장음표시 사용
121쪽
se debere negetur g. a s. sequitur , ut non mῖ-nus adesse debeat in conclusione, quam fuit in prae- .
. Ex-N. Ex: gri Qui mundum contemnit , injurias
Qui Christum sequitur, mundum eontemst. Ergo qui Christum sequitur , in aeternum injurias patitur.
- . 267. Pars debilior praemissarum dicitur praemissa particularis & negativa. .a68. Conclusio sequi debet partem debiliorem ,
i. e. si una praemissa fuerit vel particularis, vel negativa : tunc conclusio quoque debet esse particularis, vel negati a. Demonstri Ponamus enim , conclusionessi esse unuVersalem , quum una praemissa fuerit particularis , tune plus erit in conclusione , quam est in pra missis . Propositio enim universalis plus 1 per continet , quam promsitio particularis . Cum vero
non debeat esse phis in conclusione , quam suit in praemissis . 266. , Derspicuum est , conclusionem non debere esse unIversalem, sed uerticularem , cum una praemissarum fuerit particularis . Praemissa partutularis dicitur pars debilior praemissarum β. 267. I . Ergo conclusio sequi debet partem suam debiliorent . Porro ponamus , conclusionem esse affirmativam , si una praemissarum fuerit negativa , tunc ejusmodi argumentandi ratio erit contra Dictum de NuIlo . vi estim tacti de Nullo negandum est de quibusdam , quod de omni negatur et r. . Requirit itaque Dictum de Nullo i. Moyositionem , quad , negatur de Α , quae .est maior propositio , A'deoque negativa ; a. requirit propositionem , qua o stenditur , seu afirmatur , C contineri seu comprohendi sirb Α, quae est minor propositio , adeoque as firm tiva , 3. postulat propositionem , qua negatur C de Λ, quae . est conclusio , adeoque -ativa . ut adeo
122쪽
E T s Y L L o a i s M o' ita videas , conclusionem debere esse netativam os una praemissarum fuerit negativa, atque ita, comis
elusionem sequi semper partem debiliorem, hinc in Not . Hae sunt re lae generallores syllogismorum, quae omnibus syllogismis cujuscum me figurae sene communes . Nunc ad specialiores easque primae fiaturae regulas e plicandas & demonstrandas acceda- 16ο In primi figura major propositio semper debet estb universalis
Demonstr. Vi dicti de omni ita semper argumentandum . Quodcumque Valet de omni ., valet quoia due de singulis , adeoque a genere ad speciem decerminatam concludere debemus . am. . si v ro major propositio non est universalis, tunc non a genere ad speciem , sive , a pri sitione subati a ternante ad subalternatam concludimus . Adeoque eiusmodi syllogismus non quadrat ad Dictum de , 'IbοI. Ponamus, majorem propositionem esse particularem, tunc Conclusio quoque debet esse partis stillaris uuia conclusio sequi debeat partem suam cita
biliorem I. 298. . Iam vero , si conclusio et
particularis , minor quoque propositio deberet Me particularis, conclusio enim & minor propositio habent idem subjectum. Eodem itaque modo, quo su legum in conclusione cum suo praedicato conneci tur debet quoque in minori propositione connecti ;alias significatus , & sensus terminorum immutar tur . adeoque quatuor inde exsurgerent termini quod est contra β. 243. 'Sic haberes puras particulares Cum vero ex puris particularibus nihil 1equ tur β. α 64. minor propositio, si major iumtit particuIaris , non potest esse particularis , fra debet universalis esse . Ergo si major propositio taprima figura esset particularis , tunc minor propo
123쪽
sitio deberet esse particularis & universetis simul Particesaris deberet esse , quia subjectum in minori propositione eodem modo cum pra dicato connecti debet, quo subjectum in conclusione cum suo praedicato conjungitur . Unixersalis deberet esse , quia ex puris particularibus nihil sequitur . Cum vero impossibile & absurdum sit , aliquam proposi . tionem simul esse universalam & particularem; absonum quoque est, propositionem majorem esse particularem.
