장음표시 사용
431쪽
Liber II. Caput m. 3 3ballat Horonites, quem fetaui a me. Sannaballat ible, qui non semel nominatur, alius censendus quarti qui centum circiter post annis, tempore Alexandri magni, in odium Iudaeorum & Templi Jerosolymit ni, aliud huic aemulum in regione Samariae, in monte Girisim . Templum exstruxit. Tobiae librum, a quocumque scriptus sit, veram eoninere historiam consentiunt Iudaei, licet pro Cain noni o non habeant. Hujus autem auctor ignotus est,
scut librorum Iudith de Esther, pariter & libri Iob;
culin eti m aetas ignot est. Non omnes Psalmos David cecinit, ut diximus; nec etiam Proverbiorum mniam & Ecclesiasticis censetur solus auctor Salomon; a quo Canticum Canticorum scriptum satis canuenit inter peritos. vir doctus viginti quatuor prima capita Proverbi ruri ex 3I. ex quibus constat Liber ille, tribuit Salmmon i; quinque capita quae sequuntur, censet collecta ex ejus scriptis, per viros Ezechiae, ut indicant prima Merba capitis 13. quae videntur instar prooemii prae- pcsiva his quinque capitibus I. Ha quoque parabola Salomonis , quas trans erunt viri Et uia. Nomen EE chiae hoc-ce 23. capite liquido enuntiatur, aenigmatice verri in capite 3o. quod vir doctas eidem Regi vindicat. I. Herba Cangregantis, filii Romentis : visio Pam locutus est vir, e- quo est Deus, ct qui Deo se-c m morante cano'Mas, ait M. fons sic redditur a
Latino interprete; ab aliis sic a verba Agur, filii Ρ- e: pro etiam dixit vir ad Ithiel ct inhal. Aut juxta Valabium: verba Agur, filii Iahe: prophetiam dixit vir ad Ithiel: ad Bhiri, inquam, ct inhal. Sic
duas voces sontis Agur & Ja o Uatablus & alii accepere pro appellativis nominibus: Vulgatus interpres pro propriis, verba congregantis, filii momentis ἔ qaasi hoc ce caput indicaretur hujus esse, qui Congregans Hebraice Agur dici posset. Ezechias multas collegerac
432쪽
Apparatus Ribideas. divitias. II. Paralip. 28 27.fuit autem Ezechias Lissct inclitus valde, ct thesauros sibi plurimos longregarit
argenti. Contra Achas pater Ezechiae merito dicitur n. mens; ita Ezechias filius Vomentis. Achas, ut dicita A. Reg. 16. 8. cum collegisset argentum ct aurum, euod
inveniri potuit in domo Domini, ct in thesatiris Radiis , misit A yriorum regi minera. Quasi vomitu efudit divitias suas& II. Paralip. 28. 2I. Achas, spoliata δε- mo Domini ct domo Regum ae principum, dedit xegi
Ezechias noluit nomen suum adscribere Libro s.cro, quia ipse peccaverat contra Deum II. Parilip. 32. a 3. Sed postea Deum sibi conciliavit, .& Deus suit cum eo i ita se appellare potuit Ithiel , N,
id est, eam quo est Deus; simul Uchal MN , quoi nomen derivatur a Iachol potens fuit; sed satis
agnoscit Ezechias hanc habere potentiam a Deo IParalip. 32. 23. Elevatum est eor ejus, ctfacta est eo tra eum ira , ct contra Iudam ct Ierusalem. Humili
