장음표시 사용
41쪽
bana plebe censerentur. Sallustius cnim, cum Ingli Iasurbanae plebis partes persequitur, hos annumerat his
uerbis: Praeterea iuuentus, quae in agris, inantiu ira meri
cede, inopiam toleraverat, priuatis,atque publicis, largitionibus excita,urbanum otium ingrato labori prae tu terat. Domicilio differebant, quia ruri rustici tribules, colendi agri gratia 4n urbe uero urbani, quod ijs negoti j nihil in agris esset, habitabant. Vitae instituto dissimiles erant, quia non eodem utrique studio teneretur, nee eadem utrique sentirent; urbana plebe honestis cosilijsea,quae spectu utilitatis luberent, praeserente, ideoq. magis ad res nouas, ac seditionem, quam ad otium, aut cocordiam, propensa; rustica uero nihil utile , quod idem honestum non esset,existimante. Licet etiam alto ram ab altera sic distinguere. Plebs urbana opponitur nobilitati, & optimatibus: nobilitati, ut ignobili Aoptimatibus, ut improba, rerum q. nouarum cupida. Iusti ca uero opponitur quidem nobilitati, quia, tamquam plebs, ignobilis est; cu optimatibus uero, ut bene de rem sentiens,le a seditionibus aliena,coniungitur. itaqtie ea Ciceto in oratione pro Sextio inter optimates refert. Quis inquit, iste optimasPde numero si quaeris,innumerabiles: neque enim aliter stare possemus. sunt principes consilij publici: sunt,qui eorum sediam sequniatur: sunt maximorum ordinum homines, quibus patet curia simimunicipales, rustici q. Romani: sunt negotia gerentes: sunt etiam libertini optimates. Et in epistola quadam ad D. Brutum,Ne homines ,inquit, rusticos, sed sortissimos uiros, cilicsq. optimos, milites ueteranos,d metes fuisse iudices. Vrbanam uero plebem numquam
fere,nisi cum aliqua flagitij, aut leuitatis,aut miseriae domesticae, significatione uideo nomii rari . flagitiosam Cicero significat lib. ad Atticum xvi. quia distinguit eam a bonis uiris. Suasi,inquit de M. Bruto, ut Romam pergeret uidetur enim mihi et plebecula urbanara,
42쪽
si fidem secerit,etiam bonos uiro seculi1 hybiturus. Item lib. vi. adci detra Hoc uideo,ctim homine audacissimo. paratissimoque,negotium esse: Omnes damna. tos,omnes ignominia affectas, anes damnatione,ignominiaque,dignos illac facere, omnenis te iuuentutem, omnem illam urbanam, ac perditam, plebem. Vitio leuitatis eam nota lib. xi. ad eundem; his uerbis: Portorijs Italiae sublatis, agro Capano ditiis , , quod uectigal
superest domesticum praeter uicesimam ξ quae mihi uudetur una coci inicula , clamore pedisse quoruna n9strorum,esse peritura. Pediisequos enitia plebinii urban1.dixit quia,quorumcumque uel minima proposita mer sede uocaretur , facilu ssequi consuesset .vi D: sitim maiiero inopia, quae saepe rerum flagitiosarum causeam, ac necessiitatem, attulit,lib. I. sic illa concionalis hirudo aerarij,niisera, & ieiuna , plebecula, me ab hoc Ma gno unice diligi put t. & S llus a primum loquitur de uniuersa plebe,tum russsica lim tu tan*, Cum ait; Sed omnino cuncta pleb nψu ruini erum studio,*atilinae in pta probabat. iiugdeo napi e suo uidebatur facere
nam semper in ciuiliate,quib*s ope. nullas sunt, bonis inuiden malos extollimi; uetera Odere noua exoptant3 odio sitiarum reriam mutari omnia student; turba, atque sedit nibus,siae chxy,aluntur i qu0hiam egestas facile' habetur finς damno. - ψtine mi fuisse, ipse declarat, ii subiungit proxime Sed urba. na plebs ea vers praeceps erat multis ψe caussi .Quide. inde,in quinquo genera diuisa, describit his uerbis3 Primum omnium,qui ubique probro, atque petulanti maNime praestabant ; item alij, qui,pet dedecora,patrimonijs amissis; postreino omnes quos flagitium, aut factimus, domo expulerat ; hiRomam, sicuti in seminam , confluxerant. deinde multi, memores Sullanae pici xiae, qVod ex gregarijs assilli tibia , lios senatores vide. bant, bios ita cimite , ux rςgla ιu, xquo cultu, ast
