장음표시 사용
551쪽
Hae beati Dei. J Gloria beati Dei est, quod praestet nobis ex sua bonitate Eper fidem in Christum, de charitatem, quae est finis legis,& quae nos liberata veteri lege id est a coactione legis. Sed misericordiam consecutussium, quia igΡ- rus feci in incredulitate, . Notandum, quod eorum, qui longe sunt a Deo, quidam longius fiunt,quidam propius. Paulus longe erat a Deo, quia tamen fallebatur sub sipecie boni, minus distabat; ideo minus erat per se ineptus,ut
a Deo traheretur. Non ergo accipienda sitant eius verba,tanquam se excusare
voluerit sed quod minorem quadam ineptitudinem significarit. idcirco addit superabundasse Dei gratiam, praestando ei fidem & dilectionem; & quod
Christus venerit,ut salvos faceret peccatores,quorum ipse esset primus. Hoc praeceptum commendo tibi fili Timothee,secundum praecedentes in te prophetiasivi mi. Flites in illis bonam militiam habens fidem , bonam conscientiam.J Praecedentes prophetias ut alias expositiones omittam) sortasse appellat benedictiones& orationes, quibus utimur in consecratione sacerdotis, quibus & fides &bona conscientia,id est bona vita & morum probitas continetur. Infra hoc tanget cum dicet, cum impositione manuum presbyterij. Quos tradidi S ibanae ut distat non bla Jemare.J Haec finis excommunicationis, correctio ex
TN hoc capite monet oradum pro principibus; docet item ossicia mulierum R& virorum. Obsecro vos, αJ Quid intersit inter orationes, postulationes, obsecrationes, & gratiarum actiones, beatus Thomas in secunda secundae G declarat optime:Sanctus Augustinus etiam in quadam Epistola ad Paulinu, siue Probam. Qui vult omnes homines saluciferi, CH.J Quomodo Deus velit omnes homines saluos fieri,in primo sententiarum agitur; ubi multa ex se et o Augustino. Qui dedit redemptionem semetipsium pro multis, cuin resimonium temporibus sens co matum ess. J In Graeco exemplari impresso dicitur, testim nium temporibus suis .passio Christi fuit testimonium iustitiae Dei & verit, iis Dei; qui,scilicet stat promissis,& nullum peccatum sinit impunitunt; qua passionem suis & destinatis temporibus exhibuit. Idem sensius Latini exemplaris verbis adaptari potest . attamen Latino textui adaptari etiam potest,ut per testimonium intellisantur etiam prophetiae,quae praecesserat de Christo, quarum veritas est exhibita suis temporibus. Saluabitur autem per filiorum ge- Hnerationesipermanserit infide, π dite bone,Osanctificatione cu brietate.J Postquam inserti sumus Christo per fidem, ambulandum est nobis in bonis operibus ut dicit Apostolus ad Ephesios.Bona opera sunt ossicia quς cuiq; comveniunt Ideo hic Apostolus commemorat officia mulierum. Id quod dicitur, per filiorum generationem, intelligendum est, & reserendum ad muli
res, ut in pluribus quae no vovent castitatem, sed nubunt. comunia namque ossicia tangit, non gratiam paucarum & non tantum carnis illam generationem inteli igit, sed bonam educationem liberorum; qui est persecta ipsorum generatio. Et sanctificatione cum sobrietate. Tagit lisc pudicitia, cui annexa est sobrietas. sic ad Thessaloniceses. Haec est volutas Dei,sanctificatio vestra.
