장음표시 사용
641쪽
ram. Iudaei numerant quinque spectri talium herbarum , quibuscum Agnus Palchalis comedendus erat a Legumina . Frugum duo sunt genera framenta & l gum. . Leguminum autem enis ariliquissimus , de frugalissimus. Quare Daniel his vesci voluit eum sociis suis ; tum etiam quia abstinere volebat carnibus. De sanguinem comederet quem mactando pecudes non satis emte Gentes inundebant. Legumina ι inquam, illa semina sunt quae aqua coquuntur , & facile esui parantur, non ut caeterae fruges s ex quibus panis conficitur. Lens, genus leguminis, colore rufum, Gallice lemtule , Ital. Lente . Lentis ι arbor est patula, perpetuo virens, acinis rubentibus, maturitate nigris , quae ut terebinthus gummosum liquorem landit ἡ, quem in insula Chiomaminem voeant. Ex hac arbore cuspides conficiuntur i, extergendis polieridisque dentibus accommodae. Lentiscus habetur pro βμοι cuius mentionem facie scriptor historiae Susannae ἐν Vide ad vocem prinus.. Gg--. Nomen illud latam significationem in s cra Scriptura habet. Proprie lignum est pars arboris sed apud Hebraeos totam arborem signincat. In descriptione iusti dicitur Psalmo primo qubd erit tamquam signa quod plantarum est secus decursus afumram, is est, licut arbor quae ab aquis irrigata sem
Lilium flos est notissimus, proximam a rosa nobilitatem obtinensis eximio candore; ideo saepius lilii mentici sis in Scriptura tanquam floris praestantissimi olim. ut videtur, connegato tritico tu acervos hi acervi vallatantur liliis; ut persecto aedificio app
nuntur coronae. Quapropter cum tales acervi , tumentes tritico de sic ornati. res essent iucunda; de Sponsa dicitui in Canticis v. 1. quia vari in ejus esset sicut metvus tritici. vallatus liliis . LL
642쪽
33 6 Apparatus Biblicos.lium dicitur ab Hebraeis Sosanna, a sehes . id est,
sex, quod sex foliis coni et . Lilium con Ilium, de quo in Canticis p. a. v. I.) fit sermo, est vulga. xe lilium t neque enim aliud nomen habet in He-hraeo Codice. Hi s.ce nostris regionibus lilia nascuntur rantum in hortis excultis; sed in Iudaea, Syria, Egypto, Sosiana, passim in agris crescunt. Unde
IESUS CHRISTUS Dominus noster lilia agri vocat . Sunt qui lilium convallium vertunt Gallice mu-guet; sed sorma non convenit. Linum, herba notissima, dulis, lino, quae canna- his modo in lanae mollitiem contusa brue commeon fati te chan re, gramolata come la canue, netur
in usum intimarum vestium. Est linuin quod dicitur xilinam, aliter Gusipiam, quod colligitur ex fruticis pomo sive nuce, quae plena est specie quadam lanae molliculae, quod vulgo appellamus ducoton, iamb. a. Scriptura non loquitur de illo ligno sive frutice, & ideo xilinum απὸ τοῦ appellatur. Malum punicum, sive malum granatum , Gallice renadier, Italice melagrana, est malus arbor, cujus fructus est malum notissimum, pomi genus, dictum punicum a Punica Carthaginensi regione , & granata, quod rubentibus granis scateat . Unde genae sponsae in Canticis p. 8.) comparantur mio punico: ut fragmen mali panici , ita ct gena tua: hoc
est, sicut dimidiatus cortex mali granati confracti aut dissecti grana eximii ruboris spectanda exhibet; sic malae tuae, b sponsa, amabili ac gratioso rubore perfusae sunt. Rimmon Hebraice dicitur pomum illud ex quo mustum conficiebatur . Primus pomi hujus partus flore incipientis κυτίνος cytisus Voc tur Graecis, in quo cytino flosculi sunt, antequam ipsum malum prodeat erumpentes , quos balaustia vocant. Ea medicinis idonea, & tingendis vestibus. COIticis etiam magnus sit usus ad conficiendum c
