장음표시 사용
41쪽
a V Ndix homonymia prosecta sit, quosque eitores in docendo pariat. Arist. ostedit initio libri de Redargutionibus sophistarum. Homony iniae modos varios potes ex eodem eolligere cap. 6 .lib. r. Eth c.
., De substantia. Cap. a. Suns TANTIA autem,quae potissmum,m primum,
maxime appellatur, ea e i quae nec de subie io ullo dici tur,nec in subiecto ullo est,ut quidam homo, quidam equM.' Secudae autem stubstantiae vocatur 'ecies eae,in quibus qua primae nominantu substantiae insent. Itemque earum genera, velut qui 'iam homo,inflecte est homine. Specieι autem genus est animal. Hae igitur secundae sebstantiae nominant ut ut homo, ut animal. Persticuum edi autem ex iis quae dicta sunt, eorum quae desubiecto dicuntur, necesse esse, oe nomen
de subie is dici, rationem: ut homo de subiecto quopiam
homine dicitur, oe nomen etiam enuntiatur. Siquidem que- pium hominem tu hominem esse recte enuntiabis. Atque etiahominis ratio de aliquo homine enuntiabitur. Homo enim quilliam,mhomo est,manimal rationis particeps,mortale. Ergo oenomen desiubie is enuciabitur, ratio. At vero eorum quae in subiedissent,permulta Aunt, quom neque nomen, neque ratio de subiecto enunciatunnonnullorum nomen nihil
prohibet interdum de subiecto enuntiari. Ratio vero nullo modo potest. Veluti candidam, cum sit in Aubiecto corpore, deflubiecto enunciatur: scandidum enim corpus dicitur in
At candidi ratio nunquam de corpore enunciabitur.
ina vero omnia vel de primis substantiis Abietas dicuntur, vel in iis siubie Elissunt. Quod ex 'gulis perstici potest:
veluti, animal de homine enunciatur, de quopiam igitur homine etiam enuntiabitur. Si enim desingulorum hominiι no- i
42쪽
mine, ne de homine quidem omnino. Rursum en color in corpore, ergo oe in aliquo corpore: nam si in nullo e i singulorum
corporum,neque omnino in corpore. E o hoc iam apparet, eliqua omnia aut deflubiectis primissubstantiis dici,aut in eisines ubiectis Quocirc ublatis primi ubstantiis, nihil loci relinquitur cateris omnibus.Porro fecundam ubstantiarum steries magis substantia es, quam genus: quonia adprimum substantiam propius accedit. Si enim quid sit prima substantia quispiam explice planius id, oe aptius faciat v-fus Jecie, quamst genus adhibuisset: veluti, apertius quendam hominem explicabit,qua hominem esse dicet, quam qui animal. Illud enim magos proprium est cuidam homini: toeaatem communius. Item siquis quid sit aliqua arborum singularum explice apertius docebit se arborem dicat esse,quam si plantam. Iam prima substantiae, qhia caeteris omnibus subiectae sunt,reliquάque omnia de eis enuntiatur,aut in eis sent: idcirco maxime/ubstantiae prima nominantur. Quam autehabent rationem ais caetera omnia primae substantiae,eandem habesecies ad genus. Subiicitur enim generis'ecies:quippe cum despeciebus genera enuntientur,nesspecies cum generibus reciprocentur. Ita si etiam ex his,vuperies quam gen smagis sit substantia. si vero interhpecies, quae genera non sunt,nalia magis,quam altera substantia est. Nemo enim de
quodam singulorum hominum, hominem Uignabit aptius, quam bouem de quodam boum singulorum. Similiterque inprimispubstantiis nihil magis aliud ali obstantia est. eque enim qui qua singulorum hominii,magis subsantia est,quam bos aliquis. Iare autem postprimas subsutius selae inter reb- qua, speciet,ac genera subsantiae ficandae nominatur. Haec
