장음표시 사용
521쪽
titur sine causa, qui frustra laborat, nec assequitur finem, ad quem institu- Εtus ell labor: quod omen postmodum auertit a Galatis, dicens, si tamen sine causa; ac si diceret,absit,ut sine causa passi fueritis & laborauerit s. cim sus nos redemit de maledicto legis aEius pro nobis malediciMm; quiasicriptum e Π, maledictus omnis qui pendet in ligno; ut ingentibus benedictio G brahaesieret in Christo Isu. J Mira commutatio, Iu stitia seruata est, & nobis iuste donata est Christi iustitia: facti omnes unus in Christo Iesu. Suscepit Christus in se maledictum nostrum , quod incurrimus legi subiecti, de factus est maledictum pro nobis,ut promissio Abrahae,id est,ut benedictio, qua Deus Abrahae promiserat, fieret in gentibus in Christo Iesu i id est,ut gentes per fidem insertae Christo, de in se mortuae , in illo viventes, serent in Christo benedi- Fctio. brahae dicte sunt promissiones femini eius: non dicit in seminibus
quasi in multis; sed quasi in uno , es' semini tuo . qui ea Chri ius. J Ex his
verbis Apostolus adstruit, quod dixerat supra; nos,scilicet,benedicendos αbenedictos esse in Christo, de non in alio; quia dicit scriptura Abrahae, Et in semine tuo benedicentur omnes gentes; non dicit in seminibus, sed in semine, quasi in uno. Hoc unum semen est Christus. Quid igitur lex 'propere transgressionem posita est, donec veniret en cui promiserat; ordinata per Medos in manu mediatoris. J Legem positam esse propter transgressionem. Augustinus de verbis Apostoli exponit,legem datam, ut efficeremur transgressiores ut facti transgressores, recurreremus ad Christum . sed magis conuenit
his, quae sequuntur, cum dicit, lex paedagogus fuit in Christo, ideo dictum Gab Apostolo, legem positam fuisse propter transgressonem, ut, scilicet, timore poenae coerceret nos a transgressione; do cum non generaret in nobis
amorem iustitiae tandem nosipsos nobis ostenderet iniustos. ideoque assimilatur paedagogo, qui continet puerum in officio timore poenae, donec adultus eadem faciat sponte, de amore decori ciuilis. Sequitur, donec V niret siemen, cui promiserati semen hoc unum Abrahae Claristus est, in quo benedicimur omnes. Ordinata per Angelos : Nonnulli interpretantur Angelos Moy sem de Aaron, tanquam Dei nuncios. Sed mihi magis placet ut veri Angeli intelligantur, qui apparuerunt Moysi, de ei locuti sunt in personam Dei. in manu mediatoris, id est, in eius potestate,Christi inquam; quoniam per Christum impleta est, quoad ceremonialia, de ideo abroga- Hia: a Christo inpleta est, quoad moralia, pro nobis: eius etenim iustitia demerita, nostra sunt. Liberauit etiam nos Christus ab eius maledicto, de ab eius potestate. Idcirco posita fuit in eius manu. Mediator autem etnius non se Deus autem unus ea. J Mediatorem non esse unius, quidam interpretantur, quasi inter duos semper mediator sit. quod quamuis sit verum, nescio quin modo faciat ad propositum Nisi sortasse velit Christum dicere mediatore, non tantum inter nos dc Deum, sed inter vetus testamentum de nouum. Sic in Epistola ad Hebraeos. Noui testamenti mediator est. Et hoc pacto conueniret cum his quae dixerat de lege. Possumus tamen exponere , ut ea de
causa Paulus addiderit haec verbae Nam cum dixisset legem positam fuisse in
522쪽
A manu mediatoris, ostendit conuenire Christo esse mediatorem quatenus homo est,unitus Deo in unitate personae. Lex ergo aduersupromissa Dei tab-st. Si enim data esset lex quae possit vivificare, 'reia ex lege esset iustitia. Sed conclusi riptura omnia sub peccat ut promissio ex De Iese Christi daretur credentibus. JQuoniam stupra dixerat promissionem & testamentum anterius, legem posteriorem no abrogasse,sed firmum manere; ut scilicet haec promissio,id est, benedictio promissa daretur credentibus in semine, lihquo promiserat se ea daturam,posset aliquis obiicere,ex hoc sequi, legem datam esse contra promissa Dei; utpote quae faceret nos praeuaricatores, & ideo non compotes promissorum. Hanc obiectionem remouet Apostolus,& dicit;absit. Ac