643쪽
flues. Nucleis ipsis acinorum utuntur medici, ut & r dice Sc semine. in militatem quam arbor illa pr. Σ- staret, coniicit Bochartus, idolum, quod dicebatur Remmom, nomen suum accepisse. Tintinnabula si eo bant serma haud multum diminilia malo granato; ita haec tintinnabula malogranata appellabantur. Saltem tintinnabulis permiscebantur in fimbria tunicae Sacer dotalis, quia, ut dixi, par utrisque forma. Mandragora, cujus sunt duae species. Prima solii suis similis lactucae est . sed angustioribus, umbrosique viroris. Pomum vero emergit e stirpis meditullio, quod herbaceo stilo incumbit, avellanae nucis, nona nunquam aut castanaeae magnitudine. Haec species nimine sceminae insignitur: Mus verb soliorum magnitudine luxuriat. Pomum quod a media stirpe prodit orbiculatum est, ovi gallinacei vitello prorsus amne, dote non sine gravitate quadam soporata jucundo, radice crassa, pilosaque, atque in humanae coxendicis aut cruris formam bisurcata. Fert vulgaris opinio pomum mandragorae conciliare gratiam & amorem. Hujus pomi fuisse avidam Rachelem sacri Codices referunt Gen. c. 3 o. v. I .ὶ Cum enim triticeae messis tempore Ruben Liae matri attulisset mandragoras , Rachel sterilis, 3c sororiae Recunditatis aemula, eas sibi concedi offerrique postulavit. Canticum Salomonis scirp. 7. v. I 3.) indicat mandra Gras odoris fragrantia ac suavitate recreasse olim He.hraeos, ac manibus contrectari solitas. De mandragoris Graeei & Latini interpretari sunt nomen Hebraeum Dudaim; cujus origo Dod, id est, amor et icdilestus orcas. Ita cereum est Dudaim esse flores ama biles colore suo odore: nam dubitare licet an rc- ipsa fuerint mandragorae nostrae des mandragores ,
mandragois. Etenim plurima poma, sicut & plurimi flores, aspectu, odore, gustu placere possunt, Acax citare sui desiderium, quae omnia denotat nomen
644쪽
33 Ana ιαι Biblisara, Diarim , Quidam observant mandragoras gustu es tu.
cundas. Ze tantum in medicamentis adhibitas, quin in venenis conficiendis: unda concludunt mandragoras nostras non a Rachele desideratas ad comedendum iideo illa Dia lium quemdam fructum esse ; &hoc. ne nomine Hebraeo signifieari tubera, Gallice des tr. - , Ital, tar=us. Redarguit eos Bochartus, quia tinhera sent fructus veris 3 tritisea aurem mesIn er l, cum Rhiben Liae matri attulit Dudium. Quidquid sint, od rem emittebant; tubera aurem nullum habent, qui eminus feriat ambulantium nares.
Mantia, herba suavissimi odoris, Gallice menais,
Γώ- gemis frugis. A miris dinum est, promermultitudinem granorum: Gallice nosi ou miliat, Italiace Miggio. Morus, arbor, Gallice ηπε--, Ital. gelse, Arb rum omnium postrem, floret, nee in solia, floresque se expandit, nisi ver stabile sit, quasi nolit ferre ubiam hyemri injuriam aur aeris inclemenciam is Davrai P . 7 .' complectitur illam arborem inter vitae cla-licias. Consummis bruchus ct locusta fruges aearum,