Exempl. Ex. gr. Non valet consequentia , si ita Uumentaris: Quoddam ens est corpus. omnis spiritus est eos. omnis spiritus est eos. Ergo quidam spiritus est corpus. g. 27o. Propositio 'minor in prima figura non dωtet esse negativa, sed assirmativa. 'Demonstr. Dicium enim de nullo requirit , ut, quod negatur de genere A in propositione majori, idem negetur de specie C in conclusione et r. x Cum vero in conclusione non poliis de specie Cnegare id , quod in majori propositione de genem A negasti , nisi ostenderis , a firmative io minori propositione speciem C contineri seu comprehendi sub genere A: manifestum est, minorem propositionem . vi dicti de nullo, debere esse assirm
me I, Hinc non valet coosequentia, si ita adigumentari velis:
Ouicquid sui sibi conscium est, illud existit
Atque hic mundus non est sui sibi ciniscius, Ergo hic mundus non existit. I. arx. Cum conclusio io prima figura universaliter assirmat, tum utraque praemissarum universaliter assirmans esse debet. Demonstr . Fac enim , conclusionem esse ungre s liter assirmantem , nec utramque praemissarum
124쪽
.ese universaliter assi ante tunc aut ma r props' stio non erit universaliter arumans, aut minor 3 aut utraque si intit . Si maior re opositio non est universaliter assimans , debet esse particulariter virmans . Cum vero demonstratum sit, .majorem propositionem
non posse esse partieularem β. 169. relinquitur id, Di debeat esse universalis Minor propositio quoque non potest esse particularis . Si enim haec fuerit particularis ; tunc conclusio quoque debet esse particularis , quia sequitur partem debiliorem 26 8 . quod
est contra hynothesin . Neque utraque praemissiarum potest simul esse particularis, qvia sic conclutio deberet quoque esse particularis , quod rursus est .contra hypothesin ut Taceam, ex puris particularibus nihil sequi . x64. - Relinquitur itaque id , ut , si conclusio fuerit universalis , praemisiarum utraque debeat esse universalis q. et r. Quoties in xprima fg a conclusio fuerit universaliter negans , major propositio . debet .esse unia versaliter negans , minor vero universaliter assimans . Demon'. Cum maior propositio in prima figura non possit .esse particularis r69. ; debet esse uai- versalis . Si vero major propositio debet esse universalis 'tunc Nit aut assimans, aut Megans. Fac, esse ea em a nantem, tunc, quia minor propositio in prima fgura quoque esse debet assimans et o in , conclusio non potest esse negativa: sed erit assicinans; quod vero cum hypothesi pugnat . Ergo si conclusio erit uoiversiliter negans 4 major quoque debet esse universaliter negans. Sches. Quod autem pro sitio debeat esse universaliter assirmans , cum confusio fuerit universaliter negans i ta probamus . Minorem debere esse in prima figura a firmantem , probavimus g. et ei. in . Si itaque est assirmaus . tunc aut universaliter' assi at , aut particulariter. Fac, minorem in opositionem particulariter assirmare, tunc conclusio quoque debet esse particularis , quia conclusio & minor propositio unummum. LV. H idem-
125쪽
114 DE RATIOCINATIONE Idemque subjectum: habent, quod eodem modo In mp. nori .propositiones combinari debet cum filo praedicato , quo connexum est in conclusione cum praedicato. Cum vero cones usionem' hic assumamus universaliter negantem, non' potest esse particularis , adeoque mi- nost propositio , si conclusio suerit universaliter negans, debet esse universaliter affirmans. g. 1 3.' Cum in prima figura conclusionem particularem eamque assirmantem sabueris, tunc major positio debet esse universalis & quidem - assimans minor vero assi et .particulariter. Demonstr. In prima figura minor propositio, & conclusio uno eodemque subjecto gaudent adeoque minor propositio & conclusio ear em habent. .quantita tem alias diversimode idem subjQum, sive idem te minus acciperetur . Ex qua diversa acceptione quum oriantur quatuor termini, quod est contra . et s. ; intelligitur , in prima figura debere esse minorem propositionem particularem , cum fuerit conclusio particulariS. Schol. Porro cum minor semper debeat esse in prIma figura assimans . 17o.3; consequens est, ut, si conclusio est particulariter affirmans , minor quoquct particulariter assimans esse debeat. Atque in hoc casu major debet esse universalis. Fac enim, esse eam particularem; tunc habebis puras particulares, ex quibus nihil sequitur . 164'. . Fac porro esse eam n gativam , tunc conclusio quoque erit negativa , quia conclusio sequitur partem debiliorem . 268. , quod est contra hypothesin . Ereo cum concluso est particulariter assirmans , , tunc major propositio debet esse universalis assirmans.
