장음표시 사용
291쪽
tur. Nam quoniam γ re 'audenti, si mimu nate eat, licit dicere, Non intestigo b quod multis modis dicitur,td non nec se est concedere aut negare: profectosiquid asseratur qu,d obsecurum sit, sine ulla dubitatione γ morale id non intilli re fatebitur. Saepe enim ex eo quod dant m concedunt, ij quibus obscura interrogatio proponitur, ab urdu aliquid incult. Cum aute apertum quide eris,sed multu modis dicetur,βοm, ni ex parte verum sit aut false m quod assertur, id omnino co-cedi negar ve debebit. Si vero quadam ex parte verum quadam expartesel im, significandum est multis modis diti Sin liti vereo in hoc falso dici. Nisi id posterius distinguat dubium erit,an in principio ambiguumperspexerit. Unol iambiguum non praeuiderit,i is tum concedat cum altering rationem habet si ad aliud impellatur,fateri debet se idcores se cum noni um illud ad quod vocatur,sed alterumspectu
ret attenderet. Cum enim plura eidem nomini vel orationi f.biectasint,tum facile existit controuersia. Sin rogatum optinum sit S implex ic aut non,respondendum. Quoniam autem omnis propositio ad ratiocinationem accommodata, aut aliqua earum est,ex quibus ratiocinatio conficitur,aut ad aliquam earum referturierspicuum vero est tum alterius probandaegratia ρφῆmi,cum multa similia interrogantur quip pe cum fere per inductionem vel similitudine uniuersalsumstur singula omnia cocedendasunt i vera sint probabilis, sed contra uniuersium genus in aliquo resistendum. Impedire enim cursum orationis,nisi in aliquo vere re si las, aut Ialtem resistere videare, hoc est iniquum se in disputanti dissollem que praebere. Itaque multis apparentibus,si non dederit uniuersali,nec habeat in quo resistat profecto dissicilem se prorer
292쪽
uumque praebebit. Iam verosi non habeat contrarium argumentum ad refellindum,tum multo etiam magis dis scitisprotem que videbitur. Quanquam ne hoc quidem satis est
Multae enim rationes extant opinionibM contrariae, quarum
dissicilis est explicatio cuiusqeneris est Zenonis ratio, qua tolla motum m Jadj traiectionem: nec veropropterea eorum contraria minus ponenda sunt. Ergo si quis nec contra υllam ratione adserre queat,nee in aliquo re si flere, di tameno concedat, is profecto iniquustpraebet in distulando. Est enim iud putationib'iniquitas protervia,responsio quae praeter modos, quos exposivimus, υim habet euertendae ratiocinationis.
Defendere autem Grpositione σdefinitione,ita par est aute argumenta is in nos iaciamus. Quibus enim rationibus infirmat nulla decreta ii qui interrogant, nis ipsis resi stere debemus.Cauedum vero est ne luppositionem improbabile defendamus. Multis aut e modis improbabilis esse potest. Na missimprobabile est, ex quo efficitur utimcoma lata γ ab ser daquςda fateamuc ut si quisυet ommia υel nihil moueri dicat, Oea quae uni deterions conditionis esse eligendarm qua hominu υoluntatibus repugnant,quale illud est, Voluptas est bonum, facere q ιam a ccipere praestat iniuriam. Non enim quasi disputatio iis gratia defendat, hed tanquam ea dicat quae probet sentia ita eum oderant. Orationes autem quibus falsum ratiocinando concluditur, Aoluendae sunt, eo eues ex quos pum effectum est. Neque enim q o.iispublato, soluitur,ne siquide usum sit. Multa eni alsa oratio continere potest ut si quis fumat,eam qui sideathnbere C Socratem sidere:ex his efficitur, sinbere Socratem. Hoc igitur urse Socratem sidere, non tamen erit euersa oratio: etiamsi
293쪽
falsa sit propositio. Sed non propicr hoc oratio falsa. Si quis e
nim sedeat neque I cnbat,non iam in hoc haec ipsa accommodata crit solutio. Non imitur hoc refellendum est, sed istud, ea qui bedeat cribere: cὰm praesertim no omnis sic ibat qui sidet. Ita sit υt omnino di sola it is, qui sal causam tollit: oe bolutio nem intel at is qui c tu am argumentatio ut albae cognonent: ruemadmodum in falsis depcriptionibus contingit. Ne
