장음표시 사용
321쪽
V Vs est, qui ignoret principem in urbe Venetapetibnam regis ac speciem regiae gubernationis F. prae se ferre. ideo non absque ratione, postquam uanobis conuentus ciuium est descriptus,qui populi formam habeat, si non satis pro rei ipsus dignitate , pro tenuitate tamen nostra non indiligenter, sequitur ut explicare aggrediamur,qua ratione ducti maiores nostri, optimi atque sapientissimi limmines,principem unum reipublicae praeesse volu runt, tum vero, quibus teporibus ac qualis fuerit huius principes praeficiendi origo. Neminem puto latere, id quod a nobis supius hoc toto opere est repetendum, ciuitatem ciuilem quanda societatem esse, quae per se sussciataci bene beateque vivendum.Omnem vero secietatem unitate quadam co- Gtineri,qu is ambigat λ cotra autem distractione distatui. Quo effectum est, ut discordia civilique dissidio, maximae & opulentissimae ciuitates breui commerint, funditusque euerta sint. unitas vero commode contineri no potest, nisi ab uno,qui multitudini ciuium ac uniuersis magistratibus,quibus certet quaedam functiones sint demandatae,praesit, atque multitudinem quodammodo dissi uentem colligat,atque in unum conciliet. quod philosophi summi ac praecipui naturae indagatores,cum in uniuersi constitutione,tum etiain microcosino hoc, id est animali, animaduertere. Nam perspexerunt in hac rerum uniuersitate multos ac difformes motus prout scilicet uniuscuiusque natura fert, ab uno coelesti ac diuturno contineri: omnes etiam causas ab una prima omnium causa: demum in uno animali plurima ac longe diuersia membra , quorum functiones variae dissormesque sint, una tamen anima de unico membro, corde scilicet, comprehendi, atque in vestatern quandam colligi. pari propemodum ratione multitudo ciuium ni ita fuerit legibus instituta,ut unum quempiam praesidem velit,cui bonum commune omnium ac unionis ciuilis coseruandς cura prccipue incumbat, quo uniuLcuiusque ciuis, tum priuati,tum magistratu fungentis,actiones,tanquam ad ultimum finem & prccipuum reserri debent: nimirum diutius non poterit conteruati,sed in diuersas partes distracta decidet. quod ut nullius ciuis culpa aut iniuria contingat, ex singulorum quidem sedulitate circa proprium priuatumq; munus accidere necesse erit, cum commune bonum nulli pri-
322쪽
A cipue si demandatum. age rem spectemus in rei frumentari et pr sectis. hi potissimum in hanc curam incumbent,ut opera sua magna frumenti copia ex omnibus partibus inuehatur in urbem, sitque tritici annona vilis. At hoc fortasse publicis vectigalibus officiet. Naualis quoque rei praesides, quod pulcherrimum habemus,non dissimili ratione maxime studebunt,ut quam plurimas triremes aedificent, omnibusque bellicis & nauticis instrumentis exornent egregie, atque pecunias publicas undique coactas in eum usum expendant: ex qua sorsitan sedulitate reliqui reditus publici,& reficiendis arcium & oppidorum moenibus,& custodibus regionum satis esse non poterunt.quamobrem solutis compagibus Respublica distracta dilabitur, non B vitio, sed studio ciuium,dum quisque perquam e gie munus suum obire studet. quod si hisce incommodis essici videtur, ut operaepreci tim sit boni
comunis curam alicui praecipue demandare,cuius nullum sit certu quoddaossicium,sed solum moderetur & dirigat cuiusquefunctionem ad commune bonum,& ad reipublicae unionem: pluribus aeque hoc negotium committi non reor expedire ciuitati. Etenim id quod pariter plures curant, omnes pariter negligunt,ut inquit Aristoteles, neque si quid perperam agatur
culpa potest in unum quendam prae aliis conferri .ut interim omittam ς milationem ac simultates, quae inter pares plerumque esse solentisin vero unus huic rei praeficiatur,qui temporaneum hunc magistratum gerat, ut piria annuum aut semestrem, non autem quoad vixerit: hic nimirum bene secum
