiis erat,frequenter mihi dicere solebat, Portu gallenses rusticos, erat enim ille ex Portu cillitate oriundus invenire solitos super arborum foliis rorem melleum,qui mox in speciem saccari condensaretur; qui quidem ros, quoties (non enim quotannis defluebat) e coelo descenderet, fertilitatem illius anni insignem praedicebat,Fuit igitur, ut receptui canamus, manna antiquis satis cognita,
86쪽
I N DIOS CORID. LIB. PRIMUM Is
quam in usum medicum non traxerunt quu illius facultates penitus igno, ratas habebat: quas Arabes dignoscendas in praxim aduocarunt; & ea de causa Averrois Cordubensis, uidens post Galeni tempora, mannae in remedica usum,dixit eam post Galenum inuentam esse. Caeterum manna,ut placet Avicennae & Melae, temperata existit,ad caliditatem aliquantulum vergens, Averrois uero eam calidam & humidam costituit, quae aluuin cit, debiliter tamen per se sola; qua de causa brupum rosaceum solutivum, aut tamar Indorum decoctum,cassiamve fistularem, aut rhabarbarum illi adiungimus.De ea uero & cassia fistulari Actuarius, uir Graecus,inter recetiores connumerandus,ita loquitur. Haec perquam moderate purgant, ni miru casia nigra & manna,casia quidem tribus aut quatuor drachmis sum Pta,uix moueret aluum ; Manna uero etiam maiore modo quam casa sumenda est, &flauam bilem simplici ratione pellit et Casia uero ipsa fl uam bilem, sed magis retorridam,& quae iam in atram degenerauit, eXtr hit, quinetiam pituitam educit mediocrem; caeterum praebemus utranq;, quibus potentius medicamen aliud dari non potest . nimirum pueris & foeminis utero gerentibus, commoditate quadam, & necessitate urgente r praesentamus, ex iis quibus exuperans febris reliquorum medicaminum usus respuit. Manardi autem ac Petri Criniti uerba consulto praetermittismus, quum ea suis locis lector percurrere poterit ; est enim locus apud Petrum Crinitum,lib. 1s.de Honesta desciplina capite. .apud Manardum uere,epistola quarta sui uoluminis,eidem Crinito dicata.
Enarratio. TTOAιθαλκ hieoou, Thuris fuligo est, quae thure cremato fit, & in o
D. Bicea arboreis Graece , Metur : Latine , picea arbor: Hissastice, Pino ne gro arbor: Italice, peTO.
Graece , et M : Latine , pinus, pinus bone re, pinus uris psilia , semus domestica: rassanire , pino a uar arbor: Ita
Graeci ma uae uires Uuoratas habebant. Arabes ma
Actuarius. Petri Cri. niti locus.
87쪽
Mathiolus iure Theophrastu rem prehendit. Laricis Mieria eate
Avarier,pinus flueriris: Hi praee pillo , plabesto bra,m: Italice , pino siluestre.
LONGUM profecto nec minus difficile esset, omnes pini species
percurrere; illius tamen (Theophrasto authore libro . . de Historia plabiarum , capite. io. duae sunt species, altera urbana, altera uero sylvestfis. Sy luestris uero in id am & maritimam partitur, nam Idaea id est montana, rectior, celsior, materieq; crassior est; Sed maritima folio ornatui te nutori, imbecilliori,& cortice leuiori,ad coriaq; utili, in qua nux conspici, tur, rotunda breviqi dehiscens, in Idaea uero, tanquam nux sylvestrior, oblongior est, uiridis,minusque hiscens. Haec ad Theophrasti mentem, quae uera esse,nullus hucusq; in dubium traxit, praeter unum Mathiolum Senensem, qui omnino haec suo iudicio tantum fultus euertere conatur, dicens se in sylvestri maritima pinu obseruasse, nuces non quidem romtundas, sed oblongas potius, solidas difficulter dehiscentes: in montana uero no oblongas, sed breues & ad aperiendu faciles At nos re uera Theophrastum uerum uniuersaliter dixisse hucusque obseruauimus, ac Marithiolum aut non recte apprehendisse, aut potius ut noui aliquid aliis dixisse uideretur, in medium haec adferre uoluisse . Verum ultra sylvestris pini iam enumeratas species , aliae plures reperiuntur, quae quum ad rem medicam parum faciant, eas nunc curiosius non consectabimur: ex qui bus uelut caeteris, resina alba usui medico colligitur, non minus quam operi fabrili deseruientes tabulae, quae proculdubio non meliores sunt, (ut autumat Plinius 3 quam caeterae quae ex aliis arboribus resinam stillantibus, parantur, quum quae ex larice fiunt scandulae, primatum obtineant, cum firmitate tum