장음표시 사용
681쪽
L.M. III. Caput κη l. interpretandum est de aliquo metallo; nequo enim ibi instrum potest sumi pro meein Ee crystallo. Non etenim suecinus 6c crystallus splende cum, quod Eetrehiel dicit de Hamal, cum ponuntur in igne . Succinus in resinam ιiquescit, crystallus verbamittit splendorem suum. Hamas non fuisse eleetium. 'prout nomen illud significat metallum partim aureum, partim argenteum, sentis Bochartus, sed potius amrichalcum . Probat etymologia nominis Hasemat, quod
accessit ex Chaldaea lingua, in qua melia est aurum,& in lingua Hebraea Abesas est as. Ex Nechamatae fieri potest per apocopem Hasma . Praeterea aulegat vetustos testes, qui scripsere apod Babylonios fuisse aes lucidum de purum, rubiginis operi, quod
colore ab auro non dignosceretur, ideoque aurichalis cum sive aes aureum dici potuerit,
i II. De Stibio ct Nitro. Non semel in Volgata nostra fit memtio stibii ,
quo videre est olim Israel das mulieres colorem vultus sucasse. Graecὰ dicitur rham , - quod nomeri
respondet Hebraeo Phuri, quod Deus est. Stibium
autem, sive . με, sive GH, utrumque habent S ptuaginta, lapis est candicans Se nitens, qui in argenti metallis invenitur, vulgueantu ine, a timonis, quo mulieres utebantur in vultu pingendo: non ut candidiores apparerent; imb ut suscarent Mulos. V iusta lexiea doeent stibis v esse colorem metallicum& nigrum. Fucabant is olim mulieres purpurisso mconciliarent genis di labiis ruborem, eerussa cand rem ori & eolis, Be stibio nigrorem oculis; quos B. Hieronymus in Epistola ad Furiam appellat -Mι
stibio fuliginaros. Una ex filiabus Iota p. 12. v. I .
682쪽
nominata fuerat eoru ibium, in sonte XerohapEh. Nomen Hebraeum Puch idem sonat ac Latinum Deus sed de vertitur stibium: nomen xeren rauium& cornu significat; Κaran, radios splendoris instar cornu emittere. Filia illa Iobi Cornustibiam nigris oculis sorsan spectanda erat. Nitrum Hebraice dicitur Nether . Constat ex Imremia s p. a. ν. a I. fuisse rem aptam sordibus a stergendis: si laveris te nitro . Graeci Interpretes de Latinus noster illud non vertunt. Quaeritur an illud nitrum habendum sit pro nostrate nitro, quod sal petra dicitur du salpetre, sal nitro. Peritiores volunt afliud esse genus salis; & salem petrae ignotum veteribus , novitiumque inventum ad bellicorum torment
De re vestiaria. Suo loco disseruiinus de vestitu Sacerdotum; tum& de iis quae in vestitu omnium Iudaeorum attineis hant ad religionem, si ve quae praecipiebantur legibus observanda. Sermo ergo ille quem suscipimus. spectat primum diversa opera quibus conficiebamur vestes & ornabantur. Est opus Taschiata aut Mischle-Leth, quod tesseuatum, vel sextatum, vel denique re-tιcκlatum dicere possis; cum scilicet sic texitur pannus, ut distinctus sit variis maculis , vel orbiculis, quali totidem oculis. Hoc-ce opus appellatur ocellatura. Ocelli illi erant quasi fossae quae fiunt in annulis aureis, quibus infiguntur lapides pretiosi. In Psal. q. V. I Sponsa Christi. dicitur vestita in fimbriis akreis. Fons bene vetaitur infundis aureis, qua tenus nomen illud finda denotat partem annuli, quo Semmκ nectuntur . Scilicet vesis illa sponsae crat
683쪽
ε ollata sve retieulata, distincta talibus fundis a
reis . Tales vestes rigentes auro vix poterant transfigi. In secundo Regum s p. I. o. 9.ὶ ubi Saul queritur non posse sibi necem inferre, α ab Amalecita auxilium ad id postulat: tenent me angustia, inquit, est adhue tota anima mea in me est. Sensus sontis via detur talis esset tunica illa ocellata, facta opere de quo quaestio, me retinet vel impedιt quominus possim me transfigere gladio. Est aliud opus diebam mostheb, quod ut etymologia nominis indicat, est opus artificiosissimum , quod ingeniose exeogitatum est, a verbo Chaschas, quod est cogitarit, ii ve quod multa indiget cogitatione . Consistebat autem in certis quibusdam figuris & varietate colorum, quare vestes hoc opere confectiae dicebantur varia. Vulgatus illas appellat polymitas , id est, plurimis liciis textas, ut nomen illud quod Graecum est, norate μιτν est filamentum; sed &signifieat vestes pluribus coloribus & grata aliqua varietate colorum atqile figurarum distinctas & orn tas. Tale opus & plumarium vocat idem Vulgatus , quod nomen fgnificat id quod varium est. Humare
est ποικιλλειν, nempe seriare.