t que est postea, eo quod exaltarum fuisset cor ejua, tam ipse , quam habitatores Ierusalem; ct idcirco noetvenit super eos ira Domini in diebus Elichia. Ultimum caput, nempe 3 I. sic incipit: Verba L muelis regis t visio, qua erudivit eum mater sua . Vir doctiis, cujus sententiam profero, putat esse regem Manassem , qui successi EZechiae , & ductus est capi, vus Babylonem. Nomen suum reticuit, quod odiosum erat propter peccata, quorum postea poenitentiam γgit. Lamuel nomen est Chaldaicum ignotae significationis. Ezechias doctus suerat a Deo, vir cum quo est Deus. Manasses vero peccator de se dicit risu quae divit eam mater sua, nempe synagoga Iudaica. Auctores librorum Sapientiae & Ecclesiastici non Certo cognoscuntur, scuti librorum Macchabaeorum. D. Hieronymus credidit a Philone Iudaeo compostameite Sapientiam, quae, inquit, redolet elegantiam
433쪽
Graecam. Prophetiae praeserunt suos auctores, sicut Sclibri qui in Evangelio continentur. Actuum Apostolorum Lucas se prodit auctorem in ipso exordio. Diaest quod disputatur , utrum ipse Paulus scripserit Epistolam ad Hebraeos. Alii eam adscribunt Barnabae, ut Tertullianus, alii Lucae, alii Clementi. Sunt qui sentiant dispositionem ejus esse Pauli, sed elocutionem Lucae; & ideo nomen veri auctoris non prςferre, quia plerisque Iudaeis erat ingratum. Cum de alicujus libri vero scriptore constat, notum qua aetate liber scriptus sit, videlicet eo tempore quo ille scriptor vixit. Itaque quoad tempus quo singuli libri Bibliorum scripti
sunt, notum ex aetate qua vixere scriptores, quorum nomina praeserunt: exempli causa, quo tempore Moyses, Iosue, David, Salomon, Isaias, Esdras & alii extiterint. De tempore quo scriptores novi Testamenti libros exaraverint, qui nominibus eorum insignivntur, nihil compertum est nisi ex traditione, quam in primis Eusebius & B. Hieronymus reserunt; & ex antiquis manuscriptis, in quibus notatur aetas cujusque Scriptoris sacri. Decet autem animadvertere, non ratione temporis, sed dignitate urbium, ad quas missae sunt, dispositas fuisse B. Pauli Apostoli Epistolas; sed in primis, nullo jusso Domini, quod extet in s
cro Codice, Apostolos ad scribendum mentem appulisse. Scilicet dixerat Deus ore Ieremiae cap. 3. Dabo legem meam in visceribus eorwm, ct in eorde eorum scribam eam. Sancti Patres observant Ecclcsiam potuisse Carere omni scripto, si omnes Christiani in charitate& veritate perseverassent ν quod eleganter dicit B.Chrysostomus prima homilia in Matthaeum . oportuerat quidem nihil nos indigere auxilio literarum, sed tam puram in omnibus exhibere ritam, ut librorum vice gratia Spiritus Sancti uteremur; ct sicut atramento ilia, ita corda inscriberentur a Spiritu. Quia vero hanc a nobis excussimus gratiam, age vel vid secundam navigationem
434쪽
paratus Biblicus. xionem animum adjiciamus. Equidem quod primum illud fuerit profecto sublimius, ct ex verbis suis Deus, ct ex operibus ostendit. Nam ct Noe ct Abrahae, ejus
que posteris , ct Job ct M si πω per literas, sed per
semetipsum locutus est, quia scilicet munda eorum coris da repererat. Postquam vero omnis populus Iudaeorum in vitiorum ima delapsus est, necessario inde literae dari. tur ac tabula, ct ea quae per has administratur admonitio. Et hoc non lautum veteris Testamenti Sanstis,
sed etiam novi accidisse perspicimus. Si qMidem nec Apostolis scriptum aliquid tradidit Christus, sed pro literis Sancti Spiritus se illis daturum gratiam repromisit.