C agi putabit, si tantisper Respublica feliciter agat,donec defunctus fuerit m
gistratu, securus quid postinodum sit eucturum, ac quo res casura sit. Quare contingit, ut male plerunque res cedat.Id quod certissimo experimento copertum esse potest,a plerisq; rebusipublicis lumpto, quae hoc gubernatio nis genere nostris temporibus vis sunt. Ideo a nostra ciuitate sapientillime institutum fuit, ut in hac republica costitueretur quaeda species regiae gubernationis,adeo legibus temperata, ut quouis incommodo ac periculo, quae reipublicae imminere possent amotis,utilitate vero de commodo, quod regia gubernatio habere Ele ascito;nihil relictum esse videretur, quod es let desiiderandum,ac simul rempublicam liberrimam, & regem praesidem haberemus. Unus ergo princeps eligitur, qui etia habet ducis nomen. is quoad D vixerit,reipublicae praeest. praecipue curam boni communis habet,quo maxime ciuitates contineri superius a nobis essicaci ratione probatu esse reor. Huius nulla certa functio tamen est in uniuersa Republic cuius expers esse debeat. hic cum unumquemque priuatum, tum etiam quoscunque magi stratus ita debet in ossicio continere, atque ea ratione moderari, ut veluti quadam harmonia omnia consonent communi bono, atque ad unionem
ciuilem referantur:ne qua scilicet functio aut nimia sedulitate magis quam opus sit intenta,aut negligentia remissa utilitati comuni ossiciat. hoc igitur est principis munus,ut tanquam in quadam reipublicae specula politus conspicetur,quid unusquisque rerum agat,eorum praesertim qui publica authinritate ornati fiterint:ae ii quem perspiciat qui ossicio suo desit, accersi tum
323쪽
coram uniuerso collegio verbis primum castiget, ac si res ita tulerit,adhibititis Ad uocatoribus,seu x virum praesectis,mandet culpa eius dignosci, ac de consili j sententia puniri. Ipse quoque dux si velit, tum Ad uocatoris, tum praesecti x virum authoritate uti potest, atq; de cuiusque crimine& de mulcta instigenda ad consilium referre. Id quo more seri soleat, infra docebimus , quum de iudiciis criminum agemus. Eam enim princeps obtinet potestatem,ut in quo uis ciuium collegio sese adiungere collegam possit magistratui praelidi, parque cum aliis praesectis ius habeat: ut hac potissimum
ratione omnibus consulere queat. verum potestas h c adeo est legibus comtracta. t nihil solus possi, aliis magistratibus adiunctus no amplius authoritatis obtineat, quam quiuis unus eorum, qui eo raragistratu funguntur. Quin etiam magistratuum ius adeo modicum est, ut nullus quainuis summus sit,quidquam statuere possit, quod alicuius momenti haberi debeat, nisi de consilii sententia. sed de his suo loco luculenter dicetur. In ais
Iraeterea consilio princeps vinus tanti tanquam unus ex usabet . in magno item consilio in conuentu omnium ciuium dum comitia magistratuum fiunt, neque gentili,neque consanguineo competitori suffragari potest, verum eodem parsque iure cum omnibus utitur. Ex his igitur puto quemcuque facile intellecturum, Venetorum principi omnem ademptam esse facultatem principatu abutendi, & pro tyranno se gerendi. Quae res diuturna, vetustis limaque consuetudine, a primis originibus urbis ad haec usque tempora perducta, adeo in oleuit,ac confirmata est,ut nihil minus urbi Venetae timendum sit, quam principem reipublicae libertati ullum Vnquam negocium facessere post e. Veri, ni enimuero, cum maximos labo res atque ingentem sollicitudinem animi ni aliqua tanquam merces adderetur, uniuersi reiecturi essent, potestatis dispendium principi repensum est, adhibitis honore, dignitate, ac specie regia. Na ornatus corporis regius est, purpurea enim veste aut aurea semper utitur. Capite gestat velame linteum pro regio Diademate: id supra gestat capum purpureu, limbo aureo oria tum,cuius pars,quae occiput tegit, in cornu formam assurgit, sedem in su gestu habet veluti regiam. omnes ciues tum priuati, tum magistratum gerentes , detecto capite ac stantes sedentem principem alloquuntur, honoris
