장음표시 사용
421쪽
Liber II. Caput III. 333VIginti duo, sive viginti quatuor libros vereris ederis iterum dividunt Judaei in tres partes, scilicet in Legem. Prophetas, & Hagiographa sive sancta Scripta. Omnes libri quibus constat Scriptura sunt sacri; sed cum aliud nomen quo tertia pars distingueretur, non illis suppeteret , hujus partis Libros appellavere Xetuu , id est, scripta, per emphasim intelligentes, hoc est, sacra scripta, ut loquuntur Graeci, Hagiographa. Ad illam divisionem Christus forsan respiciebat apud Lucam CV- a . v. Α ) dicens , Quoniam necesse est impleri omnia quae scripta
sunt in Lege Anasi, ct Prophetis, ct Psalmis de me.
Librum autem Psalmorum nominat pro quocumque Sancto Scripto. Lex continet quinque libros Moysis. Prophetae habent octo libros; in secunda etenim classe, complectuntur quos priores Prophetas appellant, ut primus liber hujus classis sive Prophetarum sit liber Iosue, secundus Iudiccs, cui libro aliquando conne ctitur Ruth, tertius Samuelis quem nos Regum primum & secundum dicimus, quartus Regum qui temtio & quarto Regum volumine continetur. Sequentes Prophetas appellant posteriores. Classis posteriorum Prophetarum, quintus est Isaias, sextus Iermmias, septimus EZechiel. Octavus vero liber eontinet duodecim minores Prophetas. Sic advertit lector inter Prophetas Danielem non recenseri: Tertius denique ordo Hagioprapha, id est, Sacra Scripta continet, quo nomine caeteros libros sacri Codicis signiticant. Primus Hagiographorum incipit a Iob, secundus a Psalmis Davidis, tertius habet Salomonis Parabolas, quartus Ecclesiastem, quintus Canticum Canticorum, sextus Danielem. Iam diximus hunc eximi a Iudatis e numero Prophetarum, quanquam illi agnoscant hominem esse a Deo inspiratum; edudit enim clara vaticinia tum de Messia, tum de evcmribus , unde merito a Christo appellatur Propheta:
422쪽
sed sic placuit Iudaeis. Rationem hanc reddit Masimonides insulsam, cur inter Prophetas non cum nuia
merent, quia, inquit, Danieli non vigilanti & bene composito, sed per obscura somnia obtigerint revelationes. Septimus liber Hagiographorum habet vetaba dierum sive Chronicorum, qui liber apud nos inscribitur Paralipomenon primus & secundus: Oct vus hujusce classis est Esdras; nonus Esther. . Sunt qui velint olim a Iudaeis dictos peculiari rati ne Prophetas, qui certo adscripti collegio, scriptis
commendarent acta publica; quorum ergo scripta ni merabantur inter libros Prophetarum, etiam si vaticinia non continerent: quales sunt libri Iosue & Iudicum. Contra verb qui Collegii prophetici viros
non haberent auctores, quanquam annuntiarent f tura, eximebantur numero librorum propheticorum. Nos cum Iudaeis & Graecis numeramus centum quinquaginta psalmos; Graeci vero & Latini in eo disco dant ab Hebr is, quia inversionibus suis nonum psalmum conjungunt cum decimo, & ne numerus deficiat, psalmum CXLVII. in duos dividunt.
