장음표시 사용
381쪽
296 paratus Rialteus . Nummus aureus, Patagon de Flandre Pattaeone di Fiandra) a a. denariis, sive 328. granis. Dalles au lion, a I. denariis, sive IO granis. Nuinnriis aureus Italiae Pistole una Donia in Romae, Bononiae, Mediolani, Venetiarum, Florentiae, Sabaudiae 3. denariis φ. granis, sive 12 . granis. Nummus aure , Ecu , sino Scudo) Romae , Min pluribus utbibus Italiae, Venetiis, Genuae, in S,
haudia, apud Coloniam Allobrogum usitatus a. de Dariis, Iss. granis, fi Ve 62. granis. Nummus argenteus in Italia usitatus dictus, Duc tone I. uncia, I. denario, sive 6 o. granis. Dueaton d'Aυ non, I, uncia, sive 376. granis.
Papa d' Avivone, ονυero κρι Giulioὶ 2. denariis, s. granis . sive 37. granis. . Ducats ae or Ducat o ae oro, oυvero Ongaro , οZecrhino) Imperii, Hungariae, Venetiarum , Sabaudiae, & Provinciarum foederatarum, & Turcarum, a. denariis IT. granis, sive fi . granis. Decet autem animadvertere i nummos Gentium diversarum, licet aequalis ponderis, non ideo ejucdem. esse valoris, quia plus vel minus inferioris m, teriae permixtae habent.. His observatis, si quis velit aestimare, verbi gratia, valorem sicli ; quoniam pondere nostro pendeat 268. granis cum : unius grani, hoc est, cum una parte, quales quinque continet unum granum, quod hic semel advertant, qui artem numerandi non percallent. Inde, inquam, quistiue facile deducet sicium paulbponderosiorem esse quam nummum, quem
appellamus demi-ecu meeteo studo ὶ qui ponderata Τε. granis. Ita de quocumque altero veteri nummo, cujus valor sic cognoscitur, noto pondere ejus. Tum & licebit aestimare pretium cujusque rei, & illud moneta nostra exprimere. Etenim quoniam talentum
382쪽
lentum Hebraeorum ponderabat ter mille sciis, sequitur ponderasse IT . marcas, . uncias, T. grossos; si multiplices a68. grana cum quinta parte unius grani, quod est pondus sicli, per 3zoo. Nostra autem
moneta facile est exponere valorem talenti sive argentei, sive aurei. Nam scimus pondus nostri scutati argentei III. granorum, & ex una marca argenti confici novem tales scutatos. Itaque necesse est talem tum Hebraeum argenteum valere IIII. scutatos nostrates argenteos, cum 2 8. granis, quae paulo deficiunt a dimidio scutato 136. granorum. Pondus cujusque basis argenteae tabularum Tabernaculi erat unius talenti: tales erant centum bases; quae igitur ponderabant II 6O. marcas, T. uncias, . grossos, sive valebant I II 6. scutatos cum 238. granis. Similiter licet aestimare valorem talenti aurei, & rei cujusque ponderantis talentum . Etenim cum ex marca auri cudantur 36. Ludovisit, sive pistolae Hispanicae, sive pondus marcae par sit 36. talubus nummis cum ' talentum autem ponderet IT
marcas uncias T. grossos, aequabit pondus 3686. Ludovisiorum aureorum sive pistolarum cum 36. granis Sc J Candelabrum conflatum sucrat ex talento auri; ita tantus erat valor ejus. Ergo mirum est, i cet tabernaculum paratum fuerit in deserto ab Ista litis profugis & exulibus, tanta tamen tum auri, tum argenti copia abundasse. Ne cuipiam sit difficilis usus tabularum , addam omnes cellas horizontales in tabula quae inseritur huic XV. capiti continere parem valorem, sicut perpendi- Culares pondera ejusdem nominis. Ita uncia Romana par est duobus siclis, 7. denariis, 8. drachmis,3 a. sestertiis, o. ghera, denique 336. granis. In cellulis vero perpendicularibus quibus piaescribitur nomen illud ineia Romana, unciae sunt: in prima ce la una uncia, in secunda inseriori 3o. uncia, in ter tia II OO.
