장음표시 사용
531쪽
locus, cui annectitur prima huius capituli particula. Ego Paulus vinctus Elasse Christi, peto ne deficiatis, a fide scilicet; de ne despondeatis animum
in tribulationibus meis. nam erat vinctus,pro eis: eo enim quod praedicabat Euangelium in gentium utilitatem,vinctus erat. Ex quo omnu paternitas in cimio in terra nominatur.J In Graeco πατρiα. significat autem cognationem de
genus,ab quopiam uno deducta. Quia ergo pater in diuinis, est primu principium totius diuinitatis in personis diuinis; & ab eo, in quo primo inuentiatur ratio alicuius nominis,deducitur illa ratio ad posteriora omnia; Idcirco omnis paternitas,id est,hominum vel angelorum collectio ab uno deducta, seu per originem, ut in hominibus; seu per gubernationem & directionem, ut in angelis; derivatur a patre diuino, in quo primo huiusmodi ratio est & pinuenitur. Vt possitis comprehendere cum omnibus aiatis, quae sit longitudo, latismis, Fublimitas, m profundum. J Aliqui haec reserunt ad crucem; quos non ima
probo : sed melius reseruntur ad Dei potentiam, gubernationem, virtutem,& sapientiam ut longitudo, ad temporis immensitatem, quae sub axemitate eius concluditur: latitudo,ad omnium comprehensione. nam sicuti nullum est tempus, quod non contineatur ab eius aeternitate i ita nulla res unquam est,fuit,au t erit, quae sub eius sapientia & potentia non contineatur.Sublimiatas,ad excellentiam, quoniam, quantumuis excelsa,excellit. profundum c
tra sublimi tatem quoniam Deus demittit se sub omnibus, quantumuis infimis ea continet iuxta illud di descendero in infernum,ades. Potest etiam prosundum referri ad Abyssum iudiciorum Dei,ut Augustinus exponit. Hi Gimpleamini in omnem plenitudinem Dei. J Phrasis Paulina. plenitudo Dei est,non sola eius scientia,neque sola potentia,aut bonitas; sed omnia haec, de alia e plura,quantum, scilicet, ad nostrum modum intelligendi. Idcirco dicit hic Paulus, ut vos impleamini in omnem plenitudinem Dei, id est, ut attingatis& miremini, non tantum sapientia aut bonitatem Dei, sed omnem eius edicellentiam; quam insinuauimus per longitudinem, latitudinem.sublimitate, M profundum. I gloris in Ecclesia oe in Christo D 2.J Gloria Dei nobis nota est in eius operibus, quae percipimus maxima in rationali creatura; & ea, in qua est adoptio filiorum, quae Ecclesia est fidelium, cuius caput est Christus ideὁ de Ecclesia & de Christo mentionem facit. C A P V T. 4. Id V M suerit constitutus a Deo Apostolus doctor gentium,& in superiori bus confirmauerii Ephesios in Christo.eorum fidem laudans;nunc hortatur eos ad bona opera,quae per vivam fidem operamur. Hunc more Ap stolus seruat in omnibus suis Epistolis; nequis putaret, quia Moysis legem antiquatam esse ostendit, opera Euangelicae legis non esse obseruanda. Eos autem praecipue hortatur ad charitatem mutuam, α pacem, in qua perfectio legis consistit. praecepta deinde particularia quaedam tradit,facientia ad
charitatem seruandam. Haec summa. se pendens in altum, captiuam duxit e
priuitatem; dedit dona hominilus. J In quibusdam codicibus scribitur, accepit
532쪽
A dona in hominibus. Captiuitas,quam Christus captiuam duxit,est peccatu