Hae sunt generales divisiones veteris instrumenti. Porro Pentateuchus dividitur a Iudaeis in Paraschas, ut loquuntur, id est distinctas sectiones, easque vel majores vel minores. Paraschae majores sunt pensa hebdomadaria lectionum legis, numero quinquaginta uatuor, quia, ut diximus, singulis annis Pentateu- vim legendo tenentur Iudaei absolvere, finem facierites in festo Tabernaculorum, a sequenti Sabbato sumunt initium annuae lectionis. In nostro quidem Κalendario non sunt ultra quinquaginta duae septimariae. Igitur annuo spatio susscerent quinquaginta duae Paraschae, sed Iudaei rationem habuerunt anni intercala ris sui, qui abundat uno mense; unde in annis vial garibus cluas Paraschas conjungunt. Paraschae minores sunt minutiores intersectiones legis, sive Parasci amm
423쪽
majorum, pro diversitate materiar. Paraschae autem tam majores quam minores dividuntur in peluchor, ut loquuntur, id est, sectiones apertas. Caeterum P raschae apertae & quidem majores fignantur tribus majoribus, sive litera pia majoriter repetita, minores unico D phὸ Ac minusculo. Porro quaelibet sectio aperta nomen sortitur a prima sua voce. Sic prima Parascha totius sacri Codicis dicitur Beresciat, quae prima vox est Genesios, & id ed totius Scripturae. Aliae Paraschae appellantur Sethumot, id est, elau& inchoantur in medio lineae. Hae Paraschae Minthumoth sunt majores & minores. Quae majores sunt, signantur tribus maioribus ODO samech; at minores,
unico O samech minusculo, ut videre est in plerisque Biblita Hebraicis. Denique quaelibet Parascha major subdividitur in
septem portiones , quoniam septem sunt lectores, quorum quilibet suum de Parascha legit pensum. Sacerdos, si adsit, primus legit; secundus Levita; deinde alii lectores, pro ratione dignitatis.
Singulis paraschis respondent hastara, sive temones Propheticae, sic dictae quia his lectis poeulus dimittebatur. Ea est enim vocis hastara significatio, ruae derivatur a Verbo quod Hehraeis idem sonat quod
mittere Latinis. Haec lubentius observo, ut appareat illam consuetudinem in Ecclesia, legendi sacrum Codicem, habere suum ortum ex antiquis Iudaeorum ritibus; tum etiam distinctionem illam lectionum &Canticorum nobis usitatam, sive morem tum psallendi tum legendi. Christiani imitati sunt Hebraeorum Iaraschas in Evangeliis Dominicalibus, & hastaras in pistolis quae leguntur in Missis, tum ex libris Pr thetarum , tum ex aliis Scripturae libris, sed frequentius ex Apostolorum Epistolis. In Kalendario Hebrinorum quod proposuimus videre est singulis sabbatis Per mensem, quae tunc parascha legeretur & quae haphi
424쪽
336 Apparatus Riblicus. . haphrara huic Paraschae responderet. Sectiones medias Hebraei vocant sisas, id est, ordines, seu sectiones Paraschis breviores, a Malarethis adscriptas libris S,
cris, ut pro cohaerentia aut diversitate rerum per omnes libros veteris Testamenti, quibus communes sunt, textus disposcatur . .
Altera divisio est sacri Codicis per capita, Hebraei appellant perachim, quasi dicerem fractiones , fragmina . Quid Graeci in Actis scap. S. v. 32.) intelligant per τῆς γραφης, quod vulgatus Interpres reddit simpliciter locum Scripturae, ambigitur. Alii putant imdicari Parascham, alii Haphtaram. Ille locus allega tur de Isaia Propheta, ubi Christus dicitur ductus ad
Divisio sacri Codicis per capitula inventum est Christianorum, qui imitati sunt Hebraeos dividentes Pentateuchum in sectiones. Postea ipsi Hebraei & iulam divisionem Christianorum adoptaverunt. Distributio per capitula ab aliis refertur ad Hugonem Camdinalem ; ab aliis ad Carolum Magnum. Reliqua duvisio textus est ratione versuum, qui continuitatem ejus dirimunt, & in sententias sive perfectas sive intercisas accentu quem Hebraei appellant δε- msuch, quae divisio ignota erat antiquitus Hebraeis; ut docet Elias Levita, observans librum legis suisse scriptum sine versuum distinctione, qua adhuc caret in exemplaribus quae in synagogis Iudaeorum, in Arca sancta,
ad lectiones solemnes Sabbaticas & festales asservantur. Attamen codices Iudaeorum fuisse antiquitus divisos per sententias, commata, membra, & Versus,& intervallis quibusdam distinctos innuere videtur B Hieronymus in praefatione Paralipomenon Sc Isaiae. Dicit ad utilitatem legentium in translatione sua se vasse easdem commatum incisiones Sc intervallorum distantias, quas in Hebraeis codicibus invenerat. Hic animadvertenclum est sectiones illas Arachim. dici Disiti od by Cooste
425쪽
