Doctrina catechismi Romani in decalogum fideliter collecta, distincta, & vbi opus est explicata, per P.D. Ioannem Bellarinum clericum regularem Congregationis S. Pauli

221쪽

hns, ' supersivis impensis, ut pauperibus possis subuenire, sicut Beatus Paulus docet esse facienda. QVod studium debent Parochi adhibere, ut inda intomodo hoc praestabunt rosmi imbdebent dictum praeceptum explicare; Secmido Proponen-d sunt motiua,qμibus ad illius obseruanturm inducantur Tertio, Excusationes sertorum sunt referu

lenda . .

. maen in motiua sunt proponenda Resp.secuen x proponi possunt. V i u sectari yrimo, Quod bona temporalia a Deo rara sunt. illius diuinae prouidentia subsunt. Secundo, Quod distributiones,&assignationes honorum dominia,& possissiones illorsia iureste

tium constitutat, diuinis , humanisque lestibus mosin Maesunt -n Tertio, Quod non permittere, ut quisoue duodnium est D eat,&humanam societatem de muliuo tollere, omnia replere confusione, luibus con

tentionea tque perturbatione.

mrin Quarto, Quod facultates hominum per septimupraeceptum sub tutela atque clistodia Dei reposta sunt,ideo qui furto,aut rapina.tollit, magnam inita Iaam Deo facit. 'nu. I. Quinto,Nemo vult bona sua ibilijs nec ipse alias debet auferre.

η--i to,si brissus in infernum non facientes eIee mosina detrudet quid furibus,, rapacibus faciet deptimo Io morte vi, ut necessitate propria relin

222쪽

vmi tur,ut quid ergo surripere aliena octauo Qui volunt diuisis fieri incidunti te n re.

rationem,&laqueum Diaboli. prae. I

Nonis, Diui ita a Christo coni parantur spinis. u.αr. Decimo, Apostolus Auaratiam appellat iustorum struitutem Undecimo, sipe Deus facit, hare Uec Lirtim,& Misar dis rapacium si xt personae infiniae, et quae illis nimiaio an odio fuerunt

Duodecim , Iniusta diuitiae dii subsisterenon ibid.

Quartodecimo, Suiei a tr.super furem etsi con m et t. si fio, poenitentia Quintodecimo, Altissima Christi paupertas debet Christianuin i hirto, 8 raptiis remouere. laenam a furibus excudationes afferuntur

Resp. Multae, quae ait maech. a Paroctissunt com Litan is ae sunt liteqnsequentes--m4,Quidam exculantis rea, quia fine illisaniplitudo,dignitas, existimatiosamilii maioris ninorum dicor non mine conseruaris Quibus oppodrendum, Nullam facultatem sine austiria licere, Magnam glomana esse Deo obedire Diuites, potentes tutio Deidudicio ob suas, vel maiorum rapinas in paupertatem,& miseriam deduci: Sipe ob furta maiorum haereae pauperes Missimos lactos esset

Incredibile est quantopere his succenseat Deus , Catecta ex Isaia Prophcta secundo, Alia excusant furta. quia non splendo-- 'ris. Sessioriae, sed victus commodioris vitae causa fieri dicunia Quilbus dicenduis, ii od nulla commoditas Dei voluntati est anteponenda: Quod furtum omnino plura sequuntur incommoda, quam commoda. Quod nimis amara est illa commoditas, quae

Deo odios, insti uuam nocesse est sequi coni. ito, α

223쪽

poenuentia: Quod commoditata esse nonio est, Mest iniustitia, indignitas, turpitudo, is nominia, at . que peccatum. Tertio Nonnulli excusantsuieta quia diuiti,MUM locuplesibus,qui nihil damni se iani, surripiunt et Quibus dicendum Deum hisce furtis grauissime offendi. Quarto, Alii dicunt ex occasione fures factos fuisse; Quibus opponendum; Turpissimam esse defensionem, si quis dicat illum excularia peccato, qui peccate occasiones Cum enim mundus di occasionibus plenus nullum pice tum excusatione ca obit Ocςasiones igitur pecGiti sint evitandae. . Quinio i Aliquiset ex si it dicentes, se furari res alienas, quia ες alii furati sunt res suas, Qui bus dicendum, Nemini licere iniurias peisequi . nullum esse iustum iudicem in causa sui Et non licere, ut qui sumat poenam abiunos inde pςc --,quod ab alio commissum est bi: xto Denique nonnulli dicunt,se furia facere,

