장음표시 사용
581쪽
Liber III. Qiput L ' sid est, Reginae coeli. Quae regina non alia ludicio Gentilium quam luna. Idolum Astaroth non in uno
Baal nomen illud idem sonat Hebraeis quod Domin s. Lubentius nomen illud Hebraei tribuebant falsis numinibus, quibus Gentiles Syri serviebant: unde nomen illud aversabantur , licet conveniret ipli Deo, qui vere coeli Dominus est ; sed alio ejusdem significationis nomine appellabant, nempe Auonai. Nomen ergo Raal commune est omnibus diis Gentium ; sed distinctionis gratia, splures enim numero dii illi erant) subjungebatur aliud nomen , ut Baalphegor, Beelzebuth et ex Baal enim Hebraeorum iactum est Beel , & contracte Bel ; unde Belus, quo nomine antiqui Assyrii solem designabant, quem MBeelsamen nominabant, id est. Dominum earli. Sed& Belus nomen est vetustissimi Babyloniorum Regis, qui idem est ac Nemrod Babylonis conditor; quem venerati sunt Babylonii, SI pro Deo habuerunt, ut mos erat Deos putare primos reges . Nomen Baal etiam significat maritum, conjugem in Hebraea lingua. Deus sibi conjugio sociaverat congregationem Israelis, ut quoties illa declinaret a Deo ad Baalim, id
est, ad falsa numina, merito censeretur fornicaria.
Ad id alludens & ad vocem ambiguam Baal, qum idem sonat ac nomina illa, idolum & maritus, sic Deus loquitur apud Osee s ρ. a. vers. I 6.ὶ Prophetam , promittens quod revocaturus esset Ecclesiam Israeliticam, quam prius repudiaverat. Et eris in die illa , ait Dominus, vocabit me vir meus, ct non νο-cabit me ultra Baiai. Vocahis me aischi, id est, vir
meus 8c non Baali, id est, maritus meus. Hoc nomine infausto Baal non amplius uteris. me com l lans maritum . Et a feram uomina Baalim de ore ejus, ct non recordabitur Etra nominis eorχm. Ad O
582쪽
mentem aversam geret a falsis numinibus, ut onmἱῶno abstineat nominibus eorum.
Baalberith Deus erat Sichemitarum, quos legimus in Iudicibus ses. p. in Abimelech dedisse septuagini a pondo argenti de fano Baalberis h. Nomen berith Hebraeis sonat idem quod foedus Latinis, ut baiuberith sit Deus faederatus. De illo dicitur in iisdem judicibus scap. 8.) Postquam autem mortuus est Gedeon, aves sunt filii Israel, ct fornicati sunt e- Baalim. Percusseruntque cum Baal foedus, ut esset eis in Deum. Baalpeor. Vide infra peor vel phegor. Baal Zebub, Vide infra Zebub. Baal Zephon. Vide infra Zephon. Castores. Castor & Pollux duo filii Iovis dicebantur , Graece appellati διοσκουρM diosiori, de quorum Domine mensis apud Graecos cognominatus erat, qui allegatur in libro secundo Macchabaeorum scap. II. v. a I. Navigaturus Paulus Act. cap. a 8.ὶ ex insula Melite in Siciliam conscenderat navim , cui erat insigne Castor9m ερασημιω IMοσκουροις : scilicet puppi apposita erat figura Dioscorum, id est, Castoris ct Pollucis, quae erant duo numina Gentilium. Chamanim. Idolum erat vel solis vel ignis, ut ipsa nominis origo indicat. Chama Hebraeis calor est vel sol. Chamanim aliis videntur statuae subdiales, quasi solares, vel soli expositae. Alii dicunt idola illa posita super aedium tecta; & quia soli exponerentur, ideo Chamanim dicta. De arabibus sic Strabo loquitur in libro decimo sexto. Solem colunt, ara super domum excitata, ct quotidie in ea libant, ac thus adolent. Alii volunt Chamanim fuisse aedes vel sacella ad cultum solis parata. Nomen autem illud a vulgato Inte prete Leoit. cap. 26. v. 3O. Isai. cap. 27. v. 9.) reddi tur. Simulacra solis ; saepius tantummodo simulachra. Constat solem cultum a Iudaeis idololatris, quem cui