que enim satis est resistere, etiam si'sum sit quod refellitus
sed cursisumsit, docendum e i. sc enιm Utrum occurren , ratione oe consilio ductus sit necne, intelligetur. Cap. 4 Impedari autem oratio pars, ne concludatur, quatuor modis. Primum id ex quo falsum ess/citur, refellendo. Secundo, occurrendo ei qui interrogat. Saepe enim non exp i ato Grdissoluto argumento, tamen is qui interrogat, progredi nopoli 'logius. Tertiῖ vero, ad interrogata. Fit enim inicia ἔ, Ut ex interrogatis quod volumus no ubiciatur, propterea quod viti se interrogatasiunt , quibusdam tamen appositis disci pote iconclusio. Si igitur υltra progredi a qui interrogar non pote hresistendum erit interroganti: n potest, rogato. artas mo dus resistendi cir deterrim G, ad tempus refertur. Nonnulli e
nim iis re V sunt quae ad disserendum plus temporis desiderant quam patitur digurandi consuetudo. resistendi quidem quatuor,ut dixi, modisiunt: In quibus primus latum solutio
et irreliqui impedimenta sunt quaedam conclusionum. Repre hensio autem orationis non eadem secundum ipsim oratione cum interrogatur. Fere enim sit culpa eorum qui interoga tur, ut non recti instituatur distulatio: quod non concedat ea
ex quibνs apte poterat de proposito dillutau. Quoniam non
294쪽
in alterosolo positum est,comune opus apte adsuum sinem perducere. Quapropter interdum necesse e i contra dicentem non contrapositionem argumentarietum deniive cum is fui restondet id unum conatur, ut interroganti quacunque ra tione aduersetur. Ita iniquos se praebentes, distulationes non dialetticas , d concertationum plenas instituunt inuehunt. Et quoniam exercitationis, velutι examinis causea, non eruditionis, hae tales dis utationes com paratae sunt, profecto non modo vera ,siis etiam falsa con clud nda sunt: nec ex veris semper, sed interdum trium
ea salsis. Nam pliruntur vero posito euertere nec si est distulationem: ita fit necessario, ut sint proponein ia falsa S, sm quod positum est,iuterdum falsis euer i tolli pue debet, cum praesertim nihil prohibeat saga alicui magis quam vera
probari. Ita si ex iis quae isti strobantur, progrediatur oratio, yersuasio potius quam adiutus erit. Sed omnes Lbent,rui alio distulationem recte traduccre m trabere volunt, ut geometra geometrice,sic dialecitic non pugnaciter traducere,fue
falsum ue verumsit id quod concluditur. Quae autem sintaialeti cae ratiocinationes supra expositum est. Hi autem in rebus aliis fuenit, ut ocius iniquus o sceleratim sit u quirem commune impedit sic in di Jutationibus Est en m in his etiam commune 'si dam propositu virique, praeterquam iis qui certandi ludio di; tutant: quibus non licet eu udem sinem
conseequi, raesertim cίιmplures uno vincere non possint. Vtruaute in restondendo, an in interro auda id fat, nihil interest. Ni cs, qui certa istudio rogat vitios eo praepostere disserat cin qui restondendo non concedit,Juod videtur probabile, neque a litis quicquam eorum quae aster vult interrogare.
295쪽
Ex quo per 'icuum est, non eodem modo orationem persereprehens iam esse, ratione eivi qui interrogat. Nihil eni prohibet vitiosam orationem esse, cu N interim is qui interro 'gat quam potest accommodatissime, cum reqondente distulet. Namsi res sit cum dissicob smprotervis .non potest pro feci tatim quas quisique velit, sed quis psit ratiocinat.nes
conficere. Quoniam autem incertum est, quando contraria