43쪽
tem agerent, sibi quisque, si uictoria in armis seret, ta-Ita sperabat. praeterea, iuuentus, quae in agris, manuumercede, inopiam toleraverat, priuatis, atque publicis, largitionibus excita , urbanum otium ingrato labori praetulerat . Plebis autem rusticae nomine non ij mado,qui domicilium haberent in agro Romano, quae fuere quindecim illae tribus a Seruio rege constitutae, sed ij etiam comprehendebantur, qui extra terminos agri Romani habitabant; quae fuere sedecim illae tribus; quas, eiectis regibus, additas esse, & numerum xxxv. expleuisse, iam diximus. Quodq. magis mirum sit, unuuersa Italia, post acceptam,tegis Iuliae beneficio,ciuitatem, id est multo post absolutiim numerum x x x tributi,
plebis rusticae pars fuit; ideo scilicet, quia suffragium
serret in rusticis tribubus . nam ad illa Ciceronis uerba in C. Verrem actione prima, Cum haec frequentia totius Italiae Roma discesserit, subiungit Pedianus, Fr quentiam dicit plebis rusticae . conuenerat autem eXmunicipijs cuiuicumque modi multitudo, aut, propter comitia, susseagiorum caussa, aut ludorum, uotiuorti, Romanorum, Victoriae, plebeiorum; aut , ut censeretur. Porro, Italiam cum dico, loquor more Romano, cum eam ita definiebant, ab oriente, Rhegio, ad fretu, quo Italia dirimitur a Sicilia; ab occidente, Luca col nia , ad inserum mare ; a meridie, Antio, ad mare; a s ptemtrione; Arimino colonia, ad mare superum . nam,
ultra A riminum, & Lucam,incipiebat Gallia cisalpina: in qua ipsa partem rusticae plebis possumus existimare
municipia,coloniasque,ciuium Romanorii. erant enim praeterea Latinae, Italicaeque, coloniae: quae partu Cipes non erant ciuitatis Romanae, sed tantum ius Latii habebant, aut Italiae: licet omnes aeque constarent ex ijs, qui, antequam in eas deducerentur, ciues Romani fuerant. quibus uero ius datum erat ciuitatis Roma
44쪽
gesq. Romanas, item ut praefeci tirae,& prouinciae. obseruabant , licet in hoc ab utrisque differrent, quod non regebantur ab ijs, qui ex urbe Roma mitterentur, sed a duum uiris, ex ipsa colonia, &, opinor, eX ordine decurionum cieatis. erant porro decuriones in colonijs, quales Romae senatores. Municipia non statim omnia
suffragij ius una cum ciuitate habuerunt. quibusdam enim cum suffragio,quibusdam sine suffragio,ciuitas data. &, quibus sine suffragio, ij non ita proprie municia
pes dicti . nam, quia muneris partem caperent, inde c5- stat appellatos. at, quo munere , adempto suffragiosi uerentur Θ species esset aliqua in nomine Romanae ciuitatis; fructus perexiguus, aut omnino nullus. nam, si
suffragii serendi, multo magis petendi magistratus adtimitur facultas. nudum igitur beneficium. uerum hoc perpetuum non fuit . quibus enim concessum iam eratius ciuitatis, ijsdem postea suffragium quoque datum. Sed, quoniam nos complicata rerum doctrina, & ordo narrationis, huc deduxit, ut mentionem de Latij, It haeque, iure faceremus; puto sere nec alienum pro sus a proposito nobis argumento, & ijs sortasse gratis naum, quos antiquitatis cognitio delectat, si iura popularum distinguamus; quiq. status omnium, quaeq. condicio fuerit, breuiter ostendamus. Primus igitur quasi gradus nobilitaris erat, ius Quiritium : quod summi beneficij loco dabatur. id autem erat, largiri ciuiratem Romanam. ciuium autem Romanorum ab luta definitib tribus partibus constat, ut censeantur, & se sagitimiserant in aliqua xxxv tribuum; ut regantur a Romanis
magistratibus, & Romanis legibus uiuant 7 ut de tribus,
ordinibus unum omnino obtineanr, senatorium, aut
equestrem, aut qui, de plebe, diuebaturS quorum erat pedestre munus in militia.harum partium potest aliquae communis esse ciuibus Romanis cum alijs quoque urbia bus, dolocis i simul uero omnes solis Gueniuncciuibus,
