장음표시 사용
71쪽
ARIST OTELIS liorem consuetudinem, doctrinamque deducatur, iam habeat ad Uirtutem ursionis aliquantum. Cum autem semel, Pelparum in virtute procesierit,profecto autperfecte tandem mutabitur, aut certe magnos progre faciet. Semper enim procliuiorad virtutem reddetur quantulumcunque initio fuerit ad eam adiumentum, ut verisimile sit eum maiorem progressium es adiurum. Id uesi perfat,tandem in contririum habitum penitus deducetur,nisitempore excludatur:Atm priuatione habitu feri nequit mutationis eiusmodi viac situdo. Et si enim ex habitu in priuationem At mutatio, tamen ex priuatione in habitum fieri nullo mori potest. Ne que enim caecus factus, quam postea iterum vidismec caluiuiterum comatus extitit, nec edentulus iterum dentes recepit.
Quae autem opponuntur, ut affirmatio'negatio, pers imuin nullo eorum modorum quisint expositi, opponi. In his nim selis necesse est verum unum esse a um alterii. Nam
nec contrariorum necesse estsemper alterum verum esse, ali rum stram: nec in relatis, nec in habitu priuatione. Vt senisvi'morbus,contrariasum leutruns veru ess, GaDs . Itemque duplum dimidium, ut relata opponuntur: utrunque eorum verum est, aut falsum. Neque etiam quae
secundum priuationem m habitum dicuntur, ut aspectus
caecitas. ninoque nihil eorum quaesine coniunctione dicuntur, verum est,aussa m.At quae enumerata Νnt, omnia ut simplicia dicuntur.In iis etiam contrariis quςsecundil coniumctione dicuntur, id maxime videtur cottingere Nam valere Socrate, i Socratem aegrotare, contraria sint)At ne in istis
quidem necesse est si per unum verum esse, fasum alterum. 'Men si Socrates sit inlicrum verum alterum erit falsum:
72쪽
Stasi non est, vir ues*km. Si enim Socrates nonsit omni
no, nec aegrotare eum verum est, nec valere.In priuatione at
rem habitu si omnino no sit, neutrum verum e T. Si autem sit, nonsemper altern verum, alterumfalsim est. sedisi habere Socratem, caeta esse Socratem,opponsitur,vtpriuatio Ohabitus tamen nec tum quidem cum Socrates est, necesse lalterum verum esse,vel alsem.Nam quo tempore nomdum natura aptus en ad videndum imbosa astat Etsi nosit omnino Socrates mbo etiam sal , m eum astetitum habere, caecum esse. At in lirmatione et negatione, siue Socrate it siue non,alterum falsum est, alterum verum. maegrotare Socratem, non aegrotare sit, Hi pers istisi e lalterum verum esse iterum fal m.Itemque i non fit. maegrotare eum, Alm non sit, falsum est non aegrotare autem erum. Quare his tu quς, ut irmatio'negatis,opponsitur, pro tu eris per alterum vera esse falsem altersi.Bono au-
te malum contrarisi est necessario, i , ex induItione reissim Iutarum intelli potest,ut sanitati mortus, tu litiae iniussilia fortitudini gnatuas militer ue in caeteris. Mati vero alias bonum in as malum contrarium e l. Nam defetitui malo ontrarius excesius etiam malus similiterque mediocritas, quae utrique contraria ,lona cni. Atque id quide in paucispedi lici licet: in compluritus smper bona malis stat contraria. Deinde contrariorum,si um sit, non est necessi esse alterum quandoquidem si omnes sanisint, nitas erit norius hio erit. Itemquesi alli omnessint,albedo erit tror non irem. Iamsi
Socratem valere,. Socratem aegrotare contrariasunt: non
sunt autemsimul ambo eidem in exerte si alterum contrariorum P eliquum se non poterit. Namsihocsit Socratem
73쪽
ARISTOTELIS valcre, non eris i ita, aegrotare Socratem. que etiam illud per 'icuum e l,circa idem Lyecie aut genere, contraria sescun
dum naturam existere. Irit anitas,m morbus corpora animilis, ut natura apto, ingenerantur candor matror, omnino cor
pori iustitia, iniustitia, imo hominis. Necesse est aute omnia cotraria, vel in eodegenere se, uel in contrariis generibus, vel e genera esse. Ni candor et atror, in eodegeneresunt,
quia tarii genus color e i )ω iuuitia ac iniustitia in generiabus contrariis, illius enim virtus genus e I uuius vitiu oebonu malum, Hosunt in genere,sed i a sinuenera aliquom.