Sanctiis Irenaeus adstruit, cum scriberet, florere Ecclesiam apud barbaras gentes, quae nondum literas perdidiceranx. Quidquid sit, subjecimus chronologiam scriptorum Evangelicorum, quae firmatur vetusta traditione, sine cujus authoritate nec probari posset eos habere a chores, cujus nomen praeferunt. Esto non omnino consentiant antiqua monumenta de ista chronologia; sed indubitatum est, verbi causa, Ioannem non scripsisse Ev ngelium suum multo tempore ante finem smculi primi. Usque autem ad aetatem illam caruit Ec. elesia Evangelio ejus. In quo ergo scripto exaratum erat: In principio erat nisum, alibi quam in cordiabus Christianorum ; qui ideo assensere Ioanni haec scribenti, quia ipse consentiret doctrinae, quam illi vel patres eorum a Christo acceperant Unde liquet interpretationem, sicut veritatem Scriprurarum, a cipiendam ex antiqua & certa traditione ; quae etiam sola sufficere posset. Nonnulli libri perierunt, qui cis tantur in libris Sacris, & non amplius extant. Sicut illis, ita & caeteris Ecclesia carere potuisset: sed id non fiuit Deus, ob emolumentum quod ex sacris Scriptis in eam redundat. Subjiciam dicti chronologiam, qualem plerique sequuntur, & reperitur in antiquis ma
435쪽
G ν II. Caput m. 3 7nuscriptis. In hac chronologia videre est, quod dixi mus, B. Pauli Apostoli epistolas non ratione temporis dispositas fuisse, sed dignitatis urbium ad quas scribuntur, Matthaeus scripsit Evangelium.
Petrus primam suam epistolam, quo tempore Paulus primam scripsit ad Thestalonicenses. Paulo post ad eosdem Thessaloni, censes scripsit Paulus . Ad Galatas: Eodem anno Lucar Evangelium scripsit. Anno sequenti Paulus primam &secundam misit ad Corinthios. Scriesit etiam ad Romanos. Ad Philippenses, ad Philemonem, ad Collossenses, ad Ephesios, ad
Hebraeos. Acta Apostolorum tunc elaborgia sunt a
Binas literas misit Paulus ad Τ motheum , scripsit & ad Titum, Secunda Petri ejusdem est ait
tum est tempus Ioannes Apostolus in insulam P thmon relegatus scripsit Apocaly'sm, anno sexagesimo primo post
Biennio post Evangelium Tres suas Epistolas usque ad annum sexagesimum quintum post Passionem Domini, quo creditur vitas ct . i
436쪽
Liber II. Caput R. '3 CAPUT V. Qua eujusque Libri Iaeri sit auctoritas, sive qui Cmnonici censeantur: qui Deuteronomici;
oeamquam multis argumentis, quae protulimus, constet sacri Codicis auctoritas, juvat illam iterum adstruere. Haec pendet ex iis ipsis rebus quas cnarrat, quae cum sint extra Omnem dubitationem, oportet eos qui illas mandavere scriptis, esse veraces , & a Deo, qui falli & fallere non potest, impulsos ad scribendum. Fieri non potest ut Moses, auctor Pentateuchi, scripserit falsa: arguissent eum, sub quorum oculis transacta suere quae narrat; &quae su-hinde confirmata sunt, tum rerum eventu quas futuras significaverat, tum testimonio eorum qui ei successcrunt, & legem, quam eis imposuerat, durissimam conati sunt portare; cujus jugum excussissent, si vel ulla re suspicari potuissent deceptum vel fraudulentum Moysem fuisse. Quod si constet fides scriptis ejus, quis dubitaverit quin vir Dei fuerit; &Deo regente ejus calamum, scripsisse; ut omnia quae dixerir, censenda sint verba Deir Quod de scriptis Mosis dicimus, dicenda de aliis, quae postea sequentibus saeculis Prophetae scripserunt; quorum cura & religi fuerit incorrupta servare scripta tum Mosis, tum praedecetarum suorum: qui sic non interrupta serie tradiderunt posteris, quod acceperant a patribus. HOcce Veritatis Scripturarum emcacius argumentum habet apud Hebraeos, quod ab ipsa condita eorum lege usque ad tempora novissima, Pontifices, quibus com inissa est cura Librorum sacrorum, a duobus mille an nis , non interrupta serie, filii patribus successerint,
