Aristotelis Ars disserendi. Ex comparatione omnium interpretum & accurata obseruatione sententiae, de integro latina facta. Per Ia. Carpentarium Claramontanum Bellouacum, per eundemque breuibus scholiis et notis illustrata

발행: 1567년

분량: 601페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

331쪽

Nunc de probando false deducendaque distulatione ad

inopinabile dicamus.Id enim erat altem ophistarum institutum. Gηc prima quidem ratio expercontanda quodam remto generesumitur,imprim que ad illud essiciendum valet ratio interrogandi. ui enim ita aduersarium interroga quas nulti certa reproposita,de qua disseratur , nilpro ecto aliud praeter hoc inuestigant.Nam qui temere restondent, oepari; attendunt quid dicant si facilius labuntur. Cum et ero nil et

Amus esset positum e quo si cepta sit distulatis , tu minus

cogitaresolemus quid dicamus. Item multa interrogare, etiacum est aliquidpropositum,de quo distuletursimulquepostulare τtproferat quid de singulis i sentiat id certe facit etiad inopinabit illiumve deducamus. atque ita sive aliquid ex iis a firmet lae neget qui restonis eo loci eum perducimus,ubi argumentorum nobis copia stuppetit. V rum enimuero hoc tempore minus huic rationi fallendi locus datur , quam olim: nimirum quod illudflatim rogar let hoc tempore, quorsum haesim quid ad id, de quo instituta est distulatio,pertineant. Est autem communis locus ad eruendum tandem falsem aut incredibile aliqui nullum a principio constituere propositum, de quo disperatur Drofiteri si di distudio interrogare dabit enim tandem occasionem argumento huiusnodi rei consideratio Vt aurem falsium tu aliquid tandem concludas, proprius est hi phisticus locu ,e cilicetterducere aduersaria,ubi a gumentorum tibisit copia. Sed illud certe interdum recte, interdum vitiose fieripotest quemadmodum nos Apra diximus. Iam vero ut admirabile quippiam oe contra omnium opinionem elicias.videndum est tib quampiam philosephorum'

332쪽

quaturis,quicum distulas, Ut illum interroges quidpiam ex iis quae contra omnium opinionem dicunt huius sectiphilosophi

d abent enim singulas laesas quassam bηiusmodi senten

tias. Est autem ad eam rem primum veluti elementum,ut sin .gularum inarum admirabiles sententias inter propositiones accipias erum in promptu etiam est istarum captionum aris apta solutis,ut ad extremum neges, ex ipsa oratione id quod est inopinabile.Semper autem hoc vult is qui cum altero decem lat. Amplius vero ex hominum voluntatibus m apparentibus opinionibus. Non enim ea em volunt m loquustur: sed fermones quide uni quam bonestissimi, voluntas auteί'ectat quae utilia apparent. Veluti nemo fere est, qui non ita loquatur,tongepraestantiorem esse mortem oriosam, quam vitam voluptatibus alpuentem e Cr melius esse iusteper inopia

misere, quam in magna opum copia turpitere volunt autem omnes contraria. Ergo si quis siecundum hominum voluntate loquatur,ad apparentes opiniones erit deducendus sin fecundubas id reconditas. Vtroque enim modo eum in paradoxa incidere erit necesse. Guoniam aut mansistis aut recollis vini

nibus repugnabit. Alius locus est lati Dime patens ,per quem cogimus aauersarium dicere aliquid admirabile id quod Callicles in Prya commemorat, quodque omnes veteres captionum unica ere causiam existimabant ex iis quae natur drquae lege sunt constituta. Naturam enim legi contrariam esse: iustitiam quidem lege esse bonestam, natura vero non honestam. Sic igitur oppugnandas est,qui quod naturae constentaneum si proferativi legem illi obiiciamus sin legem teneat, coma,quae sunt ex natura, prosterenda erunt. Hic enim esse renon pote hquin utrinque admirabile aliquid dica Vocabant

333쪽

autem illi naturam idquod in quaque re verum selegem et

ro .cuod in multitudinis opinionepositum est.Vnde persti si est,illius aetatis homines idem quod qui hodie sun fuisse conatos i r ondentem aut reprehenderent,aut cogerent tandem aliquid dicere contra omnium opinionem. Porro autem intem

rogationes quadam fiunt qua utrinque opinioni contrariam restonsionem habent. Vt sitne sapientibus potius parendum. an patri Jἱntne iusta potiusfacienda An quae vitta'Vtru ortalibus,iniuriam pati,an facere Iam vero perduce lus est aduersarius ad ea e quibus contraria est sapientum ac multitudinis opinio. Acssi ille quidem cum sapientibus entiat, opponenda vulgi opiniosis vulgussiquatur luid entiant apientes, contra adprendum. μι enim eos,qui beati sintsenecessera iustos esse existimant at multitudini increddite videtur, rege non esse beatu V erum enim locus hic ab eo no est diuersus uim lexis m naturae repugnantia dictus est. Nihil enim aliud lex est, quam multitudinis opinio sapientes vero quod in rei natura positum est,θ veritatem sequutur. Ac de locis quide, ex quibus eruunturparadoxa, hactenus