ut creditoribus satisfaciant debitaque sua perso uant: Quibus dicςnduin Homines niaximἡesie debitores erga Dςum,iuxta illud Dimitte o bis de bruta nostra,εst autem insanissimi hominui violii u-gere debita erga Deum, ut minuatu alienum erga homines Nullo praestar nuci in carcerem quam in infernum detrudi. Et grauius est condem uaria Deo,quam ab laominibus Et non licere ut intulieres auferantur ab vnsuquod iurati*ricliaes ἀοιΡ

224쪽

DOCTRINA

Catechisini Romani

Decalogiirrceptum.

Vinam est materis huius tractauo nis Resp. octauum praceptium, a quo lingua hominis erga pini mos regulatur. Qui est finis illius hi Dirigere η Parochos ad congruam, opportuna hutiis praecepti explicatione. Maec explicatio est necessaria 'N.Omhino,quia di rectio linguae summe necessaria est. Cur tanta necessitas N. Primo quia peccata lin- - suariatissime patent; Secundo, quia ex illis mala innumerabilia,ut dicetur,profi ciscuntur Hec praeceptum magnam confert minibus utilitatem Respon . Ait Catech Μaxima m deo fideles quatas possunt maximas gratias Deo agere debει. Haec tractatio in quot capita diuidi debet Jμ. P tes luidi in sequentia. Primum,Erit De Dina,& de usu linguae seciuidum,Deorum praecepto.

225쪽

Tertium, De actibus vitiosis lingua in proximu . Quartum, Deaetibus virtuosis litig ergam

ximum a

Quin vim, De movuis pro obseruanxiaoctaui pre

naum versatur octauum praeceptum

Quid dicendu de iam a Ref Lxpli indu nomen, Dissiditio, Quatuor causae, Vsiis, Divisio,virtutes,ac vilia ad illam pertinentes . . Mem I.t, nomen fama unde derivaturλResp. Hando, idest loquendo, quia fanaa in eo quo alaonaine de aliquo sentiunt, Si loquunt ut fama consiliit me ibi. Gloria,& honor sunt idem quod fama 84'. Pertianent ad illam, quia circa idem versantur. Quid est fama r Resp. Est uiuulgatio facta de alia qu o. Vel sic Lit existimatio,vri opinio, quae ab hominibus de aliquo habetur. m. a. a in potest accipi in bonam, in malam partEtav. Potest saepe tamen Fama accipitur pro booah. minum opinione, infamia vero pro mala. r. a.'x.ar Quid est honory Resp. Honor est testimonium e α. cellentiar, qua est inino in ine. a α λι. ν' Quid citatoria Respon. β cura cum lauderi s titia. AErg. n. I. a. s uaenam est materia fama', honoris, de gloria a. e. Resp. Omnia cogu/ta,d:cta, facta hominumiprocipue quae pertinent ad vitia, vel virtutes.

226쪽

In octauum Praeceptum. 393

irum de alimur persona particulari. Quomodo est hoc , ef momines considerantes . actiones,Verba, gua in nes,qualitates aliouiis G cipiunt vel bonam, vel malam opinionem de illo, ex quo postea ver ne, vel male loquutur de eode, vel honore, aut ignominia assiciuiit,4 in hoc vel fama,vel honor,vel gloria posita sunt. Quod est effciens, et authorioi it mr Resp. Deus, qui virtuti dedit quas Ilicem,ac pulchritudinem,ut pereas homines ad eius amorem, ac laudem allices rentur; vitiis vero sedit tenebras. turpituduiε, ut per eas homines vitia odio haberent, atque vituperaretit .

Quis finis Dinae Res obiuri Dei,&utilitas,

minum.

