장음표시 사용
721쪽
Liber m. Caput nI. . bent utilitatibus pnblicis occupari , nec agrorum cui tui , ct custodia animalium, vel mercimoniorum quaastui, sed propria munus in dare militia . Quin ecnubere, prolemque suscipere vetabantur milites, ut in voto pro pace evincit Grotius . allegans Dionem Cassium in libro LX. & quod dixit Tacitus in XIV.
Annalium, veteranos neque . conjugiis suscipiendis , neque alendis liberis suetos. Tertullianus respondebat his qui matrimonio opus esse dicebant ad domos regendas. ut loquitur in libro de exhortatione ad canitatem: scio quibus ea assionibus eoioremus insatia. bilem carnis cupiditatem: praetendimus necessitates adminiculorum, semum administrandam, familiam regem dam, loculos .. claves custodiendas, lanificium dispensandum, vi tam procurandum . curas communiendas .
Scilicet folis maritorum domibus bene est . Perierunt caelibum familia, res spadoniren, fortuna militum, aut peregrinantium sine uxoribus. Id omne quod militibus dabatur pro salario, appellabatur Latine stipendium, Graece , quod ita conssabat tum cibario tum pecunia. Inde iactum ut salarium quod debetur ministris Ecclesiae, qui nempe militant Deo, sit appellatum stipendium. Qui militant sub principibus, stipendia ab illis accipiunt; inde Apostolus dicebat eos qui peccato deservirent, etiam recepille stipendia, sed heu qualia s si quidem
peccati stipendium mors, ut ait Apostolus ad Rom. VI. a 3. stipendia enim peccati mors. Et I. Corinth. cap. IX. T. quis militat suis stipendiis 3 alitur en i rei miles publico sumptu, quo & ministri Ecclesiae alendi sunt. Paulus in Epistola ad Ephesios capite VI. admonet virum Christianum decere ut exhibeat se velum militem, qui armis induitur & rebus ad praeliandum
idoneis. I 3. Propterea accipiti ammarinam Dei, ut pos- Ss a tis re
722쪽
6 36 Appararus Biblisus. iis resistere in die malo, ct in omnibus perfecti st
Non est nobis colluctatio adversus carnem & sanguinem, dixerat supra Paulus, nempe homines qui caro sunt & sanguis, sed adversus spirituales nequitias, nempe adversus daemones malos Angelos. Qtia- propter, inquit Paulus , accipite, assumite πανοπλια τοῦ θεῖ, omne armaturae genus, ut possitis intentationum periculis sustinere hostium impetum. Vestes veterum erant laxae, ne essent impedimemto , parabant se certamini, has accingendo, & i duentes arma. Ad quod alludens Paulus ait: I . State ergo succincti lumbos vestiros in verita.
te . ct induti loricam iustitia.
Nempe sic instituendo vitam, ut argui non possitis aliculus mendacii, nec cujuscumque vitii. I . Et caeceati pedes, in praeparatione Evangelii pacis. τποδησάμνιοι , calceos habentes vinculis colligatos, ne pedes in illis vacillarent. Milites ocreis pedes &tibias muniebant, tum adversus idtiis hostiles, tum adversus incommoda Viae asperae, confragosae, spinis horridae. In praeparatione, ut sitis parati ad sinscipiendum iter, per dura & per aspera Evangelium annuntietis. Ευ-gelii pacis. Quasi dicat: ut ad bellum estote parati; sed quo reconciliemur Deo, lucum eo pacem habeamus.
I 6. In omnibus sumentes scutum fidei, in qκo possitis omnia tela nequissimi ignea extinguere. Scuto milites excipiebant tela immissa ab hostibus& repellebant. Tela nequissimi τοῦ πονη- , nempe diaboli, qui appellatur πονηρeς, spiritus nequam, Scinio non extinguebantur tela ignita; sed quia sermo est de telis diaboli, quibus homines vel ad libidinem vel ad iram accendit, bene dicuntur illa tela extingui,
quando superantur tentationeS.