hominessumant,c qu. indo id quod in principiis saepe enimi laecum sol cum alliuid laysuntur, contraria dicunt,neratoiue eo qua prius est, concedunt posterius interrogati contraria o quae in principio, P eruntue assentiuntur. eo vitioses orationes necesse esset. Culpa autem est ista eorum quire pondent, qui quaedam non concedunt, alia eiu em generis concedunt. Ex quo etiam per lucuum est, non eodem modo reprehendi debere eos qui interrogant, i am orationem. Oratio autem persee quiniue modis reprehendistit. Promo, cὰm ex iis quae rogata sunt nihil concluditur omnino, nee quod ad rem pertineat quod si sint,vel non probabilia om nia,aut certe plurima eoru ex qu:bus est concludendi quod nee detractis quibu a,nec additis,nec abis detractis, aliis additis es Piturcoclusis. Secundo, i ad proposiliu non pertineat ratiocinatio, o ex talibus, meo modo quo prius diciti est.Terto, si additis quibu am conficiatur ratiocinatio, sed quae deteriora sint,quam quae rogata seunt,mina que probabilia conclusio. ne. Amplius si detra iis quibus avi. Interdum enim plura muntur, qIam necesse est. Quare non ea quod haec sunt, es sciatur ratiocinatio. tque etiam si ex minus probabiliabus m credibilibus, quam sit conclusio aut si ex ve is, ed quae dissicilius m maiore negotio, quam id de qua quaeritur, osten
296쪽
di posui. Neque vero oportet ad omnes quaestiones aequepro , babiles esse ratiocinationes. Quoniam inter ea de quibraquraeitur, quaeda Aunt suapte natura faciliora alia dissiciliora: ut si prout possunt ex maxime probabilibus,concludantur,recte conclusi videatur. P 'icuam est igitur, non eo te modo orationem reprehendenda esse. um ad quaestione refertur, C cum perse exquiritur. Nihil enim prohibet orationem persevitiosam esse: quasi ad quaestionem referatur, laudanda erit: micissimque eam qua perse laudanda est, cum quaestione collatam,vitiosam esse sum facile est ex multis probabilibus mmeris concludere. Fit autem interdum, Ῥt oratio citam qMe concludit, ea qua non concludit,sit deterior, cum illa ex futitibus, concludit, quaestio vero non est et modi: haec autem bis
eget, quae probabilia sint vera,nec ex assemptis oratio ea. Neque vero ij qui exfalsis verum conclaiunt, iure reprehedipo sunt. Ononia apum semper necesse est exfallis ratiocinando concludi verum autem exfalsis interdum colligitur: quod ex Ana ticis per lici pote i. Cum autem oratio quae exposita est , alicuius rei demon iratio erit, si quid aliudsit
quoa cum conclusione nullam habeat coniunctionem , ex ea non es scietur ratiocinatio. Si autem appareat, Sophi na erit non demonstratio. E i autem φ-ratiocinatio demonstrans. Epichirema vero,rutiocιnutio dialectea. Sophi ma ratiocinatio pugnax: s χρημα ratiocinatio diale Tica contra
diectionis. Quod si ex utra)ue propositione probabili aliquid
flenditur,nec utraque aeque probetur, nihil probibet id quod concluditur utraque e se probabilius. At si una sit probabilis, altera neutro modose habeari aut si bacprobetur,illa non pro
betur,si id quidem similiter sit ,similiter quoque erit σ non
297쪽
etit in altera m si, probetur sequetur etia id quod nimis. E ioe hoc υitιam in ratiocinationibas, cum aliquid pluribus ostendιtur, quod pauciorab M potestiquod etiam orationi ine l. Vt si q sprob iturus, optatonem ab im ab I υerius dici opi
nionem. pascat ipsum mer υn m I 0 tr e maxime esse. E se autem opinabile ipsιm υersm qu ire ipsim magis V in particularia: ad id autem quod maris dicitur, 1s id quod vi ix: sse vero fism opinio 'em De a, qve alos quibusdam acouratior e fi. Hιc igitur possulatu Τ, γ' i sim opinionem esse υera ipse ηmrt υ ium Isod I et esse maxime: ex quibus struitur imam opinio em quae mixime Uera e F, maxime esse accuratum Sed quod nam vitium e ni η quod se
est ut causa orationis forati artem perspicuae t υna m L qui maxine υust iras e i. cum ita conclusa e i, et i iam nulli sit opus interrogatione. yltero, Τ ui etiam m lxime dicitur, cum sumpta sunt ea ex qgib s se necesse e a 3κγd cane cithtur. Sunt autem ea ex alias concis lambas cassetil ι. praetere ι i
quid praetermisiam sit, quod υaldesit probabile.