Diabolus,& mors; quae dicuntur captiuas,eo quod nos tenebat captiuos. Ab horum captiuitate Christus nos liberauit, ideo iti uphans de eis,& ea captiua ducens ascendit in coelum. Inde dedit idona hominibus varia vel ipse accepit dona haec in inebris suis, tanta enim est unitas Christi,cum mebris suis,ut inuice ea quae unius sunt,alteri tribuantur. Qui descendit ipse ess,o qui ascendismper omnes coelos, ut adimpleret omnia.J Christus ut verbii Dei omnia implet: sed ut homo, etiam impleuit omnia; no per essentiam,vt Deus,sed per virtute &operatione virtutis suae. Superna implebit,instaurado & resarciendo choros angeloru,qui ob casum eoru ,qui effecti sunt Daemones, diminuti erant. Im-B pleuit etia inseriora,supra terram,super qua passione& resurrectione sua,tot& tam magna bona hominibus contulit. Infra terra etiam triuPhans princia
alus x potestates,& spolians in sernu,animabus piorum inde deductis & li-eratis:& ita adimpleuit omnia ide Christus,descendedo in inseriores partes terrae,& ascendendo super coelos. Et ipse dedit quota quidem Aristobi quosdaaute prophetas, quo am vero Euangelistas, alios autem pastores doctores,ad consumationem Gnctorum J Apostoli huc illuc ibat & mittebatur. Prophetae dicobantur,qui exponebat arcana,& mysteria c5 tenta in scriptura sacra: Euangelistae qui praedicabant Euangelium, bonum scilicet nuncium, remissionem, inquam, peccatorum per Christum, huic obediendo. Pastores & doctores iidem erant; Episcopi, icilicet, praepositi singulis ciuitatibus.Nam ad Episco C pos pertinet de docere populum, & dirigere ad pascua Christi, moribus,exemplo,& rectis institutis. In aedificatione corporis Christi, donec occurramus omnes
in mitatemfidei m cognitioni iij Dei, in virum perfectum, in menseram aetatis plenitudinis Christi. J Corpus Christi Ecclesia est,quae aedificatur ex lapidibus ubuis; non tantum carnis vita,sed vita spiritus. Adificatur ergo dum noui lapides imponuntur,& hi qui iam sunt positi per bona opera,suam vocationem ceriam faciunt, & perfectius inhaerent fundamento & capiti,quod est Christus. Perficietur autem cum omnes electi erimus in Christo:& tunc Deo dedicabitur, cum tradiderit Christus regnum Deo & patri,ut inquit ad Cori thios .iidem nunc dicit, donec occurramus omnes in unitatem fidei de agnitionis fili j Dei: in hoc enim viva fides consistit. In virum perfectum. sicuti in D Vita naturae . quidam sunt pueri, quidam adolescentes, quidam viri persecti; sic in vita christiana, in vita spiritus, quidam pueri & paruuli stant, qui
dam augentur, quidam ad perfectionem deuenerunt; ad persectionem viae non patriae. Hoc est ergo quod nunc dicit, donec occurramus omnes in virum perfectum: occurramus autem vel inuicem, vel Christo capiti nostro Oe Deo. In mensuram aetatis plenitudinis Christi. implet Christum, qui persectus est in Christo: qui autem imperfectus est, quamuis sit me brum Christi, non tamen est persectum membrum ; & ideo non implet. Persistens ergo in metaphora Paulus inquit, in mensuram aetatis, id est, in talem spiritualem persectam; ut adimpleamus Christum, corpus scilicet eius, quod simul cum capite unus pia Christus. Sequitur secundum eam muriani Tt ij
533쪽
dem metaphoram, ut non simus paruuli fluctuantes, dec. Veritatem autem Efacientes, in Araritate ore Fumus in illo per omnia, qui in caput, ristus.J Sicuti in la opera in scriptura dicuntur mendacia,ita bona dicuntur veritas. quoniam correspondent legi diuinae,sicuti cum res intellecta aequatur intellectui pescata vero,quia discordant a lege aeterna,dicuntur mendacia sicuti cum non est aequatio inter rem intellectam & intellectum, fallitas est & mendacium.