dici κεφαλίω capitula, nelnpe certas pariiculas, Pamres Scripturarum, quas nos capitula appellamus. Quod Hebraei nominant methilla, hoc est, volumen, G rmcis interpretibus dicitur κε αλι : sic Psalmo trigelimo nono, ubi canitur Ecce venio, in capite libri scriptum est de me, graece est, οὐ κεφαλίδε Βιελιι: in sonte iumethilla sepher, nempe in voluimine libri. Sic ubi Erechiel jubetur comedere volumen, Graeci nomen m MLιa reddunt Maαλιδα. Verisimile non est propositum Ezechieli omne volumen Bibliorum, quod comederet ; sed quoddam perusib fragmentum, quampiam sectionein, capitulum. Quaeritur ergo quis sit sensus verborum psalmi, quae Apostolus ad Hebraeos interpretatur de Christox. 7. Ecce venio, in capite Iιbra seriarum est de me οὐ κεφαλιδι &c. Putavit B. Hieronymus illud capitulum esse Getieseos principium, quod tale est, Bereschith id est in eapite, in initio. Sed decet potius accipere verba Christi de volumine Scripturae, quod totum est de Christo; & ideo sicut in Evangelio dicit de Mose, de me scripsit; ita de tota Scriptura;
quasii dicat in omni capitulo scripturae de me agitur. Libros novi foederis statiin Christiani, ut public dcommodius legi& intelligi possent in viis vis sectiones seu particulas majores, ejusdem scilicet argumenti materias inter se connexas, & sub uno quasi communi titulo inter se comprehensas , distinxerunt. Iupraecedenti libro, dum ageremus de lectionibus Scripturae quae fierent in synagogis, vidimus multo pre-xio redemptum honorem primarum lectionum. Qui inciperent legere, dicebantur voce Hybrida ANHρει-
retica, id est, capitis seu sectionis principes. Sectio , ut diximus, dicebatur perest δ' P perachim , Vel ph
recim sectiones. Horum archiphereticarum mentio fit
in novella Iustiniani, in qua agitur de Iudaeis. Et crebra est mentiu in libris Ecclesia sectionum quae in
Ecclesia legebantur a lectoribus, Diacono praemoneuQ
426쪽
te: attendamus. Antiqua est novi Testamenti In verasus divisio; sed versuum hodiernus numerus tum n vi tum veteris isderis tribuitur Roberto Stephano, cujus inventionis gloriam ei asserit Henricus Stephaniis filius ejus in praefatione concordantiarum novi Testamenti. In manuscliptis videre est alios aliter divissse Biblia. Divisiones Cod; in novi Testamenti ideo diligemitus observatς sunt, quia ineunda erat concordia inter Evangelistas. Eusebius repererat quosdam canones, λve quasdam regulas, quibus fieret ista concordia, ad quam necesse erat, ut versiculis quisque Evangelista distingueretur, ut sue privatim sive publice comm dius legi & intelligi possent. Has σωκ Me, sectioinnes, quandoque Patres Graeci appellant ἀναγνί μευ. sive αναγνώσειe, Latini lectiones; quia sci licet singulis diebus aliquot Evangelistarum & Apostolorum ἀλκο- να in sacris cretibus legerentur . Ad quam rem consitu tum fuit ἡναγνωσοῦν lectorum munus, quorum mentio passim apud antiquissimos . Diacono enim ci mante -ev ἀν artendamus, statim lector textum scripturae legchat. Singulae sectiones suos habebant tit
ios, sive ' ραρους inscriptiones; Unde & tituli dic
bantur. Dis inguebatur etiam textus secundum x-λα capita seu ea isela, ab ipso textus librorum ordine linsaque argumentorum varietate ita ut eapita dicantur, quod ex argumenti, rerum atque ordinis diversitate,nOVum caput. novamque pariem constituant, & imtervallo, quodam ac literis majoribus distinguantur. Clim capitula breviora erant; ut videre est in antiquis scriptoribus, qui plura in singulis Evangelistis
numerant. Quod Graecis dicitur, Latinis versus, minores sunt divisones, a vertendo calamo sic dictis; quia continuo recurratur ad novam lineam,
sic versibus distincta videatur oratio, & quasi metris
constare. Grae. Diuitigod by Coral
427쪽
taber n. Caput meraeci & Latini non raro recensent virorum δωctorum scripta, non modo librorum numero, sed et iam versuum & linearum supputatione . Sie striabit Plinius lib. xxx. I. Zoroastrem vicies centena millia versuum scripsisse. B. Hieronymus dicit Hilarium in psalmos ab Urigene quadraginta sere versuum miselia mutuatum. Ille in Genesi versus supputat m. in toto Pentateucho versus Is o. vana, ut puto, relugione in libro Legis laborant Iudaei circa magnitudinem linearum in columna, circa numerum litterarum in Iinea. Non opus est ut admoneam novum Testamentum
dividi in libros historicos, qui de Christo de Apostolis agunt ψ nimirum quatuor Evangelia & actus Apostoloruin ι dc didacticos i, quales sunt Epistolae Paula ad Ecclesias, vel certas personas, tum Caeterorum Apostolorum Petri ι Ioannis, Iacobi, Iudae. Liber qui Apocalypsis inscribitur, propheticus est.
