장음표시 사용
561쪽
CvM mentionem sedisset de Pontiscatu Christi; accedit in hoc capite ut
Christnm conserat Moys, & praeserat.Nam in domo Dei, quae nos sumus, Moyses versatus est tanquam famulus, Christus vero tanquam Dominus,qui eam fabricatus est,quod maxime proprie competit Christo, prout est Deus,quamuis ut homini etiam idem posset aliquo modo, prae Moyse, ei attribui, sed Deum tantum tangit Apostolus in textu. Postmodum declarat quod nos oporteat initium hoc substantiς,quam habemus in Christo retinere usque ad finem, ne incidamus in infidelitatem Iudaeorum, &demus poenas pares eis propter incredulitatem.Haec summa. Et Mysii β pdelis erat tanquam famulus. J Nota quod supra dixerat, ideo Christum praeferendum Moysi, quoniam is qui domum fabricatur, potior est, quam domus ipsa: ex quo insertur, quod Moyses sit pars huius domus, quam Deus aedificauit per spiritum suum in Christo. Nunc dicit in hac domo Moyseni fuisse tanquam famulum; Christum vero, tanquam filium in domo sua: f
muli partes sint domus, ministrant tamen aliis, ut ex primo Politicae patet. Unde non repugnat, esse partem domus, & famulum. Vt non obduretur quis ex vobis fallacia peccati.J Peccatum non est nisi cum quapiam ignorantia,unde fallit nos. Est etiam cum cordis obduratione, contra Dei in b
Inquit ergo,figuram nostrorum temporum in factis sub Iosue contemplo mur, & caueamus ne nobis per incredulitate accidat, quod 3c illis accidit; ne scilicet sicuti illi no potuerut ingredi in terra, quam Des eis promiserat,propter incredulitate & impatientia; ita & nos quibus promissa vera in Deo r quies. e qua metio fit;quod Deus in ea requieuit die septima,propter incredulitate; & fallacia peccati obdurato corde,nequeamus introire in requiem Dei. Hortatur denique ut cum fiducia adeamus ad thronum gratiae, talem
Pontificem habetes.&c. Et quidem operibus ab institutione mundi prest iis.ῶ- FIxit enim in quodam loco de die septima sic; O, requievit Deus die septimo ab omnibus veribus si s αν in illo rursumsiintroibunt in requiem meam.J Paulus ex scripturae locis conuenientibus inuicem ostendit, quod requies promissa fidelibus Christi, est requies in Deo, aeterna scilicet felicitas & beatitudo,cuius figura fuit requies in terra promissionis sub Iosue. Nam in psalmo dicitur in persona Dei Si introibunt in requiem meam, & in genesi dicitur, quod die soptima re quieuit Deus ab operibus suis. Ecce requies quam in psalmo m minit David,cum tamen loquatur de exacerbatione & obduratione Iudaici
populi sub Iosue & Moyse. Quonia igitur vers introire quosdam , O illi quiabus promissum est non introierunt iterum terminat diem quendam hodie in David diacendo
562쪽
A cenis. .J Omnibus Iudaeis sub Moyse & Iosue, promissa fuerat requies,in terra promissionis, multi tamen eorum no introierunt propter incredulitatem : Iccirco cum illa, fuerint figurae eorum, quae nunc aguntur, David in psalmo, post tantu teporis ab Moyse & Iosue,terminat quenda diem, dices; Hodie,qui reserri debet ad praesens tempus praedicationis Euangeli j , cui de illa requies,& eorum incredulitas, ac fides quorundam accomodari debent. Nam siris Iesus requiem praestitisset,nunquam de alio loqueretur po ibae, die. Itaque relinquitur Sabbatisimus populo Dei.J Subtiliter,& diuine,Paulus argumentatur, inquies; si Dei promissio de quiete, referreretur tantum ad eam quietem corpoream,quam trabituri essent in terra Cananeorum,nunquam Dauid de B alia requie post tantum temporis locutus fuisset: sed quoniam illa fuit umbra de figura huius; iccirco David de hac alia quiete mentionem facit, quae sabbatismus verus relinquitur populo Dei. Qui enim ingressus e i in requiem eius. equieuit ab operibus puti, quemadmodum Deus a uis. Oc. J Nonnulli dicunt opera nostra,intelligi labores & molestias,a quibus quiescunt, qui quiesciit in requie Dei. Sed reor ego altiorem fui si e sensum Pauli, ut scilicet ostendat id, quod Dionysius dicit, altiorem scilicet esse nostram scolicitatem, de