de-B inde prosequitur, ostendens primo legis infirmitatem, ad iustitiam in nobis facienda.quonia no est data lex quς possit vivificare anima. Sed quid utilitatis nobis lex praestat 3pr stat hoc,quia ostedit nos peccatores,ut quoquoversium nos verterimus, videamus nos conclusos esse sub peccato; ut ex ea admoniti curramus ad fidem, ut scilicet credentes promissionis efficiamur co- potes,& benedicamur in Christo: & per ipsum vitam accipiamus, quam lex dare non poterat. Priusquam veniret'des jub lege custodiebamur, conclusiis eam fidem qua reuelanda erat. Itaque lex paedagogus no ierfuit in Christo, mi exfide iustificemur. δε ubi venissis, non sumus sub paedagogo. J Prosequitur id quod
coeperat de lege & fide; & inquit, antequam veniret fides prolata &praedicata ter Christum,custodiebamur sub lege, a qua timore poenae quoquo-C modo a peccatis abstinebamus;conclusi in eam fidem quae reuelada erat,perquam in Christo benediceremur, S: acciperemus promissionem factam ad Abraham. Itaque concludit legem fuisse paedagogum in Christo, ut iustificemur ex fide. Cum ergo venit fides non sumus amplius sub paedagogo. Nota tamen quod prima ea verba,quae supra exposivimus. Si enim data esset lex,quae posset vivificare,vere ex lege esset iustitia. Quod, cum Aposto lus ideatur reddere causam, dichoru supra, scilicet quod lex non est aduersius promissa Dei; posset etiam alio modo exponi ab eo, quem supra tetigimus. Nam Dei promissio suit,quod in semine Abrahae omnes gentes erant ben dicendae. Postea vero data fuit lex,quam qui seruabat, benedicebatur: ergo
videbatur lex esse Dei promissio, cum aliqui essent benedicendi per legem, D & non in semine Abrahae.Inquit Apostolus, absit ut lex sit contra promisia Dei: quia non est data lex quae posset vivificare, ac propterea posset seruiri. Sed data est lex quae ostenderet nos peccatores,ut inuitaret nos ad fidem de per fidem in Claristum , essemus compotes benedictionis & promissionis Dei. Omnes enim ij Dei estis persidem quae ect in Christo Iesu. usque ad finem capituli.ὶ Ex hoc loco clare peripici potest,quonam pacto, secundum sententiam Apostoli;iustificemur, id est,recociliemur Deo,essciamur fili j Dei, α accipiamus Spiritum Sanctum. Nam per fidem inserimur in Christum.
induimus Christum, nobis mortui,transformamur in ipsium,& Omnes unus
sumus in ipso, & sie sumus in semine Abrahae, & in ipso efficimur compotes benedictionis iuxta promissionem Dei.
523쪽
ΡRos Euar TvR comparationem quam incceperat de paedagogo & lege. Inquitque haeredem esse sub paedagogo usque ad tempus praefinitum; fiostmodu m fieri,liberum & dominum . ita nos quoque paruulos fuisse subege,vsque ad temporis cosummationem, quando Deus misit Filium suum factum sub lege ut eos qui sub lege erant,redimeret . quoniam Christus pro nobis legem impleuit per quem liberati sumus a lege, & adoptati in filios
Dei. Deinde hortatur Galatas, Ut quomodo coeperant,pergant. dc tandem
interpretatur allegorice filios illos duos Abrahae, Ismael Sc illac; & transfert ad duo testamenta: res perspicua est. Sub Elementis mundi eramus peruientes. J FAppellat mundi Elementa traditiones legis Mosaicae, sub quibus erudiebamur, sicuti pueri qui discunt Elementa. Quoniam autem ectissilij Dei. misit Deu pirita iij flui in corda no ira clamantem Abia pater. J Notandum ex hoc loco Pauli posse elici, nos prius esse Dei filios, de ob id accepisse spiritum si iij Dei;& non e contra,vi scilicet, propterea simus fili j Dei quia accepimus spiritum silij sui clamantem Abba pater. Nune autem cum cognoueritis Deum, imo cognitisitis a Deo. J Figura loquendi Hebraica,cogniti sitis a Deo, id est, in cognitionem adductii sic in alio loco,qui diligit Deum, cognitus est a
Deo, id est,in cognitione adductus: ut supra notauimus in prima ad Corinthios. Emtesicut ego, quia ego sicuti vos.J Persecutus fuerat Paulus Ecclesiam Christi,ut seruaret ceremonias Iudaicas , postmodum conuersus ad Christu, Gomnes illas reliquit: quare ad idem suo exemplo hortatur Galatas.