Ex quo totum corpus compagιm m connexum, per omnem iuncturam pubministrationis,fecundum operationem,in menseram etniuscuiusque membri,augmentum corporisfacit in aedificationem sivi in Araritale.J Exacte Paulus persistit in metaphora
quam accepit. Nam sicuti ex capite deductis neruis,totum animalis corpus connectitur de compingitur tumnusis; ita de totum corpus Ecclesiae de om- Fnia eius membra connectuntur & compinguntur in unum, ex vi spiritus demissi a capite Christo in omnia membra. subministrationis secundum op rationem. Non est ita copulandum ut dicamus,secundum omnem iuncturam subministrationis, sed secundum operationem subministrationis. Nam Christi operatio est, subministrare cuiuis membro virtute. sequitur, in me suram uniuscuiusque membri: non enim Omnium membrorum est eadem mensura,neque conuenit omnibus eadem,ut in humano corpore, de sic facit augmentum corporis, Christus,ut reor: vel corpus ipsum facit augmentum corporis,quoniam se ipsum auget ex virtute influxa a capite. Sequitur,
in aedificationem sui in charitate. si superius intellexerit quod Christus facit augmentum,&c. hic sii,debet referri ad Christum, quia ut dixi, totum com G pus cum capite Christus dicitur. Si referatur ad corpus, ita quod corpus staipsiam auget,&c.ut diximus,sui, referendum est ad corpus. Per ignorantiam, quae e i in illis, propter coitatem cordis eorum. J Ccecitas cordis appellatur inalitia,ex qua fit ut finis actionum nostratu malus statuatur. Inde vero prouenit ignorantia in actionibus nostris, iuxta illud. Omnis malus,ignarus. Qui d Drantes semetipsis tradiderunt impudicitiae in operationem immunditiae omni .in auaritiam.JIn Giaeco textu - λγοκι-,quasi qui dolere desierint de peccatis.tra.diderunt se, quasi totos se, omnino dederunt impudiciti in operationem omnis immunditiae, quocunque scilicet libidinis genere contaminati . In Muaritia in Graeco,ia πλειms quae referri potest,non tantum ad auaritiam. sed
ad libidinem, quae fit cum iiterius iniuria, ut in adulterio, raptu, Sec. uri si, Hcundum Deum creatus es in iustitia, O sunstitate veritatis. J Phralis Paulina; insinctitate veritatis,id est,in vera sanctitate. Nolite dare locum Diabolo. J Duobus modis exponi potest locus hic: vel ut referatur ad cuiusque animum. Is enim dat locum Diabolo, qui cedit suggestionibus eius. ves ut reseratur ad omnes eos, eo tuque societate 'nam cum Diabolus sit seditionis stimulator,
de quaerat dillidium,debemus nos colere unitatem ivi non date hosti locum. ut diuidat unitatem societatis nostrae. alia i ta n s Iz
OvLTA pr cepta tradit in hoc capite; ut imitentur Deum, ut vitia fugiat,nec imitentur improbos homines; imo potius illustiatione suarum
534쪽
virtutum, ut detegant eorum vitia. Postmodum vertit se ad mulieres & vibros, qui sunt matrimonio iuncti; & exemplo Christi & Ecclesiae eos admonet, qua vivendi ratione inuicem uti debeant. Nemo vosseducat manibus verbis. propter haec enim venit ira Dei in Alios dissidentiae.J Variis modis homines in vitia inducuntur: spe misericordiae Dei, spe baptismatis Christi, in quo sumus inserti. Omnia hςc,& similia appellat Apostolus verba inania filios diffidentiae id est dissidentes de non credentes, scilicet, quod,nisii simus mortui peccato,non possiimus esse inserti in Christo; & sunt si ib ira Dei qui mala agunt. Non insipientes ed quasi latientes,redimentes tempus,quonii dies malisunt lEo quod dies huius vitae mali sint, nam mundus positus est in maligno; idcirco oportet tempus redimere. Is redimit tempus, ut dicit Augustinus,qui dat quippiam de suo,ut tempus habeat seruiendi Deo. Indicenti litem cedit: ut tempus illud quod erat perdendum in causae tuitione, Dei obsequiis impedat. Sic alia damna patitur,ut lepus redimat. Sacramentum hoc magnum emdico autem in Christo oe in Ecclesia. J Sacra metum, id est,hoc est magnum mysterium in Christo de Ecclesia. Ita vero matrimonium magnum Sacramentum est,quod latet sub mati imonio viri de uxoris.
