Apparatus biblicus, sive manuductio ad Sacram Scripturam, tum clarius, tum facilius intelligendam. Auctore r.p. Bernardo Lamy ..

301쪽

aao Apparatus Biblicus. edere & hibere noctu, tum Sc in illis opus quod clarit

sacere, sese lavare, inungere, calceamenta Induere cumque uxore concum here, ut dicitur cap. I. Tractatus Talmudici de jejunio.

Respubliea Hebras m Theocratia erat ; quippe Deus praeses ejus. Haluit tamen diversos diversis temporibus Magistratus ct principes, penes quos fuit ejus

regimen.

O Mnes natura supremo Dei dominio subditi s

mus; verum daemoniorum, quibus homo peccando se subjecerat, quasi servus factus, Dei imperio subductus est. Summus autem opifex sinere non poterat ut malitia diaboli vinceret; quapropter Vindicavit sibi populum in quo regnaret, a quo coleretur, dum caeteri homines Deos alienos sequerentur. Et git Abrahamidas , qui ejus benedictione protinus crevere in Gentem magnam. Hos ex servitute AEgypti asseruit in libertatem, ut ei liberὰ servirent; nec passus est populum suum subjici dominio alicujus mortalis principis, nisi cum ficietis non permansit. Primis Reipublicae Israeliticae temporibus Deus ipse suit ejus Princeps; dc status ejus vera θεοκρατια Theocratia. Scilicet ut Democratiam appellant regimen quod penos est plebem; ubi verb praesunt nobiles, Aristocrariam ; quia Hebraeorum praeses rectorquς solus Deus esset, modus quo res eorum administrahantur, Theocratia erat, ait Ioseph. sob. II. V. 'ct M. χοά. 8.Antiq. ct lib. a. contra Apionem.) Omnia uae juris. sunt Principum, Regum, Imperatorum, H li Deo tribuebantur; dc cum isto regimine sic Rel, gio conjuncta, ut qui Dei leges praetergrederetur, di in sacros ritus peccaret, protinus censeretur publicae rei

302쪽

tiber L. Caput XL arrose rei hostis. Propterea quemadmodum ea facinora supplicio coercentur, quibus incommoda publica petacatur, & laeditur Principis majestas, sic quicquid la- hem afferret Religioni &Deum offenderet, pro capi-iali crimine habebatur. Deus pro Principe & Rege Israelis se gerebat. Dum Israel in deserto peregrinatus est, in Tabernaculo , tanquam summus Imperator in Praetorio, cir cumdabatur Israelitis tanquam exercitu; unde & ipse amat dici Deus sabaoth , id est , exercituum Deus. Postquam aedificatum est Templum, domus Dei a pellatum est. Hebraicὰ He al, quae vox idem sonat ac palatium. Non movebant castra. exercitus Israel, niti ex iussu Dei, quando daret signum summus Impcrator . Scilicet ubi nubes, quae interdiu operiebat Tabernaculum, discedebat, proficiscebantur. Num. . 9. 23. Per Uerbum Domini figebant tentoria, ct per verbum illus prosiciscebantur ; erantque in excubiis Domini iuxta imperium ejus per manum Mysi. Imsuper animadvertendum ipsam Arcam foederis, in ua velut in throno Deus residebat ; quae ideo a salmista dicitur scabellum pedum ejus, repraesentasti quadrigam e Cherubim autem quae huic quadrigae adhaerebant quadrisormia, simul homines, leones, b ves, & aquilae, animalia pugnacissima, congruebant Magno bellatori. Olim magnanimi duees e quadrigis pugnabant; ut certum sit Deum inter Cherubim s dentem, ut cernitur in Psalmis, haberi voluisse pro bellatore, sive pro exercituum Deo. Denique , ut Principes solent constituere sibi Tribunos ac Centuriones, alios unguentarios, alios p nificos facere , & ministros in classes distribuere, qui statis temporibus vices obeant, hoc & secerat Deus in Israel. Incredibilis erat numerus Sacerdotum, Le- itarum, Nattanaeorum , qui & ministrabant in Templa, excubias agebant. Nunquam Regi in suo pala