hac tempestate praecipuum signum. Nulli princeps as Iurgit. publicae litorae omnes sub nomine ipsius prodeunt obsignantiarque. Orator quiuis, protor,praefectus, aut quilibet alius qui ad Senatum scribere voluerit literas,ad principeni destinat: decretor legum,ac senatusconsultoru promulgationes nomine principis fiunt. Nummi omnes tam aurei quam argentei cum nomine atque imagine principis excuduntur. Tandem ut paucis absoluam, ubique regis speciem intueri postis potestatem nusquam. sapientissime hoc quidem in republica Veneta,ut caetera omnia constitutum fuisse, nullus sa-uae mentis inliciari ausit. Nam hac honoris mercede laboriosum alioquin principis munus rependitur, quod solum virtutu praemium esse vulgus
praedicat,& summi Philosophi prodidere. Ex quibus Aristoteles in Ethicis
324쪽
A inquit, Quum hi qui recte de sancte magistratum gerunt, non suae sed
aliorum utilitati consulant, nulla alia ratione aequum eis praemium tribui posse, praeterquam ut honore alios antecellant. Praeterea lauiusce principis dignitas in primis facit, ut omnes ciues de castigationem eius maximὸ vereatur,& iniuncta munera maiori sedulitate perficiat. Adiuncti sunt principi sex consiliatij,ex senis tribubus in quas diuisa est uniuersa ciuitas, delecti ex singulis scilicet singuli. hi octinaestrem magistratum gerunt, perpetuoque assident principi. omnia cum Principe audiunt, nullae literae publicae
exeunt,nisi ex sententia quatuor consiliarioru,qui etiam nomina sua literis
ascribunt,no his tamen quae prodeui, sed illis quas scribae reipublicae primu B scripserunt,atq; post exepla edita seruant. in qua quide re illud haudquaquaest pr tereundu,nasce literas,quq no ex decret ocostis,sed iussu principis &cosiliarioru datae sunt ad quempia,ut res parui mometi modice esse autoritatis. sane illud saepius nobis repetendum est,omne ius omnemque potestatem consiliis esse duntaxat attributam: nullum vero magistratum per se amplam potestatem obtinere. sed de consiliariis infra dicetur . nunc ad principem,leu ducem, quidem oratio redeat. Hac igitur specie regia principi adfixa,quoniam plerunque contingerat, ut priuatae opes satis no essent ad tuendam eam dignitatem atque ad eum locum honestandum, ex publico erario constituta sunt in singulos annos duci,tria milia de quingenti aureoru nummum.ac ne fortasse quisquam paulo auarior in rem familiarem, neglecta et dignitate atque utilitate publica, eam pecuniae summam conuertat, iniuncta sunt illi munera quaedam,quae suis impensis obeat, se que ipsius dignitati de usui Reipublicae consulat. quae s ut pecuniis parcat, negligat, haer dibus adeo ingens pecunii; mulcta esstii posita i dum rei familiari augen-dς princeps studere velit, de haeredibus prodesse, magnam eius iacturam faciat, si ob avaritiam dignitati suae desit; haereditariam quandam praeterea
ignominiam de dedecus posteris relicturus.Complures stipatores alit,inermes tamen,sericis vestibus semper utitur: domum habitat aulaeis mirifice intauctam: supellectilis argenteae copiam habet,caeteraque id genus quae principi viro conueniunt. Singulis annis quater prandium parat, sexaginta dc amplius ciuibus,laute atque opipare instrumam. qua in re peruetustum D Lacedaemoniorum morem atque Ctetensium squorum respublicae illustres fuere in moderatum tamen, maiores nostri in hanc nostram rempublicam tran stulete. Nam quia summopere conducebat ad beneuolentiam ciuuium conciliandam,conuentus ciuium frequens, conuiuia quςdam publica impensis rarij fieri voluerunt,tum Laced monii tum Cretenses: ad quet cum ciues conuenirent,dc unusquisque facile quemvis dignoscere poterat,& necessitudine quadam armori ex consuetudine illa communi inuicem