552쪽
Is s τλ. v I T Episcopum & Diaconum,eorumque officia reseri,ut patet ex textu. Fidelis sirmo, id est fide dignus. Non neophyum , ne in Fuperbiam elatus. m iudicium incidat diabolidi Is qui nouus est, di ad summum dignitatis gradu euehitur, dum id putat suae excelletiae attribui facile inflatur; & sic incidit in iudicium Diabolunam ob superbiam praecipue danatus fuit Diabolus. Opo tet autem edi testimonium bab re sonum ab his qui foris Iu nt; mi no in opprobrium imcidat, in laqueum Diaboli. J Laqueus Diaboli praecipuus est, exempla malorum praepositorum.Laqueus ergo Ela,ut reor,non dicitur,quo ipse capiatura Diabolo; sed quo Diabolus alios capiat eius exemplo,si male audierit. H A bentes mysteri fidei in conscientia pura. J Arcanum fidei coniungi debet conscientiae purae ι aliter nihil prodest. Mulieres ilSter, .J Prius de mulieriabus in generali locutus fuerat,nunc agit,ut reor,de his,quae erant uxores di cono ru, de quibus. tractat. Qui bene ministrauerant vadum bonum sibi acquiret.JIn Graeco significantius, Θμὶli,nam per fradus aJscendimus. Innuit hῖc di conos bene ministrantes sibi parare asceium ad sacerdotium. Quae en Ecclesia Dei lumna Cormamentum meritatis.J Non quod Ecclesia firmet & sustineat veritatem,se. quoniam firmatur & sustentatur a veritate; sicuti fund mentum quoddam si abile & columna, qua qui innititur, innititur etiam veritate. Et manifeste magnum en pietatis Sacramentum, quod manifestatum
est in came, i fatum ect in stiritu, apparuit angelis praedicatum en gentibus, C creditum est inmundo, assumptum est in gloria. J Ecclesia firmata est & innixa veritate. Ueritas Christus est; sic ad Ephesios aedificati super sundamentum Apostolorum & prophetarum, ipso angulari lapide Christo
Iesu. Christus ergo est manifeste magnum Sacramentum, id est, arcanum pietatis,qua in ipso Deus prosecutus est mundum: quod arcanum carne manifestatum est; quia verbum Dei arcanum assumpta carne factu est visibile.
Tamen iustificatum est in spiritu; quia habitum iustum a spiritualibus,iuxta illud,& iustificata est sapientia a filiis suis. Apparuit angelis,qui Christu primi nunclauerunt pastoribus & Magis. Praedicatum est gentibus, omnibus, scilicet, populis, & sic creditum est in mundo, & assumptum in gloria post
resurrectionem. D C A P V T 4.
O V L T A in hoc capite praecipit,quae manifesta sunt cuique qui textum i gerit. Cauteriatam habentium conficientiam.J Alibi dicit Paulus,melius est nubere,quam uri. Is enim uritur,cuius cor perturbationibus animi penetratur & foditur. sic hoc loco.Cauteriatam habentium coscientiam, iil est,usta perturbationibus & peccatis. SEE catur enim per verbum Dei Sper oratione. JHoc dicit Paulus,ut probe etiamsi aliqua ratione cibi quida essent immundi quod tamen sanctificantur per orationem & verbum, quod ante mensam
seu prandium & coenam recitamus. Exerce autem rei um adpietatemmam comporalis exercitatio ad modicum milis est Pietas autem ad omnia utilis est promissi
nem babens vita quae nune ea,tyfuturae.J Non possum mihi persuadere, Paulu
553쪽
