장음표시 사용
451쪽
ceps actus rationem reuocantem nequaquam audiat, sed longissime pr. Ecurrat .nam quemadmodum tribus superioribus virtutibus praestatur quoldam animo robur, ac rebus arduis cedat, neue praecurrentem rationem do. serat: ita contra mansuetudine se natur irascendi vis,ne rationem praecurrat,
eiusque mandatis obaudiat. Haec virtus maxime splendet in quovis praeside, furere enim valde alienum existimari debet a principe, in quo omnium maxime sapietiam optare solemus . nulla vero animi perturbatio magis homines agit in furorem, quam iracundia,ex qua non tantu in animo,Verumetii in corpore magna turbatio excitatur. licet intueri ora,gressus, omne
que habitum corporis hominis irati: nihil decorum, nihil compositum spectabis .i fere virtutes sunt a Peripateticis conumeratae,quibus sensibilis a' Fippii tu ,qui suapte natura rationis est expers, neq, ullum nonesti sensum habet,quodammodo ad participationem rationis assii rgit.Nuc tempus poscore videtur, ut pauca quaedam, quae ad hoc negotium pertinent, dicamus de virtutibus partis rationalis. Nam ex hac veluti ex radice quadam, rectitudo inquit in reliquas quoque animi vires. Nisi enim haec recte in sua actione versabitur,frustra reliquae vires sequentur imperium rationis: at recte agere non poterit, nisi propriis virtutibus fuerit prius imbuta: huius autem animi vis altera comprehendit, raciocinatur ac cogitat; altera vero appetitus quudam est cogitationis assecla. huius posterioris, appetitus inquam,rationalis iustitia persectio est. non enim intensibili appetitu recte haec animi virtus potuit collocari : nam non versatur circa seJandas perturbationes ut relin Gquae,sed tantum quum seruat ac tenet. ςquum vero collatione discursuque rationis comprehenditur,& iccirco ad sensibilem partem pertinere non potuit, sed ad rationalem huius namque multorum inuicem collatio propria quaedam est actio.iccirco in eo appetitu, qui ratione sequitur,iustitiam collocarunt. Haec vero virtus,si in genere sumatur,tam late patet,vi ad eam cinterarum omnium virtutum actiones referri quaeant. quod si pressius eam sumpseris,aequitatem tantum amplectitur in externis bonis , ut non plus sibi,quam aequum sit,neque alteri minus,sed aequum omnibus tribuatur.h minum quidem communitati,coetuique ciuili tam necessaria est haec animi
virtus, ut ausim dicere sine reliquis virtutibus consistere posse hominum societatem, at nuquam ne vel temporis momentum permansuram, si 'liquis bliustitia auferatur. in priuato viro latis iustitiae esse putandum est, si ab ins renda iniuria abstinet,at in principe ac praeside late patet. Nam non satis est principi, si ab inferenda iniuria temperet ipse,verum oportet, ut et illatam ab alio iniuriam poena compenset,& ne inferatur pro virili prouideat. qua in re tum mira prudentia,tum etia diligetiano mediocri opus erit. Hanc igitur principia ac praesidii propria peculiaremq; virtute futuru Discopu admia ri oportet,a tenerisq; annis asuescere,ut no modo facere,sea ne audire quideiniustum aliquid patiatur. Hanc & in comutationibus seruari curabit,& in distributionibus, quod praesidis otatu est.diligetissime seruabit. Altera virtutu rationalis animi in ea est parte costituta, quae ratiocinatur & sapit. Hac pruden-
452쪽
Α ptudentiam nominabimus latiori quadam significatione, quam a Peripate licis sumatur. Haec virtutum omnium princeps,sine qua nullum virtutis of ficium rectum esse potest. huius proprium est, quod in una quaque actione decorum,atque honestum sit intueri. quae licet quodam modo non in ciuelibero selum qui tum sui, tum familiae curam habet, sed etiam in seruo esse debeat: hic tamen angustis quibusdam terminis coercetur in principe vero ac praeside, quibus alij obediunt, proprios ac latissimos fines habet. no enim huic fatis erit compertum habuisse, quid certo cuidam hominum generi in ciuitate & decens,& utile