장음표시 사용
171쪽
in eadem parte animi, ut amicitia. Nam si non infit,sed in ea parte animi quie cupiditatis des amicitia est,certe non est consequens irae odium. Eadem ratio valet i eam partem ani. mi in qua cupiditates issent,ignorare quis istris. Sedes enim erit lentiae, siluidem ignorationis it: e t non videtur μό-iscium cupiditatis aytum ad recipiendumsilentiam. tque ex hoc loco, quemadmodum docui, ei qui refellendi partes obtinebit, depromenda erunt argumenta. Eum autem qui comfirmare volet, nihil adiuvabit hic locus, ad docendum accides
inesse, sed vitia ad docendum infe pse, Namsi non posse
contrarium recipere doceamus, nec in se accidens, nec in se posse docebimus. At vero sicontrarium inesse, auisubiectum aptum ad illud esse doceamus non idcirco etiam accidens inesse demonstrauerimus ed posse ine se tantummodo confirmatum erit. Quoniam autem quatuor uni oppostiones, 'ectan dae erunt in contradicentibus consequutiones inuerso ordine tam confirmanti quam euertenti. Per indussionem vero id quale sit, intelligendum, hoc modo: Si homo animal, quod non est animal, id non es homo. Itemrue in caeteris. hoc enim lom,inuerso ordine sit consequutio. Nam ad hominem sequitur animal id non hominem autem non animal nequaquam : sed inuerso ordine ad non animal, non homo. In ominbus ergo id pronunciandum ea, ut si quod honestum id iucundum sit: etiam quod non iucundum; id non honestum. Quod si hoc non est consequens, ne illud quidem erit. Itemque si quod non iucundum, idnon honestum,certe quod honestum, etiam iucundum erit. Per stimum est quod ad viro que valet consilustia in contradicentibus si at, inuerso ordine. In contrario autem,hoc yidendum est an ex contrario co-
172쪽
I I. Istrariumsit consequens iae recto ordine siue inmersi tam confirmare volenti quam euertere. Quatenus autem utrunque
horum utile sit sumendu est ex inductione. Consequutio quidem eiusdsm ordinis, ut in fortitudine, m ignauia ad illam enim virtusquitur,ad hanc vitium: Sad illam eligendu,ad hanc fugiendum. In his ergo valeἷit recto ordine cisequutio, quoniam expetendum fugiendo contrarium. Quod idemst
in caeteris. Inuerso autem ordine comuentias2nt, P rmam corporis constitutionem bona valetudo sequitur infirmam vero constitutionem morbus non sequitur, sed contra mombum infirma constitutio. Ex quo persticuum est, inuersam in his consequutionem existere. Rarὸ autem in contrariis inuersa consequutio accidit, ac fere directὸ existit. Quod
sinec reflo Ordine nec inuerso contrarium ex contrario consequensrprofecto in tu,de quibus agitur,non erit alterum ex alistero consequens. Sin in contrariis sequatur, etiam in propositis alterum alacri erit consequens necessario. Sicut autem in
contrariis, sic in habitu priuatione considerandum es nisi quod in his non inuerso ordine, sed eodem necesse est cor equutionem existire. Quemadmodum 'eflumsensus equitur, sic caecitat m, ut ita dicam, in Utilitas. Opponuntur enim sensius em insors ibilitas, ut halitus c priuatio,quoniam eoruisiud habitus est, hoc priuatis. Atque etiam ut in habitu
Iriuatisne,sic in relatis utendum. In iis enim recto ordine etiam valet consequutio.visitriplum multiplex sit,etiam δε tripic tiίmultiplex erit. Dicitur enim triplii ad ubtriplu, multillum ad Iuἷmultipluvi. Rursum, si cientia vinio Vi, etiam hibile erit opinabile. Et si a 'effus seen us' sit, id itii cuod aflcctabile erit fili. Hic autem occum-
173쪽
necesse est. Quod si non haec, neque istae quemadmodum in eo quod modo commemoraui,per sycipotest. Multo enim potius videbitur quod iniustest, id perite, quam imperite feri. Sed
hic locus expositus est,tum cum de contrariorum consequutio ne ageremus. Nihil enim nunc aliud volumus, nisi contrarium ex contrario spe consequens. Praeterea in ortu interitu, min est cientibus'corrupentibus,sive confirmare velis siue resistere. Quarum enim rerum ortus boni , eae etiam in boni unt in boni sint, tiam ortus. Si vero ortus in malis, eae etiam tu malis numerabuntur. In interitu contra. Si enim interitus bonus, res imae erunt in malis. Et si interitus sit in malis, res imae ducentur in bonis. Eadem est etiam ratio Upcientiis corrumpetium. Ovorum enim e 'cientia bona, is i etiam in bonis. Cum autem corrumpentia bona sunt, , quae ab istis corrumpuntur, in malis numeranda.