vinciebantur.verum cum omnes promiscue convehi rent, necesse erat ple-Iunq; in couiuiis illis turbas ac tumultus excitari: quumque ij quotii ea cura erat, pro se quisque ciues laute excipere vellet,pecuniς publicς magna iactulam faciebant. Quapropter correctione quadam modoque adhibito
325쪽
vetus illud institutum etiam ad Venetos deductum est, omneque id nego- Ecium principi demandatum.Quater ergo sngulis annis ciues a principe adhibentur, lautis sane sed non inuidiosis epulis . nec unusquisque promiscue accedit,sed hi tantum ouos princeis asciuerit, praeter consiliarios & Adia catores,praesectos quagraginta virum, ac x virum praesides,qui iure quodaeorum magistratuum semper conuiuiis principum intersunt. caeteri ciues omnes in uitati accedunt. Hac autem ratione quatuor haec conuiuia distributa sunt,ut seniores dignioresque ciues inuitati, circa brumam die diuo Stephano protomartyri dicato stimmo mane conueniant in aedes publicas,
habitationi principum destinatas,ac solenni pompa domo principem deducant in aedem diui Marci: simulque ibi sacris intersint, quibus peractis ad Faedes suas principem reducant, ibique simul epulentur. Aprili etiam mense die Marci Euangelist cuius numen Veneti praecipuum habent,& quem
patronum sibi asciuerunt, posteaquam corporis eius reliquiae ex Alexadria, 1llustri urbe AEgypti,Venetias delatae sunt, ciues aetate & disnitate minores inuitati a principe,eode more ac pompa celebratis sacris, aci principis pra dium se conferunt. Astensionis quoque die festo, quo die nundinae Ventiis fiunt,adhibentur a principe hi,qui virilem artatem attigerunt. Hi item summo mane deducunt domo ducem, unaque cum eo nauem conscendunt
quam ornatissime ad hos usus costructam,quam Veneti Bucentaurum v cant: postquam vero aestuaria sunt egressi cum primum liberum apertumq; mare intueri licet,antiquorum pontificum benescio, qui hanc rem publica Gpro rebus quamplurimis sortiter & egregie gestis contra communes nominis Christiani hostes,honestare voluerunt, princeps iacto annulo aureo in
mare,inquit totidem fere verbis, se ini signum veri perpetusque imperij eo annulo mare desposare. his adduntur ab urbis prςsule caerimoni et quaedam, quibus peractis descendunt in aedem diuo Nicolao dicatam, vetustam sane.& quae in littore condita est, quod mare ab aestuariis disterminat . ibi sacra
mysteria celebrantur: quibus rite peractis, constensa rursus naui, Venetias reuersi, principem domum reducunt, simulque conuiuantur. Quarto epulae
pertinent ad iuuenes ciues, qui duodecimo Calendas Iulias die dicata Vbro te Modesto Martyribus,solenni pompa cum principe ad eorum templuaccedunt, quod quidem templum ultra riuum magnum, qui urbem media H diuidit est situm: qui quidem riuus ponte iligitur supra triremes aedificato, pro teporis ratione, ne imme δε sere circuitu iter illud coficiendu sit. Templum igitur inuisunt,sacris intersunt, ac demum a principe domum reducto lauto sanὸ excipiuntur couiuio. Atque ad has epulas frequenter adhibentur
saltatores, mimi,cantores egregij,qui conuiuas oblectent: intermiscentur interdum ludi nonulli, quibus mitifice spectatores tenentur. sic igitur vetus illud institutum in Venetamrempublicam concessit, moderatum tamen. nam hac ratione cuiuscunque fere ordinis ciues, pares tamen cum paribus, ad epulas accersuntur, sicquecum dignitati principis, tum etia maxime conciliandis inuicem ciuibus egregieconsutum esse videtur. Caeterum quoniaci ues
326쪽
A ciues patricii singulo quoque anno hisce vulis honestari non queunt, ne
