장음표시 사용
311쪽
m Capitolinis inireti sedibus ignes,
o species ex aere oetus, generosaque Nattae, Concidit, elapsaeque oestisto numine a leges; Et dioiam simulacra peremit fulminis ardor. Nie siluestris erat, Romani nominis altriae, Martia, a quae paroos Maυortis semine setos
Uberibus graoidis Alali rore rigabat rQuae tum cum praeris flammato fulminis iam Concidit, atque aMulsa pedum orati a liqtiit.
colonis, qui e Lydia proseeli, Aly regnat te , domicilium in Etruria ,ibi
Sie legendum ; non, ut vulgo ,
generaeaque Iallae. Neque me nimuel Adr. Turnebus, qui lectionem itane tutans, ste eam interpretatur, ametem Nattae estietam, ei simula istam, non veram. Nam primum non
loquuntur il a Latini. Deii e sali, hoe a Cieerone dictum est , quum dixit
ex aere. Dieiliae aulem gener a. quia Pinarii Miliae erant notitis: anaiti via igitu tisicison. LAMB. Generatisque I ulliae, i. e. Desia in meis moriam Nutiae. Pearcius: a Me poeticelo vitis Motait C. io, coneidit Naitae species v eius ei generata ex aere, Messet generata idem qtioa conseia et formata. De Leg. I, 9. a Ei ita suspicandum est, semper fore, qui durissimam hane librariorum scripturam acutissimorum criti eorum, Mureii aetani bini, emendationi auteponi malin . B T l. a) Guliel m. coni. aertimine. Da via. e limine. Bollinger. Deliario ea
que nutriisse sertur. Manilius IV, 26 Aia Lua proiectos tritica Martia fratres. Li ius lib. X, eap. 27r ni Micior militia raptis, integer et intaritis. natio Domitiis est quod ea secaaἰt Naei; mera. Auctor de Orig. gentis romanae . quem Aurelium Victo-Tem vocant, eap. 26 Inde rides et iaptim pi Ma line riaeue esse. Idem tradunt Plutarchua in Romulo
pag. 39, et Servius ad Aen. Is, 355. IX . 556. Iul. Ob,equens de Prodig. p. 422: Relialtim ... GPam Remi .lRomtili flamine letum. Adi sis et Dionem lib. XXXVII, p. 33, et Cieem
nem, Caii l. cap. 8. D v. - Πos Ciceronis versus forsitan ante oculos
habebat Virgilius, Aeneid. VIII, 630. De lupa Romulo et nemo ubera prae benie , adi te presidaerit De I rosses , Lotios stir rnolle, tona. IlI, leti. 4. IVitia rimis mst. de Pisael, tum III, 2, 34 nos monet lupam antiquam
esse, ambo vero pueros recentius ad-
pag. 47ὶ i, iam lupam agnoseant ea-dem de qua loquitur Tullius. Caro ἀltis Fea ad Witi Lel m. ait et lupam et pueros, fulmine ineensos, s; misi mi na periisse 1 adhibet ad rem eon pro handam, hune ipsum de Diviti. I eum, et alterum in Catil. III. e. 8a Iustase meministis. Lupa quae nune in Capitolio exstat eamdem esse ait de qua memorat Dion. Mali earn. Atili a. Hom. l, p. 65, et quae est a priori se eernenda. d. v. L.
312쪽
rim quis non artis scr*la ac monumenta Molulans,
Gera tristi as chartis promebat EIruseis pomnes eisili generosa ab stir e pro etiam Vitare ingentem cladem , pestemque monetant emi legum exitiam constanti Moce ferebant, Templa deumque adeo fiammis , Vrbemque t tabebant Eripere, et stragem horrilitem , caedemque vereri.
Atque haec fixa graoi fato ac fundata teneri,
Ni post, eleelsum ad columen formata decore , Sancta Bois species claros spectarei in ortus. Tum fore, ut occultos populus, sancitisque seniatus Cernere conatus posset , si solis ad ortum Conorem, inde patriam sedes , poptilique Dideres. Hare tardata diu mecies, mulitimque moratia , Constiti re trandem celsa est in sede Mentia. a
Atque tina fixi ae signati temporis horaupiter excessa ela bat sceptra a columna ;Et elades patriae, έfamma ferroque Parata . meum Allobrogum patribus, populoque patebat.
