장음표시 사용
51쪽
sed ad alterum refertur, qui potest ei quicquam esse contrarium' Praeterea si magna paruis contraria sunt, in eodem Lmul contraria erunt, oe idem sibi si contrarium. Accidit enim, vires eadem sit simul magna σ parua. ΕΗ enim
ad hanc parua,eade magna ad alteram. Eadem igitur res eo dem rempore oe parua est,m magna. Ita simul contraria
recipit. Ndil autem simul contraria recipiti ut in substantia per 'isi potest, quae cum recipere possit contraria,tamen nulla simul m morbo est, oe valet, nec alba m nigra simul est, nee
aliud quicquam est,in quo simul contraria esse possint. Atque
etiam eadem res sibi ipsa contraria erit. Si enim res magna paruae contraria est, eademque simul σ magna parua, certe eadem res sibi erit contraria. Alfieri non potest, ut a liquid di id contranu.Non igitusuntparua metiis contraria, nec multa paucis. Ex quibus e citur, ut etia uis haee non dicat esse in relatis,sed in quantis, tamen his nihilsit co-trarium futurum.Sed quantorum contrarietas in loco apparet maxime. Summum enim locum infimo contrarium ponunt,
mediam regionem infimum lociι appetantes: quod inter medium&munndi terminos on si si interiectum sitinterua Llum. Atq; etia ex his ducta videtur caeterorum contrariorsi definitio .Contraria enim definiatur,quae in eodegenere plurimum distat.Nec vero idud magis aut minus in quantis reporitur. Irit res una duoru cubitora non est magis aut minus eiusmodi, quam altera. Quod eodem modo iudicandum est de numero veluti tria no magis quam quiny,quinqaut tria esse dicum iec quinq; magis qua tria: nec lepus aliud alio magis tempus dicitur. Nec de vgo omnino eomu quae explicata sunt, magis aut minus dicitur.' Quanta igitur nec magis,nec
52쪽
CATEGORIAE. 2Imniis admittunt. At quantorum maxime proprium est, partu imparia nominan.Quanta enim quae diximus omnia vesparia,vel imparia vocantur, ut corpus par,vel impar dicit r. itemque numerra m tempus,par m imparSimilitemp
sit uti quae dictusenti vel paria, vel imparia dicuntur. Caetera vero quae non sent in quantis, non admodum paria, vel imparia nominantur. Vt assectio, non admodum dicitur par,
vel impar,stdpotius similis, vel dissimilis: album, non se re par,vel impar edsimile ei dissimile. Est igitur boc quan
torum maxime proprium, ut paria,vel imparia dicantur.
3 Plotinus eap. 4. lib. . de decem generibus eorum quae sunt, Aristoteli obiieit, quanta eoniuncta talia esse per numeru: qui tamen est in disiunctis.Quonia coniu-Motum differentiae per numeros explicantur. sed animaduertendum id ex eo conis fingere. quod homini valde sint familiares numerotum dissetentim ide6quetrania seruntur non solum ad quantitatem coniunctam, ut cum dicimus lineam constare Iongitudine duorum aut trium pedum: sed etiam ad qualitatem , ut cum quaedamia primo gradu calida, ita in secundo, vel tertio, vel quarto diei solent.1 Q α κ hie subiiciuntur ab Arist. valere possiant ad ea explieanda, quae in hae Becie Plotinus exagitat cap. s. lib. i.de decem generibus eorum quae sunt. Ne scio Verb quid hic somniet Thessalus, de oratione scripta: quam ait nihilominus discretam esse quantitatem, quam multitudinem lapidum.1 H is c pauid aliter distinguit Arimib.1.Metaph. ubi in quantis per aliud num rat etiam motum Sc tempus.Quia enim inquit,magnitudo quanta,idcirco Zc motus qui per eam fit.& quia motus ideo ει tempus. ΑΜ non,inquit Thessalus, ut dicimus hoc illo albius,ita hoe illo maius, velloatius Quasi vero extensio ab intentione no differat. Magna in illo ignoratio rerum P0sicarum,ex quibus propria borum ratio petenda est.