temporum diuturnitate. Sic enim Plinius libro decimo oto, capite decimo defcandulis, id est ligneis tegulis, prodit: Scandulae erobore aptissimae, mox e glandiferis aliis, fagoqire, facillimae ex omnibbus quae resinam ferunt sed minime durant, praeterquam e Pino. Iis enim uidetis Plinium pini tabellas magis laudare, quam quae ex caeteris arboribus resinam ferentibus, fiunt,quum tamen hoc falsum sit, Scimus enim nos ex omnibus pini generibus, laricis materiam, duriorem, firmiorem,& temporis iniuriis magis resistetitem esse s proinde in isto Pliniano loco, mendam subesse, non tamen Plinium errasse omnino dicendum est. Theophrastus auteni loco citat', morbum pinis euenientem describit, dicen quum pinus in tedam uertitur, strangulatur ac emoritur: quae uerbae
Plinius libro allegato omnino corrumpit, quum quae de Pino Theophras
88쪽
IN D ID S COR I D: LI B. PRIMUM TIstus inquit, Plinius latici tribuat, loquiens et laricis morbus est, ut teda fiat. Plinius er Buellius uero haec animaduertens, Plinium defendere, ac eum ab errore mi, uindicare conatur , Proponens, non mirum esse, multa quae Theophrastus pino tribuit, Plinius larici adscribat, quum larix pino facie, situ , &perpetua fronde similis sit: in quibus satis constat Ruellium nunquam i
ricem uidisse, quum laricem perpetua coma describat: quod falsum est e, 'certius est, quam ut a nobis probari oporteat, quu larici folia hyemis tempore decidunt, nec cum pino similitudinem aliquam dictu dignam contrahat, quum larix arbor sit ingentis proceritatis, cortice crassissimo,& Larixa erillo quidem crebris rimis interciso, in quibus russus color quidam appa- et Ah 'ret: nam rami in hac arbore gradatim circumdantes truncum incedunt, qui in summo arboris, inter se multi nectuntur complicanturque, ad luteum uergentes colorem, & optimum ex se spirantes odorem, folia poris ro densissima sunt, oblonga, tenella, &strictiora quam quae pini, non tammen cuspide acuminata, quae autumni tempore ex uiridibus pallida facta, facile decidunt, adeo ut per totam hyemem haec arbos ex omnibus res, nam ferentibus, sola frondibus denudata maneat, interdum enim lariu i uenescit: cupresso in totum persimilis est, minime uero pino, ut Ruellius credidit. Producit praeterea arbor haec flores ineunte uere purpureos, grati odoris usui admo dum gratos, deinde uero fructum nuci cupressi per similem iucundi quoque odoris: In quo Plinius taxandus quoque a nom Plistis, taetbis uenit, quum crediderit ipse laricem sterilem esse. Caeterum laricis is xatin .gnum, ut diximus durissimum est, ac firmissimum, qua de causa fabricae maxime expetitur, igni quoque aptissimum est, ut experientia comprooebatum habet Mathiolus Senensis, qui apud Tridentum, igne non nisi eae ligno laricis constructo, serri uenam percolari tradit, ut hinc facile est iudicare, quanto errore deprehensi sint, Plinius, Vitruvius, ct alii plures, qui contendebant laricis lignum in igne non uri , quum re uera apud Br, Nienses laricis carbones in maximo lint usui di ut experientia nos quoque compertum habemus, ligna sicca laricis, maximo impetu ob nimiam umctuositatem uruntur,ex quibus carbones optimi quoq; parantur. In larice agaricus non nisi genero us & optimus nascitur,ut suo dicemus loco. Ex larice quoque in officinis praeclaram & multis encomtis dignam illam resinam liquidam habemus, quam loco terebinthinae uerae arboris terebin- Thebininthi, terebenthinam vocamus, & eam in actum practicum trahimus, quae non nisi caudice arboris perforato ab artifice in aestate destillat, &eam uti
uasculis eR cortice piceae colligunt, candidior autem terebinthina ea est, quae ex iunioribus arboribus exinturbulentior uero,quae ex uetustioribus,
Reperitur quoque in caudice laricis,non nisi uetustissimi,medullae uice, album quoddam corio persimile, quod pro constringendis,& agglutinandis
89쪽
