장음표시 사용
161쪽
quae valent ad infrmandum. Da entes enim omni inesse alicui inesse docebimus. Consimiliter aut sinulli inesse doceamus onyn omni in se docebimus. Primum igitur de uni uersalibus,quae ad euertendum valent,dicendum. Quod com muni unt talia ad uniuersalia mad ea qu e in parte, quo positiones epius a ferri leant qua affirmet, quam quae enegente iis autem qui distulant, euertendum. Sed diffeillime reciprocatur ab accidente propria nominatio. liqua enim ex parte m non uniuerse, insolis accidentibus. Nam
O a proprio, a definitione agenere reciprocari necesse est: visi cui insit anima radiens bipes,reciprocando Mere di .cetur esse animal gradiens bipes. Itemque a genere. Si enim alicui animal inest, id animal est. G tque etiam in proprio. Si enim alicui inest aptum esse ad grammaticam,is aptus ad grammaticam recte dicetur. Quoniam nihil horum secundum quid inest, aut non inest, sed omnino inest vel non inest. δε in accidentibus nihil prohibet secundum quid inesse, ut albedinem vel iustitiam. Quocirca non satis est candorem vel iustitiam docere in ste, ut doceamus aliquem album esse vel iustum. Habet enim dubitationem, propterea quod quadam ex parte albus est, vel iustas. Non igitur in accidentibus nec stes reciprocari. ' In quaestiones autem duo peccata incidunt, quae exponenda sint: mentiendo scilicet aut discendo ab usi loquendi. Nam qui mentiuntur, eis quod non inest alicui inesse dicunt,peccant: qui alienis nominibus res exprimunt, ut qui hominem platanum. Disi edunt enima recepto loquendi , . rius quidem locus est, ut videamus an quod alio modo inest, pro accidente signarit: quod peccatum in generibus versatur maxime: visi quis candori
162쪽
acccidere dixerit visit color. Non enim accidit candori visit colorine genus eius est color. Atiue id quidem feri potest, ut quod genus est,nominatim accidens esse ponat: veluti si dicat accidere iustitiae, visit virtus. Saepissime autem etiam si
non exprimat, tamen facile intelligitur genus pro accidente ditiium esse: ut si quis candorem colorari dixerit, aut ince summoueri. Nulti enim ex genere depcie attributio dicitur, sed συνωνυμωήgenera omnia formis attribuatur. Quippe cum m nomen m rationem generis stecies percipiant. Qui igitur candorem coloratum dixit, nec vigenus dixit,quia Uρωνυμ- ῶAit .neque ut proprium,nec ut desini tionem,quia proprium G definitio alteri non insunt: coloran. tur autem alia permultae ut lignum, lapis, homo, equus. quo persticuum est, id vi accidens esse gnatum. Alius locus, ut videis, ea quibus omnibus aut nullis inesse dicitur.' Sed stetiti erunt I=eflandae, non infinita. Hoc enim secundum viam magis e, in paucioribus obseruatio. Initium au. tem a primis faciendum est, deinde usique ad indiuidua progrediendum,visi oppositorum eandem silentiam dixerit, videndum, an relatorum, o contrariorum,steorum quae se- eundum priuationem oe habitum, eorum quae secundum contradidlionem dicuntur,eadem serientia.Et si in iis nondum
persspicuumsuerit, rusum haec in partes erunt diuidenda inque ad indiuidua. visi iustorum m iniustorum, vel dupli dimidij, vel caecitatis o a'ectus, vel eius quod est quod non est. Si enim in eorum aliquo sesum sit, non e se eandem, quaestio erit eue . Similiter autem in si nulli inest. Hic autem locus m ad confrmandum mad infirmandum reciprocatur. Si enim diuisione sola, in omnibuου videatur,
163쪽
vel in plerasque positandum est, ut aut is uersum detur, aut contra aliquid opponatur in quo non ita sit. Nam si neutrum horum faciat, ineptus videbitur qui non concedat. Alius,ut de nitiones faciamus tum accidentis tum eius cui aecidit, vel amborum secundum utruntue vel alterius. Deinde considerandum num quid in definitionibus non verum pro vero umptum sit.veluti si quςratur,Dei ne iniuriamfaciat,
costituendum est, quid sit iniuriam facere. Nam si sit,
'onte nocere,profecto Deus non facit iniuriam,quonia Deus nacere non potest. Et an inuidussit probus, quis inuidus,
quid inuidia. si inuidia gritudo sit ex apparente secunda fortuna alicuius probi viri, manipsum est probii non esse
inuidum, est enim improbus. Et si an indignans inuidussit, quis uterque horum.Sic enim verumne an fal*um quod dictiles,intelligetur. veluti,gis inuidus sit, qui dolet rebus secundis bonorum m indignans is,qui dolet improborum secundis rebus persticuum est indignantem non es e inuidum. In quosve etiam men sunt definitiones pro iis nominibus, quae in desinitionibus continentur, nec ab hoc desistendum, donec