Opus Rohem, unde Re amet, Vulgatus Interpres pariter interpretatur opus plumarium. Ex voce Hebrata Itali formarunt suum recamare, pro acu pirae
re. Differunt tamen Choseche, & Rochem, inquiunt , quod Choscheb textum sit nulla adhibita acu; Rohem ver , acu pictum sit, quod opus Phrygionicum dicitur; quia hujus Phryges inventores creduntur. Qua pectine fiunt opera , difficiliora sunt acu pictis sideb opera Chosche, censentur, id est, artificis excogitantis, nimirum qui non vulgarem solertiam adhibet. Antequam ultra progrediar, observabo vestem,
quam Hebrari nominant Passim, qualis fuit Iosephi .s quam Vulgatus appellat polymitam ὶ fuisse ex diver-
684쪽
sis frustis, sive portiunculis, quod indicax nomen Hea beatum, come am. MiIicet variata era tunica Iosephi, & multis coloribus distincta, quales eram ho tum Gallorum vestes, quos Virgilium s sisseid. Lib. 8. v. 66o. dicebaz lucero Metatis sagulis: Nempe sagula eorum habebant in virgarum morem deductas vias. Ad haec ornamenta alludebat Tibullus dum lib.
IIIa gerat vestes tenues, quas Dem. Texuit, aratas di possis Ne vias. Inde lucem accerso Obscuro loco Canticorum es 8. v. s. ubi describitur decor Sponsae: Gina eapitis tui scut purpura regi; vincta lanalibus. Scilicet capi ii tui implexi, vernacule les treses, ia erectio. non minus placent, quam viae quae sunt in purpurea velle regis. ,erbum sontis Rehaeis indicat ambulacra, canales, vias per q-s discurritur. Est quartum opus, quod sons Hebraeus appellat Sehesch ma char. Vulgatus Interpres accipit Sehesiis pro bysso, Ma char vero intelligit filum retortum . ideo reddit bassum retortam. Sed Schefch est etiam nomen numeri sex , ideo volunt quae opere illo contexta essent velamina, fatae ex sea nisumus retortis , sive ex sextuplici mo . Sola quae difficilia sunt attingimus. ει quae circa materiam Vestium minus nota. Ergo non vos est dicere primum homines talis, deinde mussius, sive animaliam exuviis se induisse. Pelles erant vestimentum Prophetarum, ut indicat Epistola ad Hebraeos c . D. v. 37. Greuierunt m mriotis. A petiora caprinis. Ex Suida meline πιλω, est ovina pellis, via pera consecta ex ovina pelle . Nulla res aliam orem usum unquam habuit in vestimentis. quam lana & linum, quibus terra Israelis inundabat. Lianum a cannabo differt. Linum notatur in sonte hoc e ncine Sciae, vel illo Brac In Graeca veΓ-
685쪽
quandoque lim- . Non una species est tiri; praeterquam eeriis regi nihus linum pretiosius nascit a Go ρι- vernaculdeoton, irat. --agia, etiam appellatur timem Min- , quatenus ex fi utice venit, qui poma seri, quiuus continetur gompium. Frutex ille non viti diminiis est; unde gompium appellatur ιama vitis. Iam supinde hoc re genere lini meritionem seceram . Certis pinnis sive cochleis' marinis innascitui εν cies lanae quae appellatur 6ssus. Hoc-ce nomine eviam appellatur linom illud quod Indi ex arboribus legunt. Quaerimr ergo utrum Hebraeum Sehes, sive Bia, sive,uus Graecae versionis, sive Imaem UIgati Interpretis iis linum, quale est illud cui id nominis damus. Pino non aliud fuisse . adductas hoc argu mento, quod linum nostrum, ex quo fiunt retia &funes valliuores, dicatur ah Hebraeis Piselahisae, quo nomine Srbems 3e Rad intelliguntur. Certum est au- qtem non ex go stipio funes fieri ..ta cannabo quidem etiam torquentur lanes; seo vestes lineae Sacerdotum ex pretiosiori matella fuisse consectas verisimile