De Relatis. Cap. 4.' RELATA ea dicuntur, quae id quod siunt,aborum esse dicuntur,aut quoquo modo aliter ad alterum veluti maiis id quod est relatione ad alterum dicitur, aliquo enim maius dicitu6 duplum,id ipsem quod est, alterius dicitur,quoniaalicuius rei duplum dicitunitemque caetera omnia bis imilia. Sunt etiam haec in relatu, ut halitus,esse Goscientia itus.
53쪽
Λ RISTO TELIS Haec enim omnia quicquidsunt,alioru esse,aut quomodo cunque aliter ad altem referri dicuntur. Na m habitus,alicuius habitus dicitur: scientia, alicuiuspientia:oe situs, rei iustiam situs. Eadem eni caeteroram omnium ratio. Sunt igitur relata ea,quae id quod sunt, alterius 6se dicuntur,vel quoquo modo ad alteram referuntur: ut mons, ad alterum magnus dicitur, quippe cum ad aliquid mons magnus nominetur. Quod simile est, alicui etiam simile dicitur, cateiaque omnia generta eiusdem,eodem modo dicular ad aliquid. Sunt
autem quadam situs genera, accubatio, status, fisso: situs autem refertur ad aliud. Sed iacere are edere,nonsent ipsa quidem situs:ab iis autem generibrasitus quae diximus, sunthnominata. 'Repentur etiam relatis contrarietas, vivirtus
vitio est contraria,cum utrunque sit in relatis: ignorationi scientia. Nec vero omnibus relatis aliquid est contrarium. Duplo enim nihil contrarium, nihil triplo, nec vili eiusdem generis. Videntur autem relata intendi oe remitti. Nam si
mile ac dissimile magis&minus dicitur: ite1ue par impar, cum υtrunque sit in relatu. Quod enim simile eni, cuipiam simile: quois par est,alicui par esse dicitur. Nec vero omnia relata, illud magis oe minus admittunt. Neque enim duplum magu aut minus duplum, quam aliud habetur, nec quicquam ei modi.
Omnia vero relata reciprocantur. velissimus domini
flemus: vicissimque dominus, serui dominus esse dicitur. Et mi duplum dimidii te micissim dimidium, dupli dimidium.
Itemque m matres minore maius, minus maiore minus.
Eadem es ratio caeterorumin quod interdum casus dissimi . litudo rationem dicendi commutabi 'Scientia eni cibilis,
54쪽
Lientia se Hritur, oesicibile, scientia scibile . . Ac sensius, sensibistensissensile, aliquo si ustensile. At enim reciprocari nonnunquam ista non videbuntunsi non apte eo quo debet referantur, sed in eo signando erratum fuerit. Vt siquis penam auis e se dixerit, non vicissem dicat auem pennae esse. Quia prius istud non apte erat redditum, pennam auis esse. Non enim hoc ipsi quia auis est,penna eius esse dicitur, sed quia penn era.Siquidem 'lersque abis pen e attribuimunt,q ae aues non sent. Ergosi apte quo debent,referantur,continuo reciprocantur. V ut penna, penigeri penna, vicissimque penniger,pennae penniger.Quo loco interdumsane nomen fa .ciendum erit, si nullum u receptum sitiquo referatur. Visi clauus dicatarnauis esse clauus,non apte referetur. Neque enim hoc ipso quod nauis est,eius clauus esse dicitur,cum naues sint,quae nullsi clauum habet. Itaque haec non reciprocantur. Quoniam non dicimus nauem clauiesse nauem: aptiorq; erit fortasse relatio hoc modo,clauus clauati clauus,aut alio aliquo modo. Non enim nomen impositu est. Atque reciprocabitur,si apte reddatur.Clauatum enim,clauo est clauatia. Si-mrbs est ratio caeterorum. Vt caput aptius referetur capitati quam animalis esse dicatun quippe cum non quia animal sit, caput habeat carent enim capite multa animalia. Sedit a-cillimefortuisse nomina semet quispia in iis rebus,quibus nulla sunt imposta a primis,biis quae reciprocari possunt,deducatur, quibusicum ipsa prima comparatur Id quod in iis perspicipotent,de quibus modo diximus, ut a penna pennigerum, a
clauo clauatum. Quare relata omnia si redduntur apte, reciprocantor . Nam si cum alio conferantur,quam cum eo quod proprie respiciunt,non reciprocantur. Dico autem, ne ea qui-