Ho R T A T v R Galatas cum Christiani sint, filij liberae,& non ancillae, ut persistant in ea libertate,in quam illos vocavit Christus neque iterum se subiiciant seruituti legis. Nam qui circumciditur, debitor est seruandae viai uersae legis,neque Christus quicquam illi proderit. Et ne falleretur sub hoc nomine libertatis,declarat se per libertatem intelligere, libertatem spiritus,
non carnis;per qua non perficimus opera carnis, neque sequimur eius concupiscentias,quae in nobis sunt. Narrat deinde opera spiritus, aduersus quae non est lex:& deinde opera carnis,aduersius quae lex est. State nolite iis Hrum iugosemitatis contineri. J In Graeco textu, principium huius capituli connectitur fini alterius: inquit enim, qua ergo libertate liberauit vos Christus, state, de nolite iterum iugo seruitutis contineri. Ecce ego Paulus dico vobis,
quoniam si circumcidamini. Christus mobis nihil proderit.J Nihil prodest Christus ei qui fide non est ei coniunctus: non est autem ei fide coniunctus, qui circumciditur, nam facto testatur Christum venturum esse. Testificor rusuomni homini circumcidenti f., quoniam debitor est uniuerse legis facienda. JNam qui circumciditur submittit se legi, Sc eam seruare profitetur; debitor ergo est uniuersae legis faciendae. Fides qua per dilectionem operatur.J Melius est ut,operatur,passive intelligatur,ut Graeci auctores exponunt: sic supra inseunda
524쪽
A secunda Epistola ad Corinthios. Mors in nobis operatur, id est, essicitur leeiungitur. Nemini consenseritis. J Id est,gratia nullius hominis; persuasio nullius hominis auertat vos ab Euangelio quod accepistis. Spiritu ambulate, mdesideria carnis non perficietis, circ.J Sanctus Augustinus notat, aliud esse apud Apostolum,facere, M aliud, perficere. qui concupiscit, facit quod non vult: sed si non consentiat concupiscentiae, non perscit opera carnis. Fructus autestiritis in charitas , gaudium, J Quod charitas & fides sit fructus spiritus, Apostolus inqui hcum tamen fides praecedat acceptionem spiritus, & charitas sit ipse spiritus: demum quod procedimus ea fide in fidem, & charitatem, crescendo in Christo Iesu.