sit; sed in uniuersis generibus,ut hoc norit, opo tet.huius praecipua pars, quae omnium maxime principi conuenit est legum B ferendarum facultas,ut scilicet leges ferat,quarum obseruatia ciues ciuilem scelicitatem mancam illam,qua diximus,adipiscatur; Habiles autem atque apti fiant ad christianas virtutes capessendas, quarum demum ope suprema beatitudinem consequantur. at enim prudentiam meo quidem iudicio difficile adipiscetur, qui philosophiae morali nullam operam dederit; quo fit ut ea studia pulcherrima & Principe maxime digna existime. in his vellem ego Episcopum nostrum,quem instituimus,dies atque noctes versari. Historiarum quoque cognitio non parum ad prudentiam facit, tum aliorum exemplis illustrium alioqui viro tu, quid deceat, & quid opera precium sit in unaquaquae actione facile discimus. Huic quoque virtuti copulemus reliquam
rerum cognitionem, prae omnibus vero naturalium, diuinarumque rerum C contemplationem: quae & per se pulcherrima est, maximeque momentum praebet,ut ad earum rerum imitationem, atque exemplu,tum animi eorum,
qui illam perceperint, tum uniuersa ciuitas illorum ductu se effingat prudentiae quoque officium est,ut nouas quasdam, superstitiosasque artes a veris honestisque dignoscat, ne sertasse qui multorum est errori in monstris quibusdam, & nugis magno cum dispendio tempus terat. Hactenus eas vir tutes persecuti sumus,quibus humana vita continetur; ut prius illud in Epi- γscopo nostro caueretur, ne quandoque ex homine in brutum animal degeneraret. Nam cum Episcopus ut supra diximus hominem quodam modo excedat nostrumque institutum fuerit,de integro Episcopum ab incunabulis constituere,necesse fuit,ut prius hominem faceremus;quem postmodum D Episcopum facturi essemus, Hucusque procedunt humanae vires, neque Vltra hominem promouent, quam ut in nationibus quibuscunque decorum, honestumque seruet,ac diuina quoquo pacto attingat ex rerum sensibilium contemplatione,admirabilique in rebus omnibus naturae ordine. Haec manca illa,atque impersecta scelicitas est ad quam supra dixi posse hominem naturali lumine peruenire. Verii non est haec suprema illa beatitudo: quae omni ex parte appetitum hominis compleat. sed quaerenda est multo excelle tior,ad quam consequendam nunquam sufficient naturales conatus, sed opus homini est peculiari quadam gratia diuinitus impertita, nonnullisque Virtutibus consequentibus gratiam, quarum adiumento humanus animus d quandam participationem diuinae naturae attollitur: hae vero sunt veluti
453쪽
elementa supremae illius scilicitatis, quae sola animum implere potest. nihil Eenim aliud est silmma hominis beatitudo,quam Deum seri adeptione diu nitatis,eoque bono foeticem est e,quo semper Deus est scelix. Hoc suminum supremumque bonum sola christiana religio praestare potest, in qua per fidem legemque Iesi Christi Dei & hominis ad assequendam diuinitatem
peruenire speramus; in quo certe tanqua in arctissimo, indissolubilique nexu queunt tam longe distantes naturae diuina inquam, atque humana conium gi .nam cum diuina cogruit,quia personam Dei gerit,nec ab homine diserepat cum sit homo; quo si,ut in ipso possit homo Deum comprehendere bl ita dicam)diuinasque actiones imitari .Hoc illud est Dei arcanum & reco ditum mysterium, quod stulti philosophi non intelligentes interdum chr, Fstianam relisionem derident sed reuertatur oratio,vnde digressa est. Excellentissimus hic finis, quem cosequi expetit christiana religio, persecte in hac mortali vita obtineri non potest . sed satis homini esse debet, si dum in vivis agit,semina quaedam consequatur,ad eum snem adipiscendum. id namque in quibuscunque naturae effectibus clarissime consipicitur, si non statim debitam sibi attigerint perfectionem, priusquam absolu tam obtineant: obtinere inchoatam. quamobrem oportuit hominis animum christianis ac diui, nis virtutibus supra se quodamodo attolli, paulatimque ad diuina progredi, ut se affectus post obitum absolute perfecteque beatitudinem consequeretur. Hi christiani animi habitus facultate intellectus nostri excedunt: quod