43쪽
ARISTOTELI senim fla inter ea, quae enuntiantur ubstantiam prima declarunt. Nam de aliquo homine 'Mis velit explicare quid sit, steriem vel genus asserendo,Vte ille quidem fecerit, tameapertius, i hominem esse dicat, ysam si animal. At siquid caeterorum omnium asserat, alienuid estfuturum: visi candidiι eum dicat, vel currere: aut aliud quiduis generis eiusdem. Quapropter ex reliquis rebus omnibus haec fla meritoμί-
flantiae vocantur. Praeterea quoniam caeteris omnibus primae
se a tia Fubiectae sent, reliqua de eis omnia enuntiantur, veli ni in ipsis: ob eam causam potissime dicuntur Dbstanti in aute ad caetera omnia primas antiae si habent: sic genera m Jeciei primarum sebstantiarum, ad reliqua
omnia. De his enim caetera omnia enuntiantur. Vt enim que
piam hominem grammaticum dices, sic bominem gram maticum, σ animat: similiterque in caeteris omnibus. Hoc autem omnisebstantiae comune est,non esse insebiecto. Nam
neci biecto prima siubstantia est, nec d biecto miti dicitur. Defecundis idem etiam per 'icuum est hoc modo eas non esse in Abiecto. Homo enim et si desebiecto quopiam homine dicitur,tamen in nullosebiecto est. Neque enim in quodam bomine homo inest. Itemque animal de sbiecto quopiam homine aeritur,at animal in aliquo homine non inest. Iam υem eoru,quae in Abiecto insent nihil impedit quo minus nomen illud quidem interdum d biectu enucietur: sed tamen nunquam ratio potest. Asecundarum μbstantiarum
ratio desebiecto, r nomen enunciatur.Hominis enim rationem de aliquo homine enuntiareposiis, itemque animalis.
Non igitur in iis, quae in μbiecto insent, se byantia ista modo potest. Sed non est sebstantia hoc proprium: quoniam
44쪽
disserentia etiam in iis est, quae nonsent in subiecto. Nam gradiens, m bipes de subiecto aliquo homine dicuntur, nee sent in subiecto ullo. Neque enim in homine bipes est,neque gradiens. Atque etiam de eo disserentiae ratio enunciatur, de quo disserentia dicitun ut sigradiens de homine dicatur, etiam de hominegradientis definitio enuntiabitur. E i enim homogradiens. Nec vero nos conturbent substantiarum partes, quasi insint in totis, ut in subiectis,ne quando eas μυta. tias negare cogamur. Ea enim in subiecto esse negauimus, quae ut partes inessent. Hoc autemsiubstantiis cir disserentiis conuenitivi non dicantur,nisiσυν- -.Omnes enim quς ex illis ducuntur enuntiationes, aut de indiuiduissent, aut
deformis. Quandoquidem exprima substantia, nulla enum latio dicitur. Quia de nullo subiecto dicitur. At secundum substantiarum Jecies de indiuiduis enuntianturi genus au tem S des' eciebus,cr de indiuiduis. Ite que disserentiae deformis, indiuiduisque enuntiantur. Atque etiam primae Fub flantiae, cir formarum, Gr generum rationem recipiunt, Gryccies generis. Quae enim de attributo dicuntur, de subiecto quoque dicuntur omnia. Eodemque modo disserentiarum rationem Jecies Gr indiuidua recipiunt. Synouma autem
erant ea, quorum nomen commune est,eademque ratio. Om .
nia igitur quae a siubstantiis, m disserentiis, συν- αις dicuntur. Omnis etiam pubstantia hoc aliquid significare vid tur. -- in primis quidem substantiis non est id dubium eductum est eas hoc aliquid fignificare. Indiuiduum enim es Sunum numero,id quodillis dedaratur.Secundae autem videtur illae quidem smiliter, figura appellationis, hoc aliquid
significare, cum dicitur homo, vel animat: non tamen id me.