g. 274. Quoties in prima' figura conclusio fuerit particularis , & quidem negativa , toties major positio debet esse negativa , , & quidem universaliter, & minor propositio debet esse particulariter af
Demonstri Si co Iusio negat, una ex praemissis quoque Diuiti eo by Cooste
126쪽
debet e negans ε 3 in . Cum vero in prima figura minor propositio debeat esse assi ans. 1 q. γ', perspicuum est ; -si conelusio est iactativa , 3orem propositionem tabere esse negativam . . Po ro si conclusio est pateticulariter negans , tum minor quoque propositio 'debet esse particularis ia quia mitior oc Gneludo idem habent suinctum ; adeoque etiam eamdem habere debent vantitatem . Si vero minor est. particularis'; debet esse parriculariter assirmans . et o: Emos si conclusio. est pasticularitet . ne gans ; minor debet esse partieularitetr assimans. Et quia major debet negativa per drami stri,) , ex puris autem particularibus nihil sequitur s- relinquitpr ut maior propositio ; si conclusio fuerie. particularis negans; sit univei aliter negativa . q. 27s. I rgimus nunc' ad 'regulas secundae figurae. . In secunda figura major propositis semper debet effeti, erosis. Ratio hujus regulae eadem est, quam .dedimus f. 169: ubi demiratravimus , propositionem majorent in prima figura semper debere esse. univer
. Exempl. Ex. gri fion sequkur , si in secunda figura ita argumentatus fueri:
si aedam substantiis saepiritus. '
Nullam corpus est spiritus . Ergo quodiam corpus non es substaretia. 1 In secutida, fimia conclusio sem'r debet
Dentonser. Cum semper in semiab figura altisa praemissarum deprehendatur isse negativa , conclusio autem sequi debeat partem suam debiliorem .io . , eonsequens ea I ut conclusio qaoque tu secunda j figura debeat. esse negativa. . Propositio enim negativa r sertur ad partem debiliorem praemissarum . . 'β. 2 7. tertia denique. figura minor semper est
Noto Rationem heius regulae jam dedimus β..et od, H 1 ubi
127쪽
DE R ATIOCIN AT OMEubi. demonstravim , in prima figura minstrem sopi sitionem debere esse' assirmativam.
1 I In tertia figura conclusio semper sie parti
Demonstr. Cum in tertia. figura unam praemissarum semper deprchendamus particularem , particularis autem propositio reseratur ad pastem debiliorem praeis missarum s . 16 . , & co elusio imitari debeat partem suam debiliorem g. 168. . sequitur. ut conclusio in tertia figura de t smpes esse particularis. I. 1 o. Hactenus. de figuris syllogii morum regulisquo singularum figurarum. uia vero deprehendimus, pr post ἱones in qualibet figura secundum quanti talem di qualitatem Alia aliave ratione disse0ni , simulque competimus , novas hinc oriri syllosimorum 1pecies :novas has syllogismorum' species ex diversae trium propositionum 'dispositioite oriundas , . pducis tars pli
β. 2Io. Novae autem hae. syllogismorum species , sub certa figura tamquam sub genere' comprehensae , dicuntus modi Ollogismorem ; ut adeo modum deis niamus per dispositionem .crium propositignum secundum has quatuor differentias, A, E, I, O. Schol. Hae quatuor vocales, quae diversitatem propositionum ratione quantitatis di qualitatis indicant , possunt in tribus propositionibus multiplici ratione tranῬni , quod ostendit Lobnitius de arte combina, tor. strobi. Ii n. is: p. at Sexaginta quatustr harum vocalium in tribus positionibus transpositioiles esse stibiles , commonstrant Eansibius item Crisa in p. 372. Tot itaque. etiam modi sunt possibiles ,
ex quibus aliqui taluus' sunt, qui regulis syllogisticis conformes sunt , & qui adeo iii syllogisinis legitimi stadhiberi possunt . Modi itaque i itimi , &. qui concludunt , ab illegitimis Histinguuntur per reguus , in
anteeedentibus βρ. demonstrataS,SGI. Aristotelici eocabulis quibusdam dilos modos prelsertant , in quibus vocales auantitatem di qua
128쪽
E 'T SYLLOGIs ΜΟ. . I 27. litatem pro sitionum signinant, litterae. autem consonae ideo lunt adjectae , ut memoriae consuleretur . inserviunt praeterea hae voces nobis in eo, ut statim
possimus intelligere , quot modis praemissae ratione quantitatis & qualitatis variari possint.18t. Scsolasticorum nomina, Uibus modos &varias species syllogismorum expaesierunt , sequent, bus versiculis comprehenduntur: .