maxime congrue modoque in primis naturali contingit. euehunt namque Ghominis animum ad eam perfectionem, aqua homo lo issime distat,ide liticet intueri in habitibus sensibilis appetitus de quibus quam plurima a nobis
sunt superius explicata. illi quoque sensitivam vim ad nonestum appetendit, quod nequaqua suapte natura sensibilis anima appetit,veru conuenit superiori virtuti, rationi inquam, mitu ergo nulli esse debet, si christianis,quisus proposita est diuini boni adeptio, quaedam sunt proprie peculiaresque vi tutes,quas philosophi, qui tantum naturae lumine aguntur, nunquam peripi, cere potuerunt. his igitur christianis seu diuinis virtutibus,maxime non dicam imbutus, sed ornatus,& excultus esse debet is, quem instituimus, Epi, scopus ; adeo ut ex sua plenitudine commissam sibi impleat ciuitatem. tres huiusmodi virtutes Theologi numeranKquatum una, ides scilicet,pertinet ad intellectum, duae vero, spes inquam & charitas,ad voluntatem. haria prima est fides. absolutissima vero est charitas, sine qua nihil possunt quaecunque aliae virtutes. fides quarundam rerum diuinarum cognitione nobis tr sta ad quas capessendas intellectus sibi ipse no est satis. Haec omnia ea sunt, quae in lactis litteris continentur, ac certa ratione potest cuilibet copertum esse; oportuisse in huiusmodi quibusdam intellectum hominis exerceri, ut fieret diuinitatis capax. Hoc namque praecipue obseruandum his,qui in cognitione diuinorum proficere cupiunt, tum penitus videlicet ab homine ignorari Deum cum putatur aliqua ex parte comprehcssi, quid sit. quapropter Dionysius Areopagita summus diuinorii scrutator, Dei cognitionem summam
454쪽
A summam appellat scientiam diuinae ignorationis . ut ergo hoc homini penitus insideret, Dei naturam logissime dis a re ab omni eo, quod intellectus
noster cogitat,necesse fuit quaedam de Deo credenda his proponi, quae omnino mentis aciem superarent;quibus tanqua finis proposita est nuda, apertaque diuinae naturae contemptat io. fidem spes sequitur. fierinaque non poΩser,ut quispiam bono illius potiundo accingeretur,quod nequaquam speraret adipisci. Haec virtus Artitudini quodam modo respondet,nam animum firmat, ut ne difficultate rei, ac prope desiperatione terreaturi quare si rati nati appetitui adhiberi posset ea di fleretia,qua sensitivo adhibuimus, ut scilicet diuideretur in vim desiderandi ac irascendi; perfectionem irascibilis ra-B tionalis, spem utique statueremus. Omnibus hisce virtutibus tam morat bus , quam diuinis supremam manum imponit charitas, absolutionemque praestat. Hac virtute tam egregie assurgit animus hominis, ut iam non in seipso, sed in Deo vivere incipiat. nam cum caetera omnia, tum etiam seipsum in Deo amat vir perfectus charitate . huius vi morales virtutes attolluntur ad altiorem, sublimioremque finem, vel, ut nonnulli perhibent,nouς quaedam in animum influunt excellentes, atque egregiς magis, quam morales. honestum namque & decorum, qui p&elli tutus finis erat virtuti morali, a bono diuino longissime abest: quo tanquam fine omnium virtutum, actiones moderatur charitas. hoc in loco non absurde puto dicemus, si actioni honest , ac propterea decorς dixerimus vitam quandam praestari a charit
C te; sine qua honestum,quod philosophi tanti faciunt, friget quodam modo
ac marcescit. huius rei similitudinem ipse fingere potes,si unquam pulcberrimi alicuius cadauer, seu marmoream statuam a Praxitele summo artifice diligentissime confectam vidisti: spectabis enim in utroque miram quadam membrorum sermationem, atque egregiam harmoniam, ut nulla in parte sui picari queas praetermissiam elle decorum. attamen pulchra ea statua iacet
