장음표시 사용
401쪽
Ia Apparat ses Biblicus. manus Prophetarum Sc Apostolorum, quae suum muctorem satis prodit, fidem sibi ipsa concilians, &rerum dignitate & majestate verborum. Secum cohaeret, & priora posterioribus in illa confirmantur; sive, quae resert novissimis temporibus impleta, vela esse ostendunt, quae aliis temporibus protulerat vat,
Eorum quos habet auctores. integritas vitae, e iam miracula ab illis patrata, di monstrant nec deceptos illos, nec decipere voluisse. Denique horum scripta ad nos incorrupta pervenisse constat omnibus argumentis, quibus probari possit de quocumque scripto vere eum habere auctorem, cujus nomen praescribit. Etenim, ut verbis utar Sancti Augustini p. 6. lib. 33. contra Faustum ) Unde constar, ιibras cyatinscribuntur nomine Hippocratis , esse Hippoeratis de s quis hoc neget, nee saιtem refellitur, sed ridetur, nis quia sic eos ab Hippocratia tempore usque ad hoc ten pus, ct deinceps successionis series commemiavit, ut hinc dubitare aementis sit λ Platonis, in stotelis, Ciceronis, Harronis, aliorum ejusmodi auctorum , tibrorum, unde noverant hamines, quod ipsorum sint, nisi eadem temporum sibimet succedentium conte
Sed emcaciora suppetunt argumenta ad sacri Codiacis veritatem adstruendam. Nullus liber scriptus est, de cujus veritare pluris interesset homines certos esse, nec pati sibi illudi. Agitur enim in Codice sacro de religione, & de moribus componendis, ut digni sint perpetua felicitate. Codex, inquam, ille via vitae est, in qua errare periculosum. Summam Religionis continet: ideo diligenti cura asservatus, exscriptus magna fide; ut nemo crediderit impune posse aliquid ei detractum uel additum suisse. Ne id contingeret, Deus providit; neque enim sinebat, ut in errorem perniciosum induceret liber, quo nos VC-
402쪽
rifatem docere susceperat. Fraus latere non poterat ἔdiu enim est, quod homines in diversas partes scisti sunt, ad quas quisque rapere conatur verbum Dei. Clamitassent ergo falsarios, si vel minimum ab adversariis depravatum advertissent. Ita immutari non pintuit, quin assereretur Veritas ejus; dum sie de sic scriptum antiquitus, contendit ille qui arguit mutatum.
Addamus dictis, quod pluries descriptus sit Codex
sacer, omnium manibus tritus, omnibus expressus linguis, ubique disseminatus , in omnibus locis 6c temporibus celebratus, allegatus ab innumeris scriptoribus. Igitur occultus error & perniciosus non potuisset irrepere in toties multiplicatos ejusdem Sacrae Scripturae codices per totum orbem terrarum; Se id sicri, nemine conscio, cum assiduo oculis legatur, ει teneatur memoria, S nullo reclamante, cum tam ii fiat. Amens sit, cujus mentem ea cogitatio subire pomerit , aut commentitium aut stipposititium lia. brum esse pro vero ψ qui olim scriptus, nunc excia derit aut totus corruptus sit. Ipse sibi fidaeti adstruit codex Scripturarum; omnia enim, ut dixi, quae comtinet, secum cohaerent. Facta, gesta, quae in eo narrantur , confirmantur omnibus antiquis & indubit iis monumentis; nec ulla re, nec, verbis ullis p test mendacio argui, cum nemo scriptorum, ut. at hal Vopiscus in Aureliano suo, non aliquid mentitas . sit, quantum ad historiam . .
De Bibliorum scripto aequius & verius dici potest, quod in libro I. de Oratore Tullius dicebat descripto, quo primariae leges Romanorum continc-hantur. Fremant omnes licet, dicam quod sentis, bibliothecas me hercula omnitim Philosophorum, unuι --
hi videtis XII. tabellarum libellus, si quis leg- fomtes ct ea ta viderit, ct auctoritatis pondere, or ut litatis ubertate . supera e . Sed pium obtundo lectinrem, qui non eget his-ce argumentis , volens sina
403쪽
3 i pararus Biblieas. mora deduci in cognitionem libri , quem veta habet pro Dei verbo. Ut huic desiderio satisfaciam,
notionem praemittam librorum omnium quos sacrum Volumen complectitur, noto enim generali arga. fmento, sive non ignorata prorsus re, omnis qui de illa habetur sermo apertior est.