, I M Animaduersionibus contra dialecticas institutiones Thessali Methodici. a
nobis disputatum est relata etiam in argumentando dupliciter inter se comparari. vel ut valde cognata, eum ex unius assirmatione insertur alterius assirmatio, & negatione negitio. vel ut opposita,quia eidem subiecto eu eode comparato, simul in elle non pollunt. ut idem ratione eiusdem non potest eme duplum, la dimidium. Quod sati,saeete potest Laurentio vallat,in dialectica genus hoc oppositionis et. agitanti. 1 Sio strie et inter eontraria relationem esse quandam in nomine eontrariorum. Quoniam omne contrarium alicui contrarium est: non autem interea quibus contratiorum nomen accidit.
Vt o xxv R indicare eontrariorum eonsiderationem unam esse magis Physica . in eo quod est inesse,vel ingenerari, alteram magis logicam. in eo quoid est enun- elati. Quinqiram nonnulli hoc posterius ad differentias substantiarum referre maluerunt: alii etiam ad contraria omnia quae sunt ab aliquibus arictionibus denominata, quae secundum nomen de subiecta substantia enunciantur: affectiones verδ minime, sed sunt tantum in subiecta substantia. 4 L o e v s hie valet ad intelligendum, quid intersit inter assirmationem attributi infiniti.& negationem attributi finiti eiusdem de eodem subiector quoque modo in eonte licine enunciationes eiusmodi se habeant adinuleem. De quo pluribus lib. de interpretatione. x caP. vltimo lib. I. Analyt. Priorum.
De modis prioris. Cap. s. P R i v s aliud alio quadrifariam dicitur. Primo m mixtae proprie secudum tempus, ex quo aliud alio antiquius vetustius appellatur. Ex eo enim quod plus teporist,anti' in vetustius dicitis.Seclido, id quod no reciprocatur in com
74쪽
secutione, qua rem se colligimus: quo modo una Lobus prius est.' Namsiduo int,continuoseruitur ν- se. um autesisit, non necesie edi duo fie. Ita non reciprocatur consecutio ab uno ad reΓquum. Prius vero id se videtur, a ινιο non recipro. catur consecutio, qua rem esse colligimus.Tertio, quodam ordia neprius appellatur, ut inscientiis, m orationibus. Nam in
stentiis demonstrantibus inliquid prius est ordine, posterius.
Elementa enim prior uni ordine descriptionibus, ut in gra-matica, elementa priora ollabis, similiter ω in orationibus. Principium enim narratione prius es ordine. Praeter ea etiam
ρος enumerata sunt, quod melius est,m honore dignius, id bus natura es videtur.Solet en plerique honoratiores sibique chariores licere apudθ ese priores. Qui modussere omnium aliensimus est. Atque hi misere prioris modi, qui feruntur.
Videtur autem' er eos qui enumeratis tintius modus. rum enim quae reciprocantur in copecutione, qua rem es colligimusquod causa eli quomodocus cursit alterii id recte prius natura dicitur. e autem eius generis P a hinc integi potest,
quod se homine reciprocatur in consecutione, qua rem se cosligimus cum oratione νς de eo vera est.Namsi homo est, veras oratio qua dicimus es hominem in reciprocatur. Si enim vera est oratio, qua dicimus hominem eo homo est. Vera auteoratio minime cause est,cur res sita es vero videtur quod modo causea, cum vera sit oratio. Nam quia res sit, aut non sit,idcirco vel vera vel falpa oratio dicitur. Quinque ergo modis alterum altero prius dicitur.
i H oe dicitur natura prius. Sed quia naturae nomen multis modis apud phil sophos usurpatur. vi Amst. docet lib. s. Metaph. idcirco prius altero etia in naia iura, multis quoque modis dicitur. Imo idem cum eodem comparatum, ptius &rosterius natura esse potest. Quod de partibus cum toto comparatis docuimus.
contra Thessalum, in disputatione de Methodo.
