장음표시 사용
271쪽
certe eversa erit prior. Quoniam non sunt eiussem rei plures definitiones. domnes autem definitiones non minima in eo Hu est,si id de quo agitur,lsi tecum considerate definias, aut definitionem recte datam assumas. Necesse est enim qu ex emplar considerantem, quid in definitione praetermissumsit, quid redundet intueri: Quare etiam maiorem argumentoru copiam Iuppetere. Ac de definitionu quide loci ha tenus.
rium autem idem an aduersum ρecundum eum modum qui maxime proprius antea dictus est, explicandum. Idem autem maxime proprie dicebatur, quod unum est numero. Id verὲ considerandum ex casibus coniugatis, oppositis.
Si enim iustitia oesortitudo idem sunt, iustus fortis idemerunt, Giuste idem quod fortiter. Eadem est oppositorum
ratio. Nam si haec eadem sunt,eorum etiam opposita eademerunt, in quavis earum oppositionum quas expriui. Nihil enim interest, hoc an istud oppositum fumatur, quandoquidem eadem sunt. R sum ex licientibus m interimen tibus : itemque ex ortu γ interitu, omnino ex iis, in quibus t aliqua Inius ad alterum assectio. Quae enim omnino eademseunt, eorum etiam ortus m interitus Edem Funt: eadem De efficientia oe interimentis. Atque etiam illud vi-
272쪽
dendum est, an quorum alterum maxime quiduis dicitur, e rum etiam alterum eodem modo dicatur maxime. Quemadmodum Xenocrates beatam Vitam m rediam eandem esse docet quandoquidem redia Hita beata omnium mari me expetitur: unum enim est quod maxime expetitur, mquod maximum. Quod idem in caeteris eiu em generis contingit.Sed unum numerosit oportet quod dicitur maximum maxime expetendum. Sin ectu, esse idem non docebimus. Non enim si Graeco umfortisiimisint Peloponnesii Lacedaemony, continuo Peloponnesiosm Lacedaemonios eo sedem esse necesse est: quandoquide non unus numero est PeloponnesiusmLacedaemonius.Sed unu alterum complectatur necesse est, quemadmota Lacedaemonios Peloponnesi. Abο
qui accidet ut ipsi alij aliis adinvicem sint meliores, sialij a
lios,non complectantur. Nam necesse erit Lacedaemoniis moliores esse Peloponnesios,si aliis alios non complectantur: sunt enim caeteris omnibus meliores. Itemque Lacedaemonios Peloponnesiis meliores se oportebit. Namω isti caeteris omni
sunt meliores. Itasset, ut alii abis: adinvice meliores sint. Per =icuum es igitur, unum numero esse oportere id quod optimum m maximum dicitur futurum est ut idem es
doceatur. Itaque Xenocrates non demonstrauit, quandoqui. dem non eadem numero est beata m recta vita. Non igitur ex eo necesse est eandem esse, quod utrarue expetenda sit maxime,sid alteram ab altera contineri Lusus videndum est, si cui unum eoru idesit,an etiam γ alterum. Si enim ambo eidem non sunt eadem,profecto eadem ima adinvicem non e runt. Iam ex iis quae accidui,stex rebus quibus haec ima ac cidunt consideratuum. Nam quaecunque via accidunt, alte
273쪽
ri etiam oportet accidere. Et quibus unum eorum accidit,ei e etiam alterum oportet accidere. Si quid autem horum disso neteresectὸ nonsiunt eadem. Videndum est etiam, an non ν trunque in unogenere categoriae, sed unum quale, alterum
quantum, aut relatum ad aliud signiscet. Istud etiam in v triarique minime sit idem genus, sed unum bonum, alterum malum: aut hoc seirtus, illud sientia. ut sigenus quidem idem sit sed non eaedem disserentia e utroque dicantur ineddehoe,quaesientia in contemplando posita, de in ea quae in
agendo. Similiter aute in aliis. Deinde ex maiore: Si dinuintentionem recipit,alterum non item,aut si utrunque recipit. sed non simul. Quemadmodum qui vehementius amat, non magis concubitum 2Vetit. Ita non idem est amor, quod con cragitus appetitio. Item ex adiun tione hoc modo: Si viro, que ad idem additum dem totum nonsciat. ut si eadem
re ab utroque detracta, quod reliquum est aliud manete ut siquis duplum dimidij idem esse dicat quod multiplum dimi- dij. Detractio enim ab utroque dimidio, quae reliqua sunt, Ddem declarare deberent ne ue tamen declarant, non enim duplum multiplum idem declarant . Videndum autem non
selum,an ex proposito aliquid accidat quo rei nopsit sedisiud etiam, an exsuppositione possit existere. VFhis,qui inane plenum aere idem esse dicunt. Perspicuum est enim, si
aer aleat,non minus inane, quinetiam magis futurumeno am.