45쪽
ram est, sed quale quiddam polim significant. Neque enim
res unasubiecta e Leti in primasubsantia sed de multis homo, animaque dicuntur.Quanquam no omnino quale quid significant, sicut agam. Album enim non aliud significat qua quale. Algenus, θecies circa substantia, quale definiunt: qualem enim substantiam circunstribunt. Se genere factacinusscriptio latius patet quam in 'ecie. Quoniam qui ani malprofert, plura complectitur, quam is qui hominem. Hoc etiamsubstantiis inest,quod ipsis nihil est contrarium. Nam prima quidem Aubstantiae, ut cuipiam homini, vel cuipiam animali, quid contrarium esse possis Nihil enim contrariues: ne homini quidem, aut animali. Sed hoc proprium non est Abstantia: quinetiam pleri ue aliis rebus conuenit, ut
quantitati. Neque enim rei duorum cubitorum, aut trium, quicquam contrarium est,neque decem,nec cuiquam rei eiusdem generis. Nisi forte dicat aliquis multa paucis esse cotraria, aut magna paruis: sed illud certe verum est, in his quae definite quantasiunt, nihil esse contrarium. etur etiam substantia nec intentionem, nec remissionem suscipere. Non
dico substantiam Aubstantia nec magis, nec minus esse substantiam hoc enim antea diximus se abstantiam, id ipsam quodest, non dici magis vel minus. Vipe abstantia sit
homo, nec ipsistipso magis, alit minus homo eri nec alter a tera. Neque enim alter altero magis homo e i cuti res alba, alia, alia albior est, oe minus alba: honestum aliud alio honestius est, oe minus honestum. Quinetiam idem seipso magis, minuscfue tale dicitur: ut corpus, cum candidum sit, hoc tempore quam antea candidius vocaturi. σquod Oh- dum esse, magis minusique calidum. At vero se antia nec
46쪽
CATEGORIAE is magis, nec minusseubstantia nominatur. Neque enim homo nunc magis, quam antea homo dicitumnec quicquam eorum
quae sensitantiae. Quar bstantia non recipit magis minus. Sed hoc substatia propnu maxime esse videtur, ut v
na ea emq; numera,recipereposit contraria i cateram om
nium, quae non sint substantiae, nihil qui'uam asserre possit
quod unum idemque manens, contraria possit accipere. me color qui sit unus m idem numero, nager non ὀcitur, O' al. bus neque eadem una numero actio , vitiosa m recta. . Eadem e icaeterorum omnium ratio, quae bubstantia nosiunt. At substantia υna eade-que numero, vim habet recipiendi contraria: veluti unus idemque homo, alias albus, alias niger icitur, itemque calidus, oestigidus: bonus m improbnis Qteris nihil tale apparet. N i forte aliquis occurrat, asserens orationem γ opinionem contrariapos recipere. Videtur enim eadem oratio vera falsa: υtsi vera enε oratio,
sedere aliivem, cum issurrexerit, haec ipsa oratio falsa erit. Eademque eLE ratio opinionis. Siquis enim veremere alia quem opinetur,cum surrexit, falso opinabitur,si eadem de eo habeat opinionem. Quod siquis recipiat,attamen modo quodam disserunt. Nam sebstantiae cum sui mutatione contraria possunt recipere: frigidum enim factum ex calido, mutatum est,quia alteratu, s nigrum ex albo,b bonsi ex malo, itemscatera omnia comutatione accedente,contraria recipiunt) at
vero oratio . opinio, manent ipsae quide immobiles omni ex partesdre ea, quaesebiecta est, immutata, in ea contraria nasiuntur. Manet enim haec eadem oratio, sedere aliquem: re vero mutata, interdum vera, interdum false dicitur. Eadem est ratio opinionis.Quapropter hocsdummodopropriu
47쪽
ARISTOTELI serit ubstantiae cum immutationesu recipere posse contraria
Siquis vero orationcm m opinionem contraria recipere admittat profecto non ita est. Neque enim ex eo,quod aliquid acceperint oratio oe opinio, contraria Iustipere dicuntur, sed quia circa aliquid, aliqua asse aio nata e i. Nam quia res est aut non αξ, idcirco vera autfalsa dicitur oratismon quia pos
sit ea recipere inse contraria. Omnino enim a nullo oratio mouetur,aut opinio. Nunquam vero ad contraria recipienda apta erunt, nulla in eis contraria assectione nata. At substan
tia, hoc ipso quod contrai ta in se admittit, apta dicitur ad ea recipienda. Nam oe morbu σ1anitatem recipi candorem que Onigrorem. Quae omnia quia in se admittit,vim habere dicitur recipiendi contraria. Quare substantiae hoc proprium '
sit, ut una m eadem numero, cum immutatione flui, contraria post recipere. Ac d abstantia quide hactenus di lusit.