437쪽
nec alii admissi sint, quam qui erant ex prima sacer. dotum familia . Nominatim autem omnes illi recenasentur, ut dicit Iosephus lib. I. contra Apionem. Judicium vero istegritatis Me maximuim est, quia Pontifices aphd nos a duobus millibus annis denominati a patre recensentur. His autem, si quid praeoaricentur, interdicitur ne vel ad aetare accedant, vel Lia sanct sicatione fungamin. Recte si quidem, potius autem n cessaria, cum neque eonscribendi potestas omnibus data,
neque ulla sit in de riptione discordia; Sed solummodo Prophetis, antiquissima quidem, ct veterrima secum dum inspirationem factam a Deo eognossentibus, alia vero suorum temporum sicuti sunt facta palam eonstriabentibus. Infiniti enim libri non sunt apud nos disio dantes, ct sibimet repugnantes I sed solummoia duo orolisti libri , habentes temporis totius conseriptionem; quorum seste fides admittitur . Horum quinque quidem
sunt Moseos, qui nativitates continent, ct humoc generationis traiationem habent usque ad ejus mortem. Hoc tempus de tribus mille annis paululum minus est. A morte vero Moseos usque ad Artaxerxem Persarum
regem, qui fuit post Xerxem, Propheta suorem temporum res gestas consirimerunt in tredecim libris. Relia qni vero quatuor hymnos in Deum ct vita humanae pracepta nossuntur eontinere. Ab Artaxerxe vero usque ad nostrum tempus singula quidem tonscripta , non ta
men priori simili fide habita, eo quod non fuerit certa successio Prophetarum. palam namque est, ipsis operi
lus quemadmodum nos propriis literis e redimus: tanto namque seculo jam praeterito, neque adjicere quicquam aliquis, nec auferre , nee transformare praesumpsit. Omnibus enim insertum est mox ex prima generatione Iudaeis, hae iurina dogmata nominare ct in his utique permanere ς ct propterea, si oportet, mori libenter. Iam itaque missi captivorum frequenter tormentis Q γ
438쪽
cti sunt , ct mortes diarias in thearris sustinuere, ne
allum verbum contra leges admitterent, aut consimptiones aritas violarent .
Haec potiori jure dici possimi de libris novi Testa.
menti. Omnibus argumentis, quibus potest fides adstrui at cui scripto, constat veritas ejus . Evangelistae ab ipso Deo, qui veritas est, edocti sunt. Ex quo autem setiptum & praedicatum, nulli notabili errori obnoxium fuit; ur quod dicit Iosephus de veteri T stamento, magis conveniat novo . Non inferior fuit circa illud religio Christianorum; cujus videlicet gratia, non aliqui , quos facile est numerare in Iudaeorum libris, sed innumeri Martyres fuderunt sanguinem suum, ut constare debeat, ea fide qua scriptum est, ad nos incorruptum pervenisse. Certiorem de veritate & integritate Scripturarum veterum Iosephum iaciebant Pontifices, nempe Ecclesia Iudaica ;& traditae nobis sint tum veteres tum novae Sctipturae ab Ecclesia: ut optimo sensu dicat Augustinus lib. contra Epist. fundamenti cap. v. Ego vero E Velio non crederem , nse me Catholica Ecclesiae eommoveret
Dicat aliqulit vitiosiis hic fit circulus ab Augustino 3
quasi dum interrogaretur cur Biblia crederet, responderet, quia iis testificaretur Ecclesiar & rursum interrogatus cur crederet Ecclesiam, hanc responderet errare non posse, iuxta testimonium Seriprurae. Dixiamus non alios libros tanta auctoritate pollere ; illam nullo carere Probationis genere: in quam fidem simul eum adducti fuerimus, postea de quacumque parte Scripturae quaestio sit, convenit eam sequi, quia Scriptura in genere demonstrat fidem Ecclesiae adhibe dam . Ita rem expendenti liquet sacros Libros propriam & integram auctoritatem haberet illi autem Indicant certam Ecclesiam, quae errare non possit;
ut dici possit etiam ipsi Evangelio non credendum,nisi