cum Deo coniunctionem, & ab Deo absorptionem nostri, quam quodvis opus, seu operatio nostra unde requies illa est incessatione omnium nostrarum operationum,quia eas transcendit & supergreditur. Vivus est enim si
mo Dei messicax oe penetrabilior. Oc. J Sermo Dei, est verbum Dei, quod fac cium est caro,nam in Graeco idem utrobique verbum, eadem dictio. Haec vero Apostolus subdit ut reor, ut scilicet ostendat verbo Dei Christo Iesu,& inesse vim diuina, qua possit & sanctificare nos interius, & praestare promissa, simulque scientiam, qua simulationes de dissimulationes omnes cognoscit, ideὁ syncere nobis agendum esse dc cum fiducia. Tentatum autemper omnia prosimilitudine absiquepeccato. Hortatur ad fiduciam, ex conditione Sacerdotis & Pontificis nostri,qui cum sit filius Dei, omnipotens est; de cum sit homo,ictatus de passus multa,quauisabsq: peccato existus,sed habes tantum similitudinem carnis peccati; iccirco ex cognitione naturae; oc experimento tentationum, quae validae sunt; ex merito, quia absque peccato tentatus & passus, nostri nusserebitur,& gratiam praestabit.
PR. AE T V L I T superius Paulus Christum Angelis,pritulit Moysinuc vult praeferre Sacerdotium Christi,Sacerdotio Aaron, eo quod Christus constitutus sit Sacerdos in aeternu,secundum ordinem Melchisedech,& per Dei iusiuradum de quibus inserius in hoc capite, veluti prooemium facit ad ea, quae dicturus est. Ac primo statuit qualis sit Sacerdos,& Pontifex,quod eius ossicium,& quod nullus sese ingerere debet huic muneri, sed tantum vocatur;sic Aaron, sic etiam Christus effecti sunt Sacerdotes. Postmodum sensim descendit ad Christum,& eius Sacerdotium, qui est secundu ordinem Mel
563쪽
A de parenthesim magnam facit pertinentem ad ea,quae supra tetigerat,vi sci
licet, deterreat eos a cortice legis, & a ceremoniis Iudaicis, quibus annexierant. Jc tandem in fine capitis redit ad id,quod instituera ut scilicet, ostendat ex interiori sensu legis,Sacerdotium Cluisti longe pr serendum esse Sacerdotio Leuitico. Haec summa. Quapropter,intermittentes inchoationis Christi fermonem, ad perfectio feramur,non rur1um iacientes fundamentum paenitentiae ab operibus mortuis, tr dei in Deum baptismatum doctrina, impositionis quoque manuum,ac resurrectionis mortuorum,c iudicij aeterni.J Sermo inchoationis Christi, sunt elementa Christianae religionis, quae doceri debent & solent cat chumeni , de Sacramenta,quibus inserimur Christo. Primum horum est poe-B nitentia a peccatis, quae hic appellat mortua opera. Alteium post poenitentiam est fides ad Deum per Christum. Sequitur baptisma, quod est Sacramentum sidci. Sequitur doctrinae. Hoc verbum ad omnia superiora de ins riora referri potest,ut scilicet,dicamus, iacientes fundamentum poenitentiae ab operibus mortuis, 5: fundamentu doctrinaes dei ad Deum, de baptismatum de impositionis manuum, & resurrectionis mortuoi u, de iudicii e terni. Haec enim omnia doceri solebat catechumeni, & huiusmodi doctrina pertinet ad lac.potest etiam exponi de accipi doctrina ter se,id est,iacientes fundamentum. Nam catechumeni de docebantur, de simul praestabant ipsi omnia haec quae memorat Apostolus. nam de poenitebat eos veteris vitae, dc b ptizabantur, 3c manus eis imponebatur,dc per baptisma resurgebant a momC tuis,& expectabat iudicium aeternum. Dixit autem,bapti imatum quia plura sunt baptismatis genera,vi dicut Theologi, de Damascenus meminit. Vel fortaste hic Hebraeos perstringit de carpit,quod obseruarent ceremonias Iudaicas inter quas in suangelio fit mentio baptismatum. Impossibile ea enim eos quisemel unt illuminati me. σ prolapsisunt rusum, reuocari ad paenitentiam;