-erantur libri quibus constat sermo divinus. ct cujusque libri brevis texitum historia BIblia Sacra complectimtur volumina Deo auctore
scripta, quae enarrant mundi creationem , lapsum primi hominum parentis , promissiones divinas de orituro hujus lapsus Reparatore. Donec autem iste repatator, qui Messias appellatur adveniret, alterius foederix mediator, & legis aequioris lator futurus, iniverat Deus per manus Moysis cum Hebraeis foedus, cumulans eos beneficiis, dum parebant legi ejus, &eo cultu illi deserviebant . quem Moysi praescripserat. Interea Deus mittebat Prophetas, qui spem facerent adventus Messiae. Prima pars Bibliorum, quae continet ea quae obtigerunt Hebraeis , in adventus Messiae typum, ideo appellatur vetus laedus, continens historiam foederis quod olim Deus iniverat cum Hebraeorum progenie Israelitis; & sumitur pro test, mento, quod ut vim habeat, mors testatoris, ut i quitur Paulus, necesse est intercedat. Idcirco novum foedus potissimum dicitur Testament- . quia morie Christi confirmatum est: sed nomen illud convenit& vetusto foederi, quod & firmatum est morte animalium, quae fuit typus mortis Christi. Sic Biblia dividuntur in vetus & novum Testamentum. Istud ampellatur Evangelium , quia attulit bonum nuntium
404쪽
Messiae adventus, qui a creatione mundi expectabatur. Utrumque totum est de Christo, quem vetus ollicebatur venturum, novum advenisse amrmat, Munc esse Iesum, natum ex Maria virgine. Instrumentum vel instrumenta, vel simpliciter, vel cum saeri ae divini adjectione etiam sancti Patres, ut Tertullianus , vocavere sacras Literas . Scilicet instrumen-raem vox est usitata apud Iuris consultos, qui sic appellant omnem scripturam, quae in pactis, convcmtisque, ac rebus iis Omnibus quas valde certas, ratas, firmasque esse oportet, instruit ac docet attentius. Prima pars veteris Testamenti solet appellari ab Hebraeis lex: legem enim Dei, quam Deus in monte Sinai dederat, habet; a Graecis Pentateuchus, quia scilicet quinque libros sive volumina continet, a-
quinque de τά se voluimen. Ex ordine enumer bo hos omnes libros.
Primum librum Bibliorum Graeci interpretes G)nesim inscripserunt generatio seu ortus) quod
contineat creationem & Originem mundi, coeli, terrae, hominum , animalium, plantarum. omniumque
quae visuntur. Hebraei veris Beresith a prima totius libri dictione suo more appellarunt. Berest, autem idem sonat ac in principio. Genesis non solum mundi ortum, sed & progressus . mirabilemquo MM CCCLXIX. annorum Dei gubernationem ad obitum usque Iosephi pertexit. Nempe narrat Originem rerum omnium, lapsum primi hominum parentis; quomodo Abel a Cain fratre occisus sit, &ejus loco natus Adamo Sethus . Sethi progenies sancta fuit, & nomine filiorum Dei insignita; Cain vero impia , & nomine filiorum hominum notata est. Cum matrimonio utrique juncti sunt, tum prorsus
humanum genus corruptum est; & hoc verdere st tuit Deus, obruens terras diluvio universali, a quo
tamen Noe cum tribus filiis servavit. Turris Babel,
405쪽
3i6 Apparatus libi iesu . vocatio Abraham , incendium Sodomorum Isia
ei nativitas, Abrahae mors, matrimonium Isaaci, ex