hic intellexisse per corporalem exercitationem, eam quae fit labore corporis, Equae valet ad tu edam sanitatem. Sed puto per exercitationem corpori Pamlum intellexisse ieiunia, abstinentiasque ccteras a cibis,&c. Quae quidε si fiat sine interiori pietate,parum valent,& ad modicum utiles sunt. Sed pietas est illa, cui sunt proposita praemia in liac vita & in futura; ut patet ex nonnullis locis Euangeli j. Quiensaluator omnium hominum,maximefidelium.J Deus uni cuique prouidet secundum propriam naturam: ita etiam hominibus prouidet,& eos salitat. Fidelibus vero bene viventibus dat supernam gloria. tra quae data Hi tibi per prophetiam, cum impositione manuum presbytes.J Hoc in loco per prophetiam intelligit orationes, & verba consecrationis, cum initiantur ordinibus sacris secerdotes & Episcopi. supra,secundum praecedetes Fude te prophetias:nam in illis continetur officium cuiusque ordinum. l
M v L T A quoque praecipit in hoc capite,quae facile patere poteriint legeti cuilibet. L qui uorum, oe maxime domesticorum curam non habet dem negauit, cir infideli deterior.J Fundamentum virtutum omnium christianorum est fides. idcirco in multis locis Paulus, omne fere erratum dicit esse contra fidem. Nam omne christianum aedificium pertinet ad fidem, taquam ad sumdamentum , quo priinu nititur. Cum luxuriata serint in Christo,nabere mesut.l
Illa seu is luxuriat in Christo, qui sub habitu & praetextu religionis dat op
ram genio. Sino praeiudicio nihil faciens in alteram partem declinando.J Pra iudicium luc Paulus appellat consultationem & deliberationem, quae iudicium G debet p cedere. Quorundam hominum peccatamarisi sunt, praecedetia ad imdιcium,quorundu siquuntur.Similiter facta bona, ct Multi multa dicue in expositione huius loci, quae omittimus; dicam tantum quae mihi videtur. Puto hunc locum pendere ex superiori; ubi praecipitur nihil esse faciendum sine praeiudicio, id est, consultatione & deliberatione & inquisitione; de nemini cito esse manum imponedam. inquit ergo quod cum incedit locus imponendi manus,quidam ita se habe t,quod eorum facta mala manifesta sunt ante inquisitionem; quaedam vero sunt ex inquisitione,id est,ex praeiudicio, manifesta. Sic etiam benefacta. Hic sensus videtur mihi planus 5: verus.
PR O s E QV I T V R monita quae tradere coeperat. Radix omnium malorum I Iest cupiditas, quam quidem, cJ Auaritia est radix malorum omnium;vel ut inquit seatus Thomas,quia praestat nutrimentum malis omnibus: nam pectiniae omnia seruiunt.vel quoniam ob vehementiam appetitus pecuniarum innumera mala perpetramus. Et confessus bonam confisionem coram multis i
sibus. J In baptismate, ubi renuciamus Sathanae & omnibus pompis & vitiis eius; dc in consecratione, cum receptione ordinis. Et Christo Iesu, qui resim nium reddidit sub Pontio Pilato bonum confisionemJ Christus patiendo reddi,
dii testimonium veritati; bona, scilicet,haec, S: vitam parui pedenda esse. αὐdidit etiam testimonium obediendum Deo;iuxta illud. Venit princeps h ius mundi,& in me non habet quicquam,sed ut cognoscat mundus, quia di
554쪽
go patrem; & sicuti mandatum mihi dedit, sic facio, surgite eamus hine. Ο Timothee d positum custodi, cJ Depositum hῖc appellat, vel eos christianos, qui eius fidei, sicuti depositum crediti erant: vel gratiam Dei & spiritum fanetum,que acceperat; quod Dei depositum est,& custodiendu omni conatu.
E L I Q V ERAT Timotheum Paulus,& peregrinatus fuerat,comites habens nonnullos,prςdicans g tibus Euangelium Christi . Tandem ductus fuerati vinctus. Comites Pauli pleriq; omnes timetes eius cathenam deseruerant eum : nonnulli etiam pseudoapostoli inserentes se vanis quaestionibus,ndem corrii pebant. Scribit igitur Paulus ex Roma ad Timotheum,omniaqisquς supra narrauimus, ei sigia ' ficat; ac insuper instare tempus sitiae resolutionis Mobitus, sicuti Christus ei significauerat . quaobrem rogat Timotheum ut ad se veniat,vitetque nonnullos;ac deserat iccum m branas & penulam.