Capa Sequitur,eti quomodo effficienda sit nugatio dicamus. Aeprimum quidem,quid illud si quod appellamus nugari supra

diximuS Omnes autem orationes,quae sunt huiusmodi d volunt efficere.Si nihil referat nomen dicas an orationem duplis

autem ide est,quod dimidijduplum si itur dupli. est dimidii, erit dimidi dimidij duplum: si iterum pro duplo accipias dimidi, duplia, ter idem erit repetitum imi iij dimidi, dimidij

duplum.Et nunquidioluptatis est cupiditas' Definitur autem hac, appetitio voluptatis: est igitur cupiditas appetitio

334쪽

so PHIs TICI s. Io Ietoluptatis voluptatis. Cernuntur autem omnes lae orationes

in relatis quorum non solum genera sed ipsa quoque ad aliud

Z cuntur,quaeque adetnum idem referuntur eluti appeti. tio est alicuius appetitio, oe cupiditas alicuiuου cupiditas item

que duplu alicuius duplum,SAplum dimidii Aut etero in iis, quorum essentia cu non sit in relatis, ita tameFunt afecta ad Jubstantiam,omninoque ad sua subiecta,quorum ipsa aut habitus,aut esse honesinuisimile aliquid, ut in definitione qua quid illa sentiexplicatur,ipsa ιbiecta accipiatur. Vt impar δε-

finitur numerus medium habens. Atetero impar numerus est. Est igitur numerus nedia habes numerus. Et mitus est nasi cocauitas, est vero nasius bimus: erit igitur nasus, nasus cauus. Porro aute interdum videntur e fcere cu no efficiat: propterea quod praetermittitur,ab eo qui interroga necessaria ad ea

re interrogatio, nepe an duplum perfledictusignificet aliquid, an nihil Ssiquidsi me vim isse quod coniunctiu cu altero, an aliquid aliud Ad statim couusio expri nitur, oetamenpro. pter nomen videtur ide esse oesignificare. Soloecismus autem quid sit 'aulo ante dictum est.. t uuenire potest, visoloecismum facias,nec zideare,ovi videare,cum nonsatias.m

luti si verum est quod Protagoras dicebat masculini generis esse haec verba, is certe sententia illius o scimucommitti qui dicit, ψ ψουλοιδι- at opinione aliorum no et L detur committere qui vero ζ λ dicet, videbitur ille quid in hoc vitium incississe mera autem non incidit. Per stimum igitur est nem idem posse ficere ob iamque causam multae uni orationes, quibus videtur cocludi soloecisimus,cum reueranon concludatur: quemadmodum in elenchis accidere solet. Ducuntur autem fere omnes apparentes soloecismi ex neutro

Ce iij

335쪽

articulo,hocim quando cases aliquis nominis, nec ma linu

gen ,necfemininum significat. ed quod est inter ista quodda

veluti medium Nam hic masculinum declarat, haec femininum,hoc autem neutrum quidem significare vult ed tamen saepe ad et trumque illorum transfertur Vt quid est hoc Calliope lignum, ristus. Ac masculini quidem is emini omnes casus uni diuersi,neutrius autem partim iidem,partim diuem si uo fit vis e numero cum datum sithoe,concludat quam si die tum sithuncaut alia quadam simili ratione casumpro casu accipiant. Fallax aut e conclusio ex eo oritur, quod articulus neutra multis casibus communis est. Interdum enim nominatiuum,interdum accusativum significat. At vero si istos casus d nostere Tebs,verbum vanis accipiendum est,ut cum nominatiuo,est,coniungas,cum accusativo, per veluti, est Hirponicus , esse Hipponicum. A cc diuersa e t in femininis

nominibus ratio , di in omnibM quae gub communi nomine πω σκαύν a Graecis comprehensia nos vasa appellemus masculinorum aut foemininorum in kxionem habent sola enim ea quae desinuntis is,inflexione stequuntur τοῦ υο Jhoc est,neu

trigencnssunt,ut ξυλο οινίον.qua vero no habent illam temminationem,masculinuunt,autforminina milia tamen no- nunquam traducuntur ad genus neutrum e m sub nomine πω σχων inremoratur. ψ ασκος masculinu est si, faminini