Quomodo gloria Deir M. Dat gloriam Deo, quod ab honoratis,&ions fatine viris illi seruiatur. Quare utilitas hominum tu. Maxime prodest hominibus bona fama,&exillimatio. Ad quid prodest Respa'timo reddit homine idoneum ad ossicia humana,veluti Praelatus, Princeps, via gistratus, Doctor,Confessin ,Concionator, Messicus, Paterfamilias, Mali j maximὸ adiuuatitur bona fama ad sua munerare te obeundas Secundo, Dater homines amorem conciliat; de facili en im illos dilia gimus,de quibus bene opinamur Tertio stimulus honoris, famae, gloriae incitat hominem ad virtutes; uarto, Stimulus ignominiae retrahit illitate catis; Quinto, Per famam effcitur, ut actus viriuosi

aliasqvincationi, atque bono e sinissext L Detestatio vitiorum,qvie fitperinfamiam. ignomianiam reddit hominincautos, ut in seipsis fugiant, quod in altu repraehendunt . .

Fama inter bona hominis numeratur Resp. Nu nu.L aneratur, post bona corporis collocatur. Homo potest diligere famam suam δε proximo nu. . rum' Resp. Ex praecepto Dei id facere tenetur. 6 6.e.in

227쪽

Deo obediat Irordinem charitatis in haedilectio.. ne observe cum meruo esse potest. Ad quot capita possunt reduci actus virtutum cireis maint 1p. Ad Duo, Charitatis justitiae. - . .n. s. Ad quot capita possunt reduci omnes aetiis viti ID, nu.xorum circa illam ρ Res Ad quatuor,nempe. rimo, Ad excessum amoris; Secundo, Ad defectum amoris; Tertio, Ad iniustam offensam; blartis, Ad defectum iusta satis faetionis, ut supra dictum est. Quid ei usus famae 'Resp. Est applicatio illius ad snem,ad quem Deus illam ordinauit. Potest esse bonus, malus N.Potest

Quis est bonus usus'N Est ille,quia virtute applicatur ad debitum finem, nempe ad gloriam Dei,de ad virtuosam sui,&proximorum utilitatem Quis malus usui Resp. Qui iam dici ob ocon

trarius est.

laesam virtutes regulant bonum usum famaer' Resp.Tres Theologicae&quatuor Cardinales , Quomodo Theologicae Resp. Demonstrant omnem bonam famam ad Dei gloriam referendam; Charitas ero in particulari dirigit, ne plus etquo, neue minus iusto famam diligamus. Quomodo Cardinales Res iustitia docet, nuntius ramam esse laedendam, quod si tria fuit, laesioni

satisfaciendum Unicuique debitum honorem trisbuendum De nulla temere iudicandum; Temperantia docet, superbiam,vanamque gloriam esse vitan- dam; De senum iliter sentiendum Ab excessu am

ris famae abstinendum; Fortitudo dirigit ad fortiter iniurias,calumniasque perferendas, illasque a more Dei remittedas;Prudentia docet, quomoam qua ratione famae,& existiniationi suae, proximorumst consulendum. Lingua deseruit ad famamrResp.Est quasi artifex illius. Quomodo est hoc Respon. Ex eo, quod homi- nes bene, vel mala loquuntur de miliquo, sequitur

228쪽

In Octauum Praeceptum. I sis

ita, vel mala fama illius. A quo diragitur lingua ad bene loquedum 3 Res Primo a picepto Dei secundo a virtuabus, quae

CAP. SECUNDUM

QVid de hoe praecepto considerandum Resp. men, Dissinitio Cauta. Divisio, Necessitas , utilitas. Cur dicitur octauum 3 Resp. Quia octivo loco postum est. Curibi positum Resp. Ob rationem superius di 'elam , nempe Primo, quia prius de bonis anima , ' i' 'corporis, postea de bonis fama tradenda praecepta erant Secundo cuia prius deoperibus, postea de

verbis in ordine ad proximos pra piendum urat. Quomodo potest dissiniri octauum praeceptum exmr μ' aio. Est prima regula omnium veroorum, inquiitionum respectu sulas proximorum. Quaenam est materia octani Praecepti ' Resp. Re is mota sunt homo ipse, Si proximi illius; Minus remota sunt fama, honor,&gloria illorum Minus adhuc remota sunt actus,seu verba, seu loquutiones lingulde seipso, de proximis Proxima iunt virtuterire vitia circa illa. Quinam dicuntur proximi es'Ait Catech. Pri-mo homo sibijpsi aliquo modoproximus esse dici potest secundo. Omnes, qui egent opera nostra,quia cunque illi sint, proximi nostri sunt appellandi it omnes homines viatores,&ex ut i in purgat

ri tales sunt.