SE Ns v s capituli huius per se patet legenti. Laudat Timotheum,magnificat Dei gratiam & Euangelium, & enarrat suas tribulationes. Paulus Apostolus sese Christi per voluntatem Dei secundum promissionem mirae quae est in Christo Iesu.J Primis his verbis Apostolus explicat se Apostolum elle conititutum, D non ab homine,ut inquit ad Galatas sed per voluntatem Dei; & esse costitu tum ad hoc, ut patefaceret promissionem Dei, qui promisit nobis vitam in Christo Iesit,in quo nos elegit ante mundi constitutionem. Quae data est no-bs ante temporasecularia manifestata autem nunc,GN.J Ante tempora secularia, id est,quae mensiurantur per secula, quae coueniunt & tempori nostro continuo & quanto; & durationi angelorum quorum duratio seculi nomen habet. aeternitas vero in qua est diuina pr destinatio est supra haec omnia secula tempora secularia. Potens in depositum meumseruare in illam diem. J Depositum lisc appellat gratiam Dei ipsi inspiratam, de ei credita, veluti quoddam depositum. Bonum drpositum custodiJ Iterum in eadem significatione a cipit depositum. XX
555쪽
P R O s E QA I T V R multa praecepta & ad doctrinam & ad vita pertinentia: quorum quaeda reserantur ad bona,quae sunt agenda; nonnulla ad mala, a quibus est abstinendum. Quae audisti a me permultos tesses aec commendasHeliabus hominibus,me.J Puto Apostolum innuere,non tantum simplicem quandam dominam ab eo traditam fuisse Timotheo, sed probatam testimoniis
scripturarum,& miraculorum fortasse. Laborantem agricolam oportet primum
defuctibu, accipere. J Verbum illud, primum,copulandum est,cum,laborantem; no autem,cum,accipere:ut sit sensus. Primum oportet laborare,deinde de fructibus accipere. Memor esto dominum Iesem resurrexisse a mortus secundu agellum meum.J Omnis vis fidei christianae consistit in resurrectione Chri- Fsti,ut scilicet credamus eum resurrexisse a mortuis. Nam inde & eius diuiniutas,& nostra resurrectio astruitur; caeteraque fere omnia, quibus nititur nostra salus. Si non credimus ille Helis manet, seipsum negare non potest.J Sic in Eeistola ad Romanos; nunquid incredulitas nostra fidem Dei evacuavit ZAbsit. quia sibi ipsi est debitor, neque potest agere contra voluntatem suam . Non autem nobis debitor,ut ex infidelitate nostra minus nobis debeat. Sed --Jundamentum Dei statibabenssignaculum hoc. Cognouit dominus qui sitini eius,5 discedat ab iniquitate omnu, qui inuocat nomen domini. J Dei sundamentu firmum, quod scilicet Deus costituit,& firmauit,sunt electi quorum signaculum,quo scilicet signati int,primum est ex Dei praescientia,& praedestinatione secundum ex parte ipsorum, quo eos nos possumus cognoscere, sunt bona opera. GO eruisse emundauerit ab istis,erit vas in honore.J Ecce quod nisi resistamus Deo, essiciemur vas in honorem, ex vase in columeliam fabrefacto . Nequado detes Deus paenitentia,Cr resipiscant, .J Locutio quae & in Evangelio;ne quando id est,si quando a Deo ei detur poenitentia,&c.Omnia bona nostra a Deo
MONET Timotheum iam praedictum esse, futuros post Christu homines
improbos,siub specie pietatis peccantes,& alios decipientes: hortatur ut hos deuitet,& sequatur doctrinam,quam ab eo didicerat: demum hortatur ad studium sacrarum literarum. Quonadmodum autem Iamnes,m Mambres
restiterunt Moysi: ita oe' hi resistunt veritatiJ Nomina haec non sunt prodita in Hexodo. Fortasse per manus tradita Paulus acceperat.
PR os EQVITVR monita & hortationes: suum obitum instare praedicit: rogat demit ut ad se veniat, cum Marco. Testificor cora Deo σ Christo Ieseu JIdem est ac si diceresiadiuro te cora Deo & Christo, ita alibi si recte memini.
Increpa in omni patientia,m doctrina.J Oportet doctorem in docendo patientem esse,& accommodare se infirmitati audientium,eosque tolerare, imitas Dei longanimitatem . Liberabιt me dominus ab omni opere malo.J Quamuis generaliter intelligi possit, tamen,ut reor, praecipue opus malum intelligit, recesi una a vera praedicatione fidei,& morum.
556쪽
CRihi To Nicopoli, ubi hyemem amarus erat, ad Titum in Creta degentem; eumque admoner, seu potius in memoriam ei redigit, quae iam praeceperat de constituendis clericis per ciuitates, devitandis pseudoapostolis,l: praesertim Iudaeis; quii commiscebant ea,quq sunt legis,cum fide in Chibi flum. Multa deinde monet,quae spectant ad populi institutionem: Et sic concludit Epistolam.