Si stiritu misi minori tu oe ambulemus. Non siiciamur inanis gloriae cupidi, inuicem inuidentes, inuicem prouocantes J Hoc loco taxat Pseudoapostolos, qui, Ob cupiditatem gloriae, quaerebant peruertere Galatas, ut apud Iudaeos gratiam adipiscerentur. M inquirique enim onussuum portabit. J. Et ideo oportet ut quisque probet opus tuum, & gloriam habeat apud se, non apud alterum. Perque mihi mutas crucifixus ect, ego mundod Illi crucifixus est in udus, qui putat mundum, & ea quae sunt mundi veluti mortua, & tanquam non sint. Et e contra ille est crucifixus mundo, quem mundus nihili facit, & putat veluti mortuum. Et quicunque hanc regulam sicutifuerint, pax super istos severe Uiuel GH Ita in Epistola ad Romanos, iustificati ex fide pacem habemus ad Deum. inquit ergo qui cunaue sequuntur hanc regulam, ut fiant in Christo noua creatura, pax super illos: non enim amplius habent cur dissidant se non esse reconciliatos Deo:& hi vere siunt Israel Dei; non autem illi qui circuncidunt se, ut fiant Israel. De caetero nullus mihi molestussit. Coeni irata domini Iesu is corpore meo porto.J Insinuat se . totum in Christiam transformatum esse. Unde etiam in corpore ferebat stigmata Chri- - sti eo quod virgis percussis fue-
525쪽
AD EPHESIOS. rq AE C Pauli Epistola grauissima est,& plena myst riorii. Nam gratias agit Deo quod Ephesij crediai derint, & iudicati sint in charitate erga sanctos: M F peritque mysterium,docens eos,omnia haec bene, ficia esse ipsis a Deo praestita in Christo Iesu; qui
vocavit eos cum gentes essent, alienati a Deo: nec
tantum vocavit, sed etiam elegit & praedestinauits ante mundi costitutionem. multaque in hanc sententiam adsert, ut eis ostendat, quantum debeant 1 Deo & Christo. In posteriori deinde parte Epistolae,iuxta morem,quem etiam in aliis Epistolis seruat,multa eis praecepta tradit,quae pertinent ad bene vivendum secundum christianam pietatem. Haec
I A I L fere aliud agit in hoc carite, praeterquam agere gratias Deo, pro beneficiis collatis Ephesiis imo omnibus claristianis,quos elegit in Ciar, sto ante mundi constitutionem; in quo omnia voluit instaurare, quae in coelis,& quae in terris; & hoc gratis,fecundu propositum gratiae suae,nullis moritis nostris praecedentibus Benedictus Deus, pater domini nostri Iesu Christi, qui benedixit nos omni benedictiones trituali in cessibus in Christo sicut elegit nos iu ipso ante mundi constitutionem.J Scopus Pauli in hoc loco est,ut,gratias ages Deo, ostendat beneficia gratis nobis collata, per Christum & in Christo: a quo etiam venit,ut facti christiani, mereri posti mus vitam ternam.Ideo b ne dicit primo Deum,quem coniungit cum Christo,dices,Pater domini nostri Iesu Christi. Subdit deinde pro qua re illum laudet de gratias agat. nam Hlantum valet benedictus,id est,sit Deus,&c. sicut in aliis Epistolis, gratias ago Deo meo.)dc inquit, qui benedixit nos omni benedictione spirituali. benedictio pertinet ad largitionem boni essiuentis & sese multiplicantis. Sic se. re usurpatur in omnibus scripturae locis. Haec autem boni largitio spiritualis est,non corporalis;& pro bonis coelestibus,non terrenis:& hanc habemus in Christo, id est,in quantum sumus inserti Christo, cuius sumus participes: Ahabemus gratiam in nobis participatam,in eo vero plenam. Et ut ostendat quam magnum sit in hac benedictione Dei beneficium, inquit, sicuti elegit nos in ipso ante mundi constitutionem. Videre hinc possiimus, quam nihil sit nostrum in hac benedictione: quandoquidem ante mundi constitutione Deus
526쪽