Itaque in iis eode modo quo in superioribus verbiι est, esse, caseu mirest discrimina indicabit. Est etiam soliti mus non valde absimilis iis reprehen Ambus quae ex eo ducuntur, quod ut similia accipiuntur,quae non sunt similia. Vt enim illic in rebM, ita hic in verbis soloecismi contingunt. Homo enim σat m,m verbasensim res. ii igitur, quae dictasuntlla

336쪽

num est,si quando furcymum velis concludere ex illis casiἶus,

quos exposuimussumendum tibi esse argumentum. Ac de generibus quivi contentiosarum argumentationum,t artibvssingulorumgenerum motis omnibus has tenus.

p. I . uoniam autem in collatione eorum,quae interrogantur,non parum est moment et tpossis quemadmodum in dialecticis paulo ante diximus celare conclusionem,propterea i lis dictis primum omnium de his agendum est. Acprimum ad reprehensionem plurimum valet Anditudo orationis quandoquidem multa simulprouidere dorcile est. Ad prolaxitatem autem dictis elementis e F utendum. Tum etiam celeritas adhibenda. Nam qui aliquanto tardiores te festinante equi nonpossunt,min prouide possuntq:ud dicant. Illud etiam

iuuatplurimum,ut aduersarium ad iram Saltercationepro uoces Vuleni unt inperturbatione,minusunt cauti adomnia.Irae autem principia blatim initio declares te iniuste vi id agere. Alius locus est,perturbate interrogationes collocare, siue ad rem multas rationes adhibeas,sive in utranque pam rem argumenta adferas. Fit enim hac ratione,ut eodem tem pore aduersario aut multa, teriam contraria sint cogitanda. Atque ut rem inpausa conferam,omnes loci, quos ad c landam conclusione u Sposuimus,sunt etiam ad dissutationem contentiosam accommodati. Pertinet enim eo occultatio,vi lateas latere autem vis v altis. Quod autem attinet ad eos qui nil admittere solent, quod ad rem facere existiament illa nobis aduersus eos cautione utendum est, ut aut pernegationem interrogemus,quasi contrariam partem velimus ocere umero ex aequo utranque part interrogando co-

337쪽

Memmur. Quando enim non visset but modi homines quisspotissmum i bi concedi velis,minus difficiles a rotervi sunt. Iam vero postquam alius tibi singulatim totius alicuius gen ris partes interroganti,in singula ita esse concessit aepe non est ipsem genus uniuersium interrogandu edeo ut concesso irenta Interdi; enim ipsipputant dedi te S auditoribus ita vid tu'quia adhuc meminerunt inductionis paulo antefactς, nee illas interrogationesstu afuisse exi limant. Etsi quandos neri uniuerso nomen non est impositum , ipsa utendum est mmilitudine, prout commodum videbitumnam sepe similitudo obscurior est. Adsiumendam autem propositionem plurimum prodest interrogando contrarium a lucere.Verbi gratias velis tibi concedi . omnibus in rebus parentibus esse obtemperandum hunc in modum interrogabis Quid spuia ne paretibus eseparendum in omnibus,anpotius in omnibus repugnandu'Aut vero saepius parendum ese umere ab aduersario velis, sic interrogandum: virum multa siniparentibus concedenda, an pauca H c enim multo potius, fomodo parentibus obsiequi neces est multa esse concedenda videbitur,quam pauca. G-trariorum enim compositio oe collatio efficit,ut res maiores O magnae hominibus videantur,itemque deteriores oemeliores.

v porro insignis requens, ut quis reprehensius videatur, sophistarum haec impostura postqua nonnullas interrogati nesproposueris, licet ex iis nilpsis necessario conficere, adeo tremum non interrogandosia concludendo culm ratiocinatione, dicas, non igitur hoc σ hoc. Est etiam hoc ophisticum, proposito paradoxopetere quid de eo re*ondenti mideatur Mid est probabit quod a principio in questione estposim,de eoque interrogationem sic instituere: Vtrum titi videtur es Necesse