ADMONET Titum de constituendis per ciuitates Episcopis; ubi notan- dum,quod,quem prius appellauerat presbyterum,uocat Episcopum:pro eodem enim Vtrumque accipit, eo quod quicunque ordinabantur presbyteri,ordinabantur etiam Episcopi. Docet vitandos eos, qui obseruantias legis miscebant fidei in Christum. Paulus femus Dei, solus autem DF Griassecundu dem electorum Dei, cir agnition m veritatis, quae fecundum pietatem, en in stem vita aeterinae.J Cum Apollo ius sit missus, docet Paulus ad quid fuit missus,& secundum quidnam esset Apostolus: inquit igitur se esse Apostolum secundum fidem electorum Dei, id est, ad fidem statuendam. ad
quam vocantur electa a Deo , de qua veritas cognoscitur; quae veritas est secundum pictatem, quae praecipua pars est charitatis, erga Deum scilicet, de maiores. In spem vitae aeternae . nam fideles, &pij compotes erant vitae aeternae. Quam promisit, qui non mentitur, Deus, ante tempora sicularia: man Asauit aurem temporibusFuis verbum Auum, in praedicatione , quae credita ea mihi, Cre. J Dei ab aeterno ordinationem, appellat Dei promissionem. Tempora vero secularia, dicit, haec nostra, quae mensurantur per secula: destinato deinde tempore est manifestata. Haec autem omnia dicit Paulus, ut ostendat praedicationem Euagelisi non esse rem nouam,neque nouum inuentum, sed Dei praeordinationem, ante mundi constitutionem. Alibi multa in eandem sententiam.
557쪽
PRos EQVITVR monita quae coeperat. . et similiter in habitus Ao, non' criminatricesseu cidumniatrices.J Notandum quod in Graeco textu dicitur, in habitu qui sanctas deceat; ex quo qui iam posset credere Paulum loqui de uxoribus presbyterorum, vel se anibus,quae se dedicauerant Deo,viduis inquam. Sed quoniam subdit de iunioribus, fortasse melius accipietur, hic omnes anus monitas esse. Sobrie iuste, pie vivamus in hoesiculo.J Sobrietas compositionem sui ipsius indicat, iustitia proximum respicit, pietas Deum. Nemo te contemnat.J Id est,contemptibilem iudicet ex tua vita,& moribus. C A P V T 3. DL, C A u et friles bonis operibus praeesse.J In Graeco,antestare, id est,primos& praecipuos esse, quos alij sequantur, non ut ipsi sequantur alios. H. reticum hominem, post primam, pecuniam correptionem deuita ociens quo ια uersus est, oe iselmeruit eum sit proprio iudicio condemnatus.J Haereticus admonitus saepe,& non respiens, est proprio iudicio condemnatus : quia . ipse se potest iudicare pertinacem , quod constituit homi
558쪽
Α N C Epistola ab Italia scripsit Apostolus ad eos, qui crediderant, Hebraeos.qui,quoniam pendebata lege, & obseruantiis legis erant addicti, quasi fides in Christum non iustificaret homines creden, tes,sed umbra veteris legis: idcirco primum statuit dignitatem Christi, tum pertinentem ad diuinam
naturam, tum etiam pertinentem ad naturam humanam quam assumpsit: ac primo praesert eum angelis, deinde Moysi, postremo sacerdotibus L uiticis. demum desinit in fidem quam definit,& Q dei vim, declarans sanctos omnes mere iustificatos fuisse, ex fide & per fide. Haec summa. Multifariam mulis De modis olim loquens Deus patribus in prophetis , nouissime diebus istis locutu, ect nobis infitio.J Quidam dubitarunt an haec Pauli sit Epistola, nixi nonnullis argumentis, inter quae est hoc, quod in exordio nulla eius nominis facta sit mentio, quemadmodum mos eius est in omnibus aliis suis Epistolis. Nos sequemur auctoritatem Ecclesiae, quae hac Epistolam recognoscit,& legit ut Pauli Epistolam. quod nomen eius non sit
positum in exordio, praeter alias causas,puto hanc veram. Erat gelium Ap stolus Paulus, non circucisionis,ut in Epistola ad Galatas patet: idcirco scribens gentibus,suae auctoritatis no obliuiscitur,& nominis sui meminit; scribens autem Hebraeis,quorum non erat Apostolus, humilitatem secutus est.