583쪽
Liber III. Capat L q9 tum Iosias . Reg. c. a 3. v. II. sustulit. Abstulit quo . que equoι quos dederant Reges Iuda soli. Currus amiem solis combussi igni. Iupiter qui dicebatur Ammon,
ut quidam volunt, accipiebat nomen suum a nomine Hebraeo chama, quod & pronuntiatur Ama, id est, calor. Volunt sub hoc nomine adoratum solem. Chamos erat Deus Moabitarum. Deducunt Chamosa particula Caph, quae apud Hebraeos indicat similit, uinem; & a verbo quod sonat contrectarit, palpadiit. Qiiasi Deus ille Chamos dimis sit, quia vere caecus
oculos enim habens non videbat. Chamos exponitur,
inquit, Philo, quasi palpatio, quod proprium est non
Chium vel eian nomen videtur idoli AEgyptiorum. Legitur in Propheta Amos scap. I. υ. 26.) quem locum sic exprimit vulgatus Interpres a ct portastis tabem naculam Moloch vestiro, ct imaginem, sin fonte Hebraeo ibi vox ehium occurrit, quae redditur imago idolorum vestrorum, sidus Dei vestri, qua fecistis vo bis . Graeci interpretes habent 2 stellam Dei vestri Raiphan; quos sanctus Stephanus videtur sequi ita Achis allegans hunc locum Amos se . T. ν. ψ3.ὶ Et
suscepissis Talernaeulum Moloch, s sidus Dei vestriRς Lim, siginas quas fecistis, adorare eas. Multum
vexatus est locus iste ab interpretibus. Ut paucis rem absolvam, credo vocem ebium non esse accipiendam
pro idolo, sed in sua significatione, nempe pro basidiam vox Hebraea est talis significationis. Certum est Gentilibus fuisse templa portatilia, thensas, id est, lecticas , sive sacra vehicula , in quibus portabanΓ idola sua , & circumferebant. Igitur propheta exprobrat Israelitis quod honorem exhibuissent Moloch ; quo nomine designabatur sol & luna , sive quodlibet aliud sidus: etenim, ut liquet Stephano i terprete, eo in loco Propheta significat ab Israelitis
adoratam omnem coeli militiam, id est, omnes ste
584쪽
4 8 Apparatus Biblicus. las. Quasi dicat: portastis tabernacula idoli Moloch.& chium idolorum vestrorum, id est, basim sive v hiculum idolorum vestrorum , qualiacumque suerunt . Ad pompam similem paratos equos S currus habebant; quos pius rex Iosias sustulit . ut dicitur in . Reg. cap. 23. Abstulit quoque equos, quos dederant Reges Iuda soli, in introitu Templi Donum , juxta exhedram Nathamelech eunuchi, qui erat in pharurim. Currus autem solis combussit igni. Septuaginta autem interpretes , qui in AEgypto stribebant, Rempham, sive Raiphan nomen alicujus idoli AEgyptii posuerunt. Plerique volunt thium denotare lingua AEgyptia Saturni sidus. Viris doctis moloch idem erat Phoenicibus, quod Graecis Saturnus. Dagon idolum erat Philistaeorum. Nomen illud derivari potest a d an frumentum, vel a det piscis. Rabbini aiunt Dagonem a parte inseriori usque ad umbilicum repraesentasse piscem, ab umbilico una cuna parte superiori hominem; ita se piscis erat. Syros pro Diis pisces habuisse testatur Cicero. Potuere Syri , qui ex commercio maris opes multas colligebant, sub illa forma, sive sub hoc symbolo mare tanquain numen coluisse. Cum in templo Dagon Philistaei Α eam Dei quam ceperant reposuissent, mane semel &iterum invenerunt ejus idolum corruisse, & caput ejus praecisum cum duabus manuum palmis supra limen Templi I. Reg. V. 1. cap. I9. v. 28. Diava, quae pro luna habetur, mentio fit in Actis quae magniticum templum habuit Ephesi; quod fabri argento exprimebant: unde illis plurimus questus. Gad idolum Syrorum. Nomine Gad Hebraei intel. ligunt fortunam bonam, juxta quod vulgatus Interpres sic ait in Genesi scap. 3o. υ. 9.ὶ Sentiens Lia quod parere desiisset, Zelpham anciliam suam marsi tradidit. Qua post eone eum edeκte filium . dixit: θ-liciter , Gr idcirco vocavit nomen ejus Gad . V