ac niget,curZnepe,quia anima vitaque caret. pari ratione, honesta decoraque
actio pulchra est, omni sibi ex parte respondet,considerantem oblectat: friaget tamen nisi a charitate vitam fuerit assecuta. Diuinae igitur hae virtutes e Gie debent in Episcopo adeo excellentes, ut ab ipQ in uniuersam ciuitatem
emanent, tanquam a quodam sente perenni. primum namque oportet non
D ca selum credere dc nosse virum Episcopum,quae christianus quiuis vel mediocriter in religione eruditus nouit: verutre et uri Theologiam christiana callere, ut alios docere queat christianum scilicet dogma, rationesque reddere occultarum rerum,ministeriorumque christianorum, & impugnantes refellere,ium ea quae iuris pontifici j sunt probe nosse. in primis autem ut iique testamentum sic tenere,ut ungues, digitosque suos, atque in ea lectione oblectari assidueque versari; ac postremo quaecunque alia madia ad haec referre. quod nostris temporibus omnium maxime praestandum est, cum tu
pe sit sacerdoti. 5: Episcopo non si Virgilianu carmen, aut huiusmodi qui piam non intellexerit,sed si Euangelium nunquam totum perlegerit, ac d uinae scripturae spiritu no hauserit quidque de sanctissima trinitate,de sacrin
455쪽
sancta eucharistia caeterisque Sacramentis ac religionis christianae mysteriis et credendum explicite sit non curauerit. Quod si in christianis omnibus studium aliquod, coelestiumque rerum scietia aliqua necessaria est,quato magis hoc in sacerdote requiritur 3 verum in Episcopo spei virtus latius patet,
uam in priuato viro; non enim diuinum bonum sibi assequi solum sperarecbet,verum etiam posse, Dei numine fluente, commissam suae fidei ciuitatem promouere ad illud bonum consequendum. sibi ipse tamen deesse non debet,quin animum paret ad diuinas illustrationes suscipiendas,omnemque ldiligentiam,atque operam praestet in suo grege gubernado. Persectio autem l& absolutio horum omnium est charitas, quae cum christiano cuique, tum praecipue necessaria est pastori christiani gregis. quae virtus, cum praestantis, pina sit, atque reliquis virtutibus omnibus vitam praebeat, latissime manat, nulloque fere termino cohibetur sed ad omnes spectat: iccirco opus erit ne erga dispares pari munere fungamur,ut rectus ordo seruetur in ossiciis clibritatis, sine quo nulla huiusmodi virtutis actio constabit. primum ergo Episcopi munus est, ut Deum prae omnibus amet, nihilque conferendum arbitretur,cum diuini honoris ac laudis tuitione, prae qua & vitam, de ipsam denique scilicitatem nihili faciat, & ad hoc tanquam ad postremum finem reserat omnes suas actiones. siimmopere enim de decus,& dignitate Dei Episcopum sustinere decet. mirabitur fbrtasse aliquis,alienumque a natura reruarbitrabitur hoc praeceptum esse;cum omnibus rebus insitum natura videatur,ut maxime ac prae omnibus ament se ipsas. caeterum diligentius,ac into crius re perspecta cuilibet compertum esse poterit,nequaquam hoc esse a naturae legibus alienum . nam cum omnia praecipue appetant esse, prae omnibus etiam naturali desiderio cupiunt eius conseruationem,& incolumitatem; in
quo putant maxime eorum esse constare. quamobrem natura si,ut nonnulla, uorum esse magis sit in alio quopiam,quam in ipsis,magis optent illius,
quam sui ipsorum conseruationem. In promptu fiunt partes,quarum esse colastit in ipsa integritate totius,eaque ratione sὸ vel certissimo periculo expo-n ut pro totius incolumitate tuenda. Nullus ergo mirari debet, si nouerit diauinum esse cuiusque alterius rei esse continere, de magis in ipso consistere, quam in rebus ipsis,s secundum naturam esse diximus, cuius ordinem egregie christiana religio imitatur, magis oportere Deum a nobis amari, quam si nosmet ipsos; post Deum,quia unuquodquoque magis est in se, quam in lio quopiam,salutem ac scuticitatem unusquisque procurari debet.hoc vero ab Episcopo praestabitur, si innocentissime vixerit, animumque quacunque labe purgarit. postremo inserui edum est alienae inscelicitati, ac egentibus pem serre par est. qua in re valde Episcopo est enitedum, ne huiusmodi Otacio desit.hoc nanque praecipuit m munus eius est,& quod a pastoribus christiani populi requiri maxime solet.Non possum hoc in loco non magnop