723쪽
Loεr III. C pat V . 6 '1 . Et taleam salutis adii mite, ct gladium ΛΘίtus, quod est verbum Dei.
Galea tuetur caput, ideo vere est salutaris: Chrius us autem vete salus est nostra; in quo omnis spes nostra ponenda est. Et gladium spiritus . Finiens
hanc armaturam militarem, Pinitus admoner pugnandum esse verbo Dei. Non alio armaturae genere decet Evangelistam nti. De militia addam , quod exercitus in Scriptura appellantur abaoth, quae vox dicit Ordinem; unde egregia coelorum & stellarii in dispositio appellatur abaoth, & ipse Deus Coelorum, Deus Uabaoth.
In exercitibus omnia ordine disponuntur r agmina constant certo numero militum; ut cum dicitur, vel
quinos vel quinquagenos iter habuisse, intelligendi sint more militum sive in exercitu incessisse. Ita in Exodo Cap. I g. v. 8. armati ascenderunt filii Israel de terra AEgypti, in fonte quini vel quinquageni, id est, ordine militari ascendebant. Goliath irrcapite XVII. Samuelis in sonte vocatur vir medieta. tum, id est . quasi sequester & duellio, pugnam monomachia dirempturus o Attingam brevi sermone rem navalem, ex qua CO gnita lux accedit Sacris Scripturis, quae de navibus& de navigatione non semel loquuntur. Naves constant prora & puppi. Haec pars est navis quasi postica, prora verb antica, ubi rostrum est sive pars navis acuminata, qua sulcat aquas. Puppis quasi obesa est & latior, ut excipiat impetum Ventorum, a quibus impellitur. Extat aquis puppis magis qu, imca erae partes navis, & in ea ad clavum, sive ad gubernaculum sedet nauclerus, & dirigit cursum na-Vis , prout torquet gubernaculum . Cum enim illa sit in aequilibrio, innatans aquis quas salcat, vel min, mo motu dirigitur ad quem locum voluerit nauclerus, ut dicit B. Iacobus II. 1 . Eere, inquit, oena
724쪽
638 Apparatus Biblis ι. cum magna sint, ct a ventis validis minentuae, circumferuntur a modico gubernaculo ubi impetas diri,
In puppis summitate piettara erat, quae repraesemtabat numen in cujus tutela erat navis, vel insigne quodcumque quo internosci illa poterat &distingui. Graeci appellant παράσημον, id est, insigne, quo significabatur, ut ita dicam, quae esset navis. Aliis pro insigni erat aquila, aliis equus marinus. Apud Ethnicos vulgo insignia navium sive tutela erat quispiam Deus; sicut apud Christianos aliquis e num ro sanctorum , Navi Alexandrinae, quam D. Paulus conscenderat Romam petens, in Actis Apostolorum cap. XXVIII. ubi navigatio ejus dc scribitur, erat imsigne Castorum παρασηρω Διοπι ροις, nempe Castor & Pollux, quos Ethnici filios Jovis faciunt. Per latera navis, inter quae dicitur Ionas desce disse, cum orta tempestate timuit, intelligendae sunt Iartes, interiora navis, alvus, carina. NaVes con- ratae sive tectae erant. Catastromata, sive constrata navium nobis dicuntur, te tutae duυasseau , ter poni , Italis la coverta, o si palco delia nave . In fundo navis semina est, in quam ut in partes imas confluunt omnes sordes, & aquae quae per rimas perfluere possunt: i unde necesse est continuli exhauriri sentina; faceret enim neglecta quod fluctus irruens, ut loquitur Augustinus. Ad hoc faciunt aniliae. Non
Vacat Omnes Partes navium enumerare & usum explicare. Vix mificeret complurium laginarum liber. Annotanda Bolis, qua cognoscitur profundum m ris, in quo navis deprehenditur. Ita nautae cum quihus vehebatur Paulus in Achis XXVII. 28. summisetentes bolidem invenerunt passus viginti. In primis necessariae sunt a:ichorae adversus Vim Ventorum, ne navis Abripiatur in loca aspera, & illidat cautibus, de conteratur. Unde spei symbolum est, ut
725쪽
Libre LII. Caput VII. 63 9 est, ut videre est in Epistola ad Hebraeos, ubi sermo est de spe. VI. I9. quam . inquit Paulus, si ut auch
ram habemas anima tutam ae firmam. Plures antho. rae necessariae sunt. Nam vi tempestatis senes quibus illigantur saepius rumpuntur; praeterea quo plures sunt
anchorae, minus vi ventorum concutiuntur naves.