plius tamen est acre plenum Ergo posito aliquo me verosiae false nihil enim refert)si unum eorum tot tur alterum non item,eadem illa non erunt. Atque ut mmatim comple iaci in iis quae de viro , quouis modo enunciatur, oede quibus haei a enuntiantur consideranom est, an alicubi di gent.
274쪽
enuntientur: enunciantur enim in quidgenera m dissere tria manifestum est si quis eastu mat quae in quid de re enutiantur, orationem quae haec compledietur, definitionem necessar A esse futuram. Non enim aliud definitio esse potest: quandoquide nihil aliud in eo quod quid es enuntiatur. go illud quidem per 'imii est, definitionem per ratiocinationem
posse concludi. Quibus aut e debeat confirmari aliis locis accuratius determinatum est. Ad institutam vero methodi; iidem loci erunt utiles. Consideranda enim uni contraria alias op
posita lue totam desinitione, siue singulas eius partes s ectemus. Nam si popa oppositi desinitio est,eam etiam quae insignata est,propositi esse necesse est. Quoniam autem contra
Noru pluresueunt coniunctiones dumen da est ex cotrariis, quae maxime contraria definitio uidebitur.Totae igitur desinitiones . ut diximus sinu eflandae. At secundum partes hoc modo. Primum quidem recte esse assignatum genus.Si enim contra rium in contrario est, id autem de quo agitur, non est in eode, 'certe erit in contrario genere. quan loquidem nec si est contra ria aut in eodegenere esse, aut in contrariis. Atque etia contrarias disseretias de contrariis dici aequum putamu/: ut, δε albo
Gnigro. Nam de hoc dicitur quoi 'im habet colligendi aspe. Ilum,de illo quod vim habet disipandi. Ita side contrario contrariae dicuntur,profecto de eo quod propositu esto etia disse rentiae quae datae sunt, licentur. Quare cum genus differentiae redie explicatae sint, pers=imn est desinitione esse ea quae data est. At forte no necesse est de cotrariis contrarias dicidisserentias peti in genere eodem contraria reperiantur. Quorum autem contraria stat genera,nihil prohibet eandem differentiam de νtriri dici, ut de iustitia oe iniustitia:quorum
275쪽
nuod ut ubre est, essiciens es valetudinis, id etiam quod ha let adfirmam constitutionem corporis, efficiens erit firmae corporis constitutionis: quail prodest, ad bonum essiciendum pertinebit. Eodem enim mado unum Isodque eorum
adsisumfuem assectum est. Ita si amius eorum desinitio est,
esses ciens fuis, cuiusque reliquarum eadem erit definitio. Ex maiore etiam m ex ili, ruat madis licet confirmare, duo cum du)bus comparando haemada: Aher magis huius rei, quam ira illius desinitio est: quae autem minus esidetur desinitio est: etia quae magis videtur,desinitio erit. Essimiliter haec huius rei, b illa illius desinitio est,s una alterius rei est, reliqua etia reliquς rei erit. Quodsi una definitio tu dua
bus rebus,aut res na ci; duabus desinitionibus conferantur u utilis est ex maiore consideratio. Nes enim duaru rerum mad finitio,nes duae univi rei definitiones esse possunt. Maxime aute apti es accomodat uni ex omuibus loci ij qui moia expositisunt, si ex casibus'coniugatis. Itas maxim; tenendisunt in proptu haberi. Quonia ad multa sunt utilissmi ais etia ex caeteris omnibus ij qui latissime patent, quanta ex caeteris omnibus valent plurimum: ut singula considerares rei ι θ ctare ut intelligatur an definitio conueniatiqua- do quidem Inonyma est θecies. Qui quide locus contra eos etiam alet,qui ideas esse ponunt,quemadmodum prius dictavi. Amplius etiam an per translationem nomen dixit, aut idem de eodem ensn auit dit diuersum , m siquis alius com munis locus m efficax, is adhibendus est. Cap. 3 Diss tilius autem esse confirmare desinitionem quam reis fetire, ex iis lsae deinceps dicentur,stersticipoterit. Neque o
276쪽
iam facilis est cognitu definitis,neque j quos interrogamus diabenter dant propositiones eis odie ut eorum quae data δε- finitio complectitur, unum genus esse, alterum disserentiam: In eo quod quid est genus disserentivique enunciari. Sine his aute definitio ratiocinatione concludi nonpotest. Num si quaedam etiam alia in eo quod quid ess enunciantur,certe dubium est,iane qua dicta est,an alia eius definitio sit, quandoquidem definitio Oratio est,quae quid ressit explicat. Quodstiam ex eo intesti potest,qui astin est unum,quam plura concludere. Ac ei quidem qui euertissetis est ad unum dissere.