75쪽
ARISTOTELI si , De modis simul. Cap. s. SIM v L autem dicuntur absolute, maxime proprico pro rum ortus in eodem tempore est. Neutrum enim horum prius est, nec posterius.Sed haecsimul tempore esse dicuntur. Natura vero simulsum ea,quae reciprocantur quide in consecutione, quarem esse colligimus, sed neutiquam alterum causa ea alteri cur
sis, ut in duplo dimidio. Reciprocantur enim haec,quod si duplumsit, etiam dimidiusit, si dimidiusit, etiam duplu, ω
neutrum alteri causa, cur sit. AH, etiam ea quae in eodem generea Anuicem ex aduerso diuiduntur, simul natura esse dicuntur. Ex adverse aratem a Finuicem diuidi dicuntur ea,quae ex eadem stat diuisione edit pennigerum, terrenum aquatile. Haec a seinuicem ex aduerso diuiduntur ciιm sint ei aem g neris. Animal enim in haec diuiditur,pennigerum gerrenum aquatile. Nec horum ullum altero prius ere, aut posterius,sed
simul natura esse videntur. Quae eadem in speciosicari possunt,
'pennigerum scilicet, terrenum aquatile. Erunt igitur illa etiam simul natura tuae ex eodem Pnere sunt in eadem diuisi
M.Genera autem formissi repriora sunt. Neque enim n
ciprocantur in consecuitione, qua rem esse colligimus: visi sit aquatile,stanimali res t animal um est necessario aquatile. Sunt igitur simul natura, o quae reciprocantur in consecutione, qua rem esse colligimus, nec alterum alteri causea est, cur μοῦ quae in eodem genere a se nNicem ex aduerso diuidumtur. Sed ea omnino simul sunt, quorum onus in eodem ea
et Loeus hie apertonio sie expressus est,quasi velit pennigerum in gradiens. de aquatile subdiai di quod omnino absurdum est. Aristoteles vero significat unania quodque eorum trium quae ex animalis diuisione nata sunt, rui sum posse subdiuidi in alias species, quae inter se comparatae, simul sint natura, quemadmodum illae tres priores comparatae cum atamali, ex cuius diuisione nascuntur.
76쪽
CATEGORIAE. 33m, De motu. Cap. IO. Morus autem sex t 'ecies, ortus, interitus, accr lio imminutis,c utatio, insecundum locu mutatio. Ac cst
ri quide motiones intes disset rchinc perstici potest quod or-
tus no est interitus aec accretio imminutio, nec secundum locumulatio . Eadem es ratio caeterarum..' In commutatione
autem hoc dubium e L sum necesse id quod commutatur, secundum aliquam reliquarum motionum mutari. Quod non ita e i. Accidere enim pote ivscundum omnes passo
nes, aut certe permultas, ommutemur,cἰm interim nulla cinterarum motionum moueamur. Neque enim aut cresere,
aut imminui necessieni id quod cundum passonem commutatur. Similis est ratio caeterarum. Ita necesse est diuersam esse a caeteris motionitas commutationem. Etenim si eademessier,profecto quod commutatur omne vel augeri oporteret, vel diminui, vel aliquem alium motum consequi. eis non . se necesse. Similiterque id quod cresit, aut alio motu agit rum est, commutaretur necessario. Atqui t quaedam, qua
cum Iresiant, eadem tamen non commutantur . Velut
quadratum curcuniectognomone, orescit illud quidem, sed timen nitit commutatur. Quod idem fit in caeteris μmilibus. Quare dissi unt inter se motiones. Motui autem omnino quies contraria est singula quesingula. Nam ortui contra rius est interitus m accretioni imminutio, secundum locum mutarioni, in loco quies. Sed in locum contraria mutatio ma x J videtur opponi ut mutationi insum, ea quae deorsum, mutationi deorsum ea q sursum.At vero in reliquis motionis bus iam Uignatis, no est facile explicare, quodnisit contraria. Nec contrarium illius ullum esse videtur, nisi quis etiam in haς
77쪽
quietem, quaesiecundum qualitatem,opponat,aut mutationcm in contrariam qualitatransicut in mutationesecundum Iocum, quietem in loco, aut in contrarium locum mutatione. enim comutatio nihil aliud, ni ecundu qualitate mutatio. Ita omponitur motioni secum tu qualitate,quies secundum qualitate vel certe in contrariam qualitatem mutatio, ut huic Alliferi, illud, nigrum feri.Commutatur enim in contrarias qualitates fasia mutatione.