In navigatione Pauli quae in Actis XXVII. descributur, nautae timentes autem ne in aspera loca incider mus , de puppi mittentes anchoras quatuor, optab in
Subjicit Achium Scriptor: Nistis vero querentibus fugere de navi, eum misissent scapham in mare, sub
obtentu quasi inciperent a mora anchoras extendere . Scapha exiguum est & leve navigium in navi paratum , quo , dum illa est in alto, nautae ad quaecumque littora impune accedant, quod impune non pOLsent ipsa navi; nam pondere solo magnitudinis suae multum demergitur ut fluitare non possit, ubi non multa aquae copia est. Miserunt ergo nautae scapham in mare; specie fingentes se in scap 'ham descendere , non fugiendi causa, sed velut anchoras a prora extensuri, sive ut anchoras longius a prora figerent , fune eo usque prolato; ita navis longius removeretur
Vento vel remis naves seruntur; sed modb pondus oneris earum infra sit pondus aquae, cujus O cupant spatium, sive volumen, in aequilibrio sunt immotae, nisi vento moveantur, aut proprio aliquo motu aquae intra quam sunt, vel denique remis qui instar pedum sunt. Remiges dum incumbunt remis , quos in aquas immittunt, & illae relistunt, navis repellitur & movetur in partem oppositam. Naves V ro quarum latera celsiora sunt, les misso lux dehaarbord, te navi d' alto bordo , non pollunt impelli remis, quia illi subjectas aquas attingere non possunt, nisi ob longitudinem ponderosiores evadant . Vento Ss autem
726쪽
autem id genus navium movetur; praeterquam enim aqua multum extent, & sic vento exponantur, a surgunt in illis albores procerae, nempe malus, cui adhaeret anicnna, ex qua vela pendent. Antenna autem non immobilis, sed attolli & torqueri potest, ut vento, quo nihil mobilius est, & mutationi magis
obnoditum vela semper opponantur. Verum clam validior est ventus, quam curtas ridivis regi possit, tunc vela colligenda sunt, nempe subducenda tempestatio dimittendae antennae; & cindentilas malΗs, ut nulla res restet, in quam ventis agere liceat; quod factum est in navigatione Pauli , quae describitiir Actuum capite XXVII. Cumque arreis pra esset navis, er non poster conari in ventum, δε- ια nnui flatabus, ferebamur. Id est, cum abrepta eL set navis a loco suo tondebamus; & non posset c nari: in sonic φθαλμων, proprie cst contra tueri , imbi opite ianiti, resistere vento, cui cedere coacti sumus, & sequi ejus impettim. I 6. In insulam autem quandam decurrentes, qua ν catur cauda, potuimus vix obtinere scapham. Scaphae vix compotes fieri, vel scapi iam ex mari in navem attollere; cum eam demisissent in mare , causa alicujus necessitatis. I7. Qua sublata, ad tutorris utebantur, accingentes navem. timentes ne in Syrtim inciderent, summisso
Aujutoria sunt funes, catenae, unci, instrumenta. Inicit lycndi etiam milites, qui adjuvabant nautas; qui timcntes ne ventus navim abriperet in Syrtim, id est . in locum vadosum & arenosum, semmisso vase , χαλασαντες του σκά malus, antennae, vela inici liga pCstunt: enim in genere quodvis utensile significat ) omnia tempestati subduxerunt, ne aliqua arte VCntus navcm urgeret, sic serebantur sine ma-ν, sine velis. Illud aulcm accingentes di ννι τυ , sive Diuitiaco by Coosli
727쪽
Liber III. Caput HII. 6 Isive suetingentes indicat nautas lanibus utrinque subfundum navis adductis latera ejus constrinxisse, ne viventorum & fluctuum dissiliret. 18. Valida autem nobis tempestate jactatis, sequem G die iactum fecerant. Iactum fecerunt nempe mercium & sarcinarum in mare, levandae navis gratia. Primi uir jaciuntur meris Ces , deinde armamenta, ut statim sequitur; postr mo & cibaria, ut infra satiati cibo jactaverunt triti