Rite igitur oeteres , quorum monumenta tenetis, Qui populos urbesque modo 5 ac Ariste regebant; s) S;e eod. pall. teste Davisio.
20, et Dion XXXVII, 34, e M. Tor qualo et Cotta, duobus annis ante Ciceromis eonsulatum, in epiam fuisseeolumnam e marmcire albo, in qua imponeretur Iovis signum eoru eum ad orientem , ad loea tibi populus e senatus eonvenire soleban . Sed quum columna Cicerone consule tantummodo perseeta fuisse , via imp situm est Iovis signum, quum Catilinae eon. Iuratio detoela est. Eadem memorat Noster in oratione quam habuit ante
tilinae discessum. I. V. L. 3 Curator scem . I. e. eo spi-e;enda exhibebat; dielione magis pce lea: pro quo vulgare hoe era r si iagnum eum Iovis seeptro in Exeelso collocatum eonspiciebatur. IIOTT.
Ingema. Vulg. Al elades patriae. Cf. Cie. Calil. III, 8. - Necessariam emendationem meam faciunt, ait Ilo ling., illa verba: tina faei et imgnoti temporis hora. Nam hoe dieii Cieeror una eademque hora ea Iovis alatuam fuisse positam et coniurationem Catilinae deleelam suisse. Quod firmani eἰti,dem vetha in Cal. III . e. 3, et infra II. e. 3 e vi eodem rem pora signiam Ioris eotio lia. Maeoni alio indieahatur. Quis autem Ignorat ut elegantem apud Craeeris usum partieulae καὶ, sie apud Latinos et , isque, et que eo putatiui, in temporis mentione, in primis ad signifieandam eeleritalem' Vid. Virgil. Aeneid. llI, 8. Adsentientem habeo N,er. Iloo. 5) Modo. I. e. sap enlIa r salutari legum celerarumque rerum ad rei.
313쪽
nile etiam oestri, qtiorum pietasque Mesque
Praestitit, ne longe Dicit sapientia cunctos , Prn Otie coluere Migenti numine disos. a Haec tideo penitus cura Didere sngvici ,
ia qui studiis laeti tentiere decoris, Inque Academia limbrifera , nitidoque Lyceo a Fuderunt claras fecundi pectorie artes. E quibus ere tum primo iam a Wore iuuentae, 3 εTe patria in media Artiatum mole loenrit. 4Tti tamen anai ferias curias requiete relaxas ,
Quod s patriae ooeis studiis nobisque ε sacrasti.
XIII. Tu igitur animum poteris inducere contra ea, quae a me disputantur de divinatione, dicere, qui et gesseris ea, quae gesSisti, et ea, quae Pro nuntiavi , accuratissime scripseris Quid Z quaeris. 7 Carneades, cur hae G ita si ant, aut qua arte perspici 'publicae admἰnistrationem perlinentium, temperametilo. IJ T. 3J l. e. divos. minἰme otiosos ilialos, aut inertes, sed rebus humanis intentos. In primis hie respici putem ad ,igna quibus hominibus res suturas,ignificent. ID. a) Meisdemia um i era. Erat lo .eus arboribus consitus, unde Horatiussii Sion, Aeaue . Ep. II, 2, 45. ID. - ii quo Lo eo. Lyceum erat gymnasium, seu locus destinatus exemetialἱonibus palaestricis, in quo etiam Aristoteles disputare solebat. Epi. iheloti autem nitidum ad eos ipsos labores gum leos reserendum videtur, quoniam luctatores oleo corpus unisgebant, eui rei proprium est verbum nitere. Ita oviditis, Fasi. V, 667, de Mercurio i Laere brae pti su , nitidia quoque uete Palaestria; Quo di ineu leo linxti a DPente loqui. Adde IIeri,id. XV i. 449. ID. 3 E Graeeia Romam rediit anno
I. e. ni fallor, te voea it ad res gerendas. et amplissimam tibi dedit materiam in qua vires tuae exerceri, ei virtus tua speeiar; posset. Aliud cogitatis Ernesiit propter virtutum tuarum multitudinem ei magni ludi
requietem. - Bene Ernest. intelligit Potitiae υ is st-ιis pro linmiae erelo aeneiae lininae a diis. Mae saepe laude, nee immerito gloriatur Cieero. Igitur pruriae est adiectivum. Ad quod assumi potest otium ex verbo re quiete. ID.