Dicit Deum locutum in prophetis, potius quam per prophetas, & in filio
potius quam per filium,cum tamen utraque locutio sit commoda; ut ostenderet Deum ita locutum fuisse per prophetas, ut tamen in eis esset: quamobrem putandum est potius fuisse verba eorum verba Dei, quam prophetarum ; nam sic rex loquitur per oratorem suum, ut sit in ipso. Quem con Liuit haeredem uniuerserum perquefecit m secula. J Nota Paulum velle adstru re Christum fuisse & Deum,& hominem verum: ideo vimque dicit. Nam constitui haeredem, pertinet ad hominem; sed per eum facta esse secula,pe tinet ad Dei verbum. Cui enim angeloru dixit, filius meus es tu, . J Auctoritates quas adducit ex scriptura sacra,quibusostedit Christu omni Cus angelis prilatu fuisse,sumptet sunt ex diuersis scripturet locis,quibus adstruit Christuvi Dei verbii,per que facta sunt omnia,ita angelis antecellere, sicuti creator creatur . Christus etia secundum humana natura,propter plenitudine gratiqomnibus angelis praelatus est, & ab eo omnes accipiunt licet in naturalibus
559쪽
puris sit inferior. Prima auctoritas est ex psalmo, & potest ad literam acci- Εpi de Christo. Alia est ex libro regii; ad literam loquitur de David,qui Christi figuram serebat. Alia est ex psalmo, s6 . in quo describitur secundus
aduentus Christi,in quo veniet tanquam iudex, & tanquam regnans t patet ex lectione psalmi. Alia de Angelis in psalmo. Benedic anima mea D mino. Alia ex psalmo . qui est Epithalamium Christi & Ecclesiae, seu
humanae naturae in beatae virginis conceptione. Postrema ex psalmo Ior.
ruae prae se fert nonnullam difficultatem . Nam non videtur posse comm e applicari ad filium,& verbii Dei, seu ad Christum; nam totus ille psalnius dirigitur ad Deu . Nihilominus si quis interius speculetur, cum praemiserit; Scribantur haec in generatione altera,& populus qui creabitur laudabit Do. Fminu videtur loqui ad litera de populo Christiano, de de die iudici j. quamobrem possunt ea verba commode attribui Christo. Postrema ex psalmo, Ios. apertissima,de qua in Evangelio fit mentio a Christo.
IN hoc capite prosequitur id quod coeperat, ut scilicet Christum Angelis
praestantiorem ostendat, cum ei Deus subiecerit omnia; quod tamen nidum apparet, in die Iudici j vero omnibus apparebit. ac ostendit summa r tione verbum Dei; hominem passibilem factum esse, ut homines sanctificaret, & pro eis satisfaceret; non autem apprehendit naturam angelicam,
in unitate personae. Haec summa. Sic enim qui per angelos factus est sermo. J GHinc colligitur datam fuisse legem Moysi a Deo,ministerio tamen Angel rum. Qus cum coepisset enarrari ter Dominum, ab eis qui audierunt, in nos confimmata est,contestante Deo. . J Ex hoc loco quidam susticantur hanc Epistolam non fuisse Pauli, sed posterioris cuiusdam. Ego vero putauerim Paulum, pro humilitate animi, se cum aliis miscuisse, ac si esset unus ex Hebraeis ad quos scribit. Vitat enim quantum potest videri arrogans. Testatus es in quo- dum loco dicens: quid est homo quia innotuisti ei oec. fvsque ad eum locum J no dum videmus ei omnia ubiecta.J In psalmo octauo ea quae de homine David dicit,merito Paulus transtulit ad Christum, per quem humanum genus p testatem perdita non tantum recuperauit,sed ampliori potitus est; de in quo humana natura, longe maiori gratia, Zc potioribus donis donata sit quam HAngelhadeo ut de eius plenitudine etiam Angeli accipiant. Subdit: nunc autem no videmus omnia ei subiecta. Haec potestas super omnia data est Christo,statim ab exordio suae conceptionis, tum ratione diuinς personae ad qua assumpta est humana natura,tum ratione superabundantis gratiae. Apparuit
