장음표시 사용
301쪽
etiam occultissimarum rationes hauriuntur, quarum cognitiolaumanissima complet animUm voltaptate. iamobrem non
intercedo quominus hanc artem ediscant Philosophi, dum sibi caveant ab impostoribus , qui omnes hujus scientiae aditus, tamquam latrunculi Obsident. Quod si me audierint, non in
cumbent in metallorum transmutationem : nam certa his hominibus impendent naufragia, Sc vix unus ex millibus voti sui compos evadit. Stultum est incertam spem tanti emere: multum auri profunditur, tamquam venturi auri illecebra; sed raro tali esca capitur. Enimvero cum ipsa arte pugnare nolo, sit sane tanta, quantam Chymici illam esse volunt: nos ex te re condita Alchimiae mysteria non exigimus : at redde caetera, quae ad artem metallicam pertinent, & de venarum excoctione, fusione, examine; nec non de metallorum separatione, usu,
de variis (vt cum Chymicis loquar) magisteriis perge dicere,
atque expleVeris expectationem nos Eram. S 1 MP. Longum est me nunc exponere qua arte metalla ex
suis eruantur fodinis, quo examine probari, & fundi seleant venae metallicae; quibus artificiis aurum, SI argentum ab extra neis purgentur, Sc separentiar ; quomodo in calcem, flores, spiritus , dc olea resolvantur; quibus demum usibus inserviant: haec sane ex metallariis, doci mastis, aurificibus, Chymicis sunt requirenda : . sunt etiam innumerabiles de iis rebus libri, neque abditi, neque obscuri. Sed quoniam libitum est vobis me ad haec impellere, faciam ut vultis, SV locum istum tot tam , ut a doctissimis tractatus est, explicabo. Non repeto qUibus indiciis latentes metallorum venae deprehendantur; in montibUS in eas esse frequentiores fugit neminem : gramina solito tela liO- mis, a de ra; pallentia arborum folia; caeruleae flammae calidiore potissi- tegantur,mum caelo huc,& illuc discurrentes; metallorum ramenta, ac
vel a ti fibrae in vicinis fluminibus conspicuae, tot sunt venae delitescentis argumenta. Argenti, atque auri fodinae raro in frigidioribus locis, s cpe in calidioribus ad Orientem , vel Meridiem obversis reperiuntur: contra plumbi, stan Niminerae frigidiora loca amant. Sunt qui corylea virga ejusdem aniat,& bifida Viantur, ut latentes venas explorent. Heliophilus id saepe se eXpertum tradit, quod cum surculo coryli sursitam ere
302쪽
cto &viro ulas Vtroque pollice compressas, obversis manibus gestaret, luc virgae erectae apex vltro inclinabat, ubi inerat argentum; sive jaceret in terra , seu foret in ipso thorace re conditum. Alii id valde incertum esse experimentum , superstitionis plenum contendunt. Glauberus globulum ex electro conflatum, atque in medio perforatum surculo coryli inserit, isque erectus circumfertur: cum minerae surculus imminet , tum velut sua sponte deprimitur, ac delitescentem venam prodit
Metalla plerumque lapidibus adhaerescunt, quos Gra ci pyrites , marcassitas Arabes dixere. Quamquam pyrites in aeris fodinis orichalcum colore referens, sit frequentior; aliis tamen coloribus imbutus passim occurrit . Ex illo lapide nonnumquam ces argento permistum; interim alia metalla extrahuntur. Galena quoque argenti, & plumbi communis vena colores suos variat: nam siepe lividum, aliquando fulVum, aUt Caeru-letam exprimit colorem : plumbaginem Latini, molybditim Graeci vocitant: eX Io o. plumbaginis libris vix una argenti