A Deus nos elegit in Christo; quod ubique Paulus conatur ostendere, nos per fidem & charitatem insertos esse Christo ;& quod Deus respiciat nos semper per Christum; unde sinpleatur omnibus desectibus nostris. Vt Usemus sancti m immaculatι in conjectu Dei, in charitate. J Deus non elegit nos quia sanisti eramus; sed elegit,ut nobis sanctitatem elargiretur; quam in hac vita incipimus habere,in conspectu tamen Dei, qui nobis largitur iustitiam Christi, S: nos inspicit per ipsum,iam habemus,& immaculati sumus in eius conspectu. Qui praedestinauit nos in adoptionem filiorum, per Ism Christum in ipsium fecundum propositum zoluntatis uae,in laudem gloriae gratias .J Per filium naturalem in eo inserti, essicimur filij adoptiui Dei, in ipsum scilicet Deum; B eo quod essciamur participes diuinae naturae per Christu: de est phrasis Paulina. & hanc adoptionem adipiscimur,non ex nobis, sed secundum propositum voluntatis Dei,in laudem gloriae gratiae suae; ut scilicet solus ipse laudetur, soli ipsi gloria debeatur, pro gratia quam nobis est impari itus. In qua gratificauit nos in dilecto is seo.J Per gratiam Dei, & sipiritum sanctum inserimur in Christo, de in ipso persecte sumus grati Deo. In quo habemus redemptionem
peccatorum. J Nam inserti Christo, redempti sunt a seruitute Diaboli,& peccati ; de obtinuerunt remissonem peccatorum. Secundum diuitias Inutiae eius; quaesuperabundauit in τοbu in omnisapientia mprudentia: ut notum faceret nobis Sacramentum voluntatissiuae,secundum beneplacitum eius.J Non potest Paulus verbis assequi id quod mente conceperat, de beneficiis nobis a Deo collatis
c per Christum, & in Christo . Ad pleniorem boni possessionem,pertinet cognitio magnitudinis boni illius quod possidemus. Sic Petrus in secunda Epistola,ut sciamus quae a Deo donata sunt nobis. Ita hic Paulus appellat diuitias gratiae Dei quod nobis reuelauit Sacramentum,id est,arcanum voluntatis suae;qudd,scilicet,stibi placuit instaurare omnia in Christo Iesse; & sub eo capite. sic enim in Graeco recapitularet conciliare inuicem ea quae sunt in coelis, id est, angelos, & ea quae iunt in terris,id est, homines. Vide quantumst hoc beneficium; quod etiam latius patet erga gentes, quae erant alienae a
Deo,Vt infra docet exprestius. In quo etiam nos sorte vocatismus, praedestinatist cundum propositum eius, qvi operatur omnia fecundum consilium voluntatis suae; msimus in laudem gloriae eius,nos qui antesterauimus in Christo.J Sortem hῖc appel- D lat Paulus.non casum & temeritatem,sed partem & haereditatem; sic in aliis scripturς locis, nam apud Graecos κλήρος & sortem,& hqreditatem significat. Ea quae subdit, omnia pertinent ad expressionem gratiae Dei; ut omnis laus S gloria ei soli debeatur, nihil autem nobis. In quo O vos cum audissetis verbaveritatis, Euangeliumsalutis is irae, in quo credentessignati si spiritu promisionis sancto.J Orditur id,quod postea clarius & uberius est explicaturus. Naincudixisset supra,in quo nos vocati sumus; quod pertinet ad Iudaeos qui crediderant, accedit ad Gentiles,in quibus erant Ephesij, & inquit,in quo & vos, scilicet vocati estis; sicuti supra,in quo nos vocati siumus;cum audissetis verbum veritatis,appositione, Euangelium salutis vestrae. Nam fides ex auditu; auditus autem per verbum Dei. Sequitur,in quo credentes signati estis spiri-
527쪽
tu promissionis sancto id est,in quo Christo signati estis vos credentes; quia Eper fidem inserimur Christo, a quo haurimus gratiam & spiritum sanctum; ut dixit ad Galatas:vt accipiamus pollicitatione spiritus per fidem;quo spiritu signati sumus,uncti sumus, & claristiani appellati. vocat spiritum promi Lsonis,spiritum promissum, more Hebraeorum. Quibili pignus haereditatis v frae n redemptione acquisitionu, in laudem gloriae ipsius.J Spiritus sanctus qui habitat in cordibus christianorum, est pignus; melius in Graeco quod