Et caprre ministrabant pilos, ex quibris vestes conficiebantur; ut ei lcimus ex Varrone. In Cilicia tondebantur, ut oves apud alias gentes. Iaede sunt qui
putant cilicia sive saccos quos viri pii induebant, ex caprarum pilis suisse factos, non quidem ex tenuioribus sed crassioribus ; quales illi sunt quibus mercato. res solet involvere suas merces . Nigri erant illi sacci etenim pili candidi in majori pretio erant: inde dieitur in Scriptura caelum indui nigredine & iaceo sive cilicio, cum nubibus atris ob citur. Cilicium est vestis rudior & vilis p undὸ induebatur in signum luinctus. Ex villis eaprae videtur Michol parasse capillitium , quo simulavit Davidem aegrum decumbere in
686쪽
εoo Apparatus Biblicus. lecto. Legerant Graeci Interpretes I. Reg. I9. P. I 3. Caυed, id est, iecur; unde se interpretati sunt hune locum quasi Michol jecur recens caprae exemptum sirpis eo fuerit stragulis; cujus, ut dicit Iosephus, palpitatione viderentur illa moveri. Sic creditum quod vere in lecto David decumberet. Fons verb hodiernus sicut & tempore B. Hieronymi habebat Cabir, id est, magnum, validum, multum. Sic ergo in vulgata nostra legimus: Tulit autem Michol statuam imagi
nem , ct p fuit eam super lectum, s pellem pilosam
caprarum. Cappillitium nempe ex magnis i multis villis caprae, posuit ad caput ejus ct operuit eam νestimentis. Vestium seri earum usum ignotum fuisse tempore Moysis constare debet, cum apud Romanos nec sericum coeperit innoteicere nisi sub Augusto. Apud Ezechielem cap. I 6. v. Io. legitur vox illa Mesela, quam nonnulli interpretantur serieum, Verum Propheta indicat tantummodo vestimentum aliquod subtile & pretiosum. Etiam vocem Scherichoth apud Isaiam cap. I 6. v. 8. ) aliqui habent pro veste seri ea ; sed & illa vox derivari potest a verbo Hebraeo Sarach, quod idem sonat ac pectere, ut Scherichoth sint lina bene pexa, quod probar Braunius in docto opere de vestitu Sacerdotum Hebraeorum. Inter pretiosas vestes Scriptura sacra solum numerat byssum &purpuram. Quid sit purpura dicturus sum. Lana, prout diversimode tincta erat, dicebatur Hebraeis vel Thechelet, vel Argamo vel Tholaatschani. Constat Thechelet esse hi acynthum, nempe colorem Violaceum sive caeruleum, qui color est coeli sereni, & maris, & aeris nigricantis, quem Galli
vocamus Hemmourant, Itali aetor urro. Sunt qui contendunt colorem Thectilet non alium esse a conchylio, nempe a sanguine conchyliorum, quo conchyliata vestes inficiebantur. Purpura autem nomen est com
687쪽
Liber III. Caput κ sormune non uni pretio is eo lori. Erat quippe purpura violacea apud veteres; ut purpura sit omnis vestis
coloris pretiosi; undd, ut jam observatum est, byssus
ct purpura ivdumenta ei ιs, id est, pretiosa sunt ejus indumenta. Attamen purpura saepius sumitur pro rubro colores unde sanguis dicitur purpureus. Nomen Hebraeum A amari redditur a Graecis purpura; ita Argamau decet intelligere suis te rubrum colorem , qualis est in rosa nigricante. ntit in sanguine concremio. Purpurae quae dicebatur Tholao schaui, erat quidam color rubeas, sed rube sine florida, Ac acuto lumine splendens instar micantis rosae sine nigritia &saturitate. Graeci Tholat Rhani interpretantur colorem coccineum, cui inest igneus sulgor, Gallice rauge cra.