p. I. Falsa autem dicitur oratio Τιatuor massis. a Juide m do cum υidetur conci ιdere, ne Me co cludit, et e scitur ratiocinatio contentio a. alio υero cum efficit illa q idem ali id, sed quod minus ad rem pertineatἰ quod iis co atingit maximi quibus incommodo abi υTrntur. A ιt cum aby tid concludit, quod ad rem quidem pertinet,sed non secundum propriam merbo lumad eIi si ea quae non enl medica,vi leatur se medica geometrica, q/ae no et ess ζeometri , aut diale fitca quae n n
298쪽
conclu', era aliquando. Na O si Memper exfalsis 'vertim interdil ex falsis,usupra dixi,concluditur. eis oratio quirim quo alga sit,culpa est dicetis, potivi quam orationis. Nec a ero discntis culpa semper si id tum denique cum igno rat falsam aliquam rationem attulsi eo quod ecundumsecum pluribus viris admittimus etiam aliquid amplius oleae his quς maxime videntur,verorum aliquiarfessitur,Quoniι quς em a si,verorum demonstratio est. Oportet enim positorum aliquid non esse omnino: ita huius erit demonstratio. Si vero exfalsis, erum concludatur multis certeselyum conclu dentibus deterius id futurum. Erit autem talu m quae falsum concludit. Persticuum ess igitur in oratione tum perseexpenditur, rimum videndum esse an concludat deinde, verumne,a atram ta,ex quibus. Nam si ex falsissequae pro tibilia sint,tolerabilis erit m non omnino ad emendasu ex ver, sed quae improbabilia, vitioria: Sin ex iis quaemfulsi, quae valde improbabilia,profecto vitiosa erit aut omnino, aut in re de qua agitur, Quo aut e modo is qui interrogat, petat id quod in principis mcοtraria,ad veritate exposita est,in Analybricis ad opinione aute, nunc dicendum. Petere vero videntur id quod in principio quinque modis. Primum quid1m aper fime quis idi um petant luod probandum est: νuod
quidem in eo ipse non facile lateret: in nonymis aure, ii ueomnibus,quorum nomen indefinitio idem declarant, magis. Secundo autem cum id quod in parte demonstrari debet, ingenere uniuerso postulatur:νt si quis probaturus contrariorum, unam es cientiam,petat omnium oppositorum unam esse: viditur enim quod perse probari debeat d una cum aliis pliribus petere. Tertio quis quod uniuerseprobadum est inpar
299쪽
. te petat: Ἐt si cum de omnibus contrariis propositumsit, Lali ussiopetat. Nam videtur hic etiam quod cum multis erat docendum, id p tere perse asparatim. Rursu si quis adhibita diuisione,id de quo agitur petat: xt si probausim sit nedicinam es lubrium m insalubrium sparatim petat v-trunque. Aut si quis alterum petat eorum quae se vicissim tam
sequuntur nec serio : ut latus cum diametro componi non posse, tum probandum sit, diametrum cum latere non posse. Contraria etiam tot modis,quot ea quae in principio petuuturi Primum,si petat ea quae opponutur ut assirmatio em negatio. . Secundo, si contraria secundum oppositionem vi bonum malum idem.Tertiosi quis uniuerse, seris, m petat quod co- tradicit in parte. ut siquis hocsumpto, contrariorct unam essessentiam petat salubrium insalubrium esse diuersam aut si hoc petito de toto genere contradictionem sumere conetur. Rursus quis contrarium petat eius, quod ex positis essicitur necessario. Item si quis opposita quidem isa non mat, duo autem petat eis odi, ex quibus opposita contradictio qua tur. Sumere autem contraria, m petere id quod in principio, hoc disserui, quod hic error ad conclusionem pertinet: hane
enim Iectantes peti id dicimin quod est intrincipio ) contra
ria autim in propositionibus cernuntur: quod hae interse quodam modo assectaesunt. Hi autem exercitatio meditatio in eiusmodi orationibus paretu' primum asuescendum es in conuertedis orationibus.Sic enim ad id quod dicitur, maior copiasuppetet in paucis multas orationes tenebimus. Con
sertere enim est,commutata ccnclinione cum reliquis interro
gationibus, euertere aliquid eorum quae data siunt. Necesse
enim est si non sit conclusis,proposit u aliqua euerti: siquide
300쪽
positis iis omnibusi necessisse conclusionem effici.Ad omne etiapropositum in utranque partem argumentum quaerendum est, cum inueneris solutio istico inuestiganda. Sic enim fi t, usimul interrogando min reθondendo exercitati simus. Et si n/mo alius sit quocum disputemus conferamusique nobiscum licebit.Comparando interseselesta ad contradictionem argumenta. Hoc enim ad cogendum magnam facultatem parit mad redarguendά m unum adsere adiumentsi,si ad υtraque partem prompti simiti. Sic enim ad contraria efficiemur cautiores. Pseque antepefficere perspexisse, quid utra uesuppositionis partem sequatur,non paruum instrumentum est ad cognitionem, philosophicamque prudeliam. Hoc enim erit reliquum et i eorum altersi recZe eligamus. Sed ad id ingenio opus est: verumrue ingenium c indoles in eo ea, ut psis merum retii equi,indeclinar assem. quodquidem bene nati praeclare efficere possent. Cum mi amant, oderuat duodasfertur,vere de eo quodpraestantistimum est, iudicant. Cum merὲ ad quaestiones,quae sepis me in disputationem incidunt, parati crinstrudit argumentorum copia venire debemus, tu maxime ad primas suppositiones: quoniam in his respon letes,omniafre fistidire lint. Iam desinitionum nobis maena, suppetere debet , probabiliaque in prima in promptu habenda sunt. Quoniam ex his fiant ratiocinationes. Danda est. etiam opera,υt ea,tu quae aliae dissuta tiones saepe incidiit, teneamus. Vt enim in geometria utile ellelemeta exercitatione parata m meditata babere: numerorum ratione prima
quasicapita in promptu habere, magna p/e in hoc ipso vis est