re,quippe cum si unum qualecunque refellamus, uertimus Ditionem. At vero ei qui confirmat,omnium eorum quae de nitio coplectitur recessaria est concursio. Praeterea confirmati, degenere uniuerso ratiocinatione cocludendu.Debet enim δε- finitio dici de omnibus quae nomen coplectiture prater ea reciprocari,ut de quo definitio e re etiam nomen dicatur,si futura sit propria definitio quae Uignata est. At eum qui refellit, non est necesse uniuerse ostendere.Satis est enim docere ron H- re dici de aequo eorum quae nomini siubiectasunt definitione. Quod si uniuerse refellendi sit certe non necesse est in refellida reciprocariSatis enim est ri uniuerse refessa ostendere de ac
quo eorum qua nomine continentur,orationem non dici. necta
tra necesse est docere, de quibus oratio non dicatur, non nomen dici. Item si omnibus quae nomen complectitur, conueniat,non autem solis,definitio mersa erit. Similis est ratis o ij Ἀ-nerisAtrunque enim eorum facilius refellitur,quam probatur
Atque id quidem de proprio x iis quae dictasiunt, perstici potes. fere enim in coniunctione explicatur proprium.Ita uno reprehenso licet resessere: at confirmanti proprium, omnia con
277쪽
cludendaiunt necessarA. Caetera autem fere quae ad definitionem, ad proprium etiam conueniet dicere.Eum enim oportet qui confirmare vult,omnibus iis quaesubieci uni nomini, docere conuenire. At eum qui resistit alis est dini docere non co- uenire: O si conueniat omnibus, at nonsolis, hoc etiam pacto reprehensum erit, quemadmodum in definitisne diximus. Genus autem uno modo licet probare omnibus conuenire doxeamus esisti aute duobus. Namosi nulli, si cui doceatur non conuenire,euersum erit. Iam eii qui confirmare vult, non satis es ipsum inesse monstrare,sed eum etia non oportet quarevigenus insit,osterire.At eu qui ref it, satis est non in .esse docere vel alicui vel omnino nulli. Videtur aute,*t in cae. toris relus facilius est euertere,quam construere,sic in his refellere, quam confirmare. In accidente aut e uniuersale resutatur facilius quam confirmatur.Confirmari enim docendsi es conuenire omnibus in refutationestis est uni ostendere nou couenire.Contra uero quod in parte proponitur,lacilius confir. matur,quam refellitur. dprobandum enim satis est alicui
docere conuenire.refutando autem nulli eonuenire docendum
est. Atque etiam illud persticuum est, cur omnium facillima,t resutatis definitionis: plura enim eorum quae in aliis dicta iisnt, complectituri atque in pluribus facilius efficitur conclusio. Quonii in multissaepius, quam in paucis rebus error versarisolet.Praeterea ad definitionem euertendam ex aliis argummia sumi possiunt.Siue enim oratio non est propria, siue non est genus quod datum est ,siue aliquid eorum quae complillitur,non conueniat,euersa erit definitio. At vero ad caetera teque ex definitionibus, neque ex aliis omnibus eontingit argumcntari. Sola enim ea quae ad accidens in uni cum caeteris
278쪽
omnitus communia, quippe cum inesse oporteat unum quod que eorum quae dicta Iunt.Si vero genus non ut proprium conueniat,non idcirco genus euersum erit, Itemque non necessi es proprium ut genus,neque accidens ut genus uel proprium con ueniresed solum couenire. Ita feri non potest,ut ex caeteris ad
alia, nisiad definitiones argumentemur. Presticuum est igitur definitionis unius ex omnibus refutationem facillimam effri disicissimam probationem. Nam ω i a omnia concludenda δειnt. Siquidem conuenire ilia ima ex quibus constat docendum est, oegenus esse id quod datu est,'propriam esse
orationem, praeterea rei naturam oratione declarari,atque
Upraeclare facitum esse. Ex reliquis proprium maxime est e- tu modi. Nam Oscissimum es ad refutandum, quo fere constet ex multis . adprobatam difficillimu,quod multa astruere oporteat, quodquefoli rei in is, cum ea reciprocetur. Omnium autem accides fati imum est adprobandum. Cum enim caetera non olum conuenire docendum sit , e se conuenire, in accidente satis es ostendere in spe selum dissei limeque accidens refellitur,propterea quod perpauca complectitur, neque enim declaratur in accidente quomodo conueniat. Itaque caetera omnia duobus modis reste ipossunt, docendo non conuenire, no n hoc modo conuenire. Accidens autem refutari nonpotest isostendatur non conuenire. At loci quidem fere expositi sunt,ex quibus nobis ad quanque qua sionem magna argumentorum Frepetet copia.