x Si quid probibilitatis huie loco inest. id non modo viam habet is ideae dicatur esse in nobis ut prima intelligentia in intelligentibus, quod Platoni est familiare, sed si omnino ponarur in his quorum sunt ideat, ut exemplares c.iusae in suis ima limbus. l n quo qua ratio ae d. Erant ab Aristotelis uniueri alibus,a nobis pluribus is potabitur Commentatio in Alcinoi institutionem, ex quo huius argumenti explicatio peti poterit. x FALL A x :hoe esse videtur. Q oniam idea Platonieis non est ea forma quaesen .su oculorum percipitur. t mo ne Arii oteli quidem formae naturales. sensibus eo agnoscuntur, niti per notiones quarum iunt principes efiicientes causae. 3 Hoe de Platonieis intentigendum. His enim sensile Se opinabile a stibili vel intelligibili toto genere distinctum est Apud Atiit. autem lib. t. Analyt. I'os . eiusdem rei o: imo est & scientia, pro varietate argumenti per quod cognoscitur. De quo etiam pluribus digeretur Commentario in Alcinoum, ia comparatione Platonis & Arist.
Rursam in similibus an similiter se habeant ut cientia
unasit multarum rerum, etiam opinio. Et si asse tum habere, sit videre, etiam auditum habere, sit audire. Quod-
174쪽
idem contingit in caeteris omnibus m quae stat, quae videntur. Valet autem in utranque partem hic locus. Si enim in aliqua re simili valet, in caeteris etiam valeat. Et si in aliqua re simili non valeat, nec in caeteris ualebit. Considerandum etiam est, an in uno, m in pluribus eodem modo res ha. bet: quoniam interdia discrepat: ut si iresit cogitare, multa scire, erit multa cogitare: quod non es verum. Iulia enim hientia comprehendi pssunt: multa simul cogitari non item.
Quὸd si non bocyneescire erit cogitare. Sumuntur etia exmaiore G minore argumenta. Suntque ex maiore quatuor loci.
Vnus,si maior res ex maiore sit conseques, hoc modo: Si voluptas bonum sit naior voluptas maiussit bonum. Si iniuriam facere malum est, maiorem iniuriam facere maius malum erit. Atque in utranque partem hic locus est utilis. Si enim sublesti intentionem accidentissequatur intentio, quem admodum dixi, necessi erit in re proposita accidens inesse nminitis equatur, non inerit. Hic autem locus per industionem intestigendus est. Alter locim est,cὐm unum de duobus dicitur. Si cui verisimilius est conuenire non conuenia ne illi quidem cui minus insicui miniu probabile es conuenire conueniat, ei etiam cui verisimilius. Tertius es, cum duo de uno dicuntur, si quod magis conuenire videtur non conueniat, nec quod minus. Et si quod minus Pidetur conuenire conueniat, id etiam quod magis conuenire videbitur, conueniet. Extremus lotus est, cum duo de duobus dicuntur: Si quod alteri magis
videtur conuenire non conueniat, nec reliquum reliquo: O si quod minus conuenire alteri videtur conueniat,reliquum etiareliqua conueniet. Sequitur locus ex iis quae pariasunt,aut pa
ria videntur,atque is triplex, queadmodum e sui in tribus
175쪽
locispostremis, quos ex maiore elici dixi. Si enim unum duo .
buspariter conueniat, aut conuenire Hideatur, neque alteri conueniat,ne alteri quidem conueniet. Quod si uni, etiam al. teri . Etsi duo eidem pariter conueniant,m alterum non conueniat ine alterum quidem conueniet. Quodsi alterum,etiam reliquum. Eodem autem modo,siduo duobus pariter conueniant,untque alterum non conueniat, reliquum etiam reli . quo non conueniet: quod si unum alteri conueniat, reliquum etiam reliqua conueniet. Atque ex maiore o minore eis pa ribus tot modis contingit argumentari. Alius locustequitur ex
adiectione, hoc modo Si una res ad alteram adiecta eam faciat bonam aut albam,cἰm prius bona m alba non est,quae adiecta est, bona erit m alba, quale etiam totum reddidit.