rusem crucifigentes fissimetipsi lium Dei m odientui habentes. J Diximus supra
omnia superiora, quae sunt lactis, pertinere ad Catechumenos: nam de ea docebantur, de re praestabant ideo docti,ad baptisma accedebant, quod iterari non potest:cum fiat in mortem Christi, qui semel mortuus est, de reserrexit, non moriturus. Ideo qui baptisma iterant, irrident Christi mortem; te quantum in se est, profitentur eum non resurrexisse immortale.Sicuti ergo baptis D ma iterari non debetiita quae ante baptisma ab iis percepta suerant, non debebant ex eoru memoria decidere t essent iteranda, siue iterum inculcada. Non enim iniussus eri Deus,ut obliuificatur operis etesibi, dilectionis, cp am ostem distis in nomine ipsius. . J Increpavit supra Apostolus Hebraeos, ut paruulos.Nuc vero delinit animos eorum,laudatque eos ab operibus eorum;quibus retributionem a Deo sperandam asserit: simulque ad perseuerantiam in huiusimodi operibus Hebraeos hortatur; ostendens maximam voluisse Deusuae promistioni adhibere firmitatem;cum Sc promiserit, de iurauerit per stametipsum, ut spem nostram firmam statueret; quae est velut anchora, quae
penetrat usque ad interiora velaminis; id est, ad bona artema de sipiritualia. quae latent ultra temporalia de sensibilia; quibus coniungimur de nitimur
564쪽
per spem,donec peregrinamur a Domino. Gipraecursor pro nobis miratuit I sus, secundum ordinem Melchisidech pontifexfictus in aetemum.J Apte reuertitur eo unde digressus erat;ad Sacerdotium,scilicet, Christi secundum ordinem Melchisedech. Dicit autem quod Iesus introiuit praecursor pro nobis; quia eius introitus aditum nobis reseravit ad ea interna & spiritualia bona.
IN hoc capite rem aggreditur, de qua se dicturum proposuerat, distulerat
tamen. dicitque primum, quae ex lcriptura colligi possunt de hoc Melchi sedech;secundunbcuius ordinem est institutum, & praedictum in psalmo, Ff eerdotium Christi. Huius nomen interpretatur per ea quae conueniunt
Christo. De patre,& matre, & genealogia huius nulla fit metio in scriptura. Sic dictum est de Claristo; Generationem eius quis enarrabit Co parat dei de ex historia Genesis hunc Melchisedech Abraam, longeque illi eum praefert: unde de Levi praeferri ostenditur,& transationem Sacerdotij debere fidiri: quare etiam legis: & hoc propter imperfectionem prioris, quae non poterat viviscare. Multa postremo addit de excelletia Sacerdoth Christi i& qu tum utilitatis nobis attulerit, & adserat eius Sacerdotium. Haec satis .iSine patre, sine matre sne genealogia, neque initium dierum halens nequesinem. Non vult Paulus ex his,ut nonnulli crediderunt, Melchisedech non habuisse patrem & matrem; sed quod in scriptura,nulla fiat mentio de patre, aut de ma- Gire Melchisedech,neque de eius ortu aut obitu: ut scilicet in eo possit constitui conueniens figura filiis Dei, de eius Sacerdotii. Et amplius adtae manis flum est: si secundum ordinem Melchisedech exurgat alius Sacerdos, qui non sicundum mandatum legis carnali aestus est, sidfecundum virtutem vitae indissolubilis
fisius ect. contestatur enim quoniam tu es Sacerdos in aetemum secundum ordinem
Melchisedech.ὶ reprobatio quidem fit praecedentis mandati propter infirmitatem eius m inutilitatem. Nihil enim ad perfectum adducit lex introductio vero melioris spei, per quam appropinquamus ad Deum. σαJ Supra dixerat Apostolus, quod, translato Sacerdotio a tribu Levitica ad tribum Iuda, necesse erat seri legistranslationem: nunc vero quanto hoc Sacerdotium sit illo praestantius. nam illo costituebant Sacerdotes mortales,&ad adipisceda bona mortalia. Hoc Henim vult Apostolus cum ait, qui non secundum legem mandati carnalis factus est. Nam mandatum carnale, quod non viviscat, bonis sensibilibus,taquam praemiis,allicit ad virtutem; dc poenis temporalibus deterret a vitio. In luper mini lirabatur hoc Sacerdotium ab hominibus in carne mortalibus: at de Sacerdotio Christi cum dicitur, quod est Sacerdos in aeternum:consti, tui significatur Sacerdos secundum virtutem vitae indissolubilis. infert Paulus ex his,quod fit reprobatio prioris testamenti, tanquam infirmi: quia lex non poterat vivificaret & ideo inutilis. & fit introdubio melioris spei, per quam proximamus ad De vivi scilicet fruamur Deo, & diuina nobis debe tur hereditas,quamobrem & aeterna. Vide quam acute Paulus ex aeternitate Sacerdotis,