585쪽
Liber III. Caput L. 499eem istam Gad quoddam sidus etiam notare aiunt. Hanamelech idem quod Anamolech. Hercules potest numerari inter idola, quae a pravis Iudaeis in honore habita sunt. Hercules potissii mimcolebatur a Tyriis, qui erant in Iudaeorum vicinia. Asciverant autem Iudaei omnem pravam vicinarum
gentium idololatriam. Misit Iason facinorosus ab Ierosolymis νiros peccatores. portantes argenti didrachmas trecentas in sacrificium Herculis, dicit author secundi Macchabaeorum cap. q. A felech, Aroloch, deus erat Ammonitarum. In fon te dicitur quandoque Mucom, ali clibi Malcum, saepius Aselech. Multi nomen illud Hebraicae originis esse volunt, & propterea derivant ab Halach ambulavit, vela falara regnavit. Notum ex Scriptura templum Asiloch fuisse in vicinia Ierusalem in valle filiorum Hen non. Scriptura interdicit Israelitis ne de semine suo darem huic Agoloch ; id est, ne illi offerrent filios suos, & ne consecrarent per ignem, sive, ut habet sons Hebraeus Reg. cap. 23. v. Io.ὶ ne traducerenteos per ignem Moloch. Quaeritur utrum infantes in idolo Moloch suerint coinbusti. an vero per ignem traducti & purgati. Volunt Iudaei non mactatos aut combustos, sed duabus pyris extructis per illarum m dium infantes traductos solum, & ad eum modum fuisse purgatos. Verum aliam sententiam ingerunt verba Psaltis PDI. ros. v. 37. cst 38.) Et immolaverunt
filios suos ct filias μαι Damoniis, ct effuderunt sanguinem innocentem, sanguinem fidiorum seor- ct siliar- suarum, qaas sacrificaverunt sculptilibus Chanaan. Ergo verior sententia est illos infames tandiu ustulatos. donec expirarent. Non absimilis erat ille cruciatus. huic de quo Diodorus Siculus apud Eusebium in Praeparatione Evangelica libro quarto narrat juvenes immolatos Saturno, cujus, inquit, simulac tirum aereum erat supinis ac pendentibus in terram manibus ut impeώ-
586쪽
soo Apparatus Ribueus. tus ipsis adolescens subjectam in foveam igneque pleonam volveretur & rueret. Id adstruunt Iudaei de Moia
loch . Quomodo Moloch , inquiunt, factus erat Eraestatua aenea, habens faciem rituu , s manus expansas, instar viri palmas aperientis, ad aliquid ab alio accipiendum: ignem in eam subseriebant; exca wa enim erat. Haec Rabbi Ialhut in Ieremiam. His fidem ad . struunt quae faciebant cultores Baal ι qui proprio suo sanguine litabant, ut legimus tertio Regum cap. I 8.a8. Qui incidebant se juxta ritaem suum cultris st lan. reolis, donee perfunderentur sanguine ιIn valle Hinnon erat locus excelsus, Topheth di ctus , in quo haec crudelia sacrificia fiebant. Nomen vallis illius ducunt a Toph tympanum luphin tympana, quia sacrificuli, ne lamenta illa & gravissimi ejulatus
filiorum a parentibus exaudirentur, tympana pulsabant. Ab horrendis autem illis cruciatibus & igne perpetuo, postmodum locus impiorum, in quo poenas a ternas sustinebunt, vocatus est gehenna Hebraice ge-ben hemnon, id est, vallis filiorum Hinno n. vocem Hinum, derivant a nahem, id est, gemuit aut rugiit. Pius rex Iosas contaminavit illud tophel, quod erat in valle filiorum Hinnon, ne quis amplius traduceret filium suum aut filiam suam per ignem. Divus Hieronymus commentans Hieremiam ad caput v II. dicit tophetlocum suilla amoenum S nemorosum, hodieque, inquit, praebet hortorum delicias. Addit hoc-ce nomen lingua Hebraea interpretari latitudinem. Non ergo Tympana nostra ab hoc-ce loco topheth ducta. Primi Arabes qui invaserunt Hispanias, invexere tympana, qualibus nunc utimur. Ergo antiquitus ignota , inquit Scaligero