6) Il. e. Musis. Est enim Vrania quae loquitur. 7 Ηoli ingerus eum Lambitio Quid
314쪽
possint 2 Nescire ine sateor; exenire nutΡm, te ipsum dico videre. Casu, inquis. Itane vero 7 quidquam Pol est casu osse factum, quod omnes habet in se num ros veritatis 3 Quatuor tali iacti casu Venereum olliciunt. Num etiam centum Venereos, si cCCC tulos ieceris, casu futuros putas 3 Adspersa temere pigmenta in talnila, oris lineamenta eiungere possunt;
num ollam Veneris Coae 4 pulchcitudinem eisngi posse adspersione fortuita putas 2 Sus rostro si humi A literam impresserit, num propterea suspicari Poteris, Andromacham Ennii ab ea posse describi 2 Fingebat Carneades , , in Chiorum lapicidinis saxo dinfisso caput exstitisse Panisci. Credo, aliquam non dissimilem figuram, sed certe non talem, ut eam suctam a Scopa diceres. Sic enim profecto se res habet, Ut numquam persecte Veritatem Casus imitetur. XIV. At nonnumquam ea, quae praedicta sunt, minus eveniunt. Quae tandem id ars non habet Τoarum dico arti ura, quae Coniectura continentiar, et stitit opinabiles. An medicina ars non putanda est 3 quam tamen multa saliunt. Quid 2 gubernatores nonne falluntur 3 an Achivorram exercitus, et tot navium rectores non ita profecti sunt ab Ilio,
VI projectione Meti piscitim lasciolam
timerentur, ut ait Pacuvius, nec luendi capere posset satias. 6 De Iaelia venoreo vide Ioan. Neuratum de ludis Graee. pagg γ , 26, aut Dan. Sotiterii Palameden lib. I, eapp 26, 27. D v. 2 Beele sie Dauis. Em. e NM.
Vulgo olim eema. 3) Venus Coa, quae et Aria/y meri , seu stirgens a mari, dicitur, ab Apelle Coo ptela; ἐn quam exstant diversa graeeorum poetarum in Anthologia epigrammata, expressa etiam ab Ausonio. II t T. ) Fingelis. I. e. pro Nero naris xcibat . quamvis salsum et Esictum. cs II. 21. ln.
315쪽
Interea Prope iam occidente sole inhorrescit mare, Tenebrae condulicantur, noctisque et nimbum occaecat nigror.
Num igitur tot clarissimorum ducum regumque naufragium sustulit artem gubernandi 2 aut num imperatorum scientia nihil est, quia summus imperator nuper fugit, amisso exercitu 2 aut num propterea nulla est rei publicae gerendae ratio atque prudentia, quia multa Cn. Pompeium, quaedam M. Culonem, nonnulla etiam te ipsum sesellerunt 2 Similis est haruspicum responsio, omnisque opinabilis divinatio. Coniectura enim nititur, ultra quam progredi non potest. Ea fallit fortasse nonnunquam; sed tamen adve citatem saepissime dirigit. Est enim ab omni aeternitate repetita ; in qua quum paene innumerabilite e ares eodem modo evenirent iisdem signis antegressis,
ars est essecta , eadem Saepe animadvertendo ac notando.