ullus praeteritus videatur, veteri instituto ac lege constitutum est, ut hieme unicuique ciui,qui in maiori consilio suffragandi ius habeat,a principe mi ditantur quinque marinς anates,veluti conuiui j qu dam publici portio, quod etiam ad conciliandos ciues ducem no parum adiuuare censeri potest. hisce impensis insumitur magna pecuniae pars, qua ex aerario principi quotannis numeratur.Quo fit,ut etiam si tropter auaritiam velit, nequeat tamen Dux vllis auaritiae sordibus foedare dignitatem atque amplitudinem loci quem tenet. Hoc loco quoniam fere omnis potestas atque aut horitas principis est a nobis explicata, referre ope precium est, quo initio quibusive temporiian bus ducis huiuste creandi Venetiis consilium initum tuerit: ac demum, quaenam sit ratio comitiorum in duce eligendo. A prima statim urbis oriagine cum nobilissimi quique Venetae prouinciae ciues, Aquileia, Altino, Concordia,Opitergio, Patauio ac plerisque aliis urbibus amplissimis atque opulentissimis, Hunnorum impetu euersis,qui rege Attila duce maximam Italiae cladem attulere,in ea aestuaria maris Adriatici conuenissent, in quibus postea Veneta urbs condita est,ac in vicinioribus patriae locis, quam tu querant, unusquisque sedes sitas posuissent, aedificata silere circiter duo deviginti oppida, partim in littore eo, quod interiora aestuaria claudit, partim in tumulis quibusda, qui ex et stuariis eminebant.ac primis initiis cum ea odipida neque per se satis munita essent. neque nauigiorum copia alicui oppi-c do rata suppeteret, ut piratis ac praedonibus pro se quisque obsistere pollet,
optimum fore censuere, si de omnibus in commune consulerent, cum Omnium eadem etiam fortuna esset: ac communi consito prospicerent, cum annonae, tritici, vin frugumque omnium,quae victui necessariae sunt, tum
maxime propriorum larium securitati ne quam iniuriam seu detrimentum acciperent a piratis, quibus nondum satis oppidis municis expositi erant. Quamobrem cum prius unumquodque oppidum praesectum ac praesidem sibi ex suis ciuibus delegisse quem tribunii vocabant, constitutum est inter omnes, ut certis diebus tribuni hi couenirent ac de re comuni decernerent. Paulo post usu copertum est, cu ulli nemini praeter cςteros cura liqc incumberet , ac propterea multa incommoda paterentur,commodissinam & ut, D lissimam rem omnibus fore, si unicuipiam communis boni procuratio demandaretur, quem omnes alij vii principem agnoscerent. Itaque decretum est omnium oppidorum consensu, ut Dux seu princeps unus eliser tur.huic principio constituta est sedes in oppido Heraclea nuncupato. satum id erat in intimis aestuariis, in insula quadam iuxta Plauis fluminis ostium, quae nostris temporibus alluvione quuij continenti coniuncta est. Postm dum vero cum locus is non satis idoneus videretur: nam cum in recessu eo esset, saepenumero priusquam mali fama eo peruenisset, piratae iam intra mstuaria penetraram, ac vel imprudentes oppidanos oppresserant, vel nauusia diripuerant idcirco statuerunt satius fore, principem relicta Heraclea
Melamocum concedere, oppidu in medio littore situm, ex quo Dux facile
327쪽
praesentire posset, si quid insidiarum a piratis strueretur,ac paruo negocio Eadeste ubicunque opus fuisset. Demum quo tempore Pipinus cladem &seruitutem initiis illis & quasi elementis Uenetae urbis minabatur,cum omnes Muoaltum ex omnibus oppidis concessissent, principis etiam sedes eo loci translata ely quo cunctis oppidanis conuenientibus in eam amplit dinem quam cernimus Venetiae excreuere. sic igitur perpetuo quodam tenore a primis statim urbis originibus unus princeps reipublicae Venetae pr fuit. pruni illi aliquanto maioris authoritatis fuere. postea vero usu docente paulatim sanctioribus institutis ac legibus potestas principis ad hanc,quam cernimus, temperationem deducta est. Ratio vero eligendi ducis,qui priori vita suncto successurus sit primum quidem simplex fuit, nam cum ma- Flores nostri singulari quada bonitate praediti atque ab ambitione penitus alieni ellent, unusquisque pro se eam solicitudinem recusabat. quapropter acclamatione populi, is qui omnium optimus ac prudentissimus haberetur. princeps renunciabatur. Post prima ea tepora aucta ciuitate de populo ameliore enecto, inutile fore reipublicae visum est, si temeritati atque aurae