notat Augustinus de verbis Apostoli. Nam pignus restituendum trauitur, cum redditu fuerit id pro quo datu est pignus sed arra non restituitur. Nam est quaedam portio eius, quod est accepturus is qui arram habet. Sic spiritus sanctus,non redditur, sed augetur,usque ad plenam possessionem. Sequitur, Fin redemptionem acquisitionis. Hebraisimus est:appellat acquisitionem, populum credentem, acquisitum a Christo: redemit nos Christus a seruitute Diaboli,a seruitute peccati. Haec redemptio fit persecta,cum accipimus spiritum sanctum, & essicimur Dei participes, per spiritum sanctum nobis datum. Ideo dicit Paulus,signatos arra stiritus sancti,in redemptionem acquisitionis. Sequitur in laudem gloriae ipsius. Non sibi,& affectui cordis sui satisfacere potest Apostolus in tribuendo omnem laudem & gloriam Deo. Vt Deus domini nostri Iesu Chri ii pater gloriae.J Quida ita distinguunt,ut Deus, domini Iesu Christi pater, gloriae; ut scilicet,Deus coniungatur cum particula gloriae. Deus etenim gloriae,est Deus gloriosus,domini Iessi Christi pater. Est enim Christus, Dei patris unigenitus filius. Tamen credo,quod etia Deus G possit colungi cum Christo;qui ut homo Dei est, dc Deum habet. Sic in Eua gelio: Adscendo ad Deum paeum & Deum vestrum. Ita Apostolus supra secunda ad Corinthios, caput Chiisti Deus. est enim minor patre secundum
humanam naturam, & ita Dcum habet maiorem sic. I uminatos oculos cordis
eteniri, vis latis quae sit stes vocationis eius; m quae diuitiagloriae haereditatis eius in sanctis quae si vereminem magnitudo virtutis eius in nos,qui credimus, sicunia operationem virtutis eius,quam operatus est in Christo Iesu seu citans eum a mortuis.JMaximum vitium est ingratitudo. idcirco Apostolus nos omnibus modis prouocat ad gratitudinem. gratitudo autem excitatur ex cognitione beneficij in nos collati. Ideo Apostolus orat Ephesij cognoscant,sciant, illuminentur in cognitione, quae siti spes vocationis eorum, id est, quo tendere debeat Heorum spes. Et quia spes nostra est,u i simus compotes haereditatis; ideo addit,& quae diuitiae gloriae haereditatis eius in sanctis. Et quia cor nostru magis in Deum erigitur, si, praeter beneficiorum magnitudinem, perspiciat etiamagnitudinem virtutis,qua utitur Deus conserens nobis tam magna beneficia; ideo subdit & quae sit magnitudo virtutis eius in nos,qui credimus. Declarat deinde qualis sit magnitudo haec,&dicit esse parem magnitudini o perationis,qua suscitauit Christum a mortuis, & constituit ad dextera suam in coelestibus, super omnem principatum, &c. Etenim eadem est ratio capi, iis x membrorum,licet prius & excellentius sit in capite,quam in membris. Eadem ergo virtute, qua suscitauit Christuma mortuis,& ad tam sublimem statum
528쪽
statum evexit,utitur Deus etiam in nobis, qui nunc secundum spiritum suscitati sumus, per fidem de spiritum Christi nobis infusum: cuius vi suscit
buntur etiam corpora nostra mortalia. Sensus hic magis conuenit, ut reor, quam si cottingatur particula, secundum operationem virtutis eius,cum superiori verbo, credimus, ut scilicet credamus resurrexille Christum. Omne nomen quod nominatur,no lum in hoc mundo sed etiam inseturo. J Sicuti in futuro seculo longe altior erit nostra cognitio, ita etiam erunt altiora nomina de
plura. Et ipsum dedit caput super omnem Ecclesiam.J In Graeco, de ipsum dedit
caput super omnia Ecclesiae; id esst,ipsum constitutum super omnia, ut supra dixerat,dedit caput Ecclesiae. stus edi corpus eius, plenitudo eius qui omnia in omnibus adimplet.J Ecclesia est corpus Christi, cuius ipse est caput. quare, sicuti membra,corpus capitis implent & conficiunt;ita Ecclesia est plenitudo Christi: est enim corpus eius capitis,& nos membra Christi; ideo plenitudo eius est. Sequitur, qui omnia in omnibus adimplet,seu adimpletur; nam in Graeco verbum medium est, quod active de passive accipi potest. Et in utroque sensu hic commode accipitur. Nam de Christus adimpletur ab Ecclesia,ut supra diximus;quia corpus citas est Ecclesia: quare tota etiam cum capite potest appellari unus Christus . de Christus implet per omnia, de in omnibus Ecclesiam de omnia eius membra , quia in ea infi ues perficit: & si quis in membris defectus est,in ipso evanescit & diluitur.