rs. Et tertia die suis manibus armamenta navis projecerunt. Τέω σκά,Lυ, nempe id omne quo instruehatur navis. Quoniam jam projecta erant instrumcnta navis, intelligenda sunt illa armamenta, sive instrumenta , quae servantur in supplementum les agred de rechange, amesi di riserva. Artem nauticam docere non suscepi; ideo breviter de ventis loquar. Reteres quin uor omnino serν vere, inquit Plinius libro II. cap. XLVII. per totidem mund partes. Sequiua alas octo adiudit, nimis subtili or eouisa ratione. Proximis inter utramqMemedia placuit, ad brevem ex numerosa additis quatuor. Sunt ergo bini in quaruor caeli partitas, ab
oriente aequinoctiali subsolanus , at oriente brumali 'Itumnus ; illum Apeliotem, hunc Eurum Graeci appel-tim t. A meridie Auster, ct ab occasu brumali Afriaeus , Noton ct liba nominant. Ab oceasen equinoctia-ia Favonius: Ab oreasu solstitiali Corus ι Zephirum s Ariestem vocant. A septemtrionibus, septemtrio; interque eum ct exort- solstitialem Aquilo e 'a litias ct Boreas dicti . Iam diu est quod nautae nu.
merant triginta duos ventos. In navigatione Pauli nominantur Africus & Corus, qui duo venti sunt occidentales, Africus ab occasu brumali , c riis ab aestivo aut solstitiali. In Ioco Actuum iv. I .)circa
728쪽
circa quem potissimum nunc versamur, ventus nomia natur Typhonicus, nempe secum omnia rapiens, qui vocatur Eur aquilo, ait Vulgatus Interpres. In fonte Uυρακλυδων, id est, tempestates ciens. Eur
aquilo ventus est flans ab oriente & ab Aquilone. In veteri navigatione, cum nondum pixis nautica nota esset, ubi neque sol neque sidera apparebant,& imminebat periculum gravioris tempestatis, navium cursus sistendus erat; quod in navigatione Pauli contigit. 2 o. Neque autem sole, neque sideribus V. parentibus per plurei dies, ct tem pestate non exigua imminente, jam ablata erat spes omnis salutis nostra. Olim nautae legebant littora, & ex cognitione horum littorum dirigebant cursus navis . Subindit Actuum scriptor 39. Cum autem dies factus esset , terram non quoscebant: simum vero quemdam considerabant habentem littus, in quem eo tabant si possent ejicere navem. Nesciebant an terra esset comtinens, an insula; aut potius quae esset ista terra . Olim, ut dixi, legebantur littora quae nota essent . Adverterunt autem sinum, une bse on si 1 aνῶς - r; Pue, uri golfo δευ' eraditima. Diaggia , scilicet non ibi profundum mare: huc Ergo navem, quae ejectis armamentis δc mercibus non onerata appeti Te poterat, cogitabant ejicere, ut Gallicὰ loquimur,
Ie Dire echouer dans ce lisu, Italice saria rompere inquesto iurio. o. Et cum anchoras sustulissent, eommittebant se
mari, simul laxantes iuncturas gubernaculorum, O l vato artemone secundum aura fatum tendebant ad littus. Sublatis c mari anchoris se huic commiserunt. Sinebant se ferri motu aquarum. In antiquis navi bus quandoque erant duo gubernacula ad utrumque latus Puppis . Laxant autem nautae juncturas Gubernaculorum nauae, id est ψincula, quando nolunt navem gubernaculo regere, sed permittunt ma
729쪽
i, Ventis, quibus laxata gubernacula non Gosistunt Artemon sive arti mon hodiernae artis nauticae vocabulum est usitatum. Quid verb significet apud antiquos incertum est. Aliis malus est in postica parte Davis, aliis velum est; quod cum modicum superesset, tamen sustulerunt ad flatum, ut propelleretur navis versus littus. Etenim jam submiserant malum,& Omnia armamenta in mare projecerant. Vento ergo quocumque impulsa navis, satagebant ut ad terram accedere posset.