populari res tam magna committeretur decretum itaque est, ut eligerentur
x i viti omni u probatissimi,qui creandi Ducis potestatem haberent.deinde quum aliquantum simul cum imperio etiam ambitio excreuisset, instituta sunt noua quaedam atque inusitata comitia, ac perplexa quaedam ducis et, gendi ratio inuenta. hanc nos ne quid incoepto operi desit,paucis expon
mus. Defuncto principe ac iustis pie honorificeque persolutis, consulari j, Grui interregni illius tempore se in sedes publicas habitationi principis dei natas continuo post principis obitum receperunt, magnum consilium vocant. in eo primo post interitum ducis conuentu, ea ratione comitio rum quam supra narrauimus, quinque ciues creantur, qui defuncti principis res gestas diligenter scrutari debeant; ac de consili j sententia, si quid ab
eo contra leges ac decreta sit factum, rescindant. si a quopiam etiam munus acceperit, ac statutae pepercerit impensae,ea quinque hisce reserentibus irrogatur haeredibus a consilio mulcta quam leges iusserint. Pecuniaria ea est, eaque summa aeris de haereditate principis publicatur,atque in aerarium refertur'. Eisdem comitiis eliguntur quinque alij ciues, qui eodem mmmento quo renunciati sunt, recipiunt se in conclaue comitio adiunctum: Hneque inde discedunt antequam inter eos re consultata,statuant quid ipsis de potestate principis detrahendum , aut addendum videatur. Re inteneos discusta iterum cogitur consilium, quo coacto egrediuntur illi e conclaui nam prius non licet ac suam q uisque sententiam ad cosilium refert de principis iure atq; uniuersis ciuibus disceptantibus sufagiis decernitur, id quod maximὸ reipublicae v sui: fore visum fuerit. Id decretii inter leges, quas principes seruare debeant statim resertur constituta principis potestate. po-ilridie initur perplexa illa comitiorum ratio, quibus princeps creati so
let. conueniunt ciues omnes, qui xxx. annos excesserint . nam iuniores
eaque aetate minores veteri Reipublicae instituto ad ea comitia non admi
328쪽
tuntur.nu merantia r deinde uniuersi ciues,ac totidem globuli in urnam coimi iciuntur, quot ciues fuerint. ex his triginta sunt aurei, caeteri omnes argentei ea urna statuitur ante suggestu in comitii ubi consiliari j consident. adstatvmae puerulus qui sortes educatisubsellia ciuium vocantur. ad eam urnam accedunt omnes eo,quo sederunt,ordine,nullus tamen quod in aliis comitiis fieri consiueuit in urnam manum imponit, sed puer qui astat pro singuloquOq, globulum unum educit. Ii quibus argenteus obtigerit, statim egrediuntur e comitio . at is cui Idrs fauerit, educto aure0 globulo,a scriba alta voce prunuiiciatur. Continuo ille in certum conclaue secedit eius vero gentiles consanguinei omnes arcta necessitudine coniuncti ex suo quilque B loco. assurgit: yniuersique in parte atrii concedunt. numerantur ita dem,ac toti te globuli 4rgentei ex urna extrahutur: exceduntque hi ex comitio hoc