zando vites, ct ruina moras eorum. Fructus ejus, ubi maturuit, manus sauguinolerito colore inficit . Antiochus rex Syriae, ut Hephantos quos produxerat in aciem advςrsus Iu cis faceret magis ineratos Min pugna ferociores, his objicienda euravis rubicunda Velamina mor um, a*que uvarum rubentium mineo permis. Nam languinolemo calore exameeamur elephan es, atquci in hostem majori mpetu feruntur. Et elem aerris osti erunx sminem ina in mari, ad acve os ems . rati- r. a ch, cap. 6. m 3 'riea, genui humilis virgulti . Gaflice . vera, Italice pameridia, Crescis ire locis aesertis. quae nullis artioribus eo ira fims, avitis frequentata homini S, Paris ae prope milis caeri aedificiis . Inde Ieremias
645쪽
Liber III. Came III. yyy cap. U. v. 6. denuntians calamitates 8e tristia qu qis obventura, Eritis, inquit, quasi myrtea in deserto. Myrthio arbustula. sed in Gallia taniam frutex a que virgultum, perpetub virens . Amabilis atque morata est; ideo olim dieata Veneri a Gentilibus. Cleum ex ejus soliis vel ex ejus floribus exprimitur sua ussimi odoris, quo Esther delibuta regi Assuero iaraatrimonium assumpta est. Huius arbusti ramis Iu deos adornasse aedes suas ac vestibula in encaeniis viis de re est in Esdra Lib. a. e.i v. l3. Idcirco eum Isaiusgnifieatum vellet sortem Iudeorum suturam melioresu, de pro noxiis infestisque fruticibus, is undos. amabi. les, salutares, frugi sero': substituendos: hoe est, pro
vitiis virtutes, pro servitute libertatem, pro exilio re ditum, ait s. v. I 3. pro urtica crescet myrtus. Nardus nomen tum herbae tum frutieis. Narduq herba & nardus frutex solia & cacumina sua spargunt in ar, stas sive spicas. undὸ nardus spumea. Nardi etiam herbae plures species numerantur. Nostra lavendula, la. Damia , Digo, Latinὸ appellatur nardus spirata; unde oleum exprimitur, quod vulgus appellat a piem , vernacule hallo ae aspis, otio dis P. Ex naruo tam herba
quam frutice unguentum pretiosum suavissimi odoris conficiebatur. quod dicebatur picum , quando ex vera nardo erat; πινυ enim Graecis fiam sonat. Nardus celebratur in Sac. Codice ob odorem suum N pretium. Nax, arbor nota, Gallita Myre . Ita . noest. Nu- cum autem, quae fructus sunt. plurime species. In genere, poma quorum pars edulis cortice dura tegi
Otia de oliva tam da fructu licuntue quam de ambore. oleaster est olea sylvestris. Olea autem quae excolitur fructifera est . iscunda numerosis baccis, oblonga sorma atque ovali, quae ubi maturescunt, atque nigrestere incipiunt, oleoso pmguique succo surgescunt, ex quo oleum articulis firmandis. scivenis
646쪽
disque membris, tum mitigandis doloribus acco trismodatum . EO, inquam, corpora perfusa, non modo nitescunt, sed robur etiam concipiunt, atque ad obeundos labores redduntur habiliora . Ita Davi PDI. ro 3. vers. II. ) dona Dei recensens memora Oleum datum homini , is exhilaret faelem is olea. Uberrimus erat proventus Olearum in Iudaea; unce
idem Psalmista suri. 3I.) cum descripsisset miserari sortem impii, deinde sic explicat felicitatem viri qii Deo confidit. Ego autem sicut Oiἰυa frustifera in domo Dei, speram in misericordia Dei. Similiter Osee Cap. i .) s erit quasi oliva gloria eius. Creber de
oleo & de oliva sermo in Scripturis. Olivetum locus est in quo olivae consitae sunt. Olus dicitur omnis herha saliva, quae in usu ci- hario est, ab alendo, quod oleribus alerentur homines, antequam fruges repertae essent. Omnes insuper herbae hortenses, etiam quae non apponuntur mentis, solent olera nominari. Ita mentia dc ruta numerantur in Evangelio inter olera.