PR os E QVIT vR quae instituerat,praecepta;filios instruit de parentes, seta uos 5c dominos: omnes tandem adhortatur ut sumant armaturam Dei,& sortiter pugnent aduersus Diabolum. Quoniam expositores setis ample ponunt omnia ea,quae pertinent ad hanc armaturam; nihil amplius dbcam. De Euangelio pacis tantum dicam; dictum esse Euangelium pacis, quoniam an nunciat nobis pacem cum Deo, ocpacem inter Israeliticum populum de gemtes,si in Christum credentes s cundum eius sanctam legem ambu
535쪽
AvDAT Philippenses, quod perstiterint in purit, Fle Euangelij; confidens quod usque in extremum die persistent in eo. Narrat quod sit in vinculis pro Euangelio,& quod vincula eius cesserunt in ptos ctum Euangelio. Haec huius capituli summa; & in tota Epistola fere in iisdem versatur. Omnibussan-εις qui sunt Philippis, cum Disopi diaconibus. JNullam fecit mentionem de presbyteris;nam cum eos computat. quia eo tempore,qui presyteri erant,erant etiam Episcopi. non quod ordinnes non differrent,sed utesque conserebatur presbytero. Gratias ago Deo meo in omni memoria vestri , semper in cunctis orationibus meis.J Memoria repetebat GApostolus omnes christianos in suis orationibus; inter quos etiam Pnilippe-ses, pro quibus semper gratias agebat Deo; quoniam proficiebant magis de die in diem in Evangelio Cluisti. Sicuti mihi iustum est hossentire pro omnibus bis, ὀ auod habeam vos in corde,in vinculis meis,m in defensione m confirmatisne angeli ocissgaudij mei omnes vos esse. J Meo iudicio particula illa, sicuti iustum est me sentire pro omnibus vobis, referenda eth ad omnia quae supra dixerat, tam de Orationibus,quam de gratiarum actionibus,& de spe quam
conceperat de ipsorum perseuerantia usque in finem. Haec enim omnia sunt amantis ossicia, quorum nec in vinculis oblitus fuerat unquam. Sequitur,s cios gaudi j mei omnes vos esse: Scabrosa locutio. In Graeco habetur, cios gratiae mecum vos omnes existentes; & intellectus clarior. Nam cum ama- Hret vehementissime omnes, Apostolus,qui comunicantes erant gratiae Christi; utique amabat vehementer Philippenses comparticipes gratiae. Testis ea mihi Deus, quomodo cupiam vos in visceribus Iese Christi. J Cupiebat Apostolus Philippenses esse maxime intimos Christo:& quoniam viscera sunt valde imtima corpori, ideo inquit, se eos cupere in visceribus Iesu Christi esse, id est, habitare. Repleti studia iustitiae per Iesum Christum in laudem ci gloriam Dei.JLonge melius in Graeco, repleti fructibus iustitiae, id est, bonis operibus,quae fructificat iustitia: qui fructus sunt per Iesium Christum, in laudem & gloriam Dei. Nam Deus per Christum resipicit nos & nostra opera, & per eum& in eo sunt ei grata. Vt plures oratribus in domino, confidentes in vinculis meis,
536쪽
A abGamius, J Nota primo, distinguendum esse&dicendum plures e sta-
tribus in Domino: omnes namque sumus fratres, quia eundem Dominum patrem habemus;deinde prosequendum,confidentes in vinculis meis abundantius audeant. Vide quantum possit virtus, & gratia Dei. Vincula Pauli non perterrefecerunt fratres alios , imo audaciores fecerunt; excitati exemplo Pauli, & feruore fidei, quam in eo videbant firmiorem & eficaciorem fieri in vinculis; non autem ullo pacto defervescere, propter vincula. Quia dam quidem propter inuidiam, contentionem, .l Hi Pauli inimici,& inutiadi eius gloriae praedicabant Christum, non syncere, sed ob contentionem; existimantes se pressuram addere vlnculis Pauli. Hic locus duobus modis B potest intelligi:vel quod Paulo non praedicante, putabant hi mali se in maiorem existimationem deuenturos carentes aemulo;& ita se pressuram addituros eius vinculis, cuius animum ex suo aestimabant; ac propterea putabant eum doliturum de eorum aestimatione.vel quia arbitrabantur, Imperatore,
aliosque primores, qui dolebant quod Christiani crescerent,omnem culpa reiecturum in Paulum,ac magis in eam tauiturum. Mihi rituere Chrissus est, ct mori lucrum. J Sibi mortuus erat Apostolus, & vivebat tantum in Christo,& in opus Christi; iuxta illud primae ad Corinthios: Pro Christo legatione fungimur &c. Mori vero erat ipsi lucrum,qui ad beatitudinem, exclusis molestiis per mortem venturus erat. Caetera usque in finem capitis pertinet ad eundem sensum.