45쪽
Romanis. nam, censeri, & suffragium in tribu ferre, etiam ad municipes pertinet: duae tiero ab ijs reliquae, partes absunt. at coloniae Romanae quiddam habent amplius, de tribus uidelicet partibus unam & dimidia: siquidem non solum censenttir, & suffragium ferunt a. quod utrumq. iure cone flendui putauimus; nemo enim
censetur,qui non ide suffragii seredi ius habeat; nec suffragili quisqua seri,qui census non sit) veru etia Roma
nis legibus uiuiint; minime tame a Romanis magistratibus,sed a suis duumviris, reguntur . praefecturae uero neque quod municipia, neque omnino quod Romanae coloniae, habebant,sed unum illud, ut a Romanis magistratibus administraretur.ex quo netassario sequitur,ut leges Romana obseruarent. secij vero Latini neque municipiis, neque colonijs, neque praesecturis, pares erant. Rullam enim de tribus, quas nominaui, partibus habebant. Sed est hic non ignobilis ad considerandum locus: utrum,quemadmodu, ius Quiritum dare,dixi es se,ciuitatem Romanam largiri,eadem ratione, qui ciuitatem Romanam habent, iure Quiritum omnes fruantur.Neoatur.na libertini ordinis homines ciuitatis participes sunt,nec tamen habent ius Quiritum: & nominandi quidem inter ciues,liabendi tame inter Quirites, no sunt. itaque Romanorum ciuium libertis numquam ciuitatem, cum enim libertate donantur,eo ipse tempo reciues fiunt, cepseriq. incipiunt in Quiritum autem saepe ius esse petitum, inuenias. quod si asstequebantur; tum licebat ijs non modo rusticis in tribubus censeri,ue. rum etiam magistratus obtinere.ciuitas igitur peregrinis uel libertis, uel ingenuis, ius Quiritum Romanis libbertis Dbatur.quae distinctio dilucide patet e Pliiiij ad
Traianum eph tolis.Dςs .inquit, rogo, ciuitatem Romast nam H F raxi i ualip ae.est enim peregrinae condiu. cioni*, myr ut illus a peregrina .matronam habet Thei
46쪽
rogo,des itis Qtiiritum libertis Antoniae Maximillae.
quod a te,petente matrona, peto. Petit Plinius ciuitate Harpocrati,ut peregrino,quia manumissus a peregrina: recte:nam peregrini ciuitatem non habent quod si a I omano, Romana ue,manumismus esset; ciuitatem ei Romanam petere non oportuisset: simul cnim cum libertate ciuitatem iam accepisset: addere uero ad ciuitatem itis uti iritu na, id quidem erat,quod necessario petendum iiideretur.itaque idem Plinius, cum de manumissis nona
peregrina, sed a Romana,muliere, Antonia Maximilla, ibidem subiungit; ciuitatem non petit,quam habere eosilire manii missionis intelligebat, sed ius Qtiiritium ;ut omni re, atque omni munere, cum ingenuis citi ibus aequarentur. Hoc igitur, ut dixi, recte, quod ciuitatem
peregrino petit: at illud imperite, quod petit peregrino Aegyptio, qui Alexandrinus non esset. reliquis enim peregrinis, quociique in loco nati essent, Aegyptiis aute, non nisi Alexandrinis,ciuitas patebat. quod cum postea Plinius esset edoctus, denuo ita scripsit: Ago gratias, domine, quod & ius Quiritum libertis necenariae mihi seminae, & ciuitatem Romanam Harpocrati iatraliptae meo,sine mora indulsisti . sed, cum annos eius, &censum,sicut praeceperas, ederem, admonitus sum a pertitioribus, debuisse me ante ei Alexandrinam cinitatem impetrare,deinde Romana, quoniam csset Aegyptius. Ego autem, quia inter Aegyptios , ceteroSq. peregrinos nihil interesse credebam,contentus fueram hoc lo-lum scribere tibi, eu scilicet a peregrina manii missum, patronam q. eius iampridem decessisse. Quibus ex duabus epistolis oritur clia,emergitque, illa, minime in rebus Romanis contemnenda,notitia: non licuisse neque Romanis libertis ius Quiritium, neque peregrinis ciuitatem, nisi patronis aut concedentibus, aut mortui S, petere: quia scilicet, libertis aut ciuitatem, aut ius Quiritium adeptis, iura quaedam in eos patronorum amitte-E bantur.