saepe o. plumbi librae eliciuntur. Aurum ex pyrite quodam cinereo, vel subnigrogalenae non dissimili excoquitur: silicibus , vel durissimis saxis aliquando foliatim adhaerescit: purum quoque reperitur in fibris saxorum. Argenti vero majores moles e fodinis erui constat: vidit Agricola massus argenteas malleis , vel securibus similes: interim lucentibus scintillis argen- tuna se prodit, vel in tubulos, re virgulas assurgit: saepe illius vena subrubra, vel caerulea occurrit: nonnumquam ex bis u-tho gallanae simillimo: vel ex cadmia fossili, quam coboltum voci ant,extrahitur: aliquando argenti minera galenam colore refert; atque hoc indicio discernitur, quod non uti galena percussa dissiliat, sed facilius dilatetur: io o. hujus minerae libraeso. argenti suppeditant. Postremo argenti vena nonnumquam mollis , &subrubra instar carbunculi tralucet; cum Vero Ob- sciurior est, magis ductilis, tum majorem argenti copiam praebet. Non igitur audiendus est Plinius, cum ait venam unde arctentum excoqUitUr, non nisi in puteis reperiri, nulla siti spe ;a illis scintillis lucere; sed e terra, vel rubra, vel cinerea eX- trahi. Siquidem vena illius siepe lucentibus micat scintil-
303쪽
lis, atque ingentes argenti moles in Germaniae, & Bohemiae fodinis , teste Agricola eruuntur. AES quoque purum inveni tur : illius vena non raro est coloris purpurei lineis viridibus inspersa : hunc lapidem chalcitim vocant: interim saxis foliatim accrescit, atqUe ex argenti minera crebro extrahitur. Ferrum raro purum, & sincerum, nisi in minutissima granula concisum occurrit. Terra, inquit Caesalpinus, quae eruitur in Ilvae insula, dum vena effoditur , tota procedente tempore in venam con Vertitur Iaudant candidiorem , &quae rubricam habeat admistam; damnant luteam, &nigram. Stannum deni que ex lapillis nigrioribus saxo arenoso adnatis , summo labo-xe exco Itur. Metalla persaepe cum aliis permista,&confusa inveniuntur, quod magno est argumento illa ex communi materia proficisci. Non ex puteis modo altioribus effodiuntur, sed
etiam in summa tellure efflorescunt. Aurum, C priam C terra purpurea, aut flava; interim ex Chrysocolla, vel caerUleo,
imo ex ipsis conflantur silicibus. Glaubertas (quem saepe nomino , quod in rebus metallicis tantos progressus habeat, ut cum excellentibus in eo genere Chymicis comparetur ) qua arte aurum e silicibus, non sine aliquo emolumento extrahi possit, peculiari libro aperuit. Silices eligit in locis arenosis, vel influus ortam ripis ; COS Croma tos aqua frigida restinguit: quod si fracti rubetam , aut flaviam
Colorem eXprimant, tum auro praegnantes judicantur: sin albedinem custodiant suam, indicium est eos omni auro esse dC-stitutos. Cum silices antea rubri extinctione obscuram CXhibent rubedinem, indicium est eos non aurum , sod ferrtam Conmtinere: nam qui auri sunt feraces, cremati flavo, & splendido nitent colore. Albos quoque lapides maculis, vel lineis corrGleis, flavis , rubris, aut vii cntibus inspersos non aspernatUr.