Verisimile est nomen Moloch suisse commune pluribus numinibus. Uti igitur Baal, id est, Dominu , ita & Melech seu Molech seu Moloch, id est, rex ,
nomen erat commune multis idolis . Gentes, inquam,
587쪽
Ger III. Caput L. Io Idiversae suum numen dicebam Moloch ; ad distinctionem
autem addebant praenomina, ut Adramelech vox composita ex Adir, id est, magnificus, & Melech, &Amamelech sive Anamalech quod nomen significat
opulentum regem. Arabibus Gani sive Ani sonat divitem, ut Vossius observat; Adramelech autem dc Hanamelech nominantur inter idola Assyriorum. Mercurius. Neminem fugit Mercurium unum e cx diis Gentilium, qui fingitur Iovis nuntius, interpres, de viarum praeses; cujus numen succenseret his,
qui errantibus viam non comiter monstrarent. In
Actis Apostolorum Gentiles vocabant Ramabam Jovem , Paulum vero Mercurium, quoniam ipse erat dum verbi. Idem Aorcurii nomen legitur in Proverbiis cap. 26. v. 8.) Sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii; ita qui tribuit insipienti honorem. Hebraicaveritas habet in Margemach; ex qua voce potuit sor- mari Mercurius. Quid sit acervus Mercurii breviter
enarrandum ; a sacro enim ritu res orta erat, ad quam
interpres vulgatus intendit. Erant apud priscos lapidum acervi Mercuriales in viis publicis de compitis, ad itinera demonstranda congesti, quos transeuntes viatores crebro lapidum jachi in Mercurii honorem augebant. Talem laetiim lapidis in hos acervos Me curiales Maimonides t De Idol. cap. 3. n. a.) numerat inter species idololatriae. Vidimus saxa grandia fuisse sacra Gentilibus I acervis ergo illis qui primum congesti erant in gratiam viatorum, indidit malus Angelus salsam religionem; ut illi postea non potuerint augeri, sine idololatriae crimine. Significat autem S lomon loco allegato Proverbiorum, eum qui stultum
honestaverit, tantumdem facere, perinde ac si acer
vum Mercurialem lapidis jactu augeret; neuter sibi beneficia conferri agnoscit. Merodach , nomen quidem est Regis Babyloniorum; sed de idoli apud Ieremiam cap. 3 o. v. a. capta est Ba
588쪽
Ioa Apparatus Biblitus. flan . eonfusus est Bel, victres est Merodach. In sonite: fracti is est Merodach: confusa sunt sculptilιa ejus , superata sunt idola eorum. In fonte: pude facti sunt dolores ejus, fracta sunt stercora ejus, id est; idola, sive simulachra. Nomina esse idolorum paraphrasi es Chaldaeus docet. Significatur autem a Ieremia confusos fuisse cultores Beli Ac Merodach. Neque enim eum Babylon capta est, Belus aut Merodach regnahant. Nomina ergo illa, prius quidem Regum suere, sed postea diis data; cum scilicet reges illi in album Deorum adscripti sunt. Nabo sive Navo nomen erat loci & idoli. Consta
tus est Bel, contritus est Nabo: facta sani simulacra eorum bestiis ct jumentis onera Dι. 6. I. ) Nempe
illa idola aerea confracta sunt; ut veluti praeda asportarentur. Bel idem est ac Baal: nabo autem Hebraeis
idem quod prophetia, diυinatio. Deorum nomina nominibus Principum veluti bona omnia olim adjiciebantur . Ergo a Nabo formari potuerunt illa Principum nomina Nabuchadneser, Nabuet trian, Hab nafarus , Nasonidus, Nabopolassar, Nebucaduet Larseu Nabognosor.