moto, Ital. chermisi. Vidimus scha vi esse fruticem, in
cujus sanie panni tincti dicuntur habere colorem coccineum; qui id dicitur vermiculus, unde Gallice vermillou, Italice vermisio. Arabes animal quod in cocco reperitur appellant xermes; unde procul dubiosactum nomen Gallicum cramotis. Dum loqueremur de cocco frutice, vidimus illum ab Hebraris dici Sehari, quod nomen datur colori
qui educitur c cocco. Quia nurem vox Hebraea non
multum differt a Seiani, unod idem sonat ac securedus vel duplex, ideo Latinus Interpres cum Graecis in Proverbiis eap. 3 r. v. ar. ) intelligit vestem ramni esse vestem duplicem, cum sit vestis coccinea. Etiam observatum est vestem Tholai sonare HebrNis quod vermis Latinis, Sc Tholain Seiani esse vermiculum fruticis trajus qui Siaani dicitur, cujus sanie tingebantur
Vestes coccineae; ut hodie color, quem vernaculὰ appellamus escarlate, ehermis, fit ex vermiculis sive quadam specie muscarum, quae materies, quali scum que sit, nominatur vernacul e eochenille con illa :de illa enim materia tinctoria audio lites moveri. Non pnaetermittendum est. Iuda oq d Electatos vesti-
688쪽
εoa Apparartis Biblicas. bus laneis albi coloris; quae vestes eum facile sit descant, ideo fullonibus crebro committeodae erant , quorum ars versatur in lavandis & dealbandis laneis vestibus creta, &, ut hodie fit, sulphule. Inde apud
Marcum es. s. v. a. ct vestimenta eius facta sunι splendentia, ct candida nimis velut nix, qualia βιιo vo potest super terram candida facere . Cum --biles Hebraeorum albas vestes sibi deligerent, ideo qui
praeclaro aliquo stemmate erant insignes vocabantureiarim, quali dicas albinos; illi autem qui obscuro loco editi erant, Chaschachim , id est, obfuscati ,
obscari. Parantur vestes, quibus corpus adversus se,
gus & aeris injurias praecingatur; ideo illae dicuntur χήματα. 'ritomata, id est, sectinctoria, quae Adam& Eva sibi fecerunt ad tegendam nuditatem s Gen. cap. 3. v. 7. Vestis totum corpus tegebat, sed δε misistium partem. Nimirum pannus erat, quod palatem anteriorem corporis 4 cingulo ad pedes praeci gebant pauperiores qui sorsan ex inopia tunicam integram non habebant.
Penata erat vestimenti genus, quo iter facientes& nebuloso seu pluvioso tempore utebantur antiqui . Talis erat tenuia quam paulus Troade reliquerat apud Carp . don dicam fuisse vestes propriεν gaudio , luctui, conviviis, nuptiis: alias talares, laxas, quae ideo dum fietet iter, alte aeringendae erant. Locus autem Levitici eap. I s. v. I 9. exponendus est :Heste qua ex iasias textis est. Mou Maiaeris, nempe ex lino & lana. Hac lege, ut alibi diximus, Deus ab omni mala permixtione revocabat Israelitas. In illorum gratiam parraverat insgne miraculum, quod
Moyses eis in memoriam revocat in Deuteronomio VIII. 6. Restimem - tuum quo operissa s, προ
Dam ista re deserit, ct pes tuas nox est subtrisu , es quadragesimas annas est. Quod & legimus in secundo Esdrae I x. ar. Quadraginta amis paristi eo
689쪽
in deserto, nihilque eis descite vestimenta eorum nμ-υeteraυerunt, ct pedes eo m non sunt attriti . Non solum necesse fuerat ut in deserto non veterascerent eorum vestimenta . sed ut una cum eorum statura crescerent; debebant enim successive parvulis& adultioribus viris quadrare, quod pro magno mι- racula habendum est.