quo nati Esau & Iacob: quas uxores duxerit Iacob, ex quibus duodecim filios habuit ; & inter eos I sephum, qui a fratribus suis venditus, postea eos liberavit a fame. Haec omnia in libro Geneseos naris
Secundus liber Graece dicitur ιξο , id est, exitus, ab insigni liberatione filiorum Israel a servitute AEgypti; Hebraice verb vreis semoth, id est, ct haenomina, a primis ipsius libri dictionibus nuncupatur. Continet autem duram populi Israelitici servitutem, ab ea liberationem, transitum per mare rubrum , divinae legis promulgationem, structuram &erectionem Tabernaculi, concinnationem supellectilium ejus, dispositionem partium, quibus constabat,& approbationem Dei conspicuis signis. Complectiatur historiam rerum quae gestae sunt per CXLV. annos, a morie Iosephi ad erectum Tabernaculum. Exodus enarrat quibus portentis tandem Moyses via cerit pertinaciam Pharaonis, qui captivos renebat Israelitas. Tertius liber Leviticiu dicitur , quia Ieges sere ejusmodi complectitur, quae Levi poneris Sacerdotio admotis injunctae sunt divinitus, ad obeundum publicum religionis cultum: nempe muneris Levirici dispositionem continet, leges quae ad ceremonias &omcium Levitarum pertinent; ut sunt holocausta, dc reliqua sacrificiorum atque oblationum genera, ignis perpetuus, discrimen animalium mundorum & immundorum, indictio sestorum dierum, promulgatio anni Iubilaei, & alia quam plurima, notatu digna, quae in populo Dei dicta, factaq; sunt intra unum mensem dc dimidium, ab erecto videlicet die prima mensis primi anni secundi Exodi Tabernaculo, ad mensem usque secundum ejusdem anni, in quo Deus justit Moyse mcensum
406쪽
Liber n. Caput II. 3ITeensum populi inire. Leviticus ab Hebraeis vocatur Torat hacohanim, id est, lex Sacerdotum, vel valcra,
id est, s vocavit, a primo libri vocabulo, ut de aliis jam dictim est. Quartum librum Graeci αυθμους, Latini Numeros inscripserunt, quod in ipsa fronte Moyses & Aaron ex jussu Dei censeant populum; nempe ineant populi
numerum tributimis Hebrari, ut superioribus libris , ita huic quoque nomen imposuerunt a prima voce ιedaber , id est, ct loquutus est. Continet autem res gestas & leges promulgatas a secundo mense anni secundi post exitum ex AEgypto, usque ad initium inensis undecimi anni Quadragesimi, id est . historiain
annorum sere triginta novem, censum populi, ordinem & situm castrorum, munera Aaronidarum, te
ges de immundis & zelotypia, de Nazareatu, de .blationibus principum, de consecratione Levitarum, de Paschatis celebratione. Narrat murmur Israelit rum, ob taedium itineris & mannae fastidium; qui modo murmurationis conscii fuerint Aaron & Maria : quando naim exploratores in terram Chanaan;& quomodo, Core, Dathan Δἴ Abiron contra Aaronis sacerdotium murmurantibus, confirmaverit illud Deus, florente solius Aaronis virga. In eo libro ponuntur leges de vacca ruis: murmuratio ob penuriam cibi & potus continetur ; quam statim secuti sunt immissi in castra Israelitarum serpentes. Tunc8c contigit historia Prophetae Balaam, qui advocatus a rege Madianitarum ut malediceret Israelitis , contra benedixit, Deo sic volente, & celebre edidit vaticinium de orituro Messia ex gente Israelitica. Enum rantur quadraginta deserti stationes. Quintus liber Deuteronomiam dicitur, a λι ερω seeundus, & νέαν, lex: quasi dicas secundam, seu secundariam legem, vel potius iteratam legem. Non