439쪽
3 3 et Apparatus Biblicus. nili hujus Ecclesiae commoveret auctoritas r quod hue redit, ut certum sit Doctores ejus non pertulisse ut Libri sacri corrumperentur; & qui Deo auctore conis scripti suerant, eodem providente defensos ab omni
Cum sacros Codices hic dicimus servatos incontaminatos, non loquimur de ipso primo exemplari, quod exaratum sit manu cujusque scriptoris, cujus ore nos Spiritus sanctus elocutus est. Id contendimus, Deum sic providisse Libris sacris, ut ad nos pervenerint nullo foedati errore, qui fidem aut mores corrumpere possit. Quod etiam de ipso textu Hebraico veteris foederis Divus Augustinus probat, scilicet a Iudaeis non fuisse depravatum. Imo Hieronymus appellat Hebraicam veritatem. Iustino martyri
quidem & quibusdam aliis ideo Hebraei Codices suspecti fuerant . quia textum Hebraeum non contae rent, sed Versiones Graecas a Iudaizantibus haereticis elaboratas, qui multa mysteria Salvatoris subdola interpretatione celaverant, ut ait D. Hieronymus. Haec. inquam, res alios quosdam de choro Sanctorum P trum adduxit ut crederent sontes Hebraeos turbatos esse a Iudaeis; quia dictae versiones non congruerent Uersioni Graecae communi, quae ante tempora Chrii lifacta suerat, & qua omnes Ecclesiae Christianae ute
Magnam cautionem, dicendum potius religionem, Ecelesiae Christianae Antistites adhibuere, ne Libris sacris insererentur, qui in serioris notae essent. Hanc religionem animadvertimus in Ecclesia Catholica.- Videre est de quibusdam libris lites fuisse, quibus caeterorum adstruitur auctoritaes; nam ea religione, qua hae lites ostendunt primos Christianos commotos sui Dis, certum est nullum librum, qui vitiatus fuisset, potuisse ab Ecclesia admitti . Qui suspecti erant, di-iiinguebantur a caeteris. Quorum certa erat auctori tra s
440쪽
s, reponebantur in proprio Canone. Nomen illud idem quidem sonat quod regula. Grammatiei Canones apud Ausonium, Epigram. Ia8. Non chronologicus Eusebii, Cariones Apostolorum, Cariones Conciliorum, id est, leges, regulae, quae statutae sunt. Sed & Cm non sumitur pro eatalogo . In scriptoribus Latinis , non purioris Latinitatis, Canon frumentarius est cat, logus , numerus frumenti. Canon fidelium ct issen' rum Episcoporum sunt catalogi. Inde canoniet ut Sa citi dicuntur, qui adscribuntur catalogo Sanctorum. Quaeque Ecclesia habebat suum Librorum sacrorum Canonem, fi ve catalogum. Igitur cum omnes Libri sacri non pariter statim innotuerint omnibus Eccleis sis, idem liber quibusdam tantum Canonicus, non
omnibus habebatur, nempe non inscriptus erat cata'
logo librorum, quos quaeque Ecclesia legebat. Non mirum ergo est si tempore aliqui libri obtinuerint a choritatem , ut ait B. Hieronymus loquens de Epistola B.Iacobi, nempe postquam constitit omnibus, quanta essent auctoritatis libri illi de quibus erat quaestio. Hanc regulam circa Libros Canonicos dat Auetustinus Lib. a. de DoLI. Christ. cap. 8. In Canonicis autem Seripturis Ecclesiarum catholicarum, qua lurium
auctoritatem sequatur, tuter quas sane illa sum, qua Apostolicas sedes habere se Epistolas accipere merue
runt . Tenebit igitur hunc modum in Scripturis Can nicis , ut eas qηa ab omnibus acci untur Melesiis C tholicis , praeponat eis quas quaedam non accipiunt; iuiis ver . qua non accipiuntur ab omnibus, praeponat eas quas plures gravioresque accipiunt eis quas paxciores minor ve aut horitatis Ecclesia tenent. Si autem alias invenerit a pluribus, alias a gravioribus haberi ., quamquam hoc facile inueniri non possit, aequalis tamen authoritatis eas habendas puto . Diversis temporibus, dc locis, & pro occasione Sacri Scriptores suos libros ediderunt: ita factum est, ut apud omnes Ecclesia Z non