303쪽

223 A paracia Biblieus: palatio tanto cum apparatu & impensis ministratianiel . Deus junx rat sibi capitati in a singulis tributiam sol vir vindicaverat cujusque prolis primogeniriam , arcae & torcularis primitias, decimas cujuslibet Pro- vcntus . In omnibus legibas quas posuis , ubique suum cultum intuitus est; ut gempublicani Hebraeam causa Religionis constitutam fuisse apertum si . Nulla uidem deerat lex, qua foveretur 5c cresceret ista .espublica; sed Religio pars ejus potior erat, tota ferme ordinata in cultum Dei. & ad delineandos typos Christi suturi S: populi Christiani .

Attamen, quanquam illa Respublica nullum alium sumimum Principem, quam Deum agnosceret, cum Isaelitae serre non possent ejus praesentiam, territi sulguribus in quibus apparuerat in monte Sitini. ubi quasi nata N: formata est Respublica Hebraeorum Icimi, inquam, ipsi Orassent Deum ut non eos alloqueretur, sed uteretur Moyse ministio & mediatore, necesse fuit ut ossent viri per quos publicae res ger remur, non propria sua aut horitate, sed sub Deo principe. Hi enim non mandata sua praescribebant, sed significabant quae Deus mandareta Moyses suis tanquam fidelis minister in domo eiss, ut loquitur auctor epistolae ad Hebraeos. Ille in dubiis consisse. bat Deum, cujus responsa ad populum referebat. Ergo agebat ministrilin, non principem. Moysem eg- cepit Iosue, deinde judices, Postea reges, quos p pulus . quasi eum taederet soli Deo parere, postula vit. Quanquam ergo regimen Hebrari rum esset, ut die tam est, Theocratia , Politia a Religione distimcta habuit magilitatus supremos, tum infimos, de quibus hic agendum . Formam reipublicae Israelis expositurus, non ad ipsos Patriarcbas ascendet sirmo . penes quos sum nium imperium suit in Gentem . In Sinai nata dc formata est respublica, ut diximus, quam Moyses rait

304쪽

texit suh Deo rege. Tune status illius Aristoeraticu dici potuit ; summa enim rerum post Deum penes o timates posita suit. Postea monarchicus fuit penes re ges , quorum principatum Latini regπ- , Graeci mo narchiam vocant. Aristo cratia fuit sub Moyse, sub I me, & judicibus; regnum sub regibus. Moyses non solus rempublicam administravit; multis iisque bonis prudςntibus viris rem totam commisit, ut alii sacra, alii pro sana curarent. Ex iis autem, qui operam rebus sacris darent, unus suit Pontifex, reliqui Saeerdotes& Levitae. Qui vero profana administrabant, alii comsultationibus, alii judiciis vacabant. Nonnulli paeis, quidam belli studia coluerunt; omnes nin ex arbitrio voluntatis, sed ex praescripto legis suo fungentes munere, in primis dum exercebant judicia Sc iustificationes, juxta id quod Deus dixit ad Iosue ea I. in Confortare, ct esto robustus valde; is eustodias ct facias omram legem quam prae it tibi Myses

servus meus; ne declines ab ea ad dexteram vel ad

seni'am, ut intelligas cuncta qua agis. Ipsi autem lolae responderunt Israelitae: Omnia quae pracepisti no- is faciemus, ct quocumque miseris ibimus, rucue o,edi vimus in eunctis Mys, ita obediemus e, tibi: I

de Iosue moriturus advocatis Israelitis eadem verba reis

Sit, Que ad se Deus tradens imperium secerat. de the Dei custodienda; promisitque populus se Dei

praeceptis obediturum. Populus constabat duodecim Tribubus; quae singulae habebant cognationum sive miliarum capita. quae erant veluti Philare , id est, tribuum Principes. Penes harum tribuum seniores, scilicet penes eos qui aetate & prudentia praecellebant, autoritas residebat . Sine consilio eorum res non gerebantur. De horum seniorum concilio simul & imperio sermo fit in libro Iudicum se.2. T. ubi dicitur quod Istaeliis servierint Domino eunctis diebus Iosue & seniorum, qui longo post eum vom.

