장음표시 사용
391쪽
ilios ε, ex libris vero Paralipomenorum ter mille b thos. Iosephus adhaeret authori librorum Regum, sive secutus est hodiernam lectionem horum librorum, definiens mare aeneum cepisse duo mille bathos . Vase sphaerico cylindricum majus est tertia parte ritaque si mare supponatur sphaericum, duo mille hathos contineat; vel si cylindricum, ter mille. Vir Geometra juxta has duas hypotheses deprehendet v,
lorem bathi in sormam cubicam redacti. Mihi videtur verisimilior sententia Iosephi, qui statuit mare fuisse sphaericum, & cepisse tantum duo mille bathos, juxta quam hyphotesim cujusque bathi in foramam cubicam redacti latus est dimidii cubiti Hebr i,& ideb decem pollicum Parisinorum. Bathus & Epha
quoad capacitatem non differebant: ita cum cujusique latera essent decem pollicum, tota capacitas erat mille pollicum, saltem non multo major. Pes cubicus Parisiensis, sive vas cubicum , cujus
latera sint pedis Parisini, hoc est, duodecim pollicum, continet I 728. pollices. Pes vero cubicus Romanus, cum simplex definitus sit undecim tantum
pollicum, habet solummodo I 33 I. pollices Parisinos. Ad pollicem cubicum Parisinum, cujus formam
hic expressam vides , revocavimus omnes veteres
mensuras. Pinta autem Parisiensis est quadraginta octo talium pollicum. Attamen pinta quae in domo publica Parisiensi asservatur, dicitur continere tantum pollices cubicos q7. vulgo supponitur, habere quadraginta octo praecise , & tot habere deberet ; nam in sextario nurnerantur pintae octo , & triginta sex sextarii in dolio, vulgo. te muid fiabotte) ; ita in dolio sunt 288. piniae. Dolium autem habetur aequale octo pedibus cubicis; unde necessario pinta quadraginta octo pollicum cubicorum esse debet; ergo chopina dimidium piniae est 2 . pollicum cubicorum, & hemisextarius dimidium chopi
392쪽
Liber L Caput H. nae duodecim fimilium pollicum. Hisce landamentis
nituntur calculi, quibus aestimamus capacitatem vasorum, quibus vinum Oleum mensurabantur. Apud Hebraeos, ut madb diximus, vas bathus monissura liquorum, & epha. monsura rerum aridarum ,
non differebant quantitate, sed usu. Non ira est in Gallia. Ita vasa Hebraea , . prout horum usus erat in dimetiendis liquoribus aut frugibus, aestimanda fuere
vasis distinctis quibus Galli utuntur. Sed & illa vasa
Gallica valde ambigua sunt. Conveniunt tamen mianes in modio, quae major est mensura frugum, lemuiu de Mea smoggio) esse Ix. sextarios, in sextario duas heminas, deux mines due mine j ia mina x. mi Ioes, in uno minoti metiras mina ) 3. bosellos, in bosello I 6. sitrons s auartueri ) Ut ista ratio ser var tur, aediles praescripserunt cuique vasi certam altit dinem & diametrum. Sed Geometrae peritissimi o
servaverunt has altitudines & diametros non convenire cum rationibus quae supponuntur inter diversa vasa illa enumerata. Vir summae peritiae & diligentiae. Irout altitudinem & diametrum boselli statuerunt aedi. es, reperit capacitatem ejus esse 6 . a pollicum. 7 a. Log faciunt unum bathum Iocio. pollicum ita log tredecim pollicum & major nostro henai- sextario Parisiensi sere duobus pollicibus cubicis. Sex hin faciunt unum ballium; ita hin capax erat
tarium cum Ici. pollicibus & Bathus, ut multis argumentis ostendimus , non multo major erat Iooo. pollicibus; quibus divisis pec g. Pintas, quot habere una pinta supponitur, b
thus continebat ΣΟ. piutas; I. chopinam, I. hemsesextarium 4 ' . . Ii Vidimus corum censeri inter mensuras rerum liis quidarum. Eadem erae mensura ac chomer; ita de .
393쪽
ginti pintra I. cli opinam, I. hemi sextarium ergo corus capiebat et 8. pintra I. hemi sextarium cum η . Vix statui potest valor cabi, cum de ratione ejus cum caeteris vasis non constet. Si sit media pars omersve gomor, cum illud sit I . pollicum, ut dic mus, quoniam Omer decima pars epha Iocio. polliacum, cabus erit 3 o. pollicum. Nostrum autem litron
quartueris) faciunt pollicum Αο - : ita tabus par est I. Hiron cum e
Bathus &ideo epha sunt Iooo. pollicum; ita merdecies minor Ico. ita vas illud capiebat circiter quam tum tria vasa illa quae limon appellamus.