Ρο s T QV A M Paulus Philippenses cofirmauit in fide Christi nunc instruit vitam ipsorum; ac praecipue ad humilitatem hortatur, ut sibi inuicem c dant,& curent non sua sed alienum, ut Christus fecit. Postmodum dicit semissurum Timotheum,imo ipsium venturum ad eos: Interim vero mittere Epaphroditum de quo multa dicit. Si qua viscera miserationis.J Nota feruorem charitatis Pauli. putabat se miserum esse, si Philippenses in quopiam descerent,& ideo miseratione indigere,ac si diceret; Si qua mei misericordia vos tangit, implete gaudium meum . Per humilitatem superiores inuicem arbitrantes. J Vt dicit Sanctus Augustinus de verbis Apostoli,non admonetri Paulus, ut Acta humilitate utamur, & quod no vere arbitremur ad inuicem superiores sed simulemus. Hoc autem vere seri potest,si unusquisque cosideret interiora sua mala,quae certo scit sibi inesse; de proximo vero, cui ' cor non videt ut suum, potest credere, & aliqua ex illis suis malis non inesse; &quoddam sibi occultum,& ignoratum bonum. Non rapinam in arbitratus esse se aequalem Deo.J Omnes fere exponunt, quod cum Christus de se dixerit, quod erat Deus,non rapuit sibi honorem, quem non habebat, sed naturalem sibi honorem attribuit. Ego vero non incongrue exponi posse crederem,quod Christus, cum esset Deus secundum naturam, non serva't m rem,quem solent seruare illi, qui non habent honorem ex natura, sed ex rapina. Hi namque superbi sunt & arrogantes; at Christus seipstim exinanivit.
537쪽
Cum timore O tremoresalutem vectram operamini. Deus en enim qui operatur in Evobis oe velle, perficere, pro bona voluntate. J Iure posset quispiam mirati de hac causa,quam adfert Apostolus; cur,scilicet,debeamus operari cum timo, re & tremore salutem nostram, eo quod Deus operatur in nobis. &c. Nam potius videretur posse dici contrarium.Nam si Deus in nobis operatur, qui summae virtutis est,& bonitatis, confidentissime debemus salutem nostram operar, Iccirco aduertendum,quod utrumque sequitur, ut scilicet,co fidentillime operemur nostram salutem,innixi diuina sonitate & potentia:quod si respiciamus ad nos,qui tam peccatores fuimus,& tam fragiles sumus, d bemus,ut inquit Apostolus,semper operari cum timore & tremore. Lucetis sicuti luminaria in mundo, verbum vitae continentes. J Verbum vitae lux est,qua pilluminati lucent, & facti sunt luminaria; & hoc cedebat in gloriam Ap stoli,quod non in vanum in illis laborasset. ac propterea si immolandus erat ob lactificium fidei Philippensium, seu gentium omnium, quibus praedic uerat, & qui obsecuti Deo crediderant ; gaudebat & illis congratulabatur, hortas ipsos quoque ad idem ossicium vicissim, ut scilicet,sibi gaudentes,&ipsi Apostolo congratulentur.