55쪽
ARISTO TELI sdem qua omnium constense reciprocantur, er habent imposita nomina,reciprocari ad aliquid eorum qua accidunt,noad i ad quod proprie assectasunt, referantur. Veluti seruus
si non domini ed hominis,aut bipedis,aut cuiustiam eius generis struus dicatur,certe nulla sutura est reciprocatio. Neque enim homo esse strui homo diciporest,propterea quod non est ea apta relatio. Quod si apte relatu fuerit adi ad quod dicitur, aliis omnibus detractis quae accidunt,eo holo relicto, ad quod relatum estpemper ad esum dicetur. V seruus,si cum domino conferatur, sublatu omnibus, quae domino accidunt: velut bipede esse,natum adsitientiam ,σ hominem, relicto hoc solo, dominiι esse,pempersimus ad ipsum dicetur quidestruus,domini seruus nominatur. Quodsi no apte refertur ad id ad quod dicitur eparatis caeteris omnibus,relicto autem eo seolo ad quod relatum est,non ad ipsum sine dicetur.Referatur enim exempli gratia, eruus ad hominem, Spenna ad auem, auferaturque ab homine quod dominus sit, siemus ad homine non dicet anitemque ab aueseparetur quod pennigera sit, non amplius penna erit in relatis. Quoniam si non sit penniger nullius certe penna est futura. Quapropter id a gnandum est ad quod apte alterum dicatur. Ouod facile erit, si nomensis impositum. Si vero nonsit ortasse nomen fingere erit necesse. Quasi hocpacto reddantur,persticusi e Vore,ut relata om ma reciprocentur. V lentur aut e relata simul esse natura. Acin plerisique id verum est, in aliis non item. Simul enim sunt
duplum Odimidium, si dimidiusi duplum quoque est: Ssi dominus sit, eruus sis necesse est: oesipemussit, σ dominus.&mius est ratio caeterorum. seque etiam rotant haec se mutuo. Neque enissublato duplo dimidium esse ullos actu
56쪽
potest, aut dimidio sublato, duplum. Eadem est ratio alioruquae his similia sent. At non in omnibus relatis id verum vi. detur,easimul esse natura. Nam sibile prius esse videtur
Icientia, quodvrplurimum eorum quae iam antea sent,sicientias adipiscimur. In paucis enim,aut potius omnino in nullis,
viderepsis simul cumsicibilistientiam existere. Praetereas blato stibili scientia quoque tollitur. At ublata fientia,no vina tostituscibile.Siquihm non scibile, non eriscientia: nullius enim erilscientia. At vero Aublata sitienti nihil o-hibet quo minus siliscibile. Morbis quadratura j quidem scibilis est nondum eius scientia est,ctim tamescibilis sit. Iam mero Ablato animali, non erit scientia: feri tamen potest ut multasintscibilia. Eodem modo insense res si habet: sensile enim priuspense esse videtur. Quandoquidem sublato siensi, ii, sensu tollatur necesse est: si us vero non secum tollissen fili. Nam senses circa corpus, m in corpore sunt. Atqui sublato sensu, etiam corpus tollitur: quoniam corpus sensiale quiddam est. Etsi nudum sit corpus, Fublatus est sensus. Sensitis igitur secum sensum tostit senses autem nonsecum tot lioensile. Quoniam Aublato animali, sienses quidem tollitur,
sed pensile corpus remanet, ut calidum. dulce,amarum , ateraque omnia quaesensilua sunt. Postremo flenses τηa cum eo nocitur,quod vim habet sentiendi: quandoquidem una cum animali sensius nascitur. Hi sensilefuit prius, quam animal, aut sensus esset. Nam ignis tar aqua,caeterayoe eius generis,
ex quibus concretum est anima ante fuerunt, quam animal,
aut sensius esset. Se u igitur sensile prius esse videtur. Sed existit quaestio,nullantisiicut videtur, substantia dicatur ad aliquid,an idferi possit in nonustissecundissubstantius Na
57쪽
id quidem vera est in primis substant iis,quippe cum nec tota, nec partes primarum substantiarum dicantur ad aliquid. Neque enim aliquis homo cuiusliam aliquis homo dicitur, neque aliquis bos,alicuius bos aliquis.&milis est ratio partis .