XV. Auspicia vero vestra quam constant 7 quae quidem nun a Romanis auguribus ignorantur bona
hoc tua venia dixerim , a Cilicibus, Pamphyliis, Pisidis , Lyciis tenentur. Nam quid ego hospitem no
strum, clarissimum atque optimum virum, Deiotarum regem, commemorem ' qui nihil umquam nisi auspicato gerit: qui, quum ex itinere quodam proposito et constituto revertisset, aquilae admonitus volatu: conclave illud, ubi erat mansurus, si ire perrexisset, proxima nocte Corruit. Itaque, ut ex ipso audiebam,
a) - omin aeterniliare, i. e. tem pore immenso, ut sup. 7. Da v. 3) Sie Daviti e Mas. Vulgo innuis me titis. I. e. quam sunt certa, alqueraeo sallentiar Auspieia vero Mostra quum dieit, non romana intellἱgit, quae ineerta esse , propter augurum romanorum imperitiam, ipse siletur,aed reapieit ad auguratum fratris, qui Mil. in P. Crassi locum a Cn. Pompeio et Q. Hortensio lati augur non
316쪽
pcrsaepe revertit ex itinere, quum iam progressus esset multorum dierum viam. Cuius quidem hoc praeclarissimum est, quod, posteaquam a Caesare tetrarchia et regno pecuniaque multatus est, negat Setamen eorum auspiciorum, quae sibi ad Pompeium proficiscenti secunda evenerint, poenitere. SenatuSenim auctoritatem, et populi Romani libertatem, atque imperii dignitatem suis armis esse defensam; sibique eas aves, quibus auctoribus ossicium et fidem secutus esset, bene Consuluisse. Antiquiorem enim
sibi fuisse possessionibus suis gloriam. Ille mihi videtur igitur vere augurari. 4 Nam nostri quidem magistratus auspiciis utuntur coactis necesse enim est,
ossa obiecta, si cadere frustum ex pulli ore, quum pascitur. Quod autem scriptum habetis, tripudi iam fieri, si si ex ea quid in solum P ceciderit; h OG quoque , quod dixi, coactum, tripudium solis limum dicitis. 8 Itaque multa auguria, multa auspicia , quod
hus palet, ti; hili esse, quod habeni E
Ita reele Dauis. Fen. pro vulg. terra hiae regno. Caesar enim Deiotaro et Trogmorum tetraret,iam et Armeniae regnum ademerat. Vid. lib. II, e. 37.
2 Glo iam. Veram se. viri proihonestique laudem. IIOH. 3 Augurἱis ita uti, quemadmo dum sas est, atque oportet. ID. 4 Auspieia eoacta sunt, quum, qui illis utuntur, ea arte regunt, ut talia eveniatil, qualia ipsi optant. Totum hune loeum plane illu1leantea . quae leguntue inses II, 35. In.
qua adspersa, marinque glomerata.
Eam pullis in auspieita polissimum
datam , quia ea ea noeesse erat, aliis
quid deridere, Dod tripudium feeret, aeribit Festus in v. mla. ID. 6 Iia legendum esse vidit Mneis alius. Vulgo me trimatam feri. Davia. a Nas. Reg. et Cantabr. Bine triminum fieri. - Quid sit triminum, pluribus ip,e Cieero docet infra II, 34.
Beeto sie Manui. Lamh. idemisque in ras. Eliensi reperium reeepeis runt Davis. Ern. IIolling. Vulgo solidum. 8) Solistimi veriverbium a solo, quod terram significat, est dedueenisdum. Vide Nostrum infra lib. II, cap. 3. D v.
317쪽
DE DIViri TlONE Cato ille sapiens queritur, negligentia collegii amissa plane set deserta sunt. XVI. Nihil sere quondam maioris rei, nisi auspicato, ne privatim quidum , gerebatur: quod etiam
nomen tantum tenerii. Num ut nunc extis quamquam id ipsum aliquanto minus , qNam olim ; sic tum n vibus magnae res impetriri Solebant. Itaque, sinistradum non exquirimus, in dira et in vitiosa incurri
Iega, L. Iimius, Classes maximas Perdiderunt, qHuin vitio navigassent. Quod eodem modo evenit Agamemnoni : qui, quum Achivi coepissent
Inter se strePero , vertreque artem obterere exlivicum pSoloene imperat secundo rumore , ad ersaque a i.