Pleraque praeparat infundibula ex terra tenaci , & Optima, quae in scamno multis foraminibus pervio ex ordinet disponi L, ac singulis vasa , vel receptacula supponit: comminutos silices cuique infundibulo sic imponit, vi majora frustula infimam , Mangustissimam infundibuli partem compleant; mil Uti Orc SVe
ro partic alae supremum locum occupent. Spiritum salis icctificat ina, atque ea methodo cujus supra meminimUS praepar m
304쪽
tum primo infundibulo affundit: ita ut trium digitorum sili cibus emineat: hic nonnihil auri in lapidibus delitescentis ex sol vit: atque ubi in vas suppositum efflixerit, secundo infundi
bulo, deinde tertio, ita porro est affundendus, quousque rubro auri colore sat ambutus appareat : tum novum salis spiritum cuique infundibulo, simili prorsus ratione apponit; idque toties repetit, quotasque omni alaro exhaus o,nullo amplius colore tingatiis . Spiritum novo operi profuturum per distillationem prolicit: aurum ferro aliis metallis admistum in fundo retortae, aut vasis distillatorii remanet: nec facile per cupellam ab aliis metallis secernitur, sed beneficio antimonii,co quo infra dicturi sumus modo. Aliam subinde rationem, methodUm proponit, qua aurum e silicibus eliciatur , sed brevitati consulens eam praetermitto. Neque ut puto, id mihi negotii datis, ut omnes
machinas, & fornaces quibus mineras expurgare, dc examinare solent, vobis describam : nam praeter caeteros Agricola, Er-herus, SI Mathesius hoc argumentum satis illustrartuat Torrentur venae metallicae, eluuntur, lixiviis incoquuntur, vi arsenico, sulfure , SI cadmia quae metalla depraedari solent, liberentur: nisii enim vena aUro, vel argento praegnans torreatur, aut certis figatur lixiviis , sulfurei, &: arsenicales fumi permultum nactalli abripiant necesse est . Hinc docimas ar,&mC-tallurgi in urina,vel calcis, & cinerum clavellatorum lixivio VCDamdiu macerant, aut contusam aqua forti perfundunt, ut metalli involucra detergantur, atque ipsiam mCrali Um alaret rC-
conditum , & quasi oppressum appareat. Salfusionem promO- vel , ac metallum quasi insectis compedibus retinet, ne Vna cum volatili sulfure fugam capessat. Ferri quoque squamas adhibent, figit enim ferrum volatilia, auget fervorem, arcet
fugacia. Cum vena more consteto tonetur, tum mineralia
quidem volatilia dissipantur; sed una secum non mediocrem auri, vel argenti portionem efferunt: qUod si non torreariar, ignis vehementior majorem metalli partem consumit. Posstremo si vasis occlusiis liquentur veniae, quidquid metalli inest, in scorias abit, nec plumbum ingreditur. Si nitrum tam magno Ton constaret, ciam trita,& contusa minera subduplum nitri permiscendo foret, quod pruna incenseam , noxium dZ com
305쪽
bustibile sulfur absumeret. Hac quidem arte non antimonium modo, sed omnia prope mineralia eXpurgantur: nitrum quippe quidquid sulfuris inest, consumit. Sic vena combustibili fulfure spoliata plumbo fuso sensim imponitur; extrahuntur scoriae: cum plumbum auro, vel argento satis ditescit, tum semel, atque iterum aliquantulum nitri immittitur,ut sulfur inviatile dissietur: sic plumbum cupellae ex cineribus confectae imponitur, custas meat is sensim ingreditUr ; aurum, dc argentum
Iam caput artis est idoneas fornaces struere, atque ignem opportune moderari. Permihi placet Glaxaberi furnus, quem in explicatione miraculi mundi satis aperte describit. Oblongus est, ex optimis compactus lapidibUs, in tres velut cameras distribuitur , quae suis veluti parietibus , ac tabulatis distinguuntur: sic tamen Vt calor ex prima in secundam, ex secunda in tertiam per apertiam, & patens foramen commeare posse sit: singulis cameris suum conceditur ostiolum, per quod mineralia apponuntur. In prima hujus fornacis regione, ubi ca lor est intensior, socias, seu vas ex optima terra compactum collocatur; in secunda cupella ex cineribus, vel testa ex argilla: in tertia demum secUS aptatur. Hic minerae torrentur, tum in primae partis focUm transferuntur , Ut una cum plumbo eli quentur. Iam alius Oblongior furnultas huic contiguus ador natur, in quem ligna accensa conjiciunt, Vt flamma per apertum foramen in ima parte appositum, primam fusori ae forna