. . runt

305쪽

runt temnore, & noverant omnia opera Domini.

quae secerat cum Israel. Qui ergo juxta id quod sibi

traditum fuerat. & quod videranr 'culis ruis antea factum, poterant regere Israelitas. . .

Iudicibus inde post Iosue re u potientibus, C dem modΘ Aristocratia sui tu si quidem illis principatum administrantibus lex valuit, & Deuet ipse imp rium tenuit. Dicebat Gedeon Israelitis ri tJoic. cap.8. a in Non dominabor vestri, nec dominabitur in Dossilius meus, sed dominabitis vobis Dominus. Hanc regiminis sormam cum Movses vellet esse perpetuam, sicerim loquentem inducit Iosephus. s Lib. . Antiq.) Ar sucratia, s vita quin ex ea degitur, res optima est; nee vos eapiat desiderium aeterius Reipublica , sed ham amate, leges habentes dominas , ex iis omnia

facientes; satis enim est ut Deus praesit. Quod si rogis cupiditas vos inceruerit, is ex eadem gente sit. Attamen Israelitae a Samuele, qui sunimus iudex eorum erat, Regem postularunt, I. Reg. cap. 8. . Constitue nobis Regem , ut sedicet nos, sicut S uniis se habent notiones. Quod ut ille audivit, iubito Deum quid opus esset facto consuluit; qui ita respondit . Audi vocem populi in omnibus qua loquuntur tibi. Non enim te abiecerunt, sed me, ne regnem super est. Et addidit, verumtamen contestare eos, ct praedic eis ses regis qui regnaturus est susper eos. Haec signincabant, ut Sigonius observat, hactenus regnasse Deum super Hebraeos, quia lex dominata esset; imperio vero ad

regem more Gentium translato, Dedin non regnaturum, cum non penes legem, sed penes volunt,tem imius hominis summa rerum esseti sutura. Etenim, ut Aristoteles, quem Sigonius allegat, ait inisuis Politicis, qui legem vult imperare, Deum vult. imvetare; qui regem, id est, hominem, talltam, quod non semper ratione, sed plerumque cupiditate utinatur. Ibi autem loquitur Aristoteles , de Rege.

306쪽

Liber L. Caput XL Mytyranno, cujus arbitrarium imperium expressit Druς.

vos vobis inseret, & greges vestros addecimabit, Scuos eritis ei servi; neque clamantes audiemini a Dro.

Illud arbitrarium imperium, quo rex cuncta regit sua voluntate , omni lege solutus , ius regni appellat Vulgatus interpres; sed nomen Hebraeum mis Nar, quod in eo loco Scripturae legitur, potius accipiendum pro consuetudine. Etenim judicium quidem ius, sed & eonsuetudinem significat; ut sensus sit, consuescere reges abuti potestate, Quae penes illos est. Igitur, Iudicibus reiectis, Hebraei reges habere cc perunt quorum primus Saul, secundus David, a quo indὰ hereditarium regnum inter Iudaeos evasit, d nec res ad Sedeciam pervenit, qui a Nabuchodonosore rege cum populo captivus in Babuloniam est abductus. Reversis verb in patriam post annos septuaginta Iudaeis , res iterum ad optimatum statuinest adducta, quo tempore Pontifices, qui pro tem pore fuerunt, Sacerdotum & Iudicum partes impleverunt, donec populo ab Antiocho servitute oppresso, Levitica Assamonaeorum familia insurrexit: nimirum Macchabaei, qui asseruerunt Iudaeis libertatem adversus Syrorum reges. Iudas vindex sic Macchabaeus dictus est, & statres ejus dicti Macchabaei, quia condedicoraverunt vexillum suum his litteris initialibus. M. GR. A. I. quas decerpserat ex hac sententia , quae non semel occurrit in sacro Codice mi eamoca baetim ieri . id est, quis Hur tu inter ΔosIeho υa. Aisamonaei sive Macchabaei primum sub titulo

Principis, deinde sub nomine Regis, manentibus velinterium institutis, rem Iudaeorum universam administraverunt. His extinctis, Herodes regnum invasit. Filius Herodis Archelaus, heres tantum ex parte regni quo pater potiebatur. Iudaeam nomine Elisa eba rexit. Pulso aurem in exilio post decem annos P Et na