m At IS,' EsApo; fr Es Io. Sineulorum mogorum exempla subiungemus, ne quid tibi obscurum inaneat;
129쪽
xi v DE RAT ioci DA Tioxχiit Ergo Nialia anima humana habet. figuram d IC Omnis virtute praeditus es felix, . .r i virtute praeditus , t Eet, su. homo est felix.
1 E Nullus impius salvatur,r i s u. horio est pius , . 'Ο Ergo su. -- non salvatur. γ.' SECUNDAE FIGUR .
e E s Nulla virtus animi tranquillitatem turbat, A r, omnis inmidia animi tranquillitatem turbat
E Ergo Nulla imidia est virtus. e Am omnis philosiopbus exi entiam Dei credit ;E s . Nullus Atheus existentiam Dei credis , tr Es Ergo nullus Atheus est philosophus. E A Nusius philUopbus impugnat existentiam Deit i . s. homo i pugnat exirintiam Dei,n o Ergo s. homo non es pbilosophus.b At omnis philosophus providentiam Dei concedit,9 c sit. homo providentiam Dei ou concedit,
A r omnis /pius salvat r, A O ... Omnis pius es homo . . , . r , t I Ergo homo salvatur. 1 El N. vitium Mimi tranquillit tem pronu 'PetilΑ p Omne mitium iness bomini ton ' Ergo auoddam, uod ines homini, animi tran- quiuitatem non pro mei. d i' piadam Titium csrpus nostrum destruis, Α m ome. vitium. tranquin talem turbat, I s Ergo quod am, quo i,nquillisatem an i tur a, dinuit corpus nostrum . . ' rd At Dm iis effectus es an litus, vel aversatio, , I s esuidam effectus es m se malaS. . . 'PErgo
130쪽
I Ergo quoddam, quo in se malum es, es appe-
' litus, vel aversatio.. hoc suidam , affectus non es boniM.
f E e Nullum mitium 1elicitatem 'nostram promovet, Is ' suoddam vitium est dulce, . on Ergo quoddam dulce non momovet felicitatem
t. Non opus est, ut mod e,quartae .figurae speciatim percenseamus. Rarius enim . occurrunt .syllogismi quartae figurae , nBue modi , aut 'a quibusdam hic commemorantur videntur multum nobis adierre
utilitatis: memoriae licet eosdem impresserimus . Ceterum , ut submonuimus jam modi recensiti ideo sunt nobis familiares .aeddendi , ut, quomodo a legitimis illegitimi syllogismi distingui debeant , facilius perspiciamus . Si icilicet vocales adfuerint . , quae nulli modorum recensitorum nGondeant, tum , syllogismum non .quadrare .adradum, . colligimus. q. 283. . Ex his nunc vides. prisaam figaram omni . . bus conclusionibus , cqiustumque sint qualitatis 'aut . quantitatis , inferendis suiscere . . . . De Ur. Cum conclusio . sit propositio illa syllogi sibi, quae ex combinatione termino iam, . in pra,
missis .hilogismi diversorum , formatur 'ixi.
omnis Iutem prppositio sit vel ubivertati tor. ηffirmans, vel universiliter negans vel particulariter formans , vel particulariter negans u. Σὴ8. ; coosequens est, .ut concluM quoque sit vel universaliter affirmans. , vel unive salire negans, vel particulari r, assimans , vel particulariter nesns In quacumque itaque figurae conclusiones universsiter ammadtes & universa liter negantes, item particulariter assi antes & particulariter negantes inserri poseunt i, illa figyra conclusionibus cujusque quantitatis di qualita is inserendis susscit . Atqui ire Irima ,sgura inisuntur conclusiones universaliter assirmativae, id quod modus bar-