autem Apostolis,& aliis qui viderunt Christum post resurrectionem, cum dixit,data mihi est potestas in coelo & in terra. Dicitur enim in scriptura saepius,tunc res dari, cum apparet eius datio: apparebit autem omnibus in die iudici j.i Vlpratia Dei pro omnibus gustaret mortem J Carnem passibilem dc mortalem verbum Dei assumpsit, ut pro omnibus nobis poenas subiret M satisfaceret: & ideo hac in parte tunc minoratus est ab Angelis ; de vicissim
560쪽
A deinde per resurrectionem, gloria & honore coronatus 3 Decebat enim eum per quem omnia, myropter quem omnia,auctore alutis eorum per passonem consummare . qui enum sandi ficat . quisanctificantur ex uno omnes.J Probat Apostolus iure merito verbum Dei, carnem & naturam humanam, passibilem, & mortale assumpsisse. Nam mediator futurus erat Christus, Dei & hominum: iccirco utriusque naturae particeps esse debuit, iuxta illud, Mediator unius non est, Deus autem unus est. Deinde oportebat eum pati & satisface. re,qui peccauerat. Peccauerat autem homo, ideo hῖc dicit, quod decebat Deum adducere auctorem salutis nostrae ad cosummationem, id est ad perfectionem resurrectionis, per passionem mortis. Nam qui sanctificat & qui B sanctificatur ex uno omnes, id est, ex eadem natura, N: ex eadem origine, id est, ab Adam descendente,quamuis non fecundit seminale in rationem: quae sequuntur,hinc pendent omnia. Vt per mortem, destrueret eum qui habibat mortis imperium, id in diabolum; liberaret eos,qui timore mortis per totam vitam obnoxij erant struituti.J Per mortem, quae Christo indebile fuit a Diabolo illata, eo quod nullum haberet peccatum, & qua satisfecit pro peccatis omnium, liberati sumus nos peccatores a potestate & seruitute Diaboli; Ideo ut secundum animam vivamus,& expectemus per Christum immo talitatem corporis, adeo ut amplius non simus sub diabolo, qui per moi toanimae nobis illatam, conduxerat etiam nos ad neccstitatem mortis corporis. Item cum omnes sere cupiditates, reserantur ad cupiditatem huius vitae C mortalis quam degimus;& omnes timores ad formidinem mortis, cui scruiebamus,aliam vitam & resurrectionem corporis desperantes, Christus ab hoc timore,cui eramus obnoxij, nos liberauit, per promissionem melioris vitae: cuius arram iam dedit per spiritum siuum,& per certam promissionem fiaturae resurrectionis corporis. Vnde debuit per omnia fratribus similari, ut feret misericors , codelis pontifex ad Deum: in eo enim, in quo passus est se , o tentatus;potens sineis,qui tentatur,auxiliari.J Coc ludit id quod supra dixerat cur scilicet oportuit filium Dei carnem assumere: Nam oportebat inuenire hostiam,& Pontificem per quos humano generi Deus reconciliaret uniquorum v triaque Oportebat hominem esse,& Deo gratissimum; idcirco, inquit
debuille Christum assimilari fratribus, id est hominibus per omnia, id est, D quae sunt naturae humanae praeter peccatum; ut esse posset pontifex misericors,non solum quia Deus,sed etiam quia homo, qui naturalem cognationem habet cum aliis hominibus, & esset etiam fidelis tam Deo, quam hominibus cognatis secundum naturam,& ut propitiaret delicta populi; non tantum ut Pontifex, sed ut hostia subdit rationem. Nam in quo est passus M tentatus,potens est & eis qui tentantur subuenire. Hoc etenim iustitit est,ut is qui tanquam hostia pro omnibus passi is est & tentatus, non pro delictis propriis, possit auxiliari illis qui tentantur & patiuntur, utpote qui pro illis iam soluerit pretium,& iustitiae fatisfecerit.