Π x P L I C A T in hoc capitulo Paulus illud quod supra pressus dixerat, o stendens Ephesiis quantum debeant Christo, qui prius in peccatis de desideriis carnis vixerant, sicuti & Iudaei; nunc autem in Christo renati sunt. Ideo hac ratione tantum debent,quantum omnes alij. sed praeter hanc communem cum aliis causiim,magis adhuc Christo debent;quoniam com gentiles essent, erant alieni ii populo Dei, de a promissionibus factis Israelitico populo. Nunc vero facti unum cum Iudaeis credentibus in Christo Iesu; in quo sunt dissolutae omnes inimicitiae inter nos de Deum, inter gentes de Is raelem; pariter in eodem spiritu habemus accessiim ad Deum . Non mirum
est quod adeo studeat Paulus, ut simus grati Deo de Christo, a quo omnia D bona, de sine quo nihil est factum. Et mos cum essetis mortui in delitiis i peccatis veriris,in quibus aliquando ambulasti,sicundumsculum mundι huius, fecundum principem potestatis aeris huiusiritus, qui nunc operatur insitis dissidentiae.J APpellat Paulus, seculum mu)i huius durationem,de Vitam eorum qui amant mundum. Hoc nomen,seculum, seu aeuum,durationem cuiuscunque rei significat: unde de vita de medulla dorsi in qua est vita, secundum Platonem, ab Homero appellaturia m. Sequitur in textu, secundum principem potestatis aeris huius spiritus: Hebraismus de figura locutionis Paulinae. Secundum principem, id est, secundum instituta de exempla principis aeris huius spiritus, dcc. Caliginosus hic acr habitatio est Daemonum, qui nos exercent,
α qui habent potestatem in prauos homines qui eis seruiunt. Filios diffid
529쪽
tiae appellat cos, qui ficiem reiiciebant,per quam est introductio ad vitam 5e gad libertatem. Pacientes voluntatem carnis oe cogitationum.J Quicquid est in mundo inquit Ioannes, vel est concupiscentia carnis,vel cocupiscentia oculorum vel sit perbia vitae. Ad haec posteriora, pertinet volutas cogitationum, sicuti concupiscentia carnis ad primum. Eramus naturas j irascut, .J Nosumus natura si ij, id est, ex principiis naturae; sed ab ipsa natiuitate, propter originale peccatum in quo concipimur omnes & naseimur. Couius ruinos in Christo, &c. quae sequuntur. J Animaduerte hunc perpetuum esse scopum Pauli,ut doceat nos esse insertos Christo: unde omnia quae Christi sunt,nobis attribuit. Vt inenderet in ficulis superuenientibus.J Secula superuenientia possunt intelligi aeuum illud post iudicium; quod superuenturum est tem- Fpori, id est, post destructionem temporis: tunc enim perfecte apparebunt diuitiae bonitatis Dei super nos. vel intelligit tempus omne poli morte Christi , in quo reuelata esi haec bonitas Dei erga nos, per Christum .vel intelligit tempora post ipsum Paulum futura, promulgato iam Euangelio, in honore habito apud omnes gentes. Dei enim donum eni, non ex operibus,ut ne quis glorietur J Haec particula potest referri & ad gratiam, tua salui facti sumus; haec enim est Dei donum, non ex operibus nostris;& ad fidem . nam etiam fides donum Dei est, non ex operibus, ut ne quis glorietur. Propter quod memores estote quod aliquando os, qui gemes eratis in came, me. J Haec est pars secunda huius capitis,in qua, postquam ostenderat maximum beneficiu eis per Chri stum collatum; quod commune erat in omnibus credentibus, tam Iudaeis Gquam gentilibus ; ostendit priuatum erga eos Dei beneficium, ob id, quod erant ipsi gentiles,alieni a populi Dei, alieni a promissionibus Israel itici populi , vocati tamen fuerant ad christum. Sine Deo in hoc mundoJ Non quod
Deus, non esset illorum Deus; sed quoniam ipsi alieni omnino crant a cultu veri Dei. Ipse enim ea pax nostra, qui fecit viraque et num, medium parietem ma- certaesoluens,inimicitias in carne siua, legem mandatorum decretis euacuans; ut duos condat insemetips,in uno nouo homine.J Diuisi erant gentiles a populo Isracli
rico per legem, quae data fuerat Iudaeis, & sub qua vivebat populus ille; ad
gentes autem non pertinebat. Hac igitur, veluti maceria disiuncti inuicem crant. Erant etiam diuisi a Deo, propter peccata, quae admiserant,& in quibus nati erant. Primo ergo dicit Apostolus,quod Christus utrunque populureconciliauit,condens eos denuo in temetipsb in nouum hominem; & ita liberauit utrunque a legis maledicto, & a seruitute legis, cui seruiebant ob timorem poenae Ipse autem Christus persecte legem seruans,& condens utrimque in semetipso, in nouum hominem, per spiritum sanctum nobis datum, liberauit a lege,id est,a legis maledicto; S a seruitute timoris, dans nobis spiritum charitatis & adoptionis: ideo dicit Paulus,'quod Christus dissoluit parietem maceriae inter Vtrunque populum,& euacuauit legem positam in de
cretis veterum mandatorum. Vt recociliet ambos in uno corpore,Deo per crucem,
interficiens inimicitias in semetipso.J Altera erat disiunctio inter Deum & utruque populum, propter peccata utriusque gentis. Hanc Paulus tractat, de eius
530쪽
A dissolutionem per Christum,qui per crucem in siemetipso destruxit inimicitias inter nos & Deum . Inimicitias peccata appellat, propter quae eramus Deo inimici: peccata omnium nostrum posivit Christus in semetipso,& pro illis fatis secit amplissime per crucem, & pro nobis efficacissime; si digne Deo ambulemus. Et sic in semetipso destruxit inimicitias, & nos Deo r conciliauit.