565쪽
A sacerdotis, arguit aeternitatem bonorum nobis promitarum. His addit,' quod hic sit factus Sacerdos cum iureiurando;non item alij.alij plures, quia mortales;hic unus tantum,quia immortalis. Hoc enim fecissemel Iemeti um erendo.J Differt huius Sacerdotis oblatio, ab oblationibus Sacerdotum Levitici generis. quia illi saepe offerunt hostias pro peccatis,primum suis,d inde populi: Hic vero pro suis peccatis non opus habet ut offerat quippe qui innocens est & immaculatus: pro peccatis vero populi semel obtulit semetipsemicuius oblationis virtus manet in aeternum, quae quotidie per eandem hostiam nobis applicatur.
- I H I L aliud agit in hoc capite, quam quod conatur ostendere excellentiam Sacerdotij Christi;& quod in Sacerdotio Leuitico umbra quidam fuit eorum quae sunt praestita per Sacerdotium Christi;quae enumerat & d clarat. Capitulumsuper ea qua dicuntur.J Summa eorum quae vult Paulus nos docere de Sacerdotio Christi, haec sunt. Talem habemus Pontificem , qui consedit in dextera fidis magnitudinis in caelis, Sanctorum minister, π tabernaculi meri, quod 'it Deus czrno homo. Omnis enim Pontifex ad Qerenda munera hostias constituitur.J In superiori capitulo dixerat, quod Christus cum iureiurando est costitutus a Deo Sacerdos in aeternum; quod declarauit,ac duplicem ratione reddidit. Est enim Sacerdos in aeternum, quia eius Sacerdotis effectus est acquisitio,& haereditas bonorum aeternorum,non temporalium. Est etiaC Sacerdos in aeternum, quia semper saluare potest accedentes ad Deum per ipsum; unde dictus est etiam este positus ad interpellandum pro nobis, Mquod interpellat pro nobis. Cyrillus super Leviticum dicit, duo esse sacri Dcia Christi figurata in sacrificiis veteris legi sivnum in terris,quasi extra castra coelestia iubi immolatus est pro peccatis, cuius figura erat hosti quae offere batur pro peccato. aliud aute sacrificium Christi est in coelis, quod Cyrillus applicat Angelis, nos autem comode possumus adaptare nobis hominibus. hiam scuti post immolationem hostiae pro peccato,quae comburebatur e tra castra,Pontifex cu eius sanguine introibat in Sancta Sanctorum, ibique septies aspergebat sanguinem versus arcam. Ita Christus postquam in terris extra castra Angelorum,seipsum obtulit,in proprio sanguine introiuit int, D bernaculum,non huius creationis,sed in coelum:ubi in glernum manet offeres se Deo pro nobis: & haec oblatio, proportionata oblationi Sacerdotis in Sacta Sacto ru, semper manet: & ideo est Sacerdos in qternu,& in perpetuus a l uare potest pccedetes per ipsum ad Deum. Quoniam ipsi no permanserunt intestameto meo, ego neglexi eos,dicit Dominus,J Exprimit causam cur statuere velit De testametu nouu . Caus inquit,est,quonia Iud i quib' data fuit lexno permanserunt in testameto dato eis a Deo lac propterea fuerut neglecti a Deoma lex ira operatur.iccirco De , propter infirmitate illi' & lagore meus nostri Noluit nobis dare testametu nouu in cordib nostris scriptu,quo vivificaremur. Hic sesus. Et na docebit in proximaseu σα quoniam omnessiit me a minore M ad 0rιὶ Hoc no impletur illac vita, aed i patria imple
566쪽
tur; ubi omnes per essentiam Deum vident immediate . quamuis quantum rad infusionem Spiritus Sancti; & luminis fidei interius, omnes immediath
etiam nunc in hoc seculo doceantur a Deo.