cis regionem subeat. Injectis lignis furni hujus latera lis pars
suprema ferreo operculo tegitur, sic fornacis fusoriae ostiola clauduntur , Cum opus erit aperienda . Regula denique interutrumque furnum mobilis, quae commune ostium, seu fora men ad libitum claudit, vel reserat, aptabitur. Foramina quoque non deerunt in insima lateralis furni parte, ventilatores vocant: nam aperta ignis calorem ventilant, &clausa temperant. QSare vena auri, vel argenti in suprema parte leviter aduritur, tum plumbo quod in prima camera fluere diximus, sensim immittitur: hanc flamma ex laterali furno perstringit; fusa cum plumbo minera, nitri accessione purgatur; in secundam transfertur regionem, ubi ignis crebra ventilatione inten-
306쪽
ditur: plumbum abit in lithargyrum; aurum vero, Vel argentum instar placentulae a plumbo secretum manet. Non disii milis est fornacis constructio, quam lib. d. furnorum idem auctor , qui mihi hujus artis antistes videtur, exhibet: in plures itidem partes distinguitur; sed in parte infima tubus aptatur, qui quo longior exis it, hoc vehementiorem ignem accendit. Hoc furni genus aptari potest prope cubiculi superioris cami-DUm , perforato pariete aer ex inferiori domus cubiculo, per ambo, tum muri, tum fornacis sibi contigua foramina irrum pet. Quinetiam si tubum ferreum medio seramini, quod in tecto fornacis patet, accommodes, ignis calorem mirum in modum augebis: adeo ut non follibus, non ventilatoribus Optis sit, sed satis fuerit regulam mobilem, seu registrum infimo foramini adhibere, ut varios ignis gradus moderetur. HujUS fornacis beneficio diversis simul operationibus incumbes: nam in parte infima fundentur metalla, calcinationes, caementa, atque alia id genus opera , quae vehementiorem ignem reqUirunt, perficientur; in aliis vero vegetabilia poterunt calcinari, distillari, crucibula exsiccari, venae torreri, atque alii ejusdem generis labores peragi. n. soniam attigi rem dissicillimam, atque a paucis comprerum exami- hensam de metallorum fusione, & examine, illud silentio praetermittere non possum omnes metallicas venas fundi, liquari posse plumbi, vel nitri, vel sulfuris, vel antimonii denique adminiculo. Nonnumquam mercurius, &aquae stygiae in hunc usum adhibentur. Plumbum vero in cineres redigi solet, quo mineras altius pervadat, & subigat: illud cum alaro, argento ,& cupro facile confunditur, sed ferri, &s anni, quod diversae sint naturae, societatem aspernatur : in iis quippe sulfur , in . plumbo abundat mercurius. Nitrum vero sulfur omne superfluum invadit, quidquid a metalio alienum est convertit in scorias: tum effusa minera in vas cera oblitum, auri, vel argenti regulum in vasis fundo deponit: postremo cupellae, seu cineritii beneficio plumbum ab auro, vot argento secernitur. Vbi vena agrestior est, nec facile domabilis, aliquantulum scobis ferreae nitro adjungunt, quae fusionem accelerat, & reguli descensum
promovet. Non dissimili modo chalcitis quidquid recondebat
307쪽
argenti , depromit: laaec enim liquatur; tum salpetrae paulatim in catillum injicitur, donec chalcitis in scorias, aut vitrum viride facessat: liquata massa effunditur, argenti regulus in imo subsidit: scoriae iterum catillo, seu Crucibulo commissae pruna conjecta funduntur chalcitis pristinam recuperat formam.
Non me latet aliis quoque modis metallorum Venas probari. Sunt qui aliqUantulum venae contus e Cum multo vitro Venero, vel alio fusili liquent: vitrum enim colore metalli delitescentis imbuitur: quod sietas ina viridem exprimat colorem, Vena cu- pro foetatur; si rubro, vel caerUleo colore tingat Ir,ar CCtUm, vel aurum vena continet. Nonnulli miscent i ulfuris partem I. puri tartari et . nitri itidem expurgati g. cum drachma contritae minerar; haec crucibulo imposita ferro candente accendiantiar,