AMATI tvs ITA NI cOMMANT. uulneribus, ac compescendo sanguine undecunque fluxerit, multi ustis Pant. Sunt praeterea arbores quoque ex quibus resina destillat,multumi, ter se similes, adeo ut nisi quis multum in eis exercitus fuerit,discrimen po nere nesciat. ex quibus picea & abies praecipue sunt,utraque enim in longii tudine,crassitie figura & frondibus, idem habet,nam rami laquam brachi a duobus lateribus . in trunco oriuntur, ut in crucem nasci merito quis ii xerit, ita quoq; & folia in ramusculis ad illum modum enascuntur, oblos, ga,& dura,sed in hoc inter se disserunt, quod solia piceae obscuriora multo sunt quam quae abietis, item cortex piceae ad nigredinem quoque vergit qui tanquam corrigia facile complicatur: Abietis uero cortex potius albi. casi& quum complicatur, illico disrumpitur:iis addamus, quod rami picei terram uersus curuantur, id quod abietis ramis non accidit, immo &lignil piceae pulchrius est.& utilius, uenas directiores habens.& nodos pauciori sola stamina picea fructum parit: & quanquam Plinius tradat abietem illisculum & foeminam quoque fructum producere, in multis lainen regiopi, bus,sterilem utranq; conspicimus, uelut apud Tridentinos,& nemora gi, uennae. Verum, gignit picea pleruque resinam suam obduram,densam, iii, ter corticem & truncum concretam, quanquam aliquando, sed raro liqui, dam quoque emittat, de illam quidem lariceae similem. Ex abiete quoquoleum abietis siue abiegnum dictum extrahitur, quod non solum ex caladice, sed ramis, uesicis assectis, intra quas resina ipsa siue oleum abiegnun contentum est, diuellitur, de quo plura legito capite 8 1. huius praesellii libri.
Enarratio. ct PIT T ID ES, nuclei sunt pinei, in conis id est nucibus pineis arboris inclusi,quibus hodie in ossicinis ad Hippocratis uestigia, eclegma, id est
' loch;fiue lambetiuum dictum, a pino nominatum praeparatur, pectoriis, nisi,& pulmonis uitiis accommodatum,is enim fructus uires reficit,& ut ile. eo refert Galenus libro secundo de Facult. simpl.mediet boni ac crassi est ' fu cci,multumque nutrit,non tamen facile coquitur; Appellant autem nucGraeci ipsum non conon,sed seooAov.
Graece, mas: Latine, sentiscus: PHOamcessent coarbor
90쪽
mas araedia: Italice lentisto.
NASCITVR Lentiscus in uniuersa fere Hispania,& Italia, aliquan Dialpis.
do arborescens, quandoque uero ex trunco, multos & subtiles emittens ramulos quibus folia perpetuo uiridantia qualia in arboribus pistatiorum videmus,insunt,sunt enim illa ut noscas, olivae foliorum figuram imitantia, nunquam ut diximus, ab arbore decidentia, ob quae Cicero de lentisco ita clare. d. cecinit,libro de diuinatione, ut postea Plinius libro 1 8 .capite is . subscri- - se, psit:ad hunc modum. Iam uero semper uiridis semperque grauata Lentiscus,triplici solita est grandescere'etu, Ter fruges fundens,nia tempora monstrat arandi. Est uero fructus,quo arbor ista ornatur,figura,magnitudine, & colore ba caru sambuci, ex quo oleum confici diximus, ab Hispanis in maximo usu habitum, praesertim pro inficiendis chirothecis, quod sua uoce a mala appellitant,desudat enim arbor haec resina quam mastichem uocantino solum in Chio insula,sed etiam ut Avicenna recte dixit,& nos ipsi experiem tia compertum habemus, in Hispania & Italia. Theophrastus uero mastichem ex India aduehi,& ex frutice quodam spinoso colligi,ac ixine appellari tradit. Verum Galenus de lentisco libro octauo de facultatibus simplicium medicamentorum ita inquit. Ex aquea essentia leuiter calida,& ter frena frigida non pauca,lentiscus constat, desiccat itaq; secundo ordine completo, aut tertio incipiente,in caloris ficorim; medio consistens quodammodo , astringit autem ex aequo moderateque omnibus partibus suis, se cus bibitur & per se,& cum aliis medicamentis, quae dysenterias & alui assectus sanante Quin & ad sanguinis expuitiones, fluores muliebres, necnon sedis uuluaeque procidentias idoneus est, utpote ad hypocisti da nonnihil accedens prope. Non praeteribo in praesentia quin reuocem in memoriam, quod hodie uelut Dioscoridis tepore,ex lentisco dentifricia pro pudigandis dentibus apud Hispanos parantur, ita enim Dioscorides in praese tia (inquit uiridibus ex lentisco dentifriciis, pro arundinacea acie frictio,
Enarratio 8 r. MASTI X, lentisci resina est, quae etsi in Hispania & Italia proue- Masiae. nialia deo tamen in parua quantitate r eperitur,ut de ea colligenda homines