Praeterea si ad aliquid quod est,quippiam addita,illud maris
tale e 'ciat, quam ante erat, idem tale erit. Eadem est ratio caeterorum. Quanquam hic locim no valet in omnibus,sed in iis tantummodo quae intentionem aliquam scipere possunt. At locus hic non vicissim retro commeat ad refellendu. Non
enim si id quod additur,nsi facit id cui adi tum es lonum, propterea id non bonum esse necesse est. Quod enim bonum est, si ad malum addatur, totum non e cit bonum necessario, nec album ad nigrum,nec dulce ad amarum. Iam vero siquid magis aut minus dicitur simpliciter etia couenit. Nam quod bonum non est,nec album id nec magis bonum,neiue minus dicitur, neque assius, neque minus album: quippe cum id quod malum est, nulla re magis aut minus bonam sit, sed magis malum, aut minus dicitur. Nec utro hic locus ad ref endum vicissim retro commeat. Jsulta enim eorum quae illud magis respuunt, simpliciter dicuntur. Homo enim,
176쪽
c si magis aut minus quam alius homo non dicitur, non ta mcnpropterea homo esse desinit. Eodemque modo Uidendum
est quid quadam ex parte, quid aliquando, m alicubi esse
dicatur. Siquid enim quadam ex parte contingi aut aliqua do, aut aliquo in loco, id certet pliciter contingit. Similiter autem quod aliquando alicubi. Quod enim simplicite feri non potestata nec aliqua ex parte, nec interdum, nec alicubi contingit.' Quanquam huic loco occurritur, quod quadam ex parte homines natura boni sint, ut liberales, ut temperati simpliciter autem non sunt boni naturasiquidem
nemo prudens est natura . Itemque interdum contingit caducum non interire,simpliciter autem non contingit non in terire: Eodemque modo alicust hanc vel illam vit ius ratio
nem seruare, ut in locis imalubribus prodes, simpliciter non prodest. Aliquo etiam in loco feri potest, ut unum tantumst, m tame eri non potest ut unum tantum sit se liciter. Sic alicubi etiam immolare patrem pulchrum est, ut apud Tribalos, simpliciter autem non est pulchrum. Nisi forte hoe non abicubisignificat,sed apud aliquos: quoniam nihil refert ubi sint. Vbique enim apud Tribalos id pulchrum erit. Rursum medicamentorum inus interdum,veluti cumsis in mombo, adiuuat, non tamen simpliciter. Nisiforte nec hoc quide aliquandos erisignificat,sed certo quodam modo aspecto. M.que enim refert quando, dummodo ita sis essectus. Id aut mdemumsimpliciter absolute esse dicitur, quod citra vitam adiecitionem dicitur, pulchrum esse aut contrarium: ut patrem immolare, non dicas pulchrum esse, sed apud nonntigos pulchrum. Non igitursimpliciterpulchru est. At deos cole reduliarum dices,etiamsi nihil adiungas est enim pulchrum
177쪽
simpliciter. Quare quod sine adiunctione videtur esse putichrum, aut turpe, aut aliquid aliud eiusdem generis,lati esse id dicetur simpliciter.
x An hune loeum pertinet quaestio da qua disputat Aristoteles lib. de sensu. in multa simul possint sentiti oc quo modo. , Eὰ his dueitur distinctio Aristoteli in uniuersa philosophia familiatis, eorum quae dicuntur quali Min ea quae omnino α siti pliciter vel natura talia sunt.& in ea quae nobis, vel cum aliqua adiunctione.
E duobus autem virum optabilius aut, melius, ex his perqiciendum es. c prismum exponendum illud nobis est, hoc loco non esse propositum de iis disserere qua: valde dilue milia sint, quorumque magna disserentiae distin tiones , neque e nim est quisquam cui in dubiu veniat, sitne beatitudo quam diuitiae, magis expetenda sed de iis quae cognata fiunt vicina, de quibus dubitamus viri priores partes tribuamus, i propterea quod quid altersi alteri praestet minime videamus. Ex quo per icuum erit, exposita harum rerum praestantia una aut pluribus, animum assenserum m approbaturum id esse magis expetendum quod excent.Primum igitur diutur niora anteponenda sunt breuioribus: oe quae prudentes anteponant,aut viri boni,aut leges rectae ut periti,qui circa s, gula Llecti, hoc ipso quod tales sint,aut in unoquoque gemere litates, aut quae plures, aut etiam omnes ut in medicina
178쪽
fabrica, quae plures medici anteponant, aut omnes ) aut quae omnino plures, vel omnes, vel omnia,quale est idium bonum. Expetunt enim bonum omnia . Quod vero dicetur
od id erit dirigendum quod utile videbitur. Omnino autem melius erit m optabilius quod a meliore arte proficiscitur. Vt quoniam philosophia melior est ars quam ar-cbliectura , omnino ea quae a philosophia iliciuntur, iis optabiliora sunt quae ab architestura. Singulis vero quae suae artis sunt, alienis. Deinde id imum quod est eo quod non 'in generar ut iustitia iusio. Illud enim in genere bonoru est, hoc vero minimo: illud id sum quod bonum, hoc non item. Nihil enim dicitur id quo genus, quod non est in generer ut