la Assyriorum. Postquam Salmanasar rex Assyriae, exciso Samaritanorum regno, incolas captivos abduxerat, migrare juilit in Samariam colonias de Babel, de Cuth, de Ara, de Hamath, & de Sephar-vaim, it narratur quarto Regum scap. II.) fecerunt autem singulae Gentes sibi Deos suos, re reposuerunt in tem plis excelsorum quae secerant Samaritae: Gens quaequo in civitatibus suis, in quibus hahitabant. Viri enim Babylonis fecerunt Soloth Benoth. Vulgatus sequitur LXX. Interpretes: in sonte enim legitur Succoth Be noth, id est, tabernacula siliarum; ut Soeotb. Benoth
non tam Deum aliquem Deam-ve, quam fanum ritu sque circa illud sacros denotet. In quo fano, Ut ex
589쪽
Lser III. Caput L 3z3 Herodoto discimus , Veneri Babyloniae prostabant
puella: ; quae in proximis tabernaculis tanquam rein Iacram admittebant turpia lacinora. Viri autem Cuisthaei fecerunt Nergel, aliter Nergat , ct riri de Emas sufecerunt Asima. Porro Hediai fecerunt Nebahaz. ct Tharthac. Hi autem qui erant de Sepharo combia rebant filios suos igni Adramelech s Anamelech, Dus Sepharvaim. Peor, sive Phegor, sive Beelphegor, sive Baalphegor, idolum erat Moabitarum de Madianitar una. So. lius vocis mor aut phegor quaerenda origo est. Vox enim praemissa bari jam explicata est. Interpretationem hujus nominis, inquit Origeucs, clim a viro Jhis daeo requireremus attentius inter Hebraea nomina, laoc responsiam accepimus, quod Melphegor sit species turpidinis; noluit tamen declarare, quae Vel qualis species, vel cujus turpitudinis, honestari, crodo, consulens, ne auditum pollueret audientium. Igitur cum multae sint turpitudinum species, una quaedam ex pluribus seelphegor appellatur . Pa- Hebraeis est aperire, sive istendere. Referunt huic-ce idolo cultum exhibitum a viris obseaenis, qui partes inhonestas coram idolo retegerent. Plura scire non eorum interest, quorum Scripturae castae sunt deliciae. B. Hieronymus dicit Beelphegor posse Latine appellari Priapum apud Romanos. Priapus erat idolum turpissi. mum, quod oculi casti non auderent intueri, nec aures pudicae audire descriptionem formae ejus. Scilicet repraesentatio erat partium, quas pudor occulit, nec sinit nominari. Nomen illud Priapas legitur in vulgata versione s3. Reg. cap. II. v. I a.) ubi narratur quomodo Asa pius rex abstulit e minatos de ter
ra , purgaritque universas sordes idolorum qua see rant ρα res eius. Insuper st Maacham matrem suam amovit, ne esset princeps in sacris Priapi, ct in luco eju/ quem consecrat verat: sub vertitque specum ejus, ct
590쪽
ro paratus Riblicus. eousregit simulachrum turpissimum, ct combussi in torrente Cedron. In fonte legitur, Asphletetit, quod ad literam sonat terriculum , vel idolum horrendum. Septuaginta Graeci Interpretes hanc vocem interpretati sunt συνοδον, id est , coetum & Lδωλον idolum S κα- σάλπις lustrum; quibus diversis nominibus eadem res significatur. Scilicet Maacha, ut solebat fieri in spureis Veneris aut Priapi faciis, turpem iniverat societatem cum impudicis viris & mulieribus; δc in lustris sive specubus, sive in remotis lucorum locis colebat phleteeth, libidines & obscaena saera obtegens. Eadem historia describitur in Paralipomenis Lib. a. cap. II. N. I 6. Sed ct Maacham matrem Asa regis
ex augusto deposuit imperio, es quod fecisset in luco simulachrum Priapi MiphletZet: quod omne contrivit, ct in frusta comminuens combussit in torrente Cedron. Absit ut in hac pagina Priapeis sacris, qualia erant apud gentiles, explicandis diutius immorer . Rasian sive Remphari. Vide supra in voce Chiam.
Remmon vel Remnon Numen erat Syrorum, cui
dicatum templum. Vox illa derivari potest a Rom, quod est altitudo. Vox Ram idem eli quod celsus, excelses. Ut Remnon sit idem quod excelsus. Ea Dei
notio animo innata est, ut quod quis pro Deo colit,smul reputet excelsum. Alii pronuntiant Rimmon; quod nomen significat malogramatum , cujus arboris in tota Syria ingens copia est & magnus usus; nam fructus ejus non esu modb suavis est, sed & potu; quippe ex ejus succo mustum conficiebatur, ut vid re est in Canticis Cap. 8. v. a.) Itaque ob magnam utilitatem, quam infra adhuc explicabimus, potuit fieri ut quodpiam idolum diceretur Rimmon, ut aliud numen appellabatur Dagon a Dagan frumento . Ceres apud Graecos & Latinos reputabatur Dea frumenti sive segetum.