383쪽
cla I scio. unciae. Ita de tabula sequentis capitis. Deonique sciendum pondera apud Hebraeos non fuisse ex metallo , ne aerugine deteri possent, & sic leviora fieri; quod lucem affert lici ce Proverbiorum loco, Cap. I 6. ν. II. in Pondus ct statera judicia Domini sunt, ct opera ejus omnel lapisi sacculi, nempe judicia ejus omnibus ponderibus expensa sunt.
De mensuris cavis est longis . de quibus in Sacra Scriptura fit mentis. Eodem experimento quo nobis patefacta est ratio
Veterum ponderum, aperitur via ad aestimandas Veteres mensuras cavas longas ἔ verbi causa, cognita ratione librae Romanae cum Parisiensi, deprehendi potest capacitas Romanorum vasorum cum nostris. Ex allegato enim supra Fannio scimus aquam, cujus capax est amphora, ponderata 8 libras Romanaa , congium qui pars est octava amphorae, cepisse Io. libras aquae, & ideb sextarium partem sextam congii, aΟ. uncias, quae viginti unciae pondere Romano, pares sunt ex calculo superiori I 8. umciis ponderis Parisiensis cum hoc est uni librae P, risiensi eum duabus unciis, & I . Cum itaque experiamur aquam, cujus hemisextarius noster Parisiensis capax est, ponderare octo uncias nostrates, choptinam I 6. & pintam 3 a. indὰ capacitatem veterum vasorum ausimare possumus. Alia via scrutari possumus ipsam veterum vasorum eapacitatem per respectum ad nostra vasa . Constat auctoritare Fannii amphoram Romanam, cum sic conflabatur in formam cubi, cujus latera essent unius pedis Romani, tunc fuisse capacem aquae, cujus PO dus esset octoginta librarum Romanarum, quae juxta priores
386쪽
Liber L Caput MV. 199 priores calculos pares sunt libris Parisiensibus 13. Mi . unciis. Undὰ deducimus quae sit ratio pedis P
risiensis cum Romano. Etenim aqua vasis cubici, cujus latera sint unius pedis Parisiensis, ponderat circiter Io. libras Parisienses; alii enim pondus illud esserunt diligentia adhibita deprehendisse levius, nempe
69. librarum cum novem unciis. Alii vero majus faciunt scilicet II. librarum cum aliquibus unctis. Ita ut necesse sit pedem Parisiensem majorem esse Romano, quoniam vas illud cubicum quod constituit, m jus sit vase cubico , cujus latera sint unius pedis Romani , Horum autem numerorum S . librarum I . unciarum , dc 7o. librarum radices cubicas, arte quam norunt Arithmetici extrahendo , reperitur una sero duodecima parte pedem Paris ensem majorem esse pede Romano: scilicet pedem Romanum constare undecim pollicibus, quales pes Parisinus duodenos habet. Ab ho ce numero non multum discedit mensura pedis hujus-ce Romani, qui in vetustis monumenistis expressus est, puta in tumulo T. Statilii, qui est Io. pollicum & II. linearum, quales duodecim pollex Parisinus habet cum lineae, id est, decima parte lineae. In tumulo Cossutii per expressus habet pariter decem pollicta, undecim lineas cum lineae, ideo visum est nobis longitudinem veteris pedis Romani statuere undecim praecisὸ pollicum, sive minor si vemajor fuerit. Pes cubicus, hoc est, vas cujus latera sunt unius pedis, continet, ut experimento discimus, pintas 36.
quas singulas diximus ponderare 3I. Nicias. Hi duo numeri 36. & 3 a. per se multiplicati essiciunt II a. uncias, & ideo a. libras, quales quaeque constat I 6.
unctis. Ita aqua pedis cubici non tantum II. sed Ta. libras nostrates continere censendum esset; sed est advertendum tunc aquam piniae ponderare 32. unciasi
cum plata fle impletur, ut paululum surgat aqua.