Rem eibariam ordiamur ab eo pane caelesti quo Deus pavit Israelitas in deserto, qui dictus est Manna aut Mais, mellei saporis, & similis Mellio, ut ait Scriptura. vidimus autem de gemmis disserentes ibi Mellium accipiendum pro margaritis, quarum similitudinein tum candore , tum rotunditate sua Man referebati, ut loquitur Vulgatus Interpres es. I 6. N. 3I. quod erat quasi semen eariandri, sons dicit, ut semen Gad, quod Graeci reddunt Meis . omnes interpretes intellexerunt coriandrum, herbae genus, cujus temznsaccharo convestitum inter bellaria locum obtinet, ut suo loco diximus. Salmasius contendit nomen AEan jam usitatum sui se Hebr eis, antequam pane illo eoelesti nutrirentur . Scilicet iam hoc nomine appellabatur ros coeli pingui r, matutino tempore coelo distilens. & herbis arboribusque insidens ae eoncrescens. Igitur quo tempore primum Israelitis in deserto morantibus coelellis ille ros coepit impluere, qui divino munere in alimentum eorum mittebatur, cum ignorarent quid ecset, ex similitudine quam videbant habere cum Mamna sibi nota, dicebat alter ad alterum Mannam esse, -- ώ- nimirum Ma, Me , sive M- esse grana
enim mane rotundas minuta, alba, quae more psu nae e coelo descendebant matutinis temporibus, sole
690쪽
Remum orto liquescebant evanescebantque. Non igitur Israelitae quasi quaerentes & interrogantes quid esset, quae communis etymologia est vocis Mari, sed Man esse ver8 pronuntiabant. Vox Mam non sonat
quid sed quis . Ut vulnita etymologia probari non possit. Ergo, . inquiet aliquis, Manna illud Moysis
sic describitur, ut sit ejusdem prorsus coloris, ejus dena figurae, ejusdem consistentiae , ejusdemque saporis cum naturali Manna ; eodem ipso modo, ii demque horis stillet , eademque demum ratione ad solis radios evanescat; ex quibus sequeretur Moysis manna putὰ fuisse naturale , saltem quoad substantiam. Etsi eonjectura Salma sit vera esset , illud in manna Moysis singulare erat ac mirabile, quod primum tanta copia circa Israelitarum castra decideret, ut multis hominum myriadibus unoquoque die alendis sufficeret. Secundo quod singulis Sabbatis inter. mittenda, die proxime superiori in duplum afflueret. Tertib quod hyberna pariter ac aestiva tempessate allaberetur; & corpus nullo alio adhibito cibo sustentaret. Quareth quod ad solem liquescens non
secus ac vulgaris manna, nihilominus tamen induraretur igni admota , adeo ut foret in mortario conterenda . Quinto denique ex uniuscujusque desiderio, erat hujus vel alterius saporis, ut adit ruitur in
libro Sapientiae s Cap. I 6. vers. ao. in Angelorum esca nstrivisti populum tuum , ct paratum panem de caelo praestitim illis sine labore, omne detestament κm in se habentem, er omnis saporis suavitatem . Substantia enim tua dulcedinem tuam, quam in filios habes , ostendebat: ct desertaens uniuscuiusque voluntati, ad qμod quisque volebat , convertebatur . Cessavit manna cum in terram promissam Israelitae ingressi sunt, & coeperunt comedere de frugibus ejus. Iussus est Moyses asservare in urna aurea, quam reposuit in Sancto Sanctorum, manna ad memoriam Ianti