I GAx tuo lib. i. de naturalibus saevitatibus, Platonem sequenti in Parmeῶ- .de, duae tantum sunt species motus simplicis, commutatio. & delatio. siue motus secundum locum. Reliquae, ut aecretio, decretioportus. & interitu .habent sem nee commutationem adiunctam. Quod A istoteles hoc loco euertere voluit, eum duit quadratum circumposito gnomone crescere, neque tamen commutari. Sed hoe nihil pertinet ad aceretionem physicam, de qua illi sunt loquuti. ει quo Arist. ipse lib. t.de ortu doeet,eum alia aliqua mutatione necessarib esse coniunctam.
, De modis habendi. Cap. II. HABERE multis modis dicitur. Aut enim, ut habitum Saffetitionem, aut aliam aliquam qualitatem.Scientia enim virtutes habere dicimur. Vel ut quantum, vi qui certa in
magnitudine.Dicitur enim magnatudine habere tria, quatuomve cultorum .HA N ea quae circa corpus,Vt ueste aut tunica. Vel in parte, ut in manu annulum. Vel tanquam part , ut manum, vel pedem. Et laquam in vase,ut medimnus triticu, vel vinum amphora.Nam'amphora visu, medimnus
triticum halere dicitur. Haec enim omnia, tanquam in vase habere dicuntur. Helvi possessionemr habere enim domit, aut agrum dicuntur. Ais etiam vir muliere habere, G vim mulier dicitur. Videtur aute hic modus inter omnes qui dicti sunt,
maxime alienus.Nihil enim illo, habere muliere, aliud significamus, nisi cohabitare. Sunt alii quoquefortasse habedi modi,
Itanos omne ere exposuimus qui crebris P urpatusermonis'.
78쪽
pietatione liber, EX COM P ARATI ON E L I G
rata obseruatione starentiae, de . iintegro Latinus facias, . .
num Bellovacum, pereundemque breuibus scholiis,& notis illustratus.
Ius cὐντ o M a s ratio hoe initio indicatur, simulque quem ordinem ba. at liber hie ad Categorias. Deinde ei plicamur enunciationis partes, nomen Scurabum .eiutaEmque genus, oratio. Postremis variae enunciatiouum comparatio. ne , ductae ab earum diurasis ast ectionibus.
R I M V M constituendum est, qui sit nomen, quid verbum, tum quid negatio, γ affrmatis, m enucurtis,acar tio. ' Ea quidem quae in voce, notae sunt efiiuum animi, cripta eorum quς. sunt in voce. Atque ut no omnibus eaedestera ,sic nec caedem voces. eis vero affectius animi, quorum primum verba notae serunt, ijdem omnibus, items res quarumillimur similitudines. Sed de his in libris de Animo diximus. Non enim ad institutum sermonem pertinent. Vt autem in animo interdum est sine vero velfalso, notio, interdit necesse est ei alterum horum inter se: sic in voce. Verum enim G
79쪽
ARIs TOTELIS LIB. falsum, circa compositionem eis diuisionem Persentur. Quocirca notioni quaesine compositione, diuisione, nomina mve, basimili unt: ut homo, aut album, cum nihil additur. Neque enim adhuc verum quis am,falsumve est. Id quod
hinc intelligipotest, quod Tragelaphus ali id quidem signi fati nondum quicquam verum, aut salsum, nisi aut esse,
aut non esse adiungatur, aut absolute, aut secundum tempus.