VPRA exposiverat Apostolus, quantum Ephesij priuato nomine debe- rent Deo & Christo, quod vocati essent per Euangelium, & inhaesissents Christo, in quo secti essent participes promissionis Dei, &c. In hoc capite magis hoc Dei arcanum explanat, dicitque se ministrum constitutum fuisse
a Deo,in gentibus,ut eis hoc arcanum patefaceret, & vocaret eos per Euangelium ad Christum, pro quo ministerio, sibi credito, vinctus erat. ROFat deinde Deum,ut det Ephesiis indies magis corroborari in spiritu, secudum interiorem hominem: & Christum per fidem habitare in cordibus eorum,ut possint comprehendere, quae sit longitudo latitudo, dec. Huius rei gratia ego Paulus vindius Christi Iesu pro vibis gentibus.J Sermo pendet,multis interpositis,usque ad eam particulam, propter quod peto, ne deficiatis in tribulati nibus. Quod aliis generationibus non ea agnitum filiis hominum.J Filios hominu appellat prudentes & sapientes seculi, qui sepiunt secundu humana prudem C tia.Sic in multis scriptum locis. Esse gentes cohaeredes,concorporales,mcopartis pes promissionis in Christo Iesu per Euangelium. J Promissio Dei secta Abrahae, fati,quod in eius semine benediceretur omnes gentes; quod semen Christus est,ut in Epistola ad Galatas superius. In Christo autem per Euangelium, id est,praedicationem fidei, gentes fiunt cohaeredes cum Israelitico populo, qui est in Christo: concorporales quia simul membra eiusdem corporis;& coin- participes haereditatis & benedictionis promissae a Deo in Christo Iesu. Euangelizbre inuestigabiles luitias Christi.J Quoniam secti sumus diuites in illo, eo quod diuitiae illius nobis donatae sunt, & pro nostris nobis imputa tur. Vt innotestat principatibus oe potestatibus in caelestibus, per Ecdesiam, multiformissapientia Dei. J Fuit reuelatum mysterium Christi angelis, multa tameII particularia non fuere eis reuelata, quae de die in diem videntes in Ecclesia fieri,eis nota fiebant. Haec autem multiformia erant: ideo dicit Apostolus, multiformis sapientia Dei innotescit principatibus, & potestatibus, per E Hesiam. In quo habemus Fiduciam O accessum in confidentiator fidem ipsiu/.J Hoc in loco, ut reor, Paulus explicat, quidnam per fidem intellexerit in multis locis aliis. Nam explicat nos habere fiduciam & accessiim in confide ita , per fidem ipsius, id est, Christi. Nam quoniam credimus in Christum, id est, ad eum, per eius praecepta, credendo beneque agendo ambulamus; α ipsi fidimus, a quo nobis fuit secta promissio, & praedicatum Euangelium; habemus fiduciam ad Deum, itemque accessum ad Deum in confidentia. Propter quo peto ne deficiaris in tribulationibus meis pro etsiis. J Ecce Ti