387쪽
3oo Apparatus RGIkus . Quidquid sit, sine periculo erroris resormidandi
sic ςstimari potest capacitas veterum mensurarum s λαὶ Proponendum est sibi ante oculos vas cubicum unius pedis nostratis, simul alterum vas pariter simile cubo, cujus latera sint unius pedis Romani. Amphora, ut vidimus, erat cubus; cujus pars octaVa appellabatur congius; vas etiam simile cubo, cujus latus erat media pars lateris amphorae, sive semipedis Romani. Notum est probatis experimentis hemiseratarium Parisiensem habere Ia. pollices cubicos, cho-pinam et . pintam 8. Quapropter cum pes Parisiensis contineat II. pollices, quales pes Romanus non plus fere habet quam D. ut statuimus; ideo vas cubiis
cum pedis Parisiensis quod habet I 28. pollices cubicos, majus erit vase cubico unius pedis Romani, sive amphora quae tantum contineret I 33 I. pollices Parisinos. Sic facile capacitas vasorum Romanorum componi potest cum capacitate vasorum nostrorum . Simul Sc ratio cognoscitur quae sit inter mensuras longas veteres & nostras, quoniam nota sit ratio pedis Romani cum Gallico. Jam enumeremus diversas mensuras veterum, initium ducentes a cavis, id est, a vasis. Praecipuum vas apud Romanos erat amphora. Capiebat illa duas utanas, par tribus modiis, quibus res arida, sive fruges mensurabantur. Urna habebat quatuor congios. Se ra pars congii dicebatur sextarius, sextarii pars media hemina. Apud Graecos metreta erat vas respondens amphorae Romanae; sed illam superabat una urna. Chus Graecorum idem erat ac congius Romanus. Cotyla par censetur heminat . Medimna utebantur Graeci ad mensurandas siuges. Quam inter se habeant rationem mensurae Hebraeae cavae luculenter explicat Scriptura; chomer, qui redditur eorus in Bibliis Latinis , vas erat capacissimum, cujus
pars decima dicebatur Epha, aequalis bailio , nisi quod batho
388쪽
batho liquores mensurabantur, sicut epha fruges. Seis, sive satum erat tertia pars bathi sive epha. Hin, media pars sati. Gomor, ut Graeci efferunt, Hebraei verb omer, quod ergo vas aliqui confundunt cum chomer propter viciniam soni, pars erat decima mensurae epha, cabus sexta pars sati. Log quarta pars cabi erat. Sexdecim quartarii aequabant eabum ;sic quartarius pars quarta mensurae log. Non ita facile est dijudicare quae fuerit Hebraea ruinmensurarum ratio ad mensuras exteras, videlicet Graecas& Romanas, & ideo ad Gallicas. Cum ex antediistis via pateat qua verum Valorem Romanarum mensurarum, tum cavarum, tum longarum assequi possumus; Graecarum autem cum Romanis ratio nota
sit ex veterum authorum testimoniis, si Graeci interpretes Bibliorum eam curam adhibuissent, ut vel unam sive cavam sive longam mensuram in Scripturarum sonte celebratam aequassent alicui mensurae vel Graecae vel Romanae, res consecta esset. Dixi, sive cavam sive longam; ex illa enim altera aestimari potest. Verum longe abest ut eam adhibuerint diligentiam. Exemplis evincere possem peccasse ea in re, non ferenda negligentia, quae exempla protuli in libris de Templo, ubi dili gentius disserimus de veterum mensuris. Eo in loco diximus Iosephum scatere erroribus, sorte propriis, quin rum ipse author sit; certe alienis, nempe quos in ejus codicem induxit Librariorum oscitantia. Sic ille loquitur de cubito Hebraeo, ut eum aequalem faciat Graeco, qui paulo major est Romano. De vera autem cubiti Hebraei longitudine operae pretium erit huc ase ferre quae in allegatis de Templo statuimus ex non improbabilibus conjecturis; id enim quod intendimus non possumus assequi, nempe cognoscere capacitatem vasorum Hebraeorum, nisi prius nobis innotuerit H hraeus cubitus. Animadvertimus quoties Moyses de cubito sermonem fecit, non indicasse diversum a coinmuni ,