HORTAT v R in hoc capite Apostolus Philippenses, ut caueant pseudoapostolos,qui inculcabant ceremonias legis, tanquam necessarias ad sa- salutem, praesertim circumcisonem: quos canes Paulus appellat,dices, quia quamuis ipse possit habere confidentiam in carne,id est, in lege,ut mos eius Ges'tamen quo ad ceremonias,& genus, & conuersationem moralem in i ge ; nihilominus omnia putauit stercora, ut lucrifaceret Christum, ut inueniretur in eo particeps illius itistitiae per fidem,& communicans eius passi nibus;vt in eo veniret etiam ad gloriam resurrectionis . Addit excelsa quindam de Christo in postremis verbis; haec summa. Propter eminentem si metiam
Iesu Christi.J Nam scientia haec qua cognoscimus Christum, de beneficia n
bis in eo praestita a Deo,superat omnem aliam scientiam. Et arbitror use cora ut Christum lucrifaciam,mt inueniar in illo,non habens meam tu ilium, quae
ex lege estsed eam quae est eode Iesu Christi quae ex Deo ect iustitia infide. J Hoc in loco Paulus es are ostendit, quam sit negligenda Ze nihili facienda iustitia
moralis,quae ex nobis est,cum dicat se arbitratu esse,praeter multa alia; quae prcommemorauit, etiam fuisse in lege sine querela, Hoc etenim pertinet ad Vitam moralem , α praecepta moralia legis ut stercora, ut Christum lucri faceret, & ut inueniretur in illo fixus, scilicet, ut illius membrum . non habens meam iustitiam, id est moralem, quam habebam ex obseruatione legis, sed eam quae est ex fide Iessu Christi. Haec iustitia duplex est; altera
nobis inhaerens,quae imperfecta est,& perficitur continenter. Altera quae est in capite nostro,quae plena est & perfecta, & nobis donatur; nam obediuimus omnes in Christo, & meruimus omnes in Christo, sicuti peccauimus omnes in Adam, & in eo mortem meruimus, ut dicit Apostolus in Epistola ad Romanos. Vt hane iustitia,quae est ex fide,& est ex Deo iustitia, Apostolus
538쪽
L stolus lucrifaceret,omnia alia putauit ut detrina enta,& stercora. LAd coenoscendum eum , virtutem resurrectioni, eius,c , societatem passonum eius, configurat in monti eius ,siquo modo occurram ad resurrectionem, quae eu ex mortuis. Christus resurrexit propter iustificationem nostram,Hςc est virtus quam Paulus optat cognoscere. Et societatem passionum eius; Duobus modis haec societas potestantelligi. nam qui est in Christo, iam est socius passionum,quas pertulit Christus:nam ei attribuuntur, ac si ipse passias fuisset,vel intelligit hanc societatem passionum, propterea quod quotidie affigebatur,& patiebatur;& sae esticiebatur particeps & socius passionum Christi . Sic alibi,ut suppleaea,quae desunt passionum Christi,in corpore meo,&c. Ideo fortasse subdit, B co figuratus morti eius:quamuis hoc possit referri ad mortificationem passionum,cui debemus semper intenti esse. Sequar autem, si quo modo compre hendam, in quo cν comprehensius sum a Christo Iesu. Este comprehesum a Christo Iesu, duobus modis potest intelligi: vel quo ad opus & perfectionem utit ad quam a Deo de Christo electus seerat;ut sit sensus,Sequor, non desisto ut assequar id, ad quod a Christo sum electus. Hoc enim lignificat, compreliensis. vel quo ad imputationem: nam membris Christi, ea quar illis desunt ad perfectionem iustitiae, imputantur ex iustitia & meritis Iesu Christi. Ad eam ergo perfectionem assequendam,& comprehendendam, properabat Apostolus, in qua iam comprehensias erat a CDristo Iesu. uisetcunque e
go persecti sumus, hocsinuamus: si quis alite emit, cir hoc illi Deus reuelabit.J- e Videtur Apostolus sibi ipsi repugnans. nam supra negauit se perfectum esse; non quod perfectus sim, inquit: hic autem dicit quotquot persecti sumus, hoc lentiamus. Augustinus de verbis Apostoli Eluit: Hic non sumus persecti; neque erat perfectus Paulus, sicuti sunt illi, qui iam comprehenderunt
bravium stupernae vocationis . nam nos adhuc ambulamus per fidem, non peruenimus ad speciem. Erat tamen persectus viator; quia persequebatur. intcdebat vires,ut perueniret ad bravium. Pertinet autem ad perfectum vi, torem, ut cognoscat se non peruenisse, nec comprehendisse; ac propterea non sistit in via, sed continenter progreditur. Veruntamen in quod peruenimus,m idem sapiamus,m in eadem permaneamus regula.J In Graeco codice non est perueniamus,sed praeuenimus. Meo tame iudicio idem est sensus. nam pro-L, pterea dicit se praeuenisse, quo peruenit,quoniam continenter se extendebat