enim alia est ab ςa, quae in monte Sinai data est; sed
407쪽
sed eadem denub repetita coram filiis eorum, qui post primam promulgationem perierant in deserto. Heinhraei, suo more, a primis dictionibus. Helleiadd laris, id est, hae sunt dierba, hunc librum inseries lunt. Deuteronomium, inquam, appellatur hic liber quintus, quia, ut dicit B. λthanasius, repetit & declarat, si ve iterat Moyses quidquid praedictum erat in Exodo, Levitico, & Numeris, omnia legitima, justificationes & praecepta , & populum observantiae earum admonet. Incipit Legislator a brevi narratione rerum praeteritarum: mox hortatur populum ad legis obsequium, quam diligenter repetit & explicat; pr sequens res gestas ab initio undecimi mensis, juxta calculos Lancellotii, usque ad septimum diem mensis duodecimi anni illius qui ab exitu quadragesimus est. Nam sermo nomine Dei ad populum tactus, qui initio libri narratur, contigit primo die undecimi mensis anni ab Exodo quadragesint. Mortuus est autem Moyses, ut narrat Iosephus, ultimo anni mense, & iuxta
caput xxx Iv. Deuteronomii eum mortuum defleverunt
Israesitae in campis Moabitarum triginta diebus, ad
Horum quinque voluminum Moses auctor est; illa enim scripsisse adstruitur in Exodo ea' a ) & in Deuteronomio scap. 3I. Ocho verb postremos versus Deuteronomii, ubi de morie & sepultura Mosis agitur, nonnulli credunt additos ab Esdra; alii haec Josue supplevisse: tametsi Iosephus asserat quδd Moses
mox moliturus seipsum in sacris voluminibus mortuum scripserit, veritus ne propter excellentes virtutes suas Judaei se a Deo raptum praedicarent.
Post Pentateuchum sequitur liber inscriptus Iosue,
qui ab ipsomet conscriptus putatur. Continet res ab illo gestas, a morte Moysis usque ad mortem ipsius mer Iosue: quin & res quae non contigerunt nis e mortuo, quapropter non potuere ab illo describi.
408쪽
taber II. Capri II. 319 Deus non deseruit Israelitas, nec sivit errare sine duisee . Mortuo Moyse, Iosue fidelis ejus minister, qui sub eo didicerat artem qua regendus populus Dei, huic praefuit, & dux ejus factus, Dei iussu, induxit Israelitas in terram promissam . Tempus per quod gessit Iosue quae continentur in libro suo, vulgo censetur decem & septem annorum. Iosue Hebraeis idem sonat quod salvator Graecis. Illud LXX. exprimunt hisce characheribus δεσοῦς Iesus. Filius erat Nun, quem
Graeci Nαυοῦ Nave vocant. Statim misit exploratores, quos excepit Rahab meretrix. Τransivit Iordanem miraculo ficcatum . Circumcidit Israelem in Galgalis, phase celebravit; & tunc deficiente mamna, Israelitae coeperunt eomedere de fructibus terrae. Terram Chanaan occupant, evertunt Iericho. Achan qui de anathemate hujus urbis quidpiam furatus su
rat, jussu Domini lapidatur. Rex Hai suspendirur. Gabaonitae se dedunt populo Dei. Iosue plurimos
reges vicit, & tandem partitur terram inter tribus Israel. Assignat tesugii civitates, & quae essent L viris propriae. Ad servanda Dei praecepta, & ca vendam cum gentibus societatem, Israelitas cohortatus moritur.