re miserari nostrae tempestatis calamitatem,cum paucos admodum christia
i stiani populi moderatores comperias, qui degant in ciuitatibus fidei eorum: commissis. Velum satis ossicio suo fecisse putant, si procuratori regendam
456쪽
A urbem tradiderint, ipsi vero redditibus potiantur. ac magni quidem cui uopiam in Romana curia pompam comitantur, regnorumque tractant,ac bellorum negotia; de populo vero cui praestant,an in christiana religione proficiat,an deficiat,ne nuntium quidem accipiunt, egenosque gregis sui omnino negligunt & ignorant. hoccine est Episcopum gerere3hoccine discipulos Christi imitari, praeceptaque Euangelica seruare probus ergo Episcopus peram dabit ne alteri tradat gregem suum curandum, sed quam breuissimo tempore ab ovili aberit, nisi aliqua ratione a Pontifice euocatus alicui ossicio inseruiat, quod ad emolumentum christianae Rei p. spectet. verum non hanc dari sibi occasionem optet, neque tale quid ambiat; sed aegre ac sere ii B uitus huiusmodi onus suscipiat. quo expedito non aliud procuret,sed quam citissime ad gregem redeat. In populi vero cui praeest gubernatione aequum quoddam seruabit,certumque tenebit ordinem nam hac in re charitas cum iustitia proportionem habet.) primum igitur sacerdotum ac cleri magnam habeat curam,his enim ministris utatur opus est in sacris adminastradis, populoque curando. quare quamoptimos Lacerdotes habere, ac in christianis rebus eruditos magni mometi instar habet ad populi gerbernationem. hos ergo erudire ac bonos facere praecipue ad ipsos spectat. deinde bonos viros instruet & diliget . prauis tamen curandis maior opera impendi debet. non enim vi inquit Christus) est opus medico bene valentibus, sed aegrotis.vi fgines Christo dicatae,ne vitam ullo libidinis,aut lasciuiarum genere polluat, C quantii fieri potest, uebit. Egenos, praesertim aegrotos, aut nobiles, quibus egestas ignominiae habetur, uebit opibus ac redditibus suis. in quo officiosi caetera paria in utroque sint, praeserendum puto virum bonum iniquo vivendi norma seruata ut reor)optime praestabit charitatis munera. Nam ea ratione extra se quodam modo positus alienam rem aget, quod charitati
peculiare est . cupiebat Moyses pro salute Israelitici populi deleri ex libro viventium. Paulus optabat seri anathema pro patribus, qui loci quo pacto
sint intelligendi,nunc omittimus: in praesentia sit satis dixis Iecharitatem e stasim facere,ita ut extra se dissiuat qui fuerit priditus hac virtute, potiusque in aliis,quam in se vivat. quod etiam Deo coligisse in rerum creatione Dionysius dicit .ex amore, nanque ectasim passus in alias creaturas defluxit, ac D eas ita condidit. nuncque in illis existens quasi extra se in aliis continet ac conseruat. quare clarissime patet nullum animi vitium charitati magis comtrarium esse inuidentia ac malevolentia. inuidus nanque tantum bonum suum vult, alienum nollet: de proximi autem amici malo gaudium concipit, de successu moerorem. at contra, charitas aliena procurat, sua negligit. nec tamen ignoro interdum ex charitate quoddam odij genus excitari, quo Odimus iniquos, quatenus iniqui sunt, ac de eorum successibus dolemus: cupimus tamen ut boni fiant, sicque affecti optatis fruantur.hoc odium per
lectum appellat David in psalmo, super inimicos tuos linquit tabescebam, perfecto odio odera illos,& inimici facti sunt milii: haec est ea virtus, quam indignationem Peripatetici nominant quam in medio statuunt malevolem
457쪽