Sed quid vetera Τ M. Crasso quid acciderit, A vide
mus, dirarum obnuntiatione neglecta. In quo Appius, collega tuus, bonus augur, ut ex te audire soleo. Don satis scienter virum bonum et Civem egregium censor C. Ateium notavit, quod ementi talia auspicia subscripserit. β Esto: suerit hoc censoris, si iudica -
Aug. et Ausp. lib. IlI, cap. 33. D v. - videntur autem esse posteriorilem re adhibili nuptἰarum nuspices, ad consignandam dotem. Vid. Suet. Claud. 26. Iloo. 2 Beele Ernestitisi dum non alia tendimus ad sinistra auspieia', ineidi. mus in mala dira. Itaque sinistria auaspicis h. l. sunt mala s. adversar alio sensu ae infra II, 3s t Notia sint, et identis, Graiis et Barbaris dextra meliora. Π-r. 3) P. Clistiditis. Is nempo folio Punico Primo , qutim Oseeri liheristi pulli
lent. De Nai. Deor. II, 3. In. Crassus, ut nolum , a Parth; est interseelus. et eopiae miserabili ela/e deletae. D v. s) Davis. e eoqd. Paris. Beg Ner
318쪽
hnt ementitum. At illud minime nriguris, quod nil- scripsit, ob eam causam populum Romanum calami intem maximam cepisse. Si enim ea causa calamitatis suit, non in eo est culpa, qui obnuntiavit, sed in eo, qui non paruit. Veram enim fuissμ obnuntiationem, ut ait idem a Ugur et Consor . exitus approbavit: quae si salsa suisset, nullam afferre potuisset
causam calamitatis. Etenim dirae, sicut e tera auspicia, ut omina, Ut signa, non causas niserunt. Cur
quid eveniat, sed nuntiant ventura, nisi provideris. Non igitur obnuntiatio Ateii causam finxit Calamitatis, sed signo obiecto monuit Crassum , quid eventurum 8Set, nisi cavisset. Ita aut illa obnuntiatio nihil valuit; aut si, ut Appius iudicat, valuit, id valuit, ut Peccatum haereret non in eo, qui monuerit, Sed in eo, qui non obtemperarit. XVII. Quid 2 lituus iste vester, quod clarissim Umest insigne auguratus, unde vobis est traditus7 Ne in peoo Romulus regiones direxit. 4 tum, quum Urbem
condidit. Qui quidem Romuli lituus, , quum sitiis esset in curia Saliorum, . quae est in Palatio, eaque
ton. xaseriberes. Quod si verum est, legendum, quiana e. a. suti tuerer Censor. .. miseripserit. Intelligendum lioe est de nota censoria , quo perli-nel etiam vorbum sisseripseris. Nam censores, si quem notabant, eius releausam in tabulis censoriis nomini subscribere solebant. HoTT.
Ila releripsit Eraestius e Ms. Cueis. et edd. pol. Vulgo mensura. 2 Iraereat. Davisius maluii hne reret, atque sie edidi i Ernestius. Ego neque alterum damnare ausim. Nam Cicero de suo, suaeque aetatis hominum iudieio loquens , Dii sane potuit tempore praesenti. IIove. - Vtitate civί πως ace;piendum est, unde hiae. reat. Coti; teli Davisius haereret, quod Ernes . sestinatilius arripuit. BATu. 3) I. e. determinavit. ΗDTT.
sextim gaestitim, oh eius lilia. quo eanistir, similitudine nomen in-nita in quibus Lipsius et Lambinus glossema grammaliel agnoverunt. Idem Fenestio et Ilottingero visum. Itaque praeeunte Lamhino delevi. 5 Stilii erunt saeerdotes NarlIs. Eorum autem euria. Di reete Erne alius in Clavi int.. sine dubio nil est aliud, quam aedes, in qua eomenia
319쪽
DE Di VlΝΑΤιΟΛΕdessa gravisset, inventus ost integer. Quid 2 multis annis post Romulum, Prisco regnante Tarquinio, quis veterum scriptorum non loquitur, quae sit al3
Attio Navio per lituum regionum facta descriptio 3 qui
quum propter paupertatem Sues puer PaSCeret, una ex his amissa, vovisse dicitur, Si recuperasset, Uvam se deo datu Pum, quae maxima esset in vinea. Itaque sue inventa, ad meridiem spectans in vinea media dicitur constitisse; quumque in quatuor partes vineam divisisset, tresque partes aves abdixissent, quarta parte, quae erat reliqua, in regiones ' distributa, mirabili magnitudine uvam, ut scriptum videmus , invenit. Qua re celebrata, quum vicini omnes ad unum i de rebus suis reserrent, erat in magno nomine et gloria. Ex quo sectum est, ut eum ad se rex Priscus arcesseret. Cia ius quum tentaret scientiam
auguratus, dixit ei, cogitare se quiddam; id possetne
hant, quum saera Deluia, lom aliἱsae rebus suis. Merariam voeat Val. I, 8, 4 , eamdem rem narrans. HOTT.