Manus enim ahqua, non appellatur alicuius manus aliquae,
sita alicuius manas:nec caput quoddam dicitur alicuius quod . dam caput ed alicuius caput vocatur. Quod idem in plerisque secun ris substantiis contingit. Vt homo cuiusliam homo non dicitur,nec bos,alicuius bos, nec nubalicuius lignu: sedisti ius possessio dicitur. Atque id quidem licuum est,talia non esse in relatis. Desecundissubstantiis quaestio est. Velu
iri caput,alicuius caput:Smanus, uias ta manus dicit unit que caeterageneris eiusdem. Haec igitur videripossunt in relatis . Ac si satis assignata relatorii definitis,profecto aut magni negotii essubsantiam nullam in hocgenere esse docere; aut etiam omnino id doceri non potest.Sin vero non satis perfecte ed e uni relata,quib' esse no est aliud qua ad aliquid quodammodo affici orsan ad b c aliquid restonderi postsit.
At vero prior definitio omnibus quidem relatu conuenit: sed tame non idem est, se esse in relatis,m id quod ipsasunt, dici aliorum esse. Ex iis autempesticuum est, eum qui desinite 'at unum ex relatis, etiam alterum ad quod dicitur, definite cogniturum. Quod etiam hinc intesti potest. Nasiquis quippiam 'at in relata esse: essentia vero relatorum
eadem quod a Di quodammodo ad altem: hoc quoque Jee ad quod illud quodammodo assectum est. Nam si quam ad rem illud affectum sit,prorsus ignorat,ne illud quidem inte Agesian ad aliquid assectusit. Atque id in rebus singulis peri yicipotest .misquis hoc quiddam certo sciat duplum est se,
58쪽
is continuo cuius id sit duplum certo nouerit. Si en m nullius certae,definitae ue rei duplum ipsium esse nouerit ne illud quidem an sit ἀuplum prorsus intelliger. Itemque si certo fiat qui liam hoc quiddam es melius dem quo illud P melius,
certo intel ut necesie 6L Ob id autem non indefinite cognoscet deteriore esse melius. Opinio enim haec esset,nonscientia. Neque enim adhuc ceu ciet, teteriore melius esse: quoniam si res ita ferat, nihil eo sit deterius. Quapropter illud quidem perstimum est, siquis certo norit unum ex relatis, euetiam necesse e se iiDd certo nosce,ad quod dicitur. At vero caput,manum,m catera eiusdem generis, qua sent=ubstan
ti su qui simi certo iri potest,ignoratis iis ad quae diciι-
turi ius enim hoc caput sit , is que haec manus, non contingit certosirini. Nonsiunt igitur haec in relatis. Quod si haec non sunt in relatis,certe vere dicitur,'bstantiam nullam inrel tis esse. Se orte difficile est, de his aliquid considenter irmare eum qui nonsaepe haesit meditatus, tamen de his sita lis quasiuisse, non erit inutile.
1 As N TroR Plotino cap. . tib l. de decem generibus eorum quae su nt, rela tionem quiddam vere esse, in mutua rerum habitu ..ine politum n n nostra cogita tione fictum et led hoe valde obscurum, nee facile vi a ratione omnibus communi posse comprehendi. ut Aristoteli venia danda sit, si non omnino perfecte banc Categoriam exposuerit. Quod cum fine huius eapitis diligenter est eonserendu., R LATA hoc ipso quoa eius m di sunt, propriam oppositionem habet, quae postea cap. 7. explicabitur. Vt ver δ quaedam ex iis, aliis contraria esse dicantur, accidit ratione alterius Categoriae cui ut fundamento ipsa relatio innititur. Risii ero dignius quam accurata refutatione, id in quo Thessalus Methodicus Aristo telem inconstantiae arguit, quod relatorum hic iaciat unum summu genus,& ea isdem postea numeret inter opposita. 3 Arist. eap. vltimo lib. .Phy sic. disputat,su blato quovis numerante,motu primi orbis esse suapte natura numerabilem. Vide ad hanc trem pertinentia quae dicuntur eap. v. lib. 3. de Anima,de comparatione obiectoruin eum ipsis sensibus. ro C Rco Arist. eap. 3. lib. 6.Top. hoc relatis proprium facit, ut se ipsa mu pia definitione expliceat: quod la eaetetis esset titiosum.