307쪽

γ26 paratus Biblicus. Ethnarciliae suae, Judaea pro incia Romana lacta est. , Tunc temporis natus est Christus, cum juxta vaticianium patriarchae Iacob ablatum esset sceptrum a Iucia.s Gen. c. q9. IO. Non auferet kr sceptrum da I. , Erdux de sem re ejus donec veniat qui mittendus est , ET isse erat expectinis gentium . Moriens sic vaticinatus fuerat Iacob. Ab aliquo tcmpore sceptrum non erat s enes samiliam Iuda; sed non ideo ablatum a tribuuda, quae usque ad Herodem furuma praecelluri pintcstate, qua cecidit cum regnum transit ad Herodom, qui erat alienigena . A diebus autem Herodis respublica Judaeorum coepit pessiundari, usque dum Ierus lcm caput Gentis cum Templo eversa est. Postea J daei nec Reges, nec Templum, ncc sacrificium ha-huere . Desierunt esse populus, S veluti extorres vagati sunt, ut his praedictum fuerat, si Eliristum non

audirent.

Ex quo Iudaea provincia Romana tacta est, usque

ad eversum Templum, licet suis legibus uterentur I daei, attamen ut subacti censebantur, Romani eis tributum imposuerunt, regionis imperium & procura tionem sbi vendicantes. Ac postremo cum jugum excutere conati essent Iudaei, eorum urbem cum Templo inflammaverunt, ae Gentem totam pro uigau runt, quae, ut dictum est, gens esse desit. Advertondum & in ipsa captivitate Babylonica, cum sui juris non essent ludati habuisse tamen PIimcipes ex Gente sua, quibus se ipsi tradebant regendos, qui componebant eorum dissidia, Zc lites dir, inebant. Solent illi appellari Alchmaeotarcha, hoc est, captivitatis Principes. De summis magistratibus db imus, qui toti genti praeerant; alios perstringamus breviter, primum agentes de Procerious, quorum consiliis & authoritate post summum Principem res gerebantur. Horum & aliorum magistratuum origuncin repetam a primis temporibus.

Moyses Dipitigod by Cooste

308쪽

Moyses initio peregrinationis in deserto, ad caussas audiendas tota die alIidebat; quod cum adverticset Ietro socer ejus, admonuit eum ut tanto labori parceret, sapientes, gnaros de prudentes pro se ad j dieandum statuens, sibi rerum graviorum reservans

cRgnitionem. Itaque ille , et civis viris strenuis de cuncto Israel, constituit eos Principes populi, Tribunos, & centuriones. & Quinquagenarios, dc Decanos qui judicarent plebem omni tempore , ita compellans plebem. Deis. ς . r. in Non valeo stas negotia vestra sustinore, cst pondus ac iurgia. Date ex vobis viros sapentes , est gnaros, ct quoram con Persatio sit notata in Tribubus vestris, ut ponam eos wbis Principes. Tune respondUD hι, bona res est quamvis facere ; tulique de Tribasus vestris viros sapientes cst nobiles cst eo itui eos Priscipas, Tribunos σcenturiones . cy qinquagenarios, ac decanos, qui docerent vos sngula . Precepique eis dicense audie illos,

ct quod 'semn est iudieate , sive civis illa sit, sive pe

regrinus. Nulla erit distaritia personarum: Da parvum audietis, Mi mavum I nec accipietis euiusque personam.

quia Dei iudieium est: quod si di de vobis visum alia

quid fuerit, referte ad me, ct ego auriam. . Itaque in unaquaoue Tribu suit primarius, a quo illa regeretur, qui ided dicebatur princeps tribus, a Graecis interpretibus Bibliorum Pistarchus, vel Amehi 'lus, vel Areian . Sie eum essent duodecim tribus, eram duodecim Principes. Illi cum totius gentispraeside sedebant, consilia cum eo ineuntes. Ad hanc regiminissormam alludebat Dominus . cum dicebat suis duodecim Apostolis apud Matthaeum. cap.r Sedebitis cremorsuPer sedes duodecim, iudicantes duodecim tribus Israel. Dicebantur illi iudices sedere super duodecim thronos , judicantes Israel. Ut autem unaquaeque Tribus, sic & suum principem habebunt quaeque cognationes singularum tribuum, ut ex multis Scriptulae locis p