AN ALOGIAM, ut praediximus Paulus proponit; ac comparat sacrificium expiationis Israeliticum sacrificio Christi, quo se obtulit Deo pro nobis. Prius narrat ritum prioris sacrifici j: postmodum accommodat huic ea quae Christus gessit in sui immolatione ,& ad Deum oblatione: simulque ostendit, in quibus praestat longe Christi secrificium, secrificio Leui- ptico: haec summa. Habuit quidem σ prius iunificationes culturae sanctum seculare. J Iustificationes culturae intelligit Paulus, veteris testamenti cer monias; quibus illi iustificabantur, non secundum cor & mentem, sed vi essent idonei ad diuinum illum cultum exteriorem; scuti apud nos dicerentur absolutiones ab irregularitate, iustificationes; sic absolutiones ab excommunicatione. Sanctum seculare, seu mundanum, appellat eam sanctitatem, quae non est mentis &animae; Sed sanctitas est mundana &in hoc seculo, qua illi, qui in ea sunt, habentur in congregatione Samctorum ; qui, scilicet, ab ea non expelluntur propter aliquam labem,quam exterius contraxerint, ut immundi &c. J Auream habens Thuribulum. .l Magnus hῖc scrupulus; nam altare thymiamatis non erat intra velum in osecundo tabernaculo, sed in primo contra velum. unde multi exponunt, Ρvas quoddam fuisse hoc Thuribulum, in quo incensum ab altari thymi malis ferebatur in sancta sanctorum . me significante spiritu sancto, nondum propalatam essesanctorum viam adhuc priore tabernaculo habente flatum. quae parabola in instantis temporis .iuxta quod munera Ohonia osseruntur. J Esse parabolam inflantis temporis, non est sic accipiendum, quas velit intelligere tempus noui testamenti post Christum; sed instans tempus intelligit, tempus Iudaicorum secrificiorum: quare inquit, iuxta quod offeruntur munera &hostiae; ac si diceret, voluit Spiritus Samstus per tabernaculum prius, & per velamen,post quod erat tabernaculum secundum,infra quod
ingrediebat ut Sacerdos ; ostendere nondum fuisse propalatam Sanctorum Hviam Mosaicae legis tempore. Per tabernaculum non manufactum, id ect, non huius creationis.J Tabernaculum intra quod ingressius est Christus per quem Pontificem futura bona, aeterna inquam, nobis praestantur) quod non est huius creationis, duplex est, corpus scilicet suum, quod non moreretur, neque secundum seminalem causam est sermatum, ut aliorum hominum corpus; sed per virtutem Spiritus sancti. aliud etiam tabernaculum ingressus est Christus id est coelum; quod non est manufactum, neque per homines, ut prius Iudaicum ; sed a deo creatum. Inquinatossanctificat ad emum dationem camis. J Ecce quem emundationem praestabant veteris legis ceremoniae,& quomodo iustificabant, exterius, scilicet; ut emundati essent
567쪽
A idonei ad cultum illum exteriorem. unde Apostolus alibi appellat eas iustititias carnis,& hic ad emundationem carnis inquit. Et ideo noui testamenti mediator est,m morae intercedente in redemptionem earum praeuaricatio m qua erant
sed priori testamento me. J Est illa notandum quod Paulus utitur nomine i stamenti,quod aliqui accipi volunt pro foedere, sicuti in plerisque scripturae