Quis fin is Resp.silaria Dei,& utilios hominum, ut dictum est.' Quis

229쪽

i, . Quis estectus huius pracepti Resp.Regula relin-- iram,&verba,&locutionem&Huni illius ilior uine ad seipsum,& ad proximos silos . .i In quo partes diuiditur Resp, In affrmativam, qua praecipiuntur virtutes; in negatiuam,qira viatia prohibita sunt. Hu.r. Quodnam est praeeeptum nemiiuu N.Hoc. Non loqueris contra proximum tuum falsum testim

nium a

ma. 3 v. ciuis est sensus huius praecepti Respon.Talis,Ne male seu vitiose loquaris contra te,&proximu tuimmua. solis affirmatiuu Res p. Ex Apostolo est hoc; Veritatem facite in charitate rides Depositaonina sinulatione,atque fallacia,dieta, facta vestra sinplici veritate praedita sint Quod est dicere, Bene, O vere,c virtuose loquimini cum proximis vestris a Dariseimonio erga)eipsum inproximum

- - , Quid significat te illinonium m Idem,quod is

si inninus,seu ossicium isti testimonium dari φ.εst saceresdem de veritate,vel falsitate alicuius reio,

initimateria Uv. Cogitationes,Verba,dicta, facta, asarniatione S, negationeS, promissiones, res, alia ad homines pertinentia iuncia ateria illius, quia de

dictis quis poterit testimonium perhibere. ωα Quae forma Eli constans,&firm locutio de veritate.vel falsitate alicuiu re nis. 4.Scis ii finis Respon-Facere fidem deveritate,ves falsitate. n. 4.cti Quis is tr uatis illud/Respaex naturae ad hominum utilitatem .seu necessitatem. - is Quaenam est haec necessitas Iudi Ait Catech. Innumerabiles res a nobis ignorari necesse est , nisi eas

ex cuium fide cogo carum

230쪽

Quotuplex testimonium Jν. Aiuid est in iudicio, nos

aliud extra iudicium. Octauum prsceptum quodnam horum prohibet Virium queaed praecipue illud, quod in iudicio cui iuramento proferri solet. Cur magis hoc' . Quia hoe habet plurimum fi - a.dei, ponderis, ita ut nerudices qui leni sine causipossint illud, iacere, ideo plurimum nocumentiaia terre potest. Hoc praeceptum prohibertantum falsum testimo . , nium, cum est contra proximum, an etiam cum est contra seipsum Resp. Etiam cum est contra seipsu. Nonne dicitur,quod homo est dominus su iam , -- hoc praeceptum ait contra proximum Resp. Η mo tenetur alligere seipsum,&bona fama est illi ne cessaria ad bene vivendum,& est me in brum Ecclesia ideo An potest falsis res timonio letdere famam

suam.

Falsum testimonium quandonon estcontra seip nu. . sum, aut proximum .sed potius illis utilitatem,&co- modum affert prohibitum erit , Absque dubio

prohibitum est . . . .

Quae mala sequuntur ex falso testimonio in iudicio prolato Reip. Si est contra proximum .vel se ip- sumitiscet illis;Si fauet uni, nocebit alter Iut i aD feretur causa errand in iudicaendos Nonnumquani fit,ut qui tali falsis testimonio causam visit,fiat ins irata ex tali victoria, unde maiora committat delicta, sperans per falsos testes omnia sua crimina posse ce lares Ipse testis reo periurus agnoscitur, ob hoc ad alia falla testimoni vel similia mala ab eodem ,

vel aliIs requiretur.

Hoc praecepto prohibita sunt tantum falsa testimo αώ. n. nia N. Prohibita sunt omnia mendacia, simulatimi nes,fraudes,deceptiones,detractiones,demum omnia verba, qua Me prolata sint