1 I N hae distributione Categoriae primae, tam substantiam eam quae in sensum eadit,& hoc aliquid est,ptimam vorat, maximeque Spoliis imum esse ait,argutὸ videtur inuertere modum loquendi, quo Plato utitui in Ideis,quando eum rebus singulis comparantur. Vt eolligi potest ex Arist. cap.r. lib. ia. Metaph. & ex Bessario. ne initio lib. t. eontra Trapezuntium. Aliter Plotinus cap. i. lib. 2. de decem generibus eorum quae sunt, vult ea maximε esse, eum quibus non miscetur oppositum Entis, id est , priuatio. a Vr ivxRsa E substatiae definitio valde puerilitet ά Thessalo Methodieo hoe initio requiritur. Vt pote qui no intella git genera summa ea no admittere.Quom ci igitur Aristoteles docuit quae ad singulas Categorias sint reserenda'Enumeratione partium,Sccollectione proprietatum, tanqua notarum. Quanquam neque partes omnes explieantur. Hoc enim conari esset omnia in Categoriis velle docere γ sed prineipes tantam. In caeteris indicatur quem modum sequi oporteat singulos artifices in suo genere subiecto. Huius enim tractatio per dieresim,vel analo sit Cat goricam rationem in singulis scientiis quodammodo sequitur.3 Ri xi o candidi est eandor: quia ab hoc habet,ut sit candidum. Omnin6que ratio omnium denominatorum posita est in eo, a quo denominantur Quaro denomini tapet eiusmodi rationem suam,in eadem Categoria sunt cum bis a quibus denomianantur: ut in qualitate di quali, quantitate & quanto, intelligetur ea sequentibui. Sicque paronyma nunquam secundum rationem suam, de subiecta substantia om
4 H Aa c proprietas ad superiorem quodammodo consequitur. Oniam intentio Rremissio, eausam habent in variis gradibus permixtionis conualiorum. Quate
48쪽
vbi eontrarietas non est,illic neque intentio neque remissio esse potest. Utraque veth spectanda ex iis quae in physicis aeeurate traduntur. Quorum ignoratione pueriliter Thessalus Metuodicus,has duas proprietates exagitauit. .
De quanto. Cap. 3. QV A NTOR v M autem aliud disiunctum est, aliud continuum: partim expartibus constant, quaesitum quendam inter se habent, partim ex iis quae non habent EIT autedisiunctum, ut numerus, ut oratio.' Continuum, ut linea, extremitas, corpus,Gr praeterea locus, m te M. Nam -- meri partium terminus communis nullus en, quo eius par
tes coniunguntur. lut si quinque simi partes decem, nullo communi termino quinque Gr quinque coniuncta fiunt,sed
separata: neque tribus mseptem ullus communis terminus accommodatur. Nec possu omnino in numero communem
ullum partium terminum reperire, sed semper scretaesunt ac separatae: ita numerus is eis ea quae Asiret unt. Similis est ratio orationis. Sed enim quantum esse orationem ex Mepe stici potest, qaodollaba breui, longaque mensiuratur.' Id
quod de oratione quae vice exprimitur,intellectu volo. Pamus enim eius nullo communi termino coniunguntuc quoniam terminus communis nullus est,quolyllabae cohaereant,verum perse quaequesecreta ela Linea autem continuata e A. Licet enim communem semere terminum, punctum videlicet, quo eius partes coniungant unar extremitatis lineam. Nam extremitatis partes ad certum communem terminum omnes c iunguntur. Item in corpore potes reperire communem termianum,lineam, vel extremitatem, quo coniunctoni eius pamus. Atque etiam locus cir tempus siunt genetis eius . Nam tempuspraesem cumpraeterito Cr futuro copulatar. mplius
49쪽
. ARISTOTELI sm locus ex continuis est: quoniam locum aliquem corporis partes occupant,qua aliquo communi termino coniungantur Loci ergo partes,qua singulas corporis partes continent, ad eundem terminum ad quem corporis partes, coniungentur. Ita in continuatu est locus: quandoquidem ad certum commane terminum euu partes coniungutur. Praeterea alia ex partibus
constant quae habent situm tuter β:alia ex iis quae non habet: meluti tineae partes situm interse habent,quoniam Unaquae
que abcubi sita est: pote μe, ubi quaeque sita sit in plano
dicere oe 6 ignare, quaq e cum parte reliquarum omnium coniungatur. Ite que plani partes situm certum obtinent.