309쪽

218 Apparinys msticus. tri. Horiam Principum officium erat eo nationes quibus praeerant con Vocare, ad eas reserre quae acirimpublicam pertinerem, & duces eorum esse infesto Singulae tribus nanitas sortitae sunt civitates , in quas ipsae familiae seu cognationes dispositae sunt. Civitatibus vero qui praefuerunt, ii principes ei Mit tum vocari sunt; pro numero autem civium quibus

praeerant, appellati sunt vel principes mille, vel primet pes emtism vel quinquaginta elium . Sie parvula urbs non habebat principem mille hominum 3 qualis fuit Bethleem, de qua dicitur parvula es in millibus Juda, hoc est, ita parva es, ut principem mille hominum non habeas. Hi omnes Dei jussu & consilio Ietro Moysis soceri ab ipso Moyse in deserto λne instituti. Exod. cap. I 8. v. 23. Non praetermittendum est a Iudae Maechabaei temporibus delegatas copias 5c cohortes ad custodiam Templi; quae obortaes seditioncs compescerent, rem quoscumque in vincula truderent, jussu Sacerdotum, quorum milites illi quasi lictores erant. De hoc Templi praesidio mentio fit in Evangelio. Haec est custodia, quam Sacerdotes habere dicebat reatus, eos alloquens. Ex hac, inquam, custodia suere milites, quibus stipatus Iudas Christum comprehendit. Mag liratus autem, sive duces illi qui huic militiae Templi praeerant, dicuntur in novo Testiunento magistro, tus Templi πατηγεῖ τοῦ sua, duces sive praefecti Tem. i. s Luc. 2 a. 32. Afri. q. I. in Siquidem licuit Iudaeis bella gerere, & belli magistratus habebant . Primus dictus est Princeps exarcitus & belli dux. Ille autem praeerat Chiliarchis, sive tribunis, quibus milites mil. te parebant, centurionibus, quinquagenariis, & dmcanis a Moyse institutis. Quisque in numerum Magistraruum creabatur,

manu sibi imposita ab eo qui ipse jam in Magistrata fuisset

310쪽

lasset eooptatus. Effatum mim celebre est inter Ii, 4aeos, neminem posse creare , nisi qui ipse rite ire rus sit. Senatoria dignitas nemini dabatur sine legi. timo actu, nempe manuum impositione, quam Iudaei saanmecha vocant, Graeci χειμε- . Ita MOyses Iosuae & sepruaginta Senatoribus manum impo- seir; qua solemnitate peracta, statim delapsus coelo Spiritus pectora eorum implevit. Hi porro elim in hune modum initiati essent, alios eadem lege auctoraverunt. Advertendum est regimen Ecclesiae Chrisianae ex parte sormarum fuisse ad exemplar regiminis veteris Ecclesiae Hebraeorum.

De aisersis Reipublica Hebraeorum tribunalibus . Demaeno Syniario. Ejus locus erat in Templo; ubi tuaicatus est Christus reus mortis; Di ct more R . mano crucisixus est. De parnis quae reis infligebaη- rur , si l σ excommunicationibus.

ΡAulis fusius agendum est de Synedrio magno, quod ad instar Iudicum quos Moyses delegit, videtur

constitutum. Onedrium Gneca vox est, idem sonans quod Latinis eo assus. Religio Hebraeorum sic coniuncta erat, ut vidimus, eum ipsa eorum politta.&admmistratione rerum civilium , ut non perinde in aliis Rebus publicis, distinctio effet causarum s crarum & civilium. Omnia a Deo ordinata erant, non ea scdum quae attinerent ad sacrificia, & ad cultum sibi in Templo M alibi exhibendum; sed in genere quae vitam spectabant, victam, artes, pacem, bellum , emptiones, venditiones, matrimonia, & in genere jus quo Respublica conservatur . Quin in Templo perinde ae in soro causae maiores agitabantur; α dirimendis latibus, sontibus.plectendis vaca