pacto φriginta,quibus sortis beneficio aureus globulus obtigerit, deliguturex vi iuris ciuium coetu. quo peracto consilium dimittitur. Postquam omnes discessere, triginta illi e conclaui egrediuntur , ac coram consiliariis denuo item s abeunt, ita ut nouem quibus sers sauerit electores fiant, caeterisque dimisis in conclaue secedunt, huic muneri destinatu in : ibique soli concluduntur nullo prorsus, ne ministro quidem admisso: nulli copia sit eos alloquendi,ncque inde dis edere post unt,priusquam xxxoc viros clegerint: nullusque reserit potest ab eis electus, nisi sex suffragia tulerit.quo fit,ut qua tuor refragantibus nullus electus pronunciari queat. quum primum qua-C draginta hosce viros elegerint, per internuncium custudem ac ianitorem publicum certiores consiliarios faciunt se munus suum obiisse. estigio consiliarij, nisi hora diei fuerit valde intempestiua, consilium magnum Vocant. Postquam ciues omnes in curiam conuenere profertur syngrapha ex conclaui, in qua nomina descripta sunt ciuium electorum. Ac scriba primus ascense suggestu magna voce pronunciat x xx x designatos ciues. horum quisque si intersierit,cum primum audierit se pronunciari, a loco ubi consederat surgit, & ad suggestum consiliariorum, indeque in conclaue destinatum concedit. sin autem eorum quispiam absens fuerit confestim ab uno ex consiliariis, ab uno item ex x x x x virum praesectis vel per totam urbem conquiritur. Inuentus primum ab iisdem magistratibus in comitium, dein- D in conclaue ad collegas deducitur, nulla interim aliquem conueniendi aut alloquendi data facultate, ne ulla ambitioni occasio, aut aditus in his
comitiis concedatur, quae sanctissima omnium maiores nostri esse voluerunt . hac ratione x x x x ciues designati de improuiso conueniunt,ubi conuenerint euestigio dimittitur consilium.tunc quadraginta hi egrediuntur e Conclaui,atque in atrium comitij amplissimum consiliarios adeunt: ibique eodem sortium modo quem supra ostedimus, x II ex ipsis decernuntur, ubginti α octo qui supersunt ex quadraginta viris repudiatis. hi x M viginti quinque viros eligunt, quoru quisq, necesse est ut octo suffragia serat, paucioribus iraque nullus eligi potest. re expedita consiliarios per internucium
329쪽
admonent. hi si tempestiua hora fuerit, consilium cogunt, eodemque mo- Εdo viginti quinque illi de improuissi coguntur. ac dimisse consilio eodem genere istiis nouem eliguntur , sexdecim reliqui distedunt. nouem hii adraginta quinque creant, senis item suffragiis:qui pari pacto coacto cito a scriba pronunciantur, dc in conclaue coguntur. ij Ertis eiusdem beneficio redigii tur ad undecim, qui eligui quadraginta & unum, omnes viros ex primariis Senatoribus. qui subito ut pronunciati fuerint, secedunt in atrium destinatum: hique dueis deligendi facultatem obtinent. non tamen duos eiusde familii aut arcta necessitudine colunctos in hae electoru classe admitti leges sinunt, qui mos perpetuus est apud Venetos in omnib' magistratibus. Tam perplexam & multiplicem eorum comitiorum rationem smaiores nostri viri sapitissimi atque optimi homines esse voluerunt,ne cuuium multitudo omnino expers esset potestatis ducis creandi. Nam primi ordinis electores rte fiunt,quet omnibus ciuibus communis est. post eum ordinem miscuere ini electionem,ita tame ut electio seriem antecelleret. nulli enim fauete sere potest,nisi iudicio prioris ordinis fuerit coprobatus. at in postremo ordine a Erte recesserui. statuerat enim qui principe electuri essent,n5 esse omnes seritu temeritati comittedos .ideoq; neq; multitudo omnino expers est huiusce autoritatis,neq: etia prorsus ius hoc multitudini imperitae tributum est, apud quam plerianque plus inanis quaedam aura quam optimorum ac lapientis limorum hominum iudicium valet. Praet rea cum nulli certi sint princitis electores,sed res omnis ex eorum sententia Gpedea qui sertis beneficio usi sint, nullus ambitioni locus relinquitur. nam
heri facile potest ut hi nullum ius sint habituri, quos tu egregie ambieris.
Nunc ad rem redeo .Peracta tande ratione comitiorum, ubi iam creati fuerint xx xxi principis electores,statim omnes, nullo interea ciuium salutato, nedum compellato, coueniunt in eam curiam,in quam cogi Senatus solet.