quo quidem incendio minera redigitur in scorias: quidquid in
eas abire reti tali, CUID VOVa iterum mixtura, atqtae eodem prorsus modo inflammatur: scoriae igne fusionis convertuntur in vitrum, quo ef so grantam, seu portiuncula auri, vel arctenti in imo remanet. VNon dissimili arte metallorum separatio instituitur ; sive Demet- plumbo , silve antimonio , de sulfure seu nitro , seu demum aquis stygiis utantur artifices : horUm enim omnium una sero est ratio: unumquodque metallum alterius sibi consimilis societatem a flectat s dissimile , & alienum fugit. Sic mercurius facile cum auro, ae cum ferro vel cupro conjungitur: & pleri- qu sperant se,cx aut vena beneficio hydrargyri aurum, vel
argentum extrahere posset; adeo ut mercurius ciam terra alaro torta Contusus aurum sibi amicum rapiat, idque dimittat, cum per corium, ut moris est, trajicitUr. Sic aurum una cum cia proclislolutum , simul cum eo digestum, quidquid auri in cupromerat, attrahit, & nonnihil incrementi sumit. Quis lynorat aurum in cupetita cum plumbo fusum, atque victo qui solent, trilminatum, gravius inde, & pallidius educi, quod in illo examineriibi ut simile, M amicum rapiat argentum , qUO UUllum fere plumbum carol. Non vos fugit cupellam ex cineribus ossium compingi ; huic De eupe prius VXllccatae plumbum imponitur, cui liquato qUartam vel
circiter auri partem adjungunt : id quoque brevi plumbi calore
308쪽
funditur; augetur ignis, cujus vim plumbum sustinere non valet ; nec tamen in fumum, ut plerique putant, evanescit, sed in lithargyrum extenuatur, poros cupellae subit; quidquid in
auro vel argento alienum erat secum trahit: aurum vero invictum superest: non enim in scorias abire potest, quod nullo sulfure combustibist inquinetur , nec sale superfluo abundet: sed partes habet arctiori vinculo constrictas , quam ut solvi queant , vel in scorias mutari. Plerique artifices vetant cupellam ex ossibus suillis, Sc calcinatis parari; forte quod laxiores relinquant meatus, quos aurum ipsum una cum plumbo subit: neque hinc aurum nisi summo labore, per crebras ablutioneqcolligi potest. Vidi qui mihi affirmaret aurum in sipella ex o csibus galli gallinacei conflata fulminatum , seu examinatum
statim dissilire. Porro non aurum modo , sed etiam argentUm in cineritio, vel cupella expurgari solet; maxime si cum cu- pro commixtum fuerit: nam ubi cum ferro, vel stanno Confunditur, cupellae examini subjici non potest: ferrum quippe cum plumbo non liquatur : stannum vero statim convertitur in scorias, quae crassiores sunt, quam ut cineritium ingrediantur , ac perstepe multum auri, vel argenti depraedantur. QVamobrem necesse est ut haec metallorum secretio, vel antimonii,
vel nitri adminiculo, vel alia industria perficiatur. Verum haec linquamus, quae satis dilucide ab aliis tractata fuere, quaeque magis ad artifices, quam ad Philosopho videntur pertinere. Neque istaeo attigi, vi vos ad rei metalloae studium impellerem; sed ut rerum quae aetate oculos positae sunt, intimas, si fieri
posset, rationes scrutaremur. Nec clam me est haec magis usu,& exercitatione , quam praeceptis edoceri. Non est quidem tanta in his rebus obscuritas, ut ea non penatius acri vir ingenio intelligat, si modo adspexerit: sed nemo res tantas nisi monstratas poterit percipere. Iam illis omissis ad reliqua progrediar , de usu metallorum dicere incipiam. M EN. Hae quidem partes fuerunt tuae, de mamine, separatione, & varia metallorum praeparatione ut diceres , dc eras
jam ipse ingressus artem docimasticam: quare nisi jam deses sus es, Sc si ibi graVes non fimus, refer te ad illam , quae ut puto intellectu est facilis, dc usu necessaria.