adpersticuaperueniatur. Saepe enim tradita tota definitione,
non intelligimus quod quaeritur: at definitione adhibitaero aliquo nomine eorum quς in definitione sit uni, intelligimus. Praeterea propositione facia ex quaestione resistendum id enim qua remetur, ad positionem erit argumentum. Quanquam autem hic locus lire idem valet quod is in quo vid/ndum esse
diximus,quibus omnitus aut nullis inesset tamen modo quodά differunt. Iam viro det rminandum est, quae appellanda sint γtplures c quae non: Issile autem hoc mad confirmandum Grefutandum: ut res nominibus anellandas quemadmo-
164쪽
dum multisint vero in constitueri, quae res tales, vel non tales sint,non credendum esse multis:veluti ea quae valetudinis e cientia, lubria vocanda sunt cum multis,sed utrum id de quo agitur, ef ciens sit necne valetudinis, de eo non iam cum multis, sed cum medicis iudicandum. Praetereasi multis mo
dis quid dicatur,positii autem sit inesse aut non iness,alterii eorti qui: multis modis dicuntur probanda est,si utruns non possit. Hoc autefaciendu est in iis quae latent. Nam si non lateat quod multis modis dicitur, occurret statim, non esse id probatum de quo dubitabat, sed altersi. Hic autem locus ad confirmandum m ad refellendum reciprocatur. Nam si cyrmare volem ιs, alterum inesse docebimys, si viruntue nonpo. terimus. Refellentes autem, alterum non inesse s ndemus, si utrunJue non possimus. Sed hoc inserest, quod ris entem non oportet ex cocessione disper ere,nec si omni,nec si nulli inesse dictumsit. Nam si cuiuis n)n inesse docebimus, euertemus omni in spe. Item rus uni inesse probemus nulli inesse euerteiamus. Confirmare autem uolentibus ex antecedentis conressionesumendum en cuiuis insomni inesse, modo versiimile sit pronunciatum. Neque enim satis est, ad probam dum omni inesse, de uno dissutare: veluti, si hominis animus immortalis sit, omnem etiam animum esse immortalem . Quapropter aute conuenire oportet, si unus animus sit immortalis, omnem etiam immortalem esse. Quan
quam hoc non emper faciendum est, sed tum cum in omnibus una commmunis ratio non suppetit: quemadmodum geometrae, quod triangulum tres angulos habeat duobus rectis pares. eis simu lateat quod multipliciter dic itur, eo distincto euertcndum crit m construendum visi δε-
165쪽
cens est, utile aut honestum, omnem diligentiam adhil re oportebit, ut utrunque probemus vel restem vi in eo de quo agitur,ut esse honestu m utile,aut neci, honesiunes utile.Sin utrunq=so potest, alterum docendu erit indicando hoc est,istud non esse. Eadem ratiosiplura sint in quς diuidatur. Praeterea quae non secundum homoumiam multipliciter dicuntur,sed alio modo, ut scientia una plurium, aut ut sinis mut eius quod ad sinem: veluti medicina est valetudinis rationis
mi ius aut quia viri que tanquam sinis, quemadmodum contrariorum eadem dicituricientia neque enim alterum altero magis es nu)aut ut eius quod persem quod aduentitia quada vi,ut peris quidariangulum habere tres angulos pares Pudibus rectis, aduentitia aute quada vi, i pleurum. Nam quia accidit tria uti Hopleuro, triangulum esse, ob id initet ligimus quod duobus rectis pares habet interiores. Si igitur nullo modo contingit eandem scientiam es multorum, manifestum est omnis esse non posse: auoi quodammodo contiu
git, manipestum est contingere. Diuidere autem qust modis di. eatur utile: ut confirmare quid velimus, ea proferenda sunt quae contingunt,in eaque lum diuisio fac enda, quae ad con firmandum valebunt. Sin autem refellamus, in ea quae non
contingunt, caetera vero omittanda erunt. Sed hoc tum erit
faciendum, cum incertum erit quot modis quicque dicatur. stque hoc illius esse aut non est, iisdem locis confirmandum erit: tractentia hanc huius esse aut ut finis aut tanIuam eorum quae ad sinem,aut ut eorum quae aduetitia quadam vi, aut rursum non esse aliquid illo HIZorum modoru . Eadem etiam ratio est cupiditatis, eorumque omnium quae dicuntur
esse multorum. Est enim huius cupiditas vel υ nis, ut --
166쪽