Salum sive seah est tertia pars epha ; ita 333. pollicum; ita paulo majus quam semibosellus noster
3 a. pollicum. Epha sive ephi est mille pollicum: Bosellus est 6
' , semibo sellus 321. l. semiitron s metiati quartuc cio j a I. Tres illae mensurae Parisienses simul non faciunt plu quam 988. pollices. Ita deficiunt ab ephar a. pollicibus. Vidimus sive bathum sive epha vas esse paulo majus quam Iocio. pollicibus. Quapropter ephastatuere possemus par hostilo, semibosello, & litr ne uno simul collectis. Lethec, supponitur hoc-ce vas duplo majus vase epha. Sic aequale est tribus bosellis & duobus litroin
Epha pars decima est cori sive chomer . Igitur corus capiebat quindecim bosellos, eum semibosello , uno litrone, uno semilitrone, cum septemdecim potificibus Longitudinum mensuras inter se comparantes, inmemoriam revocare decet , ubique gentium proprii corporis panibus usos homines, at longitudines dumetiendas , digitis, palmo, cubito, pede, passu. Palmus apud Romanos constabat quatuor digitis Conjunctis. Palma autem distinguitur a palmo . Haec enim
396쪽
enim definitur isto intervallo, quod est ab artieula
manus ad extremum medium digitum .
Cubitus aequalis erar sex palmis, & ideb a . dbgitis. Pes continebat quatuor palmos, & ideo sexdecim digitos, ita cubitus aequabat pedem cum semipede. Passum sive gressum eam appellant intercapedinem , quae est inter duos pedes hominis progredientis. Sunt qui alium simplicem passum, quem duorum pedum cum semipede saciunt, alium agnoscunt compositum quinque pedum. Mille passus majores faciunt milliarium. supra st ruimus pedem Romanum esse undecim pollicum P
Praeter dictas mensuras Romanorum , Graeci habent spithamam, quae est extensio inter pollicem &minimum digitum expansos. Spithama est duodecim digitorum. Ita aequalis semicubito. Stadium est spatiam quod uno spiritu dicitur comsectum ab Hercule. vulgo definitur ias. passuum
λpud Hebraeos mensurarum minima dicebatur tophac, nimirum quamor digitorum transversorum, sive conjunctorum. Talium digitorum duodecim dicebatur cereth , quae mensura Graecis dicitur 'ithama. Latini interpretes duas illas mensuras tophac &Eereth uno & eodem palmi nomine non bene exprimunt; diversae enim sunt, ut una εc eadem voce non possint significari. Cubitus, quali Hebraei olim utebantur, erat a di gitorum; ita semicubitus erat aequalis Eereth. Calamus habebat sex Hebraeos cubitos a . digit
Chibrath erat spatium magnum , euius quantitas non benὰ scirur. Inter mensuras recensere possumus illud intervabV a lum,
397쪽
3ο8 Araratus Riblicus. sum, quod appellari solet sabbati iter . Ex Paraphra.
ste Chaldaeo ad librum Ruth, Zc ex omnibus Doeta. ribus Iudaeorum, erat duorum millium cubitorum. Beatus Lucas in Aetis dicit montem Oliveti remo. tum fuisse Hierosolymis itinere Sabbati . Iosephust Lib. 2O. e. I 6. Antiq.ὶ in Graeco codice Frobeniano istud iter facit quinque stadiorum; sed non ultra Oo. cubitos assignat stadio : ita quinque stadia faciunt tantummodo duo mille cubitos. Quapropter intellia gendum est stadium Hebraicum; nam Graecum, sive Latinum Ia 3. passuum non facit, juxta sententiam nostram de cubito Hebraeo , plusquam cubitos 3 3. c . Pes Parisinus b. IX continet duodecim polliaces, sicut pollex duodecim lineas. Sexpeda, sive tousa, ut loqui mos est, constat sex pedibus. Non alia apud nos mensura est constans. Quin etiam nec in omnibus regni provinciis eadem est longitudo pedis, qui regius dicitur, nec regiae toisiae. Leuca nullum habet certum intervallum. Vulgd singuli gradus, si-Ve pars 36o. ambitus terrae, statuuntur viginti quinque leucarum. Industrii autem viri & Matheseos periti deprehenderunt spatium singulorum graduum e se 3 oo6o. sex pedarum sive toisiarum: quem numinrum si dividas per viginti quinque, exurgent 228 a. Ε' ita leuca Gallica, quales vulgb supponuntur ubginti quinque uno gradu constaret 2182. t illis cum vel ' id est, cum duabus partibus volsiae in quimque partes divita. Cognita ratione cubiti Hebraei cum pede Parisino, & ideo cum pede Romano, facilὰ scitur valor cujusque mensurae Hebraicae. Di gitus Hebraeus erat Io. Parisinarum linearum; tophac sive palmus minor 3. pollicum Sc linearum; reth Io. pollicum, cubitus viginti pollicum, sive I. pedis 8. pollicum, calamus decem pedum I -ἀAm Hebraeum m. sex pedarum, sive toluarum αε. pollicum. Haec animadvertere suffciat plerisque ,