Paliurus, frutex spinosus 3c asper, qui nascitur in locis incultis. Unde Isaias Cap. 3 . v. IJ paliuro indicat regionem desertam ; sic enim loquitur : storientur in domi s ejus spina ct urtica, ct paliurus in munitionibus eius. Malos qui nihil nisi malefacere norunt, assimilat Michaeas sCap. 7. υ. q.) paliu-ro , qui optimus in eis est, quas paliurus. Quibusdam videtur paliurus esse illa arbuscula, quam n OS Galli appellamus houx, Itali arrisemio. Aliis habetur pro ovacantha sive acuta spina, quae mense Maio spectatissime floret, exiguo quidem de minutissimo flosculo, cui in medio rubicundissimae quaedam testucae insident, quae candore & suavitate eximia commendabiles sunt, vem acule epine blanche, o acanta. Palm.r arbor in cacumine habet ramos in digitorum modam protensos; i a palmae manus similii vi
647쪽
tiber III. Captit III. st. delut: unde Latinum nomen. Graeci appellant φοίνι - , quia in Phoeniet a frequentissima . Judaea maxio me inclyta est palmis. Sunt quidem 6c in Europa, ut in Italia, sed steriles: fructum in maritimis Hispaniae ferunt, verum immitem: dulcem in Africa, sed statim evanescentem. Itaque palma merito fuit insigne symbolum Iudaeae; unde ubique in Templo exinpressae palmae, de in nummis vetustis, quos chiden dos Romani curavere, ut in nummis Vespasiani Titi videre est arborem palmam. sub qua sedet mulier moesta cum iri ce litteris IUD. C A P. hoc est .
Ivitia capta. Haec arbor oneri renititur, nec premcn.tibus urgentibusque cedit ; ideo insigne in certaminibus victori decet ni solet, quod invictum animi robur palma referat. Praeterea uti ea arbor non pati.
tur foliorum de fluvium, semperque viret 3 similiter
nec marcessit nomen gloria eorum qui res magnas
gessere. Canit igitur Psaltes regius su . 9 i. Iustus ut palma florebit. In Apocalypsi s p. 7.) Martyres
qui invicto infractoque animo adversus Tyranno rum saevitiam substiterant, amicti stolis albis palmas manibus gestare leguntur, in victoriae argumentum. Cacumen palmae maxime aspectu jucundum . In Vulgata versione coma Sponsii Cap. 3. v. II.) huic aDiimilatur. Coma ejus sicut elata palmarum. Latinus Interpres pariam secutus est Graecos . βίου. αἰτῶ
ἐλατis: sed non addunt palmarum. Fons Hebraeus rea.di potest: cincinni ejus rei pl. In versione septuaginta Interpretum ἐλαπι elates modo est Berosin species cedri, quam iidem quandoque habent pro abiete , modo pro cupresso, modo pro junipero, modo priapino. Elate ελανη iis qui de plantis diligentius scripserunt, est tenerum palmae germen, quoddamquae prosilientis fructus operimentum. In genere ἐλάτη, ut origo Graeca ostendit, est arbor quae in altum aD surgit. Quidquid sit elate, huic-ce comam Sponsi
648쪽
36a Apparat a Biblieas. nissa similem Graeci dicunt. Interpres vetb Latinus addidit elate palmarum, quoniam vox elisa obscura incertaque erat. Job s p. 29. N. 13. dicit in nidias meo mori , ct sicut palma multiplwuis dies meos . Iuxta sontem sicaae arenam; nempe anni mei mimeo rari non poterunt . Quidam Hebraei exponunt v rem Hebraeam eaches de phoenice ave. AEquivoc tio est in nomine Graeco. Phoenix enim Graecis avis est & palma. Ferunt hanc avem esse annosam; quod di creditur de phoenice arbore sive palma. Panrus. Ut scirpus, juncus, arundo apud nos, ita tu paludosis Nili aquis papyrus nascebatur, ex
qua in tenuissimas membranas dissecta chartae olim conficiebantur. Inde ob similem usum nomine pan. r. donavimus hanc nostratem chartam, quae nOV invento fit ex linteolis minutatim contusis , atque
aqua maceratis. Ex papyro Nili lembos, scaphas, cymbas , aliaque navigia pice oblita construebant AEgyptii, ut ex Plinio discimus: tum ex Isaia s CU. I 8. D. I. in qui sic loquitur insectans AEgyptios . nrerra cymbalo alarum, qua est tram fraemina AEthi
pia: vae terr umbrat alarum, id est, quae navibus abundat, quae recipit umbram mu eorum Veiorum.