letudinis: vel ut eorum quae ad finem, veluti re med e vel ut eius quod aduentitia vi cutis vindi amator dulcedinis non quia vinum est ed quonia dulce. Dulcedinem enim perse ex petit, vinum aduentitia quadam vi quandoquide austerumsit,no amplius anciet. Dasit, viaduentitia quada vi appetat. Vtitu aut e locus hic in relatis. Quonia feritali 2nt in relatis. Praeterea commutandu est versum in id quod magis
dilucidum, vi pro accurato in opinione, apertu pro nimia cura rerum agendarum,stu2iu rerum agendaru.Si enim
apertius G planiussat quod dictu est,tu de positione facilius poterit disputari. Vque locus hic ad utruns comunis, ad-
euertendum ad consi uindum.' autem contraria eidem
inesse doceamus,genus lyectare debemus: ' veluti, si volumus confirmare in siensis versari rectitudinem . errorem sentire iudicare es, iudicare licet recte non recte: certe in senia rectitudo in error versabitur. In quo quidem ex gene , re de specie demonstratio est. Iudicare enim genus ementiediequoniam quisentit quodammodo iudicat. usum autem ex flecte degenere. Quae enim Jeciei injunt, eade generi ut, D entiasit bonam mala, etiam essectio bona est mala, siquidem affectis genus est scientiae. Ac prior quidem cusvitre sis est ad confirmandil adhibeatur, alter verus. Ne - que enim necesse est quaecunque generi insint, eadem speciei inesse,quandoquidem animal est pennigerum quadrupes, homo non item. Omnia autem quae in uni steries, eadem neces est generi inesse. Si enim homo probus sit, animal etiam probum. In resistendo contraerior locus uerus est,alter vitio . ius. Nam qua generi no insint,neu ciet. At quae syciei non in unt,ea non necesse generinon inesse.
167쪽
cundum aliquam J eciem mouetur, manifestum es moueri, siseecundu nu ami eciem mouetur,manifestum non mo ueri. Cui autem copia non luppetet argumentorum ad positioned clandae erunt definitiones aut quae sunt rei proposito aut quae videntur: oesi non ab una, at certe a pluribus. F cile enim erit definientibus argumentari: Quoniam facilis ad definitiones argumentatio. Spectandum vero inproposito,
quo existente propositum esse necesse sit, aut quid adproposiἰώ
neces ario consequatur.Confirmare quidem volenti, quo exi
stente propositum esse necesse sit. Nam si id esse probatum sit,
probatu erit propositum. Refellere aure volenti quidsit pro positum'. Si enim probemus non esse propositi consequens, euertemus etiam propositu. considerandum est etiam antem pus alicubi disrepet: visi quis dixerit quad alitur at scere necessario. Etenim animaliasemper aluntur, non semper autea scunt. Itemssi qui cire dixerit meminisse. Nam hoe ad praeteritum tempus pertinet: Illud mad inqans cst, adfuturum. Nam scire dicimur praesentiainbutura, dit tu diffiionem fore meminise nisipraeterita non possumus. Iam locus captiosis G DPax est, eo impe ere alterum, ubi magna argumentorum copia nobi u petit. Quod interdum nec sarium est, interdum nec sarium videtur: interdum nec videtur,nec est necessarium. Necessarium quidem, tum cum restondente negante aliquid eorum quae ad positionem pertinent, ad illud rationes Arigit. Accidit autem hoc eiusmodi esse,ut ad id argumentasuppetant. Similiter autem, cum inductionem ad aliquid propter id quod positum, conatur
euertere. Eo enim sublato, propositum etiam euertitur. Ne
168쪽
res non est autem id ad quod distulatio instituta: siue eo negante qui distulatione Iustinet ue indus bone probabili propter positione ad ide facta didium conetur euertere. Reliquuaute cum nec est necessari si nec apparet propter qui unt dias lationes: at sine delectu redargui contingit reqondente. Huncautem postremu modii, quoniam omnino a Diale ilica remotus m alienus est, declinare debemus. Quocirca debetis qui rest ondet, non indignari,sed concedere quae adpositio ueni non pertinent, ita ut interim significet sibi quidem illa non probari, M tamen admittere: propterea quois fere in maiore animi distractione versari sint ij qui interrogant,si iis talibus omnibus positis, nil ad extremum se confecisse videant. Iam vero quoniam omnes quiquiduis dixerint, quodammada multa complexi unt unamquans enim re mutita necessario consequuntur) ut is qui hominem esse dixit, animal se dixit, m animatum, bipedem, Gad Aentiam aptum, fit ut quouis de consequentibus euerso, toltitur etiam principium. Sed videndum est, ne ad rem dii ciliorem delabamur. Interdum enim facilius est consequens euertere, interdum hero propositu. In iis aure rebus quibus alterusLιm messi necesse est,aut non inspe, ut homini vel morbum,vel va.