t iae,& inuideliae. Satis ut arbitror hucusque generali quadam forma Episco- Εpum nostrum effnximus, dedimusque operam, ut prius hominem,deinde Episcopum formaremus. nunc Quς superiunt in alterii volumen differimus. v L TvM diuque dubitatum est apud veteres reruscrutatores, humanu ne genus religioni diuinoque cultui natura duce inseruiret,an potius costio 'umdam,ac sapientum instituto,qui homines in ossicio contineri non possie arbitrati lunt, si Deorum motus ac reuerentia de medio sublata esset. veru ipsam rem paulo attentius consideranti manifestissimum esse potest, hoc minime humanum fuisse comet tum, sed ita natura comparatum esse, ut quemad- Gmodum homines ciuilem vitam naturali quadam
propensione agun nec non loquendi usum quod nulli animantium generi contigi t a natura sortiti sunt, ita etiam naturalibus quibusdam stimulis homo actus ad diuinum cultum contenderet. quod puto tum ratione, tum re-
ipsa facillime coprobari. Cum enim cuiusque rei persectio tunc penitus absoluatur, cum ad eam conuersa fuerit causam, quam substantiae, atque esse habuerit auctorendi, ut hac rationeveluti solidiim quendam citculum faciat; hominis vero animus, quo praecipue eius substatia constat, Deum optimum habeat auctor et nihil mirum videri debet,si naturali innataque inclinatione couertatur ad Deum, quem colat,ac veneretur. huic rationi res ipsa firmam
facit fidem. Nam neque ullis unquam temporibus gentem aliquam fuisse, Hneque hac tempestate inueniri,vel in extremis oceani littoribus, vel in insulis penitus a reliquo orbe diuisis, memoriae proditum est;apud quem nullus esset Deorum cultus: licet de diis alia alij sentiant; maluntque boui aut igni, aut saxeo vel aeneo simulacro diuinum cultum praestare; quam omni promsus religione carere. quamobrem nulli dubium relinqui posse existimo religionem naturaliter homini insitam eme, sicut & ciuilis vita de loquendi vis.
Verum natura, quemadmodum neque ciuiles mores & leges,neque sermonem, quae in homine inchoaverat, perfecit, sic utique religionem perficere non potuit. qua in re naturae vis longius a perfectione atque absolutione abfuit quam in ciuilibus moribus & orationis facultate. Homo nanque vi luminis
458쪽
A minis naturalis paulatim pro populorum ac regionum ingenio utruque eorum compleuit,ut ex monumetis philosophoruio, & oratorum patere cuilibet potest. At religionem veram nisi diuina ope adiutus nullus unquam potuit inuenire . consideranti vero penitusque discutienti quascunque relugiones , quae aut nostris,aut priscis temporibus aliae suerint a christiana pistate, perspicuum erit vix ullam este, quae hominem contineat in munere atque officio hominis, nedum ad altiora,sublimioraque promoueat.sola vero christiana teligio non solum hoc praestat,ut ne homo brutis appetitionibus inseruiat neglecto imperio rationis; sed etiam noua quadam vita hominem imbuit diuinae vitae participe. iccirco instituta sunt in Ecclesia Sacramenta,
B quibus veluti sensibilibus quibusdam signis, quorum cognitio de sensia pedet,nobis indicaretur, quid ex christiana pietare inuisibiliter in animo fieret. primumque institutu fuit baptismatis seu ablutionis Sacramelum,per quod
non solum significatur,verum etiam efficitur,ut vetus homo deponatur,sordibusque peccatorum ablutis,nouus ac coelestis regeneretur. veru sicut post naturalem corporeamque generationem praestatur naturae homini incrementum ac robur;ita etiam diuina gratia secudum hanc spiritualem gener tionem praestatur homini robur in christiana pietate, aduersus quascunque vel hominum vel dςmonu oppugnationes. huius rei signum est in chrism re. deinde quemadmodum nisi iugi alimento calor hominis Queretur; continuo ad corruptionem tenderet;pari modo ad fomentum diuini caloris i C stitutum est sanctissimum eucharistiae Sacrametum,quo virtuteslomnes so-tae,viuicaque Christi carne nutritet hominem semper ad potiora melioraque promouet. accidunt saepenumero aegritudines & molestae,& perniciosae cor. pori .eis pharmaci ope continuo occurrendum est. sic in christiana vita fi quenter contingit,ut delictorum labe omnis prorsus diuina gratia extingua,tur. huic pernitiosis aegritudini poenitentiae Sacramentum tanquam praesentaneum remedium est institutum. Ac quem morem medici seruant,vi reliquias morbi leui quodam medicamento expurgent: eundem imitatur christiana religio in spirituali vita hominis,ut extremam adhibeat unctionem in exitu mortalis vitae, tanquam in aegritudinum fine, quibus continuis donec vitam ducimus vexamur, atque assiigimur. Verum cum unusquisque chri-