locis. Attamen cum agatur de haereditate, cuius nos haeredes sumus, non incongrue Paulus accipit testamentum hic magis proprie, & ei accommodat ea, quae in testamentis,proprie dictis solent obseruari; vi, scilicet, confirmentur per mortem testatoris, ut infra pluribus dicit. Verum mors Christi non tantum nobis testamentum hoc haereditatis confirmauit, verum B etiam idoneos nos fecit capescendae illius haereditatis, propter redemptionem praeuaricationum; quibus obuoluti, non poteramus haereditatem adiare . Hoc primum hic tangit, aliud posterius de confirmatione promissionis di haereditatis. Et quemadmodum hominibvsstatutum est siemel mori; post autem iudicium. Sie Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata: S eundo fine peccato apparebit omnibus expectantibus se insalutem. J Ea quae post mortem accidunt,omnia firma sint, nihil mutabile. Sic in hominibus omnibus accidit; semel moriuntur; post mortem statim sequitur iudicium; status, in quo semper futuri sunt. Sic & Christus, qui per suam mortem nos redemit, & reliquit haeredes ternae haereditatis, semel mortuus est ad e haurienda multorum peccata; pro quibus satisfecit, non tantum sussicien- C ter sed etiam escienter; pro eiectis, scilicet, & compotibus haereditatis. postmodum illis eisdem apparebit sine peccato; vel sine hostia noua pro peccato; vel sine earne mortali quae habet similitudinem carnis peccati: de apparebit in salutem eorum,cum scilicet,tradet regnum Deo & patri.
ΡRos EQVITVR primum id quod coeperat; ostenditque quantum iure praecellat sacrificium Christi, quo sese Deo obtulit hostiam immaculatam in cruce ; sacrificiis quae secundum legem osseruntur. Nam in his umbra erat,non expressa imago suturorum bonorum. Iccirco non auferebantur peccata per ea sacrificia, sed fiebat peccatorum commemoratio quotannis;& erant figura & simulachra veri sacrificij, quo ablata sunt peccata mundi: quod,quia persectissimum est, unicum etiam est. unus enim & idem Christus est,qui & nune offertur in sanctissimo Altaris sacrificio. Vna aute oblatione,id est,re oblata,omnes sanctificamur in Christo. Accedit deinde Paulus ad monita & praecepta iuxta morem, quem perpetuum seruati Vmbram enim habens lex futurarum bonorum inon ipsam imaginem rerum. J Duobus modis locus hic intelligi potest; vel ut per imagine rerum res ipsas intelligamus; ac si diceret, faciem rerum. Nam res est redemptio nostra a peccatis; quae praestita est,per passionem Christi;& eius sacrificium. Vmbra huius rei fu
re sacrificia veteris legis quibus significabatur & praefigurabatur unum
568쪽
illud sacrificium. vel per imaginem rerum, intelligenda ea quae proxime & Ε
propinquc res repraesentant; per umbram vero illa quae longius distant, B: a longe repraesentant. Nam, sicut dicit Sanctus Dionysius de Ecclesiastica, Hierarchia nostra Ecclesia est media inter Hierarchiam coelestem,le legem veterem mam in hac nostra,nonnulla fiunt figura coelestis Hierusalem . quae dam vero figurata a lege veter in qua etiam sunt figurae coelestis hierarchiae, sed remotae. In passione Christi est Sacrametum, & imago nostrae mortifica tionis,quoad veterem homine,& noui hominis noua natiuitas. Huiasvmbra quaedam longinqua est in sacrificiis veteris legis. Non deserentes collicitonem nοEramsicut consuetudinis est quibusdam. J Maximum Chilitiani viri ossa
cium est tenere unitatem Ecclesiae, ab unitate non separari ob ullas tentatio .Flnes de molestias: Hoc admonet Paulus in hoc loco. Voluntarie enim peccam tibus vobis post acceptam notitiam veritatis, iam non relinquior mlterius pro peccatis hostia : terribilis autem quaedam expectatio iudicij ignis aeterei. J Idem repetit quod supra dixerat, impossibile esse renouari per poenitentiam. Nam sicuti semel tantum mortuus est Christus; ita semel tantum baptizamur, nec post baptisma, si peccauerimus, possumus iterum expiari per aliud baptisma. non tamen propterea tollitur poenitentia, de renouatio per poeni
tentiam,non tamen noua natiuitas. C Α P V T. II.