In codice Hebreo nomen est Irsia, quod quidem fignificare potest eymbalam, quadpiam quod tinniat, sed Νε et umoram denotat. Graeci verterunt: OMM e πλοίων A Do . Q mutis in m re tegaros , sin vasis Pori δερον ap x. Meundum aliam versionem ire in men is muris. Assurgit papyri frutex nonnunquam in octo aut docem cubitorum alliindia
649쪽
tia repetita, τῆ π - , hoc est , a latitudine, nomen sortita est. Folia ejus insuper lata sunt. Gam
det locis irrignis; unde Sapientia Ecclesiastici v. I9.ὶ de se dicit, quasi platanus exaltata flumr ta aquam, cum vellet significare virum, sapie r in conspicuum & gratum esse . Platanus ab Egmehiele p. 3I. v. 8.ὶ numeratur inter arbores proinceras. Sed vox Amsou. quam Latinus interpres revidit platanum, in eo meo Ezechielis s p 3 . vers. 37. redditura septuaginta ελam elate. Sed in Ginesi ubi eadem vox Armon occurrit , illam Latini& Graeci pariter interpretantur platanum . Hebraei vero Armon habent prci castanea arbore. Po-- generale nomen est omnium fructuum . qui ex arboribus inii apti proveniunt, sive mollium, sive durorum. Quod moneo, ne quis accipiat pro nomine specialis illim fructus, qui Latinὸ malum , d ceptus similitudine nominis Gallici pommo. Populus ea tela est proceri δe erecti. Duo eius fiant genera; alba una dieitur in Hebraeis iania, id est, eandidi coloris . Populus assia mimerosiora habet solia & tremulas Meti vernaculi dicta Trem,lε. Fureterius dicit arborem dictum a nobis trembis esse popatum meram Latininum.
Porrum, genus Olaris notissimὲ. Priniso nomen est GraeC-- e. arbor u
tissima de qua supra diximus. Scriptor historiae Susamnae narrat Danielem arguisse falsi senes inquos iudiem Susanna , cum primus assimiam. se deprehensam, dum rem turpem faces t. subseH- . a x vera fissi prino; unde Daniel alludens ad etymologiambia v. χίνου, a verbo scisis. s.co, δέ ἀπήνη, a est πρί
scindoto mediam, Sc secundo, Acet te modium. Hi ce allissionibus Asriemus antiquas scriptor conabatur probate non Hebraeum, sed Graecum esse illum Scriptorem ,
650쪽
plorem , qui Susan hicloriam commentu I esset. Re sonebat Origenes hi sece nominibus non quidem usuiri lanielem, neque iisdem arboribus; sed ut rem exprimeret Graecus Interpi cs Danielis, pro arboribus quae nominarentur in textu ejus originali, qui perierat , usurpasse alias arbores, quorum nomen idoneum H rat simili allusioni faciendae. Prinus autem Sc schinus non sunt arborum nomina in lingua Latina; sed interptes ut mentem eruditi lectoris deduceret ad allii siones, quae erant in textu Graeco, Latinis characterihus Graeca nomina expressit. uercus nota arbor, Vernacul e chene ι ital. quercia, multas habet species. Rhamnus, Hebraice Athad, Gallice bouce ne, ounoi run, ii alice ranno, Rubi genus est candidius 5 fructicosius, ramos spargens rectis aculeis . non ut caeteri rubi, aduncis. Baccas fert primum virides, quae nigrae fiunt maturescendo. Videtur rhamnus sive
Athad in Scriptura poni pro quibuscumque spinis,
quae facile ignem concipiunt. Rosa flos e spina nascens, res nota. Ruta , herba hortensis notissima, vernacuIe rue,
Saliunca, quam nonnulli restitam nardum existimant; pusillus est frutex, non in eam altitudinem a Lsurgens , in quam nostra lavendula, la lavande, italis Digo, si quidem ab humo se non attollit: quod
Lenta salix quantism pallenti cedit oliva, Puniceis iamilis quantum saliunta rosetis Iudicio nos o tantum tibi cedit Amyntas. In Vulgata versione sic loquitur Isaias p. 33. .em. I . Pro saliunca ascendet abies, ct pro urticaerescet nyrrhus. Non dubito quin interpres Latinus haec scribens intueretur versus illos Virgilli. Nomen Hebraeum παπιζοβια, quod reddit saliunca, nos aliud