398쪽
quos in apposita tabula perturbant fracti numeri, qui vitari non possunt. Licet autem neminem lateat quae sit mensura semipedis regii Parisini, nempe eam esse sex pollicum.& ideo nota sit longitudo pollicis, attamen expressismus in tabula, cum semipedis in sex pollices divisione . Pollex divisus est in duodecim lineas , quibus
constat. Denique & lineam exhibemus, nempe duodecimam partem pollicis, cujus cubum exhibemus, videlicet molem quadratam, cujus latera sint unius
pollicis; sed cave, lector, ne omnino fidas huic mensurae. Usi quidem sumus Parisino pede, qui visus est justior; verum charta cum madefit, laxatur, contrahitur postea siccitate; ita linea expressa, & t ta figura non servant primam mensuram . Sed hic peccari non potest errore notabili. Omnia quae demensuris veterum Hebraeorum diximus , de harum inter se comparatione, & valore nostris mensuris expresso, vides lector collecta & expressa in tribus sequentibus tabulis. Siclum Hebraeum excudi curavimus cum caracheribus Samariticis, & symbolis quibus ex utraque parte signabatur.
399쪽
SIUE MANU DUCTIO AD sACRAM SCRIPTURAM. ,
De Seriptura Saera. Quibus nominibus insignitur C deae quo illa continetur. Sermo est divinus, quo nos Deus compellat. Non alius aeque tenus est; ct qui magis omnes dubitationis causas praecidat. ACTENUS attigimus quae quidem ad intelligendam Sacram Scripturam sunt necessaria, sed quasi extra illam posita. Nunc, ut ita loquar, interiora ejus, hoc est, ipsam adire juvat, quaerendo de illa, quae nisi in genere nora sint, lectatim clare cognosci non Potest. Ante Omnia animadvertendum quibus nominibus appellatus si codex, quo illa continetur. Testamentum discitur, Dati . Hoc-ce Graeco nomine Graeci interpretes reddiderunt nomen Hebraeum Rerith, id est, Dedus, quod olim Deus usus Mose mediatore, M pistea suo Messia Christo , cum hominibus iniit. uncupatus est idem codex Bibliothera sancta, quia Libros sanctos complecteretur; & ideo etiam Pande- , quod Graecum est nomen ejusdem significatior ni S.
400쪽
. Liber II. CUM L. 3IInis. Nune vulgδ appellatur Biblia; quod nomen praevaluit. Quocumque nomine appelletur, non mu tum
interest. Res quae ipsam Scripturam spectant, sunt expendendae. Quaerendum, inquam, quid sit; an a Deo; quos scriptores habuerit ὁ quo tempore dc qua illi lingua scripserint: quaeque enim lingua suos habet
idiotismos, ex quibus statuendum de vero sensu Ai ctorum qui in ea lingua scribunt. Quaerendum pariter, an certae, an aequalis auctoritatis sint omnia illa
volumina, quibus Biblia constant, quae sacra appellantur; qui sint quorumque textus originales, vel a quibus in diversas linguas illi textus versi sint, &quando. Attinet 8c scire qua cura, qua fide ad nos
pervenerint; quo in pretio quibus in deliciis habita; qua religione viri pii illa legere, meditari, &eorum verba in Opera vertere satagebant, pari amoris & venerationis affectu.
ordo ergo postulavisset, ut partem illam secundam nostri Biblici Apparatus, imo totum Apparatum auspicati essemus ab eo quod primum de Scriptura Sa-era expendendum videtur, an reipsa Sacra sit. & in quo caeteris hominum scriptis praestetri sed Christia. nis scribimus, quos obtundat qui rem, quae illis constat , vellet susiori adstruere oratione. Dicam tamen. breviter, qudd hominibus qui facti erant ut consortio divino fruerentur eo Adam innocens fruebatur in Paradiso, ) nunc propter peccatum ab eo elonga tis , id solatii restat, ut quando non datur Deum adi re praesentem, Deus absens ipse dignetur literis suis eos compellare, quasi de coelo ad nos scribens quod
eleganter dicit B. Augustinus In Psal. o. De illa
civitate, unde peregrinamur, litera nobis venerunt.
sa sunt Scriptura, qua nos hortantur ne bene vi mus. Hoc secit utens lingua hominum quos afflabat, sive quorum ore nos allocutus est. Scilicet, Sacra Scriptura veluti Epistola est Dei, missa ad nos per - . V manus