letudinem de altero facile pollumus dilutare quod insit,
aut non insit, de altero etiam facile poterimus. Hocque ad v-trunque reciprocatur. Docentes enim unum inesse, alterum noisse docebimus, si unum non inse doceamus reliquum docebimus in s. Perstimum est igitur ad utrunque va
lere hunc locum. Atque etiam argum ntabimur nomen mutaudo in orationem quae aptiu humi videbitur, quam no men Utatum. veluti non scrum, It tritum es, sic
169쪽
Ionum animum habentem quemadmodum ευελ τυ eum qui bona 'erat. Itemque inrus γα eum esse, cuius demonyt bonus: quemadmodum Xenocrates Min υνα ait esse euqui animum bonum babet. Hunc enim cuique esse demonem. Iam cum rerum aliae necessarib eueniant,altae plerunque,aliae temere: si quis eam quae necessariὸ euenit, plerunque feri ponat,aut eam quae pleruns P,vecessariὸ,aut imum aut contra. rium eius quod plerunque, issemper locumsuppeditabit argu
mentandi. Nam si id quod necesse est seri, plerunque fieri po
nat,profecto non omni inese diast, quod omni inest.ita aberrauit. Et si id quod in pluribus dicitur, necessario dixit, quo niam omni inesse dixit, quod non omni inest. Similiter autem msi contrarium ei quod plerunque, ex necessitate dixit. Semper enim in paucioridus dicitur contrarium ei quod ρυ-runque. Velutis ere mali sint homines, boni rarius, certe vehementius errauit, si quis bonos dixerit esse necessario. Eodemque modo si id quod temere sit, necessario fieri aut plerun . que dixerit. Neque enim id quod temere, necessario euenit . aut pleruntue. Fieri autem potest, ut etiamsinon determina , uerit, utrumne plerunque feri, an ex necesitate dixerit: res aute plerunque flat, diseratur tamen quasi ex necesiitate feri perueris: misi malos exhindes esse dixerit non determinando, quasi ex necesstate dixerit, diserendum. Illud etiam an eandem remHi accidere quasi aliam posuerit, quod alterum sit nomen. Quedammodum Prodicus diuisit voluptatem in gaudium. delectationem, m latitiam. Eiusdem enim voluptatis haec omnia nomina sunt. Si quis ergo audere ei quod est utari accidere dicat, is idem sibi accidere di
170쪽
qua quatuor colitrarietatem faciunt. Nam amicis benefacere, illi amicis male,contrarium fluandoquidem ad con trarios mores pertiscnt, atque illud expetendum est, hoc fugiendum. Eadem est ratio caeterorum . In coniunctionibus enim singulis unum expetendum est,alterumfugiendum: munum ad bonos mores pertinet, alterum ad malos. Ex quo persticuum eneri posse ut eidem plurasint contraria. Huis enim, amicis binoacere hoc contrarium est, inimicis benestere illud amicis male. Itemque ei qui illa omnia intus bitur, unicuique eorum duo videbuntur contraria. Sumenda igitur exiit ea contraria,quae adpositione erunt utilia. Iam siquidsit accidenti contrarium, considerandum est, an ei insit
cui accidons dixit inese.Si enim hoc insit,iPud non inerit quo nia eri non potest,utsimul eide inflat contraria. Aut an ta le aliquid dixerit, quo posito necesse sit contrariasimul eidem inesse, ut iidem in nobis esse dixerit. Nam m moueri eo mquiescere continetet, sub sensum cadere i ratione ac inteΩ- gentia contineri. Nam quiescere eas m immobiles esse, sub intelligentiam cadere placet iis qui illas ponunt. Quae situ nobis sint refecto non poterunt esse immobiles. quii praesertim sit moueamur, nec Je sit omnia ea quae in nobissiunt, una moueri in inque etia Mense era percipi, si modo in nobis sint, ex hoc intelligipotest, qu)d seu oculorum, formam uni missique rei cognoscimus. Rursussi positum est accidim id cui aliquid est contrarium,uidendum est idemnesit contrari, accidentibullectum. Idem enim aptum est ad recipi a con traria. V luis ad odium iram sequi dixerit: profecto odium, in ea parte animi in qua irarum existit ardor, insit necesse est: senim sedes irae . Considerandum igitur, sitne contrariami