I. Et cum incidi semus in locum dithalasum, -- pSerunt na vem , ct prora quidem fixa manebat immobilis , puppis vero sol ebatur a vi maris. Locus διθα- λα- bιmaris, qui utrinque mari alluitur, isthmus. Intelligendae sunt taeniae, quales multae solent esse non procul a littore, ita tamen ut inter eas & littus mare interluat. Taeniae proprie dicuntur fasciae des bo- delettes longues s etroites, Italice benda, o fascia,che s' avdirige at capo, piis stretia, che Iunga, sed e clapides sub aquis candicantes, in longum porrecti a fasciarum similitudine, qui territabant nautas. Attamen in tales taenias impegerunt navem, cujus prora arenoso loco impacta manebat immota; puppis V ro , quae restabat in mari, quia subvehi non poterat in terram, solvebatur a fluctibus. Ita non appulerat navis ad littus, sed ad loeum vadosum, ex quo en
a. Militum autem, a quibus servabatur Paulus, eonsilium fuit ut eustodias τις δων-τας tes prisonπier .i Wigioni, Vinctos occiderent, ne quis cum enatas
sit, effugeret. 3. Centurio autem volans servare Paulum , proh
buit fieri: jussitque eos qui possent natare, emittere
se primos evadere dc ad terram exire.
qq. Et caeteros alios in tabulis ferebant: hoc est, permisit Centurio caeteros hos in tabulis serri, quosdam
730쪽
iam super ea qua de navi erant. nempe in fragmenatis navis. Et sic falsum est ut omnes anima evaderent ad terram. Haec de re navali placuit perstringere, ut pertinentia ad Biblicum apparatum .
Exponuntur pleraque nomina, quorum etymum sive veram originem scrutari inter est , ad rerum sacrarum
Congeminus in hunc-ce Apparatum ea omnia quae saltem delthasse debet Lector, quem tenet studium sacrarum litterarum, ut pleno earum haustu possit se proluere. Collecta Ac parata sunt quibus indigeat, viam per illas decurrens ; modo codices eos sumat qui sermone sibi noto sint exarati; neque enim suscepimus eum imbuere cognitione omnium linguarum, tum earum quibus primitus Codices illi olim exarati sunt, tum aliarum quibus postea redditi. Non agimus Grammaticos. Juvabit autem te, quisquis es, de fontibus ipsis p tare. in in & religionis partem aliquam putaverunt viri pii ediscere linguam Hebraeam, qua Deus olim in veteri Testamento uti voluit quos amabat, tum dc Graecam , qua Evangelistae & ApostoIi novum T stamentum expresserunt. Lingua Latina notior. Et nim vicinia quasi conjungitur cum Gallica, ut non pariter necessarium sit disserere de idiotismis sive proprietatibus ejus, in gratiam eorum qui sacras Litteras vernaculὸ redditas legunt. Ne te longo sermone morer, Lector, de nostro instituto non est Grammaticas Hebraeas, Graecas, Latinas struere, condere harum linguarum lexica. Quid ergo huic-ce Appara- tui nostro jam deesse potest, quod spectet tres illas linguas, quas in crucis titulo possiimus dicere sancti-