279쪽
Equitur ut dicamus de di ositione
quo modo oporteat interrogare. Primum quidem eum qui interrogaturus est, loca oportet inuenire ex quo argumentetur :deinde linterrogare oe di stonere singula astu e reliquum vero'tertium hoomnia apud abii oratione exprimere. Ae loes quidem inuentio philosepho cum dialectico comunis est haec autem disponere Sinterrogare dialecticis proprium. Id enim totum ad altera pertinet. Philosopho autem mper se quaerenti nihil curae est: modo verasint m nota ea ex quibus eoicitur ratiocinatio, an qui restondet. Vaee non eoncedat, quodlisit asint iis quae ex principio, quod prouideat, quid esses con ud que opor reat. Quinetiamfortasse dabit operam, ut quam clarissima sint,maximeque coniuncta cum re, pronuntiata quippe cum ex his talibus conficiantur quae scientiamrignunt ratiocinationes. Ac loci quidem,ex quibus ducenda sunt argumenta, perioribus libris expositisunt a nobis. Nunc dedi 'ositione interrogatione dicendu iuidendo eas propositiones, quaepraeternecessariassentsumendae.Necessariae autem dicuntur eae, ex quibus ratiocinatio constat. Quatuor autem genera unt earum quaepraeter has assumuntur.taut enim inductionis gra
280쪽
LIBER VIII. 76 terrogata iam tota oratione,essectaque conclusione,alter eas.
sa quae sitirequirat. Ut maxime escietur eo modo qui dictus est. Si enim hia vltima conclusio pronuntietur,incertum erit, queadmodum essiciatunquod is qui restonde unde esceretur non prouidere cumpriores ratiocinationes in membra digestae no essent. Minime autem digeritur in membra ratiocia natio conclusionis tumeum eius sumptiones non ponuntur,sed illa ex quibus sis ratiocinatio. Vtile erit etiam, non continuas propositionessumere ex quibus ratiocinationes constant, sed mitissim permutare quae adlabam alia conclusionem pertinent. Propriis enim adinvice compositis, quid ex iis Οιciatur
magis apparet. Oportet autem,in quibus id seri potest, defnitione semere propositionem uniuersam, non in ipsis sed in
coniugat .Ses os enim ratiocinando decipiunt,cum in coniugato semisurdefinitio, qua ivniuersam propositione minimδconcedant: ut si hoc sumendum sit,eum qui irasiatur, appetorem esse ultionis,sumaturque ira appetitionem esse vi siendi eum, qai contempsisse videatur:certesumpto hoc, uniuem sale quod volumus habebimus. Mi si quis definitionem asserat eorum de quibus agitur,fere sit, ut is qui restondet, resiasa quod facilior sit in his occurrendi ratio. Vt non omnes qui
irascutur,vitionem appeterecinos enim parentibus irasci, nee tamen in eos ultionem appetere. Et quanquam non videtur
vere hoc loco occurri,propterea qaod nonnullis satis gravis vltis est, aliorum molesti tum m poenitentia, habet tamen aliquidprobabilitatis, ut nonsine cause propositum negatum esse videatur Definitioni autem ira tam facile resisti non potest. Praetereaproponenda est,ut non ad id de quo agitur, sed ad alia pertiqere videatur. Declinant enim omnes, ea qua