ibi primum omnium sancte ac pie diuina mysteria celebrantur, iuersique tactis altaribus iureiurando Deo optimo ac Reipublicae pollicentur, eum sese ducem electuros, quem sanctitate, in patriam charitate, .lertia, ac rudentia aliis praestantiorem esse duxerint . amotis deinde sacerdotibus,oli in curia concluduntur, neque famulo, neque quopiam alio ministro accito. tuc tres, qui caeteros aetate antecesserint, veluti praefecti, resident prad paratam mensam quandam ad hoc munus: super qua urna quaedam est constitutae hine unusquisque elector notat in syngrapha nomen eius, quem ducem pronunciat, ac notatam syngrapham in urnam iacit. imiectis omnium syngraphis una educitur, quae Qrte in manum venerit extrahentis . lecta a praefectis syngrapha, is cuius nomen exierit, si proiens adsit, ut plerunque contingit, continuo egreditur ἡ curia. tunc siquis eorum existimauerit eum ciuem minus idoneum , qui tam magnam dignitatem sustineat, aut ob quampiam aliam caulam , non re e Republica eum ducem esse consurgit, ac primo modeste praefatus ingenue profert, quid de eo cive sentiat, & quamobrem putet non
330쪽
A esse in rem patri ,eum ducem fieri. ubi finem is dicend sfecerit,pr secti nuncupatum adhibent: atque ex his maior natu omnia illi compendio repetit, quae ei obiiciuntur, auctore tamen suppresso. nam sacramento antea omnes
perpetuo silentio sie obstrinxere. refellit ille obiecta ut libuerit. Deinde it rum recedit e curia,quod si prior aut alius quispiam nouis rationibus adhuc
arguere & accusare nominem velit, potestatem habet. rvrsius accersitus ille respondet, sicque vicissim res tractatur, donec accusatotibus nihil amplius relictum sit.tum demum in suffragia itur. ante haec tempora, si is vigimtiquinque suffragia tulissiet,nulla amplius alioru ratio habebatur, sed shatim ille Dux renunciabatur. nostra tempestate in comitiis , quibus Andreas B Grillus, amplissimus Senator, creatus est dux haec ratio immutata est. nam tametsi nullus electus princeps habeatur,nisi suffragia vigintiquinque tule-Ithres tamen in eo no consistit,qui primus eum numerum suffragiorum expleuerit, ut antea fieri solebat: sed progreditur ad alios, ut si quispiam eum
numerum suffragiorum excesserit, non ille prior, sed hic Dux renuncietur. Postquam itum est in suffragia pro eo cuius nomen primum exierat, alia item syngrapha ex urna educitur, atque omnia eodem quo antea, modo . administrantur. sic in tertio, quarto, ac omnibus deinceps. quod si nullus ad eam summam suffragiorum peruenerit, nisi hora diei fuerit intempestiua, iterum eadem ratione comitia repetuntumne multa, electoribus non
prius exeundi, conueniendi, alloquendi aliquem, qui aliunde adueniat, po- C testas fit, quam vigintiquinque eorum in principe eligendo conuenerint. quo renunciato confestim consiliari j in curam vocantur: hi omnium primi nouum ducem salutant, ac venerantur. Post id fama per urbem vagatur, ubique discurritur. ciues omnes gaudere,a Deo optimo Maximo supplices petere, ut reipublicae felix faustumque id sit. familiares ac consanguinei ducis in curiam properant, nouo duci gratulantur . eodem temporis vestigio nummi cuduntur, inscripto nomine principis . atque imagine expresta: parantur omnia, quibus ad pompam opus est . interea Dux electo-iasiue omnes ibidem operiuntur.instructis omnibus, descendunt e curia, aedemque diui Marci ei loco propinquam adeunt,augustum templum, magnisque opibus ornatum: Deum immortalem primo religiose venerantur, D suggestum,ex porphyritide lapide consectum,omnes ascendunt. ex Meetoribus qui caeteros aetate anteit,is verba ad populum facit,denunciat creationem noui ducis, eumque modeste laudat. Post illum item Dux orationem habet, ac pauca de se prudenter praefatus , seruaturum se pollicetur omnia quae bonum principem deceant, bonoque reipublicae, nullius priuati commodi habita ratione consulturum,imprimis iustitiae munus sancte obiturum, daturumque operam, ut aequii ius omnibus administretur: non
rei familiari, non labori ulli, non denique vitae pars urum, si rei publicae suis incommodis prospici possit.demum Deum Optimum Maximum, diuum Marcum sub cuius numine ciuitas Veneta est ) atque diuos omnes praecatur,ut sibi faueant aspirentque laeti,in tam magni muneris functione obeun-