CAPUT N. A quibus , quo tempore, ct qua lingua singuli libri sacri scripti sunt.
Constat libros omnes sacros ι dictante Spiritu Sancto , scriptos; scire autem juvat quorum lingua sive stylo usus sit Spiritus Sanctus. Iis quae circa hanerem supra diximus, addam quod Pentateuchum a Moyse scriptum indicent complura loca ex Pentateucho. Insuper aliis in libris adstruitur hujus-ce libri auctor. Quae contra objici solent, facise solvuntur ι nempe quod in his libris enarretur mors Moysis. & quaepiam eam subsecuta; quae ergo non potuerit Moyses mortuus scripto mandareo quod regiones, urbes his appellentur nominibus, quae non nisi post obitum ejus habuerint. Non dissilentur viri orthodoxi ab Esdra
428쪽
3 o Apparatus Riblicus. Ac a viris primariis Eccles ae Judaicae; quibus cura LI-hrorum sacrorum mandata erat, de collecti sunt post reditum a captivitate, quidpiam additum sive ad complendam sive ad illustrandam historiam; quae addit menta cum primum adnotata fuissent in margine, deinde potuerint irrepere in textum. Quin sorsan inserista ab Esdra quando Biblia edidit: cujus generis sunt, tum mors Moysis, tum nova urbium ac regionum appellatio. Haesi verba capitis et . v. as. quae leguntur in libro
Iosue: scrinis quoque omnia verba hac Iosue in volum
ne legis Domini, significare videntur eum esse auctorem voluminis, cui nomen ejus praescribitur. Sunt tamen qui poli tempora Salomonis scriptum opinantur. Ita loquitur libri scriptor, ut indicet tempus praeteritum post rem quam enarrat; ut cum scribit jussu Dei positos duodecim lapides ad ripam Iordanis, additi Et sunt ibi usque in praesentem diem, cap. Iq. 9. Quibus verbis saepius utitur. Hocatum est nomen loci illius Galgala usque in praesentem diem. cap. IV. P. Loquens de miraculo solis, qui immotus stetit ad imperium Iosue: non fuit, ait, antea nec postea tam longa dies. c. X. Iq. nonnulla quoque huic-ce libro addi po. tuere vel ab Esdra, vel ab aliis, qui Biblia transcri-
Libri Iudicum auctor ignoratur. Plerisque videtur quod Herit Samuel: sed quisquis scripserit hunc luhrum, non attigerat regnum Davidis; scribit enim cap. I. 2I.Jeb eum autem habitatorem non deleverent
filii Beniamin: habitavitque Iebusaeus cum filiis Benja- aenis in Jerusalem, usque in praesentem diem. Ipse est
David, qui Jebusaeos expulit ex illa urbe. Libellus Ruth scriptus videtur regnante Davide. Historia contigit in diebus unius judicis , quando reges prα rant. Nomen Iudicis non expressum est. Scriptor a texit genealogiam , quam usque ad Davidem perducit. Duo
429쪽
Dcosequentes libri, qui Graecis & Latinis dicuntur primus 3c secundus Regum, inscribuntur ab Hebi aeis nomine Samuelis. Certe Propheta non ultra prima viginti quattior capita primi libri scribere potuit; finis enim primi δc totus secundus agunt de rebus post mortem ejus transactis. Quin Sc in primis capitibus
multa sunt, quae alium auctorem arguunt.