59쪽
Cop. I Qv A LITATEM. voco, qua quales quidam esse dicuntur Est aute qualitas ex iis,quaepluribus modis dicuntur. Vna igitusecies qualitati habitM Gr asse Bo dicatur. Sed habitus dsseu ab asseritione, quod diuturnior oepermanentiost, quales funisicientiae, at e virtutes. Scientia enim in iis e Ii, quae permanentiora,diutumiorayuesunt,etiasscientia aliquis sit mediocriter instructus: nisi vi morbi, aut alicuius eiusmodi permagna inciririt mutatio. Eadem ea ratio virtutis, ut iustitia, ut temperantia, cir singula bis similia, non facile moueri, mutarique videtur. Asse hones vero dicuntur,quae facio mouentur mimmutantun υt calor, ut frigus, ut morbus, ut sanita , omniaque qua seunt generis eiusdem. Nam his homo quodammodo a citur, Sceleriter ex calore in frigus commatatur, oe ex sanitate in morbum. Quod idem in caeteris talibus co tingit,nisialiqua eorum longinquitate temporis in naturae habitumsic transferantur,ut velomnino moueri non possint,aot aegre admodum, quae tam habitus appellari licet. Ex quibusper 'icuum e hquod ea volui habitus dicere, quae diuturnior unt, quaeque
permanentiora. Nam eos quiscientias non admodum tenent,6 secundum eas facile mutari pessunt,no dicunt habitu pr ditas,quanquam quodammodo affectisium ad scientia, aut deterius, aut melius. Hoc igitur inter habitam Gr Uetaonem interest, quod haec facile mutari potest, ille diuturnior est,i culte que diuellitur. Habitus vero etiam asse honesunt: aspectiones autem non necesse ui esse habitus. Nam γ ij in quibus habitus insunt, in etiam assiciunturi.
60쪽
at qui assecti sint, ij non omnino habitu sunt praediti. Al
terum genus qualitatis est, ex quo aptos ad pugnam, aut ad cur lentes Me valetudinarios esse dicimus,m omni,no ea quae scuta facultatem naturale, aut imbecillitate di. cuntur.Non enim ex eo unaquo , horum diciturQMd quodi nodo asse tumsit,sed quia vim aut imbecillitate naturalem
habet, secundum quam aptum est ad facis aliquid facietam:
nihil patiendum. Hi nati ad pugna ad cur in cuntur, non ex eo quod assectisint quodammodo, sed quod natural faculiatem habent, aut in ecillitatem ad aliquid fatale oleuia dum.' Valentes autem appellantur, quuυ- habeat naturalem, facile succubandi his rebus quae incidunt. Valetudiniri,quod naturalem habeant imbecillitatem Unihil patimnia iis qui occurrunt. Similis est ratio duroru m mollium. rum enim dicitur ex eo, quod vim habeat impedientem quominus facilesicari queat. osse autem, quod ad hoc ipsum contraria talectilitate sit praeditum. 'Tertium qualitatis genuflatibiles qualitates ac perturbationes cui nodi incidus cedo, amaror, acerbitas, quaesuesunt ei dem genericitemque cudor igus, candor, atror.ms autem esse qualitates hinc per stici pus, quod ea in quibus insint, qualia ex eis nominam tur.Vt mel, quia dulcedineperfusum est, dulce appellatur candidum corpus, quod candorem recepit. Quod idem in critem conti vis. Se patibiles qualitates vocantur, non quiad ea quae eas receperunt ea fiastata uiae neque enim mel ex eo dulce dicitur,quodpassum sit quippiam iec quicquam tale. Item que calor figus, qualitates vocantur patibiles, non ob eam