Eo γε desaar isset. Velie Roma a Gallis Meupata et ineensa. Istud ad lituo Romuli miraculum narrat Plutarchus in Romulo, alque Camillo.
a) E, verbum augurale r i. q. auspieio negassent. ID. 3) Sie Davisius pro vulg. regione. Repugnat Ernealius quod quarta pars vineae non esset in regi nes distribulaia Immo vero Allium Navium quo Leilius uvam inveniret, quar. am illam vineae partem iterum in suas regiones divisisse credibile est ;ut quum iterum aves tres regiones abdixisηent. in quarta uvam reperiretur. Si legitur in regione distribiansuperiluum esset additamentum. Daui ius vet. Lam hini eod. sequulua, edidit regiones, quod reele improbat Ernealius. Neque enim Allius quaris tam partem iiHeum distribuit, sed in quarta parte vineae a. regionis disiti-bviae uvam invenit. HOTT. 4 I. e. - m Itaque nihil necesse ad eum reponere, etsi hoe est in M,s. nonnullis. 5 nevera quum Tarquinius equiis tum centuriis quas Romulus seripserat , novas adtieere vellet, et id Allius Navius augur, hiat aves addixissent, fieri prohiberet ; ira regi mola est, eludensque artem , interrogavit rPossetne sieti quod ipse mente eon ceperat 3 hine Ciceronem memoria
320쪽
seri, consuluit. Ille , augurio acto, pOSSe, respoudit. Tarquinius autem dixit, se Cogitasse, Cotem ninvacula posse praecidi. Tum Attium iussisse experiri. Ita cotem, in comitium allatam, inspectante et rege
ut et Tarquinius augure Attio Navio uteretur, et populus de suis rebus ad cum referret. Cotum autem illain et novaculam defossam in comitio, supraque impositum puteal accepimus. , Negemus omnia: Comburumus annales : scia haec esse dicamus: quidvis denique potius , quam deos res humanas curare fa
teamur. Quid 2 quod scriptum apud te est Φ de Ti.
Graccho, nonne et augur uin et haruspicum Compro
bat disciplinam 2 qui quum tabernaculum si vitio cupisset imprudens, quod inauspicato pomoerium trans-
Constitia, quod duriorem saeeis
rei orationem , et glossam saperet, delendum eenset Ernestius. Nihi potius, addita eopula, ita legendum videtur, idque possetne feri, eonstitiae. Ilari. - Malim pro id, quod mendosum videtur, et. Ram. 23 Lam hinus augurio creto. Adm dum ioeulare est, omnes hierambini audaciam sugillare, quod dederit augurio evro. Seripsit cum reliquis omnibus augurio aelo; nee aliis ter voluit. Raetu. - Quum his Ciceronis opera Lamhinus ediderit, seri potest, ut alterutra editio habeat ea o. T.
3) Diseisiam dedit Hotlinger. a diis
Ptii l. Proprie est opereulum pulei, h. l. si . lapides, super locum illum, in quo noxaeula defossa erat,
congestos et exstructos. quibus signi. scaretur, rem iraeram ibi latere. Ilori. - De eoie lautum modo memorat Livisa I, 36: eotem quoque eodem Io sitiana, tir esset amu mu ros miria tilia tis monumentum. Adlieit ibi quoque positam fuisse Attii alatuam, eapite velato. I. V. L. 5) Sie Davis. a Nas. vulgo Moua d re semimiam est. Loeus est de Nai. Deor. II, 4. 6 Taberna tam dieobatur loeus ille, quo augur, augurii eapiendi gratia, eonsidebat. Vitio autem ea. plum erat labernaeulum . si quid ioeo eapiendo adversus diseiplinam auguralem esset mecatum. Iam Tiberius , tabernaeulo in hortis seipiotiis capto, in erea senatus habendi eausa intrabat pomoerium c vid. de Natur. Deor. l. e. , alque inde ad eapienda auspieia rediens, vilio idem iterum
tabernaculum Oeeupabat. Oportebat enim eum, auspiciis interpellatis, prius labernaeulum relinquere, atque