Duos alios libros, quos Graeci & Latini appellant tertium & quartum Regum, Hebnei vero primum Sesecundum, communis opinio tribuit Esdrae; sicut de Paralipomenon, quos ex divertis schedis & commemtariis post solutam captivitatem fuisse compositos verisimile est. De horum librorum auctoribus juvat audire quae dicit Theodoretus in praefatione ad libros Regum. Plurimi fuerunt Prophetae, inquit, quorum libros quiadem Non In Penimus, nomina autem didicimus ex historia Paral omenorum. Horum unusquisque conseverat scribere, 'Accumque contingebat fieri suo tempore. Atque imae est quod primus RQuarum ct apud Hebraeos ct apud
Syros, nominatur prophetia Samuelis. Quod ei facile est cognoscere, qui prassici- librum legere voluerit. Qui ergo Regnorum libros scripserunt, exscriptis sitis accepta occasione post plurimum tempusseripserunt. Quomodo enim fieri voluisset, ut is qui vixit eum Saule aut Davide, ea scriberet quae facta sunt tempore Ezechie σIosia ct Nabu/hodonosoris, bellicam expeditionem re Hierosolymorum obsidionem re populi captivitatem retransmigrarionem in Babylonem, s mortem Nabuchodonosoris 3 Est ergo perspicuum, quod unusquisque ex Prophetis ea conscripsit, qua gesta sint ipsius temporibus . Aria autem quidam eism illa collegissent, compo fuerunt librum Regno κm. Et rursum fuerunt aliqui tali historiographi eo m qua ab illis fuerant pratermissa, qui de his conscriptum librum appellarunt Paralipomeuon, ne qui doceret ea qua fueram a prioribus pratermissa. Duo libri qui nomine Esdrae inscribuntur, Olim pro
430쪽
paratus Biblicus. sino libro ab Hebraeis habebantur, ut B. Hieronymu observax. Duos quidem di vprsos auctores habent. Primus scriptus est ab Esdra, qui 'ctus est dux Iudaeorum, quibus liber in patriam reditus permissus est, anno Αryaxerxis regis Persarum septimo, Complestitur historiam solatae captivitatis, a primo anno Cyri usque ad vigesimum Artaxerxis Longimani. Nphemias scripsit secundum. Pincerna erat Longimani, a quo potestatem accepit, anno regni ejus vigesimo, revertendi
Hierpsolymam, de aedificandi eam. Liber illς secun dus continet historiam a vigesimo anno Longimani, usque ad Darium Nothum eius filium, qui anno mundi 338 I. regnare coepit. Etenim ille Darius Persa,
cujus mentionem facit Nehemias cap. I . V. 32. non
potest esse Darius Codomanus, ab Alexandro magno devictus, anno mundi 367 . ad quod tempus Nehemias aetatem non produxit, occurrunt in libro primo Esdrae quaedam difficultates in Genealogiis, quas forsan Librari i inducere potuerunt: sed in capixe duodecimo secundi Esdrae sive Nehemiae v. 1 a. mentio fit Ieddoa, qui si tunc Ponti sex suisset, merito non haheretur pro magno illo Pontifice pro Iaddo, qui obvius factus est Alexandro magno, cum venit Imrosolymam: quippe quem Nehemias viderς pon p tuisset; ab anno enim vigesimo Longimani usque ad Alexandrum magnum et ipsi sunt plusquam centum anni. Verum non ibi dicitur de Ieddoa, sive Iaddo, quM tunc fuerit Pontifex: potuit nasci sub fine regni Darii Nothi; ita attingere regnum Alexandri magni.
Sed verisimiliter quae in hoc capite x M. usque adversum a T. dicuntur, inserta videntur; quia historia interpolatur serie Sacerdotum & Levitarum, qui ven runt Ierosolymam cum Zorobabel. A vigesimo autem& septimo versu pergit Nehemias loqui de muris Ur- , his restauratis: sed addit in fine librio de filiis autem Ioiada filii Eliasib sacerdotis m,gni, gener erat rana pallat