D sticola, ex quibus tanquam ex membris constat mysticum corpus Ecclesiae, cuius caput est Christus simul non sit; sed aliis alij in vita succedat,oportuit matrimonij, coniugalisque lecti Sacramentum institui, quod ad sancta n toru propagatione spectat.his omnibus veluti postremu accedit Sacramentum ecclesiasticoru ordinum, qui ad generatione spiritualem, vitamque, ac rOburmec non pharmaca ea praeaada, de quibus supra meminimus,siunt diutinitus instituti. vi,quod in priore diximus libro, homo pro suae naturet modo sibi sit persectionis ac scelicitatis auctor. Ordinii vero omniu supremus est sacerdotium, cui eucharistiae eo fictedae potestas data es' insuper ligandi soluendit arbitrium. Episcopus vero tametsi no ipsius sacri ordinis causa,iurisdictione tamen est sacerdote superior. nam praeterqua quod potestate ha-
459쪽
bet eucharistiae coliciendae in qua verum Christi corpus cotinetur.in mystb Ecum etiam corpus id est in Ecclesia iurisdictio eius longe lateque patet. horum vero quidi tantii Episcopi sunt,qui uni duraxat praesent ciuitati: quida Archiepiscopi,qui regioni di urbi metropoli,quibus Episcopi parere in nomnullis debet. superiores adhuc Archiepiscopis sunt Patriarchae. Ommu vero supremus est summus Potifex,qui vice Christi in terris gerit, dictusq; est P, pa per excellentia quanda vocabulo a veteribus ta Graecis quam Latinis surpato,quasi pater patrii Episcoporu.Nam si quilibet princeps recte imperans paterna nuncupatione meret uni quato magis Episcopo urbem christi na pietate moderanti nomen couenit patrisὶ Nos autem in priore libro Episcopum cum humanis tum diuinis virtutibus instituimus.Nuc vero qua ra- Ftione sic institutus Episcopus, hisce', virtutiuus ornatus exercere se in quibusve ossiciis versari debeat; pro virili persequemur. sed quoniam actiones circa sngula quaedam sunt; praecepta quoque tradentur a nobis particularia magis quam in superiori libro secimus. qua in re imitati pictorum solertia videbimur, qui prius lineis quibusdam totam fisuram informant ac comprehendunt;postmodum vero singulas partes effingunt lineamentis,colori busque aptis ac propriis. eadem ratione nos quoque cum Episcopum virtutibus omnibus veluti primis lineis adumbrauerimus;nunc explicandum d cimus, quo nam pacto in cuiuscunque virtutis munere, quod ad Episcopum pertineat, recte versiari queat. principio quia charitas, veluti princeps virtutum omnium existit, si per singula charitatis officia discurremus, nihil Gutique a nobis omissum, quod ad hoc negotium spectet, iure videbitur. primum ergo ne a recto ordine veluti de via deflectat oratio,persequenda sunt a nobis officia, quae pertinent ad diuinum cultum. proxima his erunt illa, quae impendi debent in subernatione ac curatione christiani gregis, iuxta Christi vitam ac mores. haec sequentur benescentiae officia,& liberalitates, quibus uti Episcopu decet in leuanda ac fouenda inopum hominum egest, te. postremo qua ratione de exigi & impendi debeant redditus Episcopatus. his explicatis ut reor satis commode ac diligenter tractatum erit de omnibus Episcopi officiis. Diuinus cultus praeter interiorem animi habitum, de quo pii ira cuperius a nobis sunt dicta, primum requirit ab Episcopo sicut a quouis sacerdote,ut quotidie diuinas laudes,ac preces, quae in Ecclesiastico Hofficio continentur, dicat magna in Deum animi intelione sutor autem usitata officij appellatione,quae quidem ab ea re deducta est, quod praecipuum sacerdotis officium sit, quotidie diuinas eas laudes narrare) neque aliena Mnimo verset,cum diuinas laudes canit, verum omni conatu nitatur, ut ea,