in alteriora, ac seipsium praeueniebat. Ergo hortatur Philippenses , ne recedat in hoc processu,sed utantur regula Apostoli, te idem sapiant. quod dicit propter pseudoapostolos, qui conabantur eos diuertere a regula Apostoli, quae erat in Christo Iesu, & conuertere eos ad obseruantiam legis; quod posterius statim probe declarat, id explicat, imitatores mei estote,&c. Secundumo rationem virtutis eius, qua post subiicere sibi omnia. J Nam Christus subiecit sibi mortem, resurgens immortalis, & nos ad eandem immortalitatem per
539쪽
c LvTAT, hortatur,& gratias agit,quod ei miserant nescio quae . Etiam Pte rogo germane compar. J Nonnulli ex hoc loco dixeriint, Paulum uxorem habuit Ie, quam nunc compellat;leui,Vt reor argumento .nam in Graeco verbum quod ponitur, quamuis ad uxorem reserti possit. nihilominus significat eos qu i pariter sub eodem sent iugo, & ad marem accommodari melius potest,quam ad foemina, Um;quasi qui fuerit ei secius legitimus. Dominiuprope in nihilsollicitisitu istia in omni oratione, m deprecatione, petitiones vestrae cagratiam actione innotestant apud Deu . Qui habet adiutore Dominum prope, non debet esse sollicitus cuiuspiam rei; imo,ut securus, debet in omni peti- Ftione agere primum gratias Deo, quod semper facit Apostolus. Re mictis pro me stentiresicuti Osentiebatis ed occupati eratis. Mira locutio Pauli;tractatio ab arbore,quae per intermissionem temporis iterum storet. Sic Philippensestiost intermissum tempus coeperunt iterum sentire pro Apostolo, id est, ilius curam habere, missis ad eum muneribus,quos excusat. Non quia qMaro datumsed requiro fructum abundantem in rationem vestram. Solent quidam, eleemosinas dari consuetas ab aliquo, veluti debitum repetere. Ideo Apostolus dicit, non se ab eis quaerere datum, id est,id quod alias dederint , quod fortasse detrimentum & impensam eis esset allaturum sed quaerere eorum fructum,quo abundent in rationem suam, id est,in suum com- Gpendium & utilitatem.
540쪽
ON viderat Paulus Colloffenses; audierat tantum eorum fidem, & quod pseudoapostoli quaerebant eos auertere a fiducia seu fide in Christo, ad ceremonias & Obseruantias veteris legis. Ideo Apostolus cum primum eos laudasset,ac ostendisset quantum deberent Deo, a quo translati essent a tenebris, in lumen dilecti fili j sui, docet ne se decipi permi , tant Ze trahi in obseruantias legis,tanquam per illas iustificandos ; cum seluin per fidem Christi sit pri- -iustificatio apud Deum, & illa iam enervata eL sent. Dat deinde praecepta quaedam ad mores & bonam vitam pertinentia. Hoc est Epistolae argumentum.
IN hoc capite nil aliud agit, praeterquam quod confirmat Collossenses in
Christo, gratias agens Deo pro eoru fide,& charitate erga sanctos; ostendes omnes nos trassatos a tenebris in lumen Christi; in cuius sanguine habemus redemptionem, & remissionem peccatorum . Demonstrat deinde excellentiam christi qui primatum in omnibus teneat,cuius praedicationis ipse Apostolus fuerat factus minister. Quam audisti in verto veritatis Euan-pψj. J Veritatem Euangelu, vel dicit,propterea quod per Euangelium eis fuerat Veritas annunciata : vel, ut indicet illud quod audierant esse verum Euangelium,per quod euanseli Eatur veritas;non autem esse veritatis Euam
D geliti in id,quod docebant pseudoapostoli. Et transtulit in regnum Νj dilectio. niis M.J Mos loquendi Pauli, id est in si ij sui dilecti regnum. Primogenitus
omnis creaturae.J Non quod creatura sit a Deo genita,ut filia,& ipse sit genitus priusquam creatura, ut contingit in fratribus; nam verbum a patre procedit, Vt genitus ex eius substantia, creatura procedit, ut facta ex nihilo.Sed quoniam ipse fuit genitus ante omnem creaturam, id est,ante factionem cuiusuis creaturae , quoniam omnia per ipsum facta sunt. Primogenitus ex mo tuis. J Multi ante Christum resiurrexerunt,ut Lazarus, quem ipse suscitavit; sed ad vitam mortalem, item morituri. Solus Christus suscitatus est ad vita ammortalem,cui mors non amplius dominatur; & nullus ante ipsum. Notanduin scripturagesiurrectionem dici generationem,ac si ex cauauere, tans