SupRΑ dixerat opus esse Christianis, in per uerentia bonorum operum, patientia de fide; scilicet ut certissime confisi pronailsonibus diuinis, patienter ferant de tolerent, quicquid acciderit. In hoc capite prosequitur tractare de fide; priusque eam desinit. Deinde exemplis innumeris ostendit fidem esse Deo maxime gratam, de per illam antiquos patres placuisse Deo, dc cdm fidem vivam habuissent consecutos fuisse mira praemia. Est itaque fides fluctantia sperandarum rerum, argumentnm non apparenti m. J Fides eliqua credimus de qua fidimus; ideo magnam habet cum spe affinitatem. Quin imo Damascenus in quarto, dicit, hoc in loco fidem accipi pro spe. ruta ergo res siperadae futurae sitant, idcirco substantiam de este habent in cro Hente de fidente per fidem : sic etiam cum non appareant, neque ex ratione colligi possunt, cis tamen assentimur ex fide: Ec ideo fides veluti argumentum quoddam est, per quod assentimur non apparentibus. In hac enim tessimonium consecuti sunt fines. J Senes, patres, maiores consecuti sint testimonium placuisse Deo, de compotes factos promissonum, eis quod crediderint , de firmiter confisi sint diuinis promistis. Fide multimus aptata essescula verbo Dei ut ex invisibilibus visibili erentJ. Creationem mun)i de aptationem,seu formationem materiς corporeae per verbum Dei, ex genesi intelligimus perfide. Et quatum ad hoc,fides est argumentu no apparcntiti;
569쪽
Α ut ex invisibilibus visibilia fierent in verbo Dei inuisibilia erat secula; post- modii visibilia facta sunt. Fide viberior hostiam Abel quam Cain obtulit. J De. Abel & Cain sacrificiis scriptu est,quod Cain male diuidebat;quia, ut inquit
beatus Augustinus,sacrificium interius cordis,Cain Deo non offerebat, obtulit autem Abel; quod cordis sacrificium maxime nitebatur fide. Quod si quis dubitauerit,anhIc Apostolus loquatur de fide in Christum, per quam iustificamur; an latius de fide, qua credimus Deo, quicquid dixerit,& eius promissis quibusvis fidimus. Crediderim ego potius Apostolum loqui de fide latius sumpta; ut ex hac adstruat, per fidem in Christum, in quo habemus promissionem remissionis peccatorum, de haeteditatis vitae aeternae: ac-B cedendum esse nobis ad Deum, ut simus copotes promissionum. Sitis fide
autem impossibile est placere Deo. J Dixerat imposii Sile esse placere Deo sine fide. Quod si simpliciter intelligatur,vi,scilicet,quispiam sit simpliciter gratus Deo, utique hoc esse non potest sine fide mediatoris, vel explicita vel implicita. Si vero quod ad aliquid consequedum, placere Deo accipiatur,fides illa latius sumpta hie a Paulo sumitur, cum dicit, sine fide impossibile est placere Deo. Credere enim oportet accedentem ad Deum, quia est,m quod i quirentibus se remunerator sit.J Hoc quoque ad utramque fidem aptari potest: Si ad eam qua Deo simpliciter placemus, referas; opus est ut exponas sub illis verbis s&quod inquirentibus se remunerator siti implicite conitineri fidem in Christum; ut sit sensus, oportet credere Deum aliquo modo C nobis,etiam ignotis, prouidere,ut qui illi fidunt,salutem cosequantur: quod si ad fidem latius sumptam aptetur,sensius est, quod oportet credere Deum Veracem esse promissorem;& quod retribuat illis qui quaerunt ipsum,& ipsi fidunt. Per quam damnauit mutam,o eius iustitiae, quae est perfidem sudius est hae-m.J Mos scriptur ut dicat,eum qui bona operatur, iudicare & codemn re eum qui operatur mala. Sic in Evangelio,regina Saba dicitur codem natu ra Istraeliticum populum. Quιτocabatur rabam.J In Graeco, vocatus Abraham,a Deo videlicet, a quo fuit ei mandatum; Exi de gomo tua te de cognatione tua. Expectauit enim fundamenta habentem ciuitatem, cuius artifex