quae verbis promit,& intelligat, & quodam veluti animi gustu , si fieri pocsit,attingat. mira certe huiusce intentionis vis est,si probis ac piis viris credimus,lc ea,quam nullus, nisi experiatur,crediderit. commodius vero hoc aD
sequetur, si non contineter totum diuinum officium dixerit, sed per partes, aptis,co uenientibusq; diei horis,adeo ut diei partibus singulis reddantur of fici j portiones e quae sancto quodam instituto illis accomodatae firere. Na
460쪽
que potius fastidio grauatur ac praeterquam quod sic per par-
tes diuinas laudes dici debete , & Propheta ipse in psalmo innuit. septies namque indie,inquit,laudem dixi tibi, & preces atque hymni singulis portionibus accommodati palam explicant. quamobrem vellem ego lut ab ii itio tandem ordiar diei ad exitum usque Episcopum perducturus ut Episcopus in ciuitate fidei suae commissa residens hoc namque eum praestare portere sit pra diximus antelucanis horis e cubili surgeret, matutinique laudes caneret, ei namque diei horae hymni ac preces matutini fuere accommodatae: propheta quoque dicit, media nocte surgebam ad constendum B tibi. his accedit peropportunum esse id tempus,idque silentium diuinorum contemplationi; nec non etiam matutinam eam vigiliam mirifice prodesse bonae corporis valetudini, si Aristoteli credimus in oeconomicis id dicenti : post matutini laudes cum aurora instat, ambiguaque inter diem ac noctem est hora,quam maxime optarem, quando tunc & corpus somno penitus silutum est,& mens diuinarum laudii narratione erecta,ut id teporis impenderetur orationi quae sine vocis vllius strepitu sola mentis erectione meditationeq; in Deum fieri solet. Nulla ratione fax maior menti adhiberi potest,quam hac animi excitatione. ex qua perhibent viri sanctitate ac religione insignes interdiu cordi influere tam magna diuinoru, ac clara adeo intelligentia ut non amplius intelligendi modo cosueto. sed aliena q uada ab li C mine ratione Deus menti adesse sentiaturitantumq; excitari in animo diuini amoris ardore, ut nihil aliud quam Deum mens sic affecta cogitare queat, neq; se ipsana nedum alia sentire,cum Deum sentiat. satis explicari oratione ulla non posset quantu intellectui luminis, quantumq; viri u ac roboris me
ii accedet ex hac diuini radi j illustratione. Nil vel abstrusissimu non intellia gere,nulli quiuis arduae prouinciae no satis esse potest mens tali fulgore perstricta. Hoc vero in munere humile submissumq; animu seruet,neque mente assequi speret diuinu in illud arcanum ab omni eo rei notissimum, quod mens hominum capere possit. Nam,ut in sacris literis traditur, qui perscrutator est maiestatis opprimetur a gloria. neque ad satietatem morari in huiuscemodi contei latione eum velim, ex qua plerunque fastidium ac torpor D animi solet oriri. quamobrem si se quandoque senserit ingenio ad eam orationem inepto esse, nolim ut quicqua moliatur invita ut aiunt) Minerua,id est,repugnante natura: sed ea temporis hora se ad studia coserat,quae vel sint sacratum literarum vel cuiuspia alterius, quod ad sacras ii teras attineat.Nam impudica quaedam studia, nonnullas'ue superstitiosas disciplina,,ut magia, diuinandique peritiam siue ex astris siue ex nutu si nodi quopiam,non solum. aliena puter, atque aduersantia Episcopi studiis & officio verum etia pro viviri linuatur ut penitus expellatur e ciuitate ea,cui pr est cu vero iam dies illinxerit, olisq; radiis fuerint reserata tenebrarii inuolucra. tuc primae diei horae laudes Deo cocinat, quibus si voluerit tertiae quoqi laudes cotinenter ann
clere, nil puto fecerit reprehelione dignin ab his statim eucharistiae sacra vel