309쪽
Si Mn. Me igitur quando ita jubes, ad meum mUnus, pensumque revocabo. AUrum , dc argentum ab aliis, quae imperfecta dicuntur metallis, non uno quidem modo secernuntur: sed nullus mihi videtur, vel utilitate major, vel usu facilior, quam qui nitri, & stibii beneficio perficitur. Antimonium enim ex impuro quodam, & combustibili sulfure, neque
non ex mercurio a metallis non abhorrente componitur. Cum
itaque regulus antimonii cum Cupro, stanno, Vel plumbo aequali pondere liquatur, tum sulfur antimonii cum metalli sui fure, illius item mercurius cum hujus mercurio conjungitUr. Quod si tantum nitri, quantum utrumque trim metallum, tum antimonium ponderat, sensim adjeceris, sulfur omne vi, atque impetu nitri agitatum in scorias convertetur, quibus aucto igne liquatis, atque in aliud vas effiisis, tum regulus, seu pars metalli gravior, & purior, omni sulfure inutili liberata invasis fundo subsidet. Licebit quoque nitrum cum metalliS, shibio contusis pruna accendere, detonatione peracta , scoriae accenso carbone, vel candente ferro iterum funduntur; effusae regulum praebent, qui per cupellam fulminatus, atartam, velar 5ntum in metallis reconditum prodit. Eadem prorsus arte
Cuprum, aut fletannum auro, vel argento admista separantur. Tres Uncias tum Cupri, tum stanni cum una auri libra conflausas supponamus, quae per cupellam non sine magno dispendio extrahi post ant. Itaqtie tres itidem uncias reguli antimonii vina cUm impuriori massa liquare operaepretium fuerit: stibi umquidem stannum cuprum in scorias mutabit: quo vero sti bii regulus ab auro secernatur, tres quoqtie salis petrae uncias non sublab, sed sensim, cum pulcre metallti fluent, in catillum Conjiciam; tum nitrum & regulum anti momi, Ss cUprum , Ac stannum in scorias mutat, quae tamen nonnihil auri depraedantur. Quare illas iterum catillo imponam, ferro candente incens e regulum auri, vel argenti non expertem dimittent ; id- qae toties iteratum oportet, quousque scoriae fusionesti respuant. niam vero haec tum Chymicorum, cum Doci mastarum, aurificum mysteria praeterire satius fuisset , quam incoepta desererc: dicam itidem quibus artificiis aurum a b ar gento, atque ab aliis minoris notae metallis separetiar.
De sparet tione meta lorum per
310쪽
Pervulgata est , re omnibus nota quartatio. Tres argenti partes cum Vna impUrioris auri parte aquae forti infunduntur: argentum ab aqUa exsolvitur; aurum vero non solutum instar calcis ad fundum delabitur , atque in metallum calx illa fusione reducitur: aqua fortis, vel distillatione abstrahitur, vel in vas aqua communi plenum offunditur: cuprece subsiciuntur laminae , quibus argenti calx adhaerescit. Haec quidem es h trita auriscum via; sed magnos si impius, longum etiam temptas postulat. Nam prius argentum funditur , in frigidam effusum comminuitur in granula : numquain integrum ex aqua forti cducitur ; nec facile in metallum reduci potesst: si quidem calx argenti aquis stygiis vexata fit fragilis , aegre funditur, nisi earn cum lixivio tartari excoquas, vel crucibulo aliquantulum salis tartari praemiseris, quod ubi fluere incoepe rit, tum paulatim argenti calcem, ut pristinam metalli formam recipiat, injicies. Quod si major sit auri , quam argenti po tio, in aqua regia dis luitur: sic enim vocant aquam fortem, cui sal ammoniacti in ad Jangitur, si seqUt auriam , non item argentum exsolvit: sal tartari, vel aqua salsa aurum praecipitat. Dissicile dictu est: quae causa sit, cur aqua fortis argentum,
solvat: cur oleum , seu liquor tartari si paulatim instilletur, tantum excitet fervorem, atque ipsum aut tarn praecipitet. An forte spiritus stilium ex quibus aquae stygiae conficiuntur, ex
atomis tamquam ex spiculis constant, quae metallorum subeunt meatus, ac Vincula qUibus partes erant colligatae, resolvunt. Iam vero salis ammoniaci corpuscula ita sunt conformata, Vt a Uri, non argenti poros ingrediantur. Sed de iis jam alio loco copiose disputatum est, cum de principiis rerum na-tUralitam ageremtis: nec repeto, quae tum fusiori stylo sumus prosecuti de calce auri per liquorem tartari praecipitata, quae aqua calente identidem abluta , tum exsiccata fragorem edit tonitrui simillimum. Illud quoque observatione dignum est aurum in eadem laminae ferreae parte saepius fulminatum, illam tinctura aurea imbuere; adeo ut acus ex illa chalybis portiuncula conflata, auri omnia subeat examina. Sed cautio est ne liquor tartari uberior, vel parcior in auri fulmin*ntis praepara-