Liber, qui excipit librum Iosue, dicitur Iudicum. Nimirum post mortem Iosue Deus excitavit Iudices,
qui sub hoc nomine rexerunt, & servaverunt Ista litas. Dicti Hebraeis sopiatim. Inde Punicum vocabulum sufetes, quo Carthaginenses consules suos apis pellabant. Hi judices nulli erant humano judicio o noxii: attamen non regia pollebam potestate; dicitur enim Judicum xv II. 6. In diebus illis non erat
Rex in Urael. sed unusquisque quod sibi rectum via batur, hoc faciebat. Horum, qui eligebantur in Iudices , praecipuum munus erat asserere libertatem p pulo Dei I imperium autem eorum procul omni pompa mansuetum 5c civile. Non ergo monarchae
409쪽
3 io Apparatus Riblicus. eensendi, sed pastores, consules , praesides liberi populi; . quoad externa partim a civibus Hifferentes. Ac strix libertate populi, ad pristinam vitam redibant. Post Iosue, numerantur tredecim Iudices, pura,
Othoniel, Aod, Samgar, Debora prophetiita unal cum Barac in Gedeon, Abimelech , Thola, Iair ,' Iephte, Abesan, Ahialon, Abdon, & Sanson. Liber Iudicum refert starum reipublicae sub illis judiuibus amorte Iosue ad Sansonis mortem , & exhibet servia: rures varias quibus Deus peccata Israelitarum castiga hae. Sub finem vero aliqua habentur exempla, quihus ostenditur, quam corruptis moribus, & ad id
lolatriam fuerint illi propensi; ut historia Michae de tribu Dan, qui conducto Levita in aedibus suis c lehat idola. In eodem Iudicum libro refertur impium& violentum facinus Beniamitarum, qui uxorem c jusdam i Levitae stupro violaverunt. Quod ut ulciscerentur creterae tribus, iniere praelium cum tribu Beniamin , quam internecione fere deleverunt . Liber Iudicum continet acta per annos CCCXVII. cum singuli annorum numeri, quorum mentio est, colli. guntur & rectis calculis numerantur. Etenim obse vandum Hebraeos frequentius uti numero cardinali
pro ordinati; ideo ubi quadraginta vel octoginta annis terram quievit se dicitur, id intelligendum de octogesimo, vel quadragesimo anno, ab ultima pacta paco annos scilicet dinumerando. Quod cum ita fiet, invenietur in libro Iudicum spatium CCCXVII. ann rum comprehendi: ab anno scilicet mundi MDLXX. ad annorum MMDCCCLXXXVII. . Libellus dictus Ruth, eximiae pietatis & divinae providentiae singulare exemplum exhibet. Historiam Ruth Iudicum tempore contigisse in ipso libri initio significatur. Exorta fames in terra Israel coegerat Elimelech Bethleemitem cum Noemi uxore & duobus filiis, quos ex illa susceperat , abire ad Moabitas.
410쪽
Liber II. Caput II. 32 IIbi mortuus est Elimelech, & filii ejus nupserunt quique Moabitidi , quarum una appellabatur Rulli. Mortui sunt illi sine prole 3 quare Noemi cogitavit
de reversione in patriam. Ruth socrum pie subsecuta usque Bethlehem, secundis nuptiis juncta est cum Boozo praedivite , ad quem pertinebant haereditario jure hona filiorum Elimelech; ideo lege Dei tenebatur , hanc in conjugem accipere. Ex his nuptiis natiis est Obed Davidis avus, iuxta genealogiam Matthaei. Terra promissa coli coepta est anno mundi MMDLX. post quem annum Salmon nupsit Rahab
meretrici. David natus est anno mundi as I9. Ita in . ter ingressum terrae promista: usque ad Davidem elapsi sunt circiter 36o. anni aut 366. quos Heides gerus in Enchiridio suo Biblico sic commode distribuit, ut Rahab anno post ingressum in terram Chanaan a.
ex Salmone Boozumr Boozus obededom ex Rutharino aetatis Ioa. adeoque circa tempus Samgaris,
qui Eudi sive Aod successit , anno post ingressum in terram Chanaan Ia 8.) Obededom Iessen anno III. Iesses Davidem anno etiam m. genuisse dicantur . Libros Iudicum Ruth dicunt colle hos alii a Samuele, alii ab EZechia, alii ab Esdra. Iudaei numerant librum Ruth inter quinque methdoth, id est libellos qui per annum legi in testis solent. Illi sunt Canticum , Ruth, Threni, sive lamentationes, E clesiastes, Esther. Quatuor libros qui sequuntur , Graeci appellant
βααλειῶν , id est, Regnorum, ut a quibusdam Latinis nuncupati sunt; quod de duodecim tribuum regno, primum integro, postea diviso, tractent. Plerique tamen Latini Regum dicere maluerunt, quod praeposita tantum Samuelis historia , qtae & ipsa ad dignoscendam originem instituti regni erat necessaria, caetera ad Regum lacta pertineant . Hebraei verodaci tantum posteriorcs Reg im appellant, priores SD