x No Mi Nade verba.siue eum pronunciantur,siue inscribuntur. notae sunt quae vim habent significandi ab hominum arbitrio & placito: Notiones vel b animi. rerum ipsatum sunt naturales imagines. Eη quo accidit ut hae apud omnes res ipsas repraesentent eodem modo: Illa vel . non item. In quo quid inter Platonem MArist otelem intersit. a nobis expositu est, Commentatio in Alcinoi institutionem ad doctrinam Platonis.
NOMEN igitur vox est ex instituto significans sine tempore,cuius pars nustasignificatseparata. Nam in hoc, υ remum I miniihil ipsum Uesignifica ut in hac oratione ι; - .Sed non es simpliciu,copositorumi nominu eade ratio 'opterea quod in illis pars nulli modosignifica in his panx ultilla quide, 'sed nullius est parata. velut in hoc, επακ exa siparticula Hλhi nihilper significat. instituto autem, quia nullum nomen e cundu natura, sedcum sinota. Moesquisicribi nonpossunt, quales belluarualiquidsignificant, a
tamen nustus eorum nomen est. Non homo etia nomen no est, nec nomentositum quo appelletur quandoquidem nec oratio est, nec negatio.' Sed sit nomen infinitu quia aeque in quavis redicitur, tam quae essiquam quae non e i. Hoc vero, Philonis, aut Philoni, similia, non nomina, lac us nominis' M-
tio autem est huius a d istasi secundumst ipsa. Quoniam
80쪽
DE INTERPRETATIONE. 3s adiuncto est, aufuit, aut erit ire verum,nec algum est. At iunomine hoc semper contingit: N, Philonis est, et non sinondum quicquam verum est, ne algum . .
x D ter x a solet Arist. oeulum auulsum ab animalis eorpore non manere, nisi e-νή-ιe. uuia non habet eandem rationem , quam in ipso animali, eam sciliceo quae videndi actione definita. sic nominum compositorum partes separatae nonsgnificant, nisi is νύια t. quia non secundum eam rationem,& modum signisi candi tui in composito. In hoc enim una eademque notionem animi interpretantur: separatae verbiam fingulae sitam notionem habent, eui respondent. Quod hie diligenter est Obseruandum. x G . N v s hoe loquendi indicat Aristotelem eius appellationis authorem esse. tae melius mulio ad significandi modum relata est, ut apparet ex subiecta ratio ne, quam a Thessalo Methodico as solam voeabuli formam: eum solo studio eo xttadie endi mauult hoc dici nomen negatum,quam infinitum. 3 s a N O N T ia huius loci obscura est, ct in qua mihi non satisneto. Videtur vero indicare casibus nominum superiorem nominit rationem conuenire, nec tamen absolute nomina esse: Ide 6que illi aliquid esse adiiciendum, quo eiusmodie sus a nomine proprie dicto separeatur.
De verbo. Cap. I. VER Bubi autem ea, quod tempus consignificat, cuius pars nustasignificasparatim,sempers est eoru quae de altero dicuntur Du. Tempus autem dico consignificare: dit valetudo, nomen est, valet, verbum: Consignificat enim nunc esse, sempor estsignum eorum quae de altero dicuntur, ut quae de
Non valet autem , m non aegrotat, non appello verba,
quanquam tempus consigniscant, G semper in aliquo fiunt. Nec disserentiae nomen impositum est,tasit vesin infinissi quandoquidem tam in eo quod ea ruam in eo quod non est que dicitur. Itemque valebitisti alebat, verba non fient sed casus verbi. A verbo autem dorsit, quod hoc,procns tempus congri cet sta, id quod circunies tum est. Ac verba si la dicantur, nomina sunt, significantque aliquid. Nam qui M