338쪽

eaim est s tulissit interrogatis,ut ex ea ratiocinario possit coss.ci inde nasci aut reprehensionem,aut paradoxum alιquod. reprehesionem quidem admitta aradoxῶ aute non admit. tat, iuc atque sibi non ita videri: at si non concedat, videri tam Ubifateatur,elencla quedam similitudo existet. Amplius, it in rhetoricis sic in reprehensionibus diligenter videndum est, num etllasit repugnantia aut iis quς dicta siunt,aut rerum sintentiae , quorum orationem m actiones maxime probet C equatur is qui restio tradis etiam quae aduersentur opinioni eorum,qui reuera tales hoc evapientessuntAut vero eorum qui tales videntur horumque aut plurimorum aut omnium. Iam autem sicut rupondentes cum v*entur συident si elabi Giae posse quis redarguuntur istinctionem aliquam comminiscvtur,etiper eampossint evadere. ita etiam interrogantibus alia quando faciendum,maxime aduersus eos, qui fortiter remunmt si quid πηο modo verusit,altero nomerum,tum dicunt si lo modost accepisse ire autem booβualiter fecit Cleophon in Mandrobulo. Oportet etiam traduela disputatione ad alia, quae reliqua erant argumenta praeculere. Quo in loco erutpartes restondentis,ut sipraesentiat id velle aduersarium, iam ante illi occurratar bοepraedicat. Interda etia ad aliud si ta umeta dirige tam illud ita accipiendu esto modo nil habeas quod cotra reproposita obiicereposiis. Quo praesidio Uus est Lycophron,cu iussus esset laudare lyra. Quod vero attinet adeos quipropositionem se tam probari postulant: quonia

aequum videtur, mi Abiectaprobatione illus redolas ratione, acceptis qAgustam,tutivi erit, quod sit zniuersim in reprehesionibus icerepercontradictionem quod affirmatum est ne, gari, aut quod negatum est Ormari. At non quod contrario

339쪽

rum eadem sit distriplina aut nonsit Neque veropropositionis in modum interroganda estreclusior quaedamsiunt, auae ne interrogari quidem debet, edulpe licua, ab omnibus recepta sumi. . Ac de locis quidem unde eruuntur argumenta in contentiosis distulationibus, m de ratione interrogandi hactenus. Cap. V. Qui tam Me Sequitur nunc,ut de re 'omne agamus eque modo dis' luendi m quid soluendum sit, atque quem ad Uum maleat

undi tibii. sermones eiusmodi alent autem adphilosophiam 'ue duabus de causis . Priore quidem, quia cum maxima pars istara captionum ex vertis ducatur soc nobis praestat earum consit deratio , mi verborum ambiguitatem facilius animaduerta mus meti quaesint ea, in quibus rerum similitudo cum nominum similitudine conueniat, quaeque illa in quibus verborum simibtudinem res non imitantur intelligamus . Altera ad res

apud nos cosiderandas m meditandas .Nam qui facile ab a irro captiosa ratione decipitur, neque id percipit,ide persealiquid consideret, frequenter se ipse fallaci conclusione impe-

die Ea autem oe tertia praeter illas duas tilitas ad gloriam consequendampnempe quod hinc fiat, ut videare omnibus in rebus exercitat ,σ nullius esse imperitus. ut enim cum a γ rem fermonem confer ei que quicum distula rationes aspernatur ac vitupera cum vitium ipsi indicare non post, pusticionem is praeuee dyficile eo iniquum alteripraestare non propter meritatem sed propter imperitiam. uomodo autem resto dens huiusimodi captionibus occurrere debeat, minimo negotiopesici pote quidem omnes locos, defallaces conclusiones eruuntur vi a recte exposuimus, etsi omnia commenta, om

340쪽

nes fraude quas interrogando olet actiberesephistae aris ex-

plicate docuimus.Neque vero idem e umpta aliqua captioncsibus mim per licere,oe vitium ubisitindicare,quod celsriter posse ei occurrere,qui te interrogat. pe enim accidit, ut quod imus,mutatisStraiectis versis ignoremus.Porro que- admodum aliis in rebuου omnibus celeritas tarditas totapendet ab exercitatione, ita plane in distulationibus Uuuenit. Vnde essicitur,ut tametsi res nobis cognitasi te tame quia desiit meditatio, exercitatioque expedire nos in temporem videret non possimus. Sane idem hkpropemodum euenit, quod in mathematicorum descriptionibus. Sicut enim plerunque in conficiendis demonstrationibus accidit, utpostquam dissoluta res est, oe ad ua principia reuocata,componere eam rumsus non possimus: ita in reprehensionibus mseuenit, ut fiamus quidem unde ducatur captio, eam tamen in partes diri

gere non valeamus.

Cap. IL LAc primum quidem sicut dicimus, probabiles rationes veris nonnuquam esse anteponendas, ita in re tondendo,interdum ad opinionem potius quam ad veritatem constrensia sunt argumentorum dis olutiones.Nam cum hominibus contentio=s plane nobis pugnandum est, quasi cum iis, qui urideantur redarguere,etiamsi non redarguant. Si quisem non dicimus eos iatiocinari . Ideoque dabimus operum ne redar

guisse iideantur. Etenim si reprehensio est ex quibusdam

contradictio , ne illa homoumia, nulla certe distinctione opus est ad ambiguitatem cr homovmiam: quandoquidem in hac nulla ratiocinatio efficitur. Sed hac tantum ratione v timur distin bone,quod conclusio,redargutioniseciem quan

SEARCH

MENU NAVIGATION