homo albus non est id quod color. Quod idim in caeteris contingit. Anteponuntur etiam quae proptersi expetuntur is quae propter aliud, ut valetudo exercitationi: quoniam issa propter se expetenda, haec propter aliud. Et quae proptersi expe-cutur,iis quae aduentitia quadam νιοῦ ut amicora tu titia,ho-siuiustitiae: quod illa perseexpeteta est,haec adventitia γινt ne nobis noceant. Hoc autem idem cum superiore,sed modo
disserunt. Nam amicos propter se iustos esse optamus, etiam sinibit inde ad nos redeat,inapud Indos habitent: at hostes Apropter aliud iustos esse optamus, ut nihil nobis ossint. Et quodper e boni causa est,iis quae aduentitia vi caus, ut vim tu ortunae, a enim per si haec aduentia vi bonoru es causea. Et siquid aliud tale est. Eodem modo de cetrariis iudicanduest. Ea enim quae perste, ausae sint malorum, magis fugienda iunt, quam quae aduentitia virdit vitium m fortuna. Aruderim per se malum, fortuna vero aduentitia vi. Et quae omnino bona sunt iis anteponuntur quae alicui bona , ut
179쪽
valere quam secari magis optandum est: quoniam istud omnino bonum est, hoc ei quis bone egeat. Et quod natura ei quod non natura,vt iustitia iusto: quoniam illa natura foeaduentilium. Et quod meliorise praestantiori inest id ante. pouenc ut quae insῆnt Deo his quae homini: m quae animo, his quae corpori:&quae propriasunt melioris rei,iis quς deterioris,ut Dei quam hominis. Cum enim comunibus no disserant, . propriis alterum alteri praestabit. Et quae in melior us, aut antiquioribus, auipraestantiorsius, easunt anteponenda, tvaletudo viribus corporis S pulchritudini corporis.' Illa eni m6ὶ in humidis siccis, in calidis m rigidis: ac omnino in his, ex quibus animal constat, haec vero in posterioribus. Nam vis corporis in neruis atque sibus sita est, pulchritudo apta quadam compositio membrorum esse videtur. Finis iis quae adsinem pertinent optabilior ese videtur. Et ex duobus quod ad kem propius accedit. Et in uniuersiam quae ad vita finem pertinet optaόiliora iis quae ad aliud aliquid ut quae ad beatam vitam pertinent, iis, quae ad prudentiam: quod enim
ad leatitudinem pertinet,anteponenda est. Quaesieri possunt, iis quae non possent. Eduobus es ientibus id cuius suis melior est,etiam praestantius. Exe sectentibus autem Osinibus ecundum porportionem. Cum pluribus partibus sinis sini prae stat tuam in uo Fientis visi beatitudo valetudiui pluribus partibus praestet, qnam valetudo salubribus, espciens
Ieatitudinis melius erit Politudine. Quanto enim beatitudo valetudini praestat anto salubribus praestant ilicientia beltitudinis. Atqui minore interuallo salubria valetudo antei,
bat pluribus igitur partibus e cientia beatitudinis salubribus praestant, quam valetudo alubribus .Ex quo perspicuum
180쪽
6ὶ, eficientia beatitudinis valetudini es anteponenda sin
niam pluribus praestant. Praeterea honestiora perse m ha- noratiora, ut amicitia diuitiu, i stitia valetudini, O vi Lbus corporis. In enim per se honoranda sunt laudanda haec no perse,sed propter aliud. Nemo enim opes persee amat, sed propter aliud. micitiam autem Perse colimus, etiamsi nihil indefructusseremus nos epe percepturos. Iam si duo quaedim sint valde interse milia, nee quid a termis alteri praestet, pessicere psimus : id ex consequentibus intelligi licet. Ex quo enim maiora bona equuntur,id anteponendum alteri. Quod si mala consequuntur, ex quo minora mala sequuntur id est eligendum. Nam si utrunque sit At n-dum , nihil prohibet aliquid malestiae consiqui. Ex consequentibus autem duplex consideratio. Nam in tu quiddam prius est,aliud posterius veluti di sientem antecedit igno.
ratio, eundem equitus entia. Fere autem melius est consequens posterius. Sumendiι igitur erit de consequentibus quod commotus videbebitur. P.ura bona paucioribus anteponenda sunt aut omnino,aut cum alia quae pauciora sunt, in aliis quae plura, continentur. Huic autem loco occurritur, si v num est alterιus gratia. Vtra Iue enim eorum uno nihilo ιnt optakliora, veluti curari m valetudo non piaru ut, quam valetudo,quandoiuidem curari optamus valetudinis
gratia. Nihil etiam prohibet non bona bonis anteponi ut beatitudinem aliud quiddam quod non esibonum,iusitiae aesertis udini. Et eadem comuncta cum voluptate,mago ex eis tenda sunt, quam sine voluptate, eadem cum indolentia copulata, quam cum dolore. In quo etiam quicque tempore maiorem vim habet, id meo magis optandum es, ut in