389쪽
numi, qui in promiscuo usu esset, videlicet quo utSrentur A gyptii. Pauci numero advenerant in AEgyptum filii Iacob, ut potius accepisse modulos mensuratum ab AEgyptiis, quam intulisse, pronum sit credere. Saltem decuisset Moysem, si alio cubito populares sui, alio AEgyptii urerentur, de discrimine monere; quod secisse videtur EZechiel, alloquem I daeos captivos, qui inter Babilonios versabantur, non eodem utentes cubito. Sed non tam AEgyptii quam
ipse Noe haberi potest author determiciati cubili:
quando enim paravit illam ingentem arcam nisi definitam mensuram adhibuisset . non potuisset aedificium illud compingere. Non, inquam, partes quibus constabat sibi invicem cohaerere potuissent, ad certam mensuram non porrectie vel contractie. Si quidem vero Moyses modo egressus ex AEgypto, dum Tabe naculi fabricam describit, cubimm nominat, nec ducit majorem aut minorem AEgyptio , qui innotu
rat Israelitis, quorum labore tot tantaque monumenista constructa suerant, jure concludimus eundem fuisse, saltem hac-ce Moysis aetate. Restat ut videamus an labentibus saeculis huic detractum sit vel additum. Primum nisi aliquo scripto vel monumento appareat mutatam cubiti AEgyptii longitudinem, hodie num antiquo parem credere est . Etenim adigebat Egyptios nece si itas, ut sine ullo additamento, vel detrimento servarent eandem cubiti mensuram; nam cubitalibus intervallis notata illa mensura erat, qua definiebantur Nili incrementa, in Nilo scopis puteis, vel in columnis marmoreis quibus incrementa Nili mensurabantur. Sic fiebat ut cubiti mensura omnium subjecta oculis non imminueretur vel augeretur. Alioqui multae turbae exortae fuissent in AEgypto, cum sngalis annis omnes agrorum terminos Nilus limo obduceret, & ideo toties limites agrorum dimetiendi. Adjungam antiquarum Pyramidum dimensiones
390쪽
Liber L Caput an. 3O3rraecisὸ mensurari hodierno cubito AEgyptio : non
olent autem Architecta mensuris imperfectis dimetiri aedificia quae construunt. Apud Romanos certus pedum numerus definiebat mensuras aedificiorum; ita& cubitorum in AEgypto. In sacris scripturis omnis
dimenso certo cubitorum numero comprehenditur.
Graevius, Anglus sagacissimus, qui rem in AEgypto exploravit, asserit cubitum hujus-ce regionis , quem vocant deris esse partium I 8a . qualium habet pes Anglicus, mille: Parisinus Io68. Sic ergo calculum ineo. Si Io 68. valor pedis Parisini dat duodecim pollices, numerus ille I 8a . valor cubiti AEgyptii, quot dabit pollices Hunc numerum 18a ut docet regula aurea, duco in I a. & factum ha ce multiplicatione divido per Io68. quotiens divi. sionis dat aci. pollices, & illam fractionem M.' aequalem quinque lineis cum 'Φ' id est, cum ' a V. partibus integrae lineae , quae in a6 . partes divisa est. Itaque rotundioribus numeris utentes statuere possumus longitudinem cubiti AEgyptii viginti pollucum Parisinorum cum sex fere lineis. Sed & has lineas negligimus, ut rotundiores sint mensem. Pra terquam quod Hebraeum cubitum his viginti polliciabus non majorem fuisse evincimus. Huicine longutudini congruunt ea omnia, quorum mensuras Scria plura exponit. Ergo licet conjicere nec multo longiorem, nec multo breviorem suisse. Uera longitudo cubiti Hebrari retegi etiam posset, si constaret de vera serma maris aenei, & cujus sententiae standum, vel authoris librorum Regum, vel authoris Paralipomenorum, circa numerum bath rum quos caperet. Iosephus opinatur mare aeneum
fuisse vas rotundum simile hemispherior Alii cylim dro , cujus latera recta sint & fundum planum. Scruptura liquido dicit decem cubitorum fuisse diam trum ejus. Ex libris Regum capiebat duo mille bathos b