edi, auctor est Deus. J Ex his verbis Pauli facile intelligere possumus,om nia sere quae hscdicuntur de fide ,quamuis de fide illa latius sumpta ad literam D exponatur; intelligi tamen insensu mystico,qui sublitera iacet, de fide iustia ficante,per quam compotes iustitiae, futura bona expectamus. Vndeo eum mparabola accepit.GN. J Locus hic duobus modis exponi potest: vel ,ut Isaac& immolatio illa dicatur fuisse parabola Christi; cuius diuinitas, cuius fuit parabola Isaac,non est immolata; immolatus autem fuit secundum limmana natura,cuius parabola fuit hircus. Vel quod hircus ille suerit parab la Isaac, quia pro eo fuit immolatus: vel potius e contra,quod Isaac fuit parabola illius hirci,unde euasit ipse, qui prius erat hostia, de hircus immolatus est. Et adoraui astigia mirgae eius. in Hebr o, fulcru lectu Maiores existimis
diritias raesum tau ptiorum improperium Christit Ecce sub litera latet sem
570쪽
sus my sticus, qui ad Christum pertinet, & ad bona sutura,ad quae speramus Eperuenire per Christum.
FI o C caput praeclarum est, plenum dulcedine charitatis; magnamque ha-- bet vim in animo cuiusque mouedo. Excitat nos,ut per fidem & patientiam sproponentes nobis exempla tot excelletissimorum hominum, de quibus meminerat supra; & praesertim Iesum Christum auctore salutis nostrae curramus per bona opera ad propositum nobis praemium; certissime fidentes Deo nos id consecuturos esse. Ideoque tantam habentes impositam nubem istum. J Sicuti nubes nos ab aestu solis defendit; sic ab aestu tentationum, Fne a fide diuertamus, defendit nos, veluti nubes, exemplum tot praeclarissimorum hominum. In disicipona terseuerate. J Distincte legendnm, in discitisciplina id est existentes in disciplina de correctione Domini; perseuerate inside scilicet,& bonis operibus,non deficientes, ut supra dixerat. da pedisionem sanguinis melius clamantem quam sanguis i . J Sanguis Abel apud Dominum clamabat ultionem aduersus Cain. Sanguis autem Christi et mat misericordiam & veniam etiam erga illos, per quos effusius est, Iudaeos scilicet de gentiles. Ossiussemel, mego movebo non iam terram,sted oecaelum quod dicit, semelsignificat mobilium transeationem. . J Figura locutionis seriapturae,ut,semel, significet immutabilitatem quandam. Hoc Paulus exponit sumptum a Propheta Aggςo: sic in psalmo,semel locutus est Deus;ut ostem Gdat immutabilitatem diuini eloqui j.
M EMENTOTE vinctorum tamiuamsimul vincti, m laborantium,tanquam simul in corpore morantes J Sumus eiusdem corporis membra: ideo ad Vnum quemque pertinent ea quae sunt alterius. Isin Christus bertim hodie p-
se in secula. J Cum Christus,utpote Deus, incommutabilis semper sit idem; nec eius potestas & bonitas sit imminuta,si imitati sterimus priscorum fide
Uerimus etiam sperare eundem exitum. Habemus altare, de quo edere non et potestatem, qui tabernaculo deseruiunt. quorum enim animabam. Ge. fvsque Had id: J Exeamus ergo ad eu extra castra improperiam eius portantes. cyc.J Posset quispiam ambigere,qllo modo re)datur ratio superius dicti, ex eo quod diacitur,quorum enim animalium &c.Ratio sumitur ex figura: nam sicuti hostia, qua fiebat expiatio a peccato,comburebatur extra castra,id est,extra comgregationem Iudaici populi in qua erat altare victimarum;ita Christus pas 1us est extra portam,id est,extra Iudaicam congregationem. nos ergo accedentes ad Christum , qui passus est extra portam, eximus a congregatione
Iudaici populi:& ita illi qui sunt in ea congregatione,non pertinent ad nos;& ideo non habent potestatem accedendi ad nostrum altare. Ex hoc loco