Eque enim asignari potest, ubi se laesitae sint, qua inter si coniun iae. Eadem est ratio partium in solido corpore
er loco. At vero in numero, Τ em eius partes inter si situm. habeant, aut ubisita sint, aut qua intersie coniunctae, osten, dere nemo potest. Ne in tempore quidem. Pars enim nulla manet temporis. Quod autem non manet, quisitum certum habeat' quin potius ordinem certu obtinerepsis dicere: quia temporis pars alia prior,alia possienor est. Similitisque in nu mero, quod unum prius quam duo. duo antequam tria numerantur: ita ordinem quendam obtinent, sitam autem eorum nunquam cerrepsis reperire. Eadem est ratio oratio nis. Nulla enim eius pars manet: stdprolata oe missa vox, iam reuocari nullo modo poteti. Non igitur situs milis em partium eius: quidem nulla manet. Cia igitur ex partibus , .constant, quaesitum habent: alia ex iis quae non habent. Sed
proprie quanta nominantur ea quae diximus: aduentitia quadam vi caetera omnia. Haec enim intuentes, catera quata appessamus, veluti multum albam aliquid dicimus, quod
50쪽
extremitas magna sic actionem oe motionem longam,quod longum tempus interiectam sitiisque enim quicquam eoia perfle quantum dicitur. Vrsiquis doceat quanta sit actio, ea
tempore explicabit, anni unius, aut tali aliquo modo. Et qui quantum sit album exprimet, extremitatis ratione expu-cabit. Nam quanta est extremitas, tantum album esse dicetar. Ita is, ut oti ea qVa enumerata Aunt, proprie quanta dicanturn reliqua nonpersesed aduentitia quadam vi. Iam quantis,nihil contrarium est. Nam certis ac definitis, persticuum est nihil esse contrarium,ut rei trium aut duorum cubitorum,vel extremitati,neque υθι eoru quaesiunt generis eiusdem. Nihil enim eis contrariam est: n forte dicat aliquis, oe multa paucis, m magna paruis esse contraria. tqui nosent baec in quantis, sed potires in relatis. Nihil enim per se magnum aulparuum dicitur, sed quod ad aliud referatur.
Vt mons parvus, milium magnum. quia hoc maius sit omni luia minor aliis eiusdemm siperse magna
mons paruus, milium magnum vocaretur. Praeterea in vico multos esse dicimus,
thenis paucos, cum sint multo plures hic,m domi multos,
in theatro paucos, cum hic sit multo maior numerus. Iam res duorum, ' res trium cubitorum, caeteraque ei de generis,
quantum sit aliquid significanti magnum autem oe parulim, non quantum significant: sed potius relatum ad altera. Nam ex altero spediatur quod magnum est,m quod paruum. Pem stimum eji igitur,ea in iis esse,quae ad aliud refersitur. Praeterea siue qais haec ponat in quantis,sive non ponat, tamen nihil eis est contrarium. Ohod enim nonpotestper se intelligi, bus iis quaeseunt eiusdem generis: illi,
generis. Fit igitur cum altero collatio. aut parua dicerentur, nunquam certe