47쪽
bantiir.ac de Romanis testinaonium afferunt ea uerba a
Quod a te,petente matrona, peto: de peregrinis illa:Matronam habet Thermuthin Theonis, quae iam pridem desuncta est & illa eiusde iteratae sententiae: Conten tus sueram hoc Ium scribere tibi eum scilicet aper grina manumissum, patronam q. eius iam pridem decessisse. Alia quoque non longe a seperioribus epistola seiuncta exemplum habet de ciuitate peregrinis hominibus, iure autem Quiritium Romanis libertis petito, necnon de iure patronorum in libertos. Rogo, inquit,
ut ciuitatem des Chry sippo Mithridatis,uxoriq. Chrysippi Stratonicae Epigoni; item liberis eiusdem, ita ut
sint in potestate patris, utq. ijs in libertos serueturius patronorum . Item rogo, indulgeas ius Quiritium L. Satrio Abascanto, &. P.Caesio Phosphoro,& Panchasiae Soteridi. quod a te, uolentibus patronis, Peto. R manos libertos esse hos duos posteriores, nomina eoru Romana, Satrius, & Caesius, declaranti Chrysippum
uero,uxoremq. eius,peregrinos,& Graecos,ex adiunctis
patronorum,Mithridatis,& Epigoni,nominibus liquet. Quod aute posui,peregrinis, siue libertis, siue ingenuis, ciuitatem dari solitam: quaeri potest,eodem ne iure, nulla ne inter ingenuos,& libertos,distinctioneὸ omnino satis beneficij fuit, ciuitate peregrinos libertos donarii nec uerisimile videtur,ab ordine libertino, & peregrinutale,ad ius Quiritiu tramcedisse. sic enim pares fuissent, atque adeo superiores, libertis Romanis: qui a ciuitate ad ius Quiritium adscendebant : peregrini uero liberti, nona ciuitate,sed a peregrinitate, statim ad summum illud inge moru ciuium ius elati essent . nec apud Pliniuin ijs epistolis, aut apud alium,de concesso illis iure Qtriritium ulla mentio. itaque puto eos,cum ciuitatem essent adepti,eodem in urbe iure cum Romanis libertis fuisse;ciues quidem ut essent,sed neque rusticis in tribubus locum,neque petendi magistratus facultatem haberent
48쪽
rent:& alia, sertasse non pauca, quibus libertinus ordo ab ingenuis ciuibus differebat: quae nobis, & alia scitudigna, uel uetustas,uel hominum iniuria,uel casus, eripuit . Cum uero impertita peregrinis ingenuis ciuitas appellatur,sine dubio ius tiritium intelligituri interductiam nominatur, ut a Suetonio in Claudio. Negotiationis, inquit, certa lucra propositit naues mercaturae causia fabricantibus magna commoda constituit,pro condi,
cione cuiusque, ciuiuacatione Iegis Papiae Poppeae, Latino ius csititium .Qiiod autem in oratione pro Caecina Cicer aixit: Si semel ciuitas adimi potest, retineri libertas non potest. qui enim potest iure Quiritii in libet esse is, qui in numero Quiritum non est Θ Id non pertinet ad libertos, nec uniuerse in omnes ciues cosertur.' nam liberti liberi sun r,nec tamen sunt in numero Quiritum itaque petitur ijs ius Quiritium . ad eos igitur tantum id spectat,quibus ciuitas adimitur. quo facto, interdicti eorum functione munerum,quae capere, ac tractare,ingenuis ciuibus Romanis licet, exempti Qtiiritium numero uidentur. Et,quoniam libertinos ciuium Romanorum in numerum retulimus; ciues autem Romanoscensu maxime,ostendimus,ac suffragio,dignosci: necessariam uideo esse distinctionem,non modo libertinorsi,& ingenuorum ciuium, uerum etiam ipsorum inter ipsos.Disserunt ab ingenuis, quod magistratus non ger sit, in senatum non legutur,ordinem nullum obtines: quia, praeterquam quod aditum in curiam non habent nec equites,nec pedites,sunt: etiam in illo, quod ingenui, si rura possident, in rnstica tribu censentur; alioqui, in urbana, libertinis uero agrorum neque possessio, neque inopia,censum mutat. differunt inter ipsos, diuersa ratione suffiagij. sunt enim, qui suffragium in urbanis trihubus serunt; quos esse plerosque constat: sunt, qui i in urbanis, sed in rusticis: sunt, qui nec inurbanis, nec in rusticis . nam, ut hoc, extremum quod posui, pri iE a eXρο-
49쪽
exponam - si quis libertinus praedium , praedia uertistica, pluris HS xx x millium non haberet, censu excludebatur. indecorum, credo, putarunt, cuius ad humilitatem generis accederet inopia,eum inter ciues Romanos censeri. Quod au tem secundo loco statui, de censis in ri.'sticis tribubus, id ex Liuij,ex quo tota hanc libertini ordinis distinctionem hausimus, non omnino apertiS uerbis,tamen licet colliger c. na,cu libertinos in tribus quattuor urbanas descriptos fuisse dicat, deinde excipiat eos, quibus filius quinquenni maior esset; nimiru cxceptio condicionem potius auget, quam uiam inuit. quod si auget; sine dubio tribus significationem significat; ut in rustica cc seri incipiat,qui, ante quam ei filius quinquenni maior esset, in urbana censebatur. qua de re ipsa Liuii uerba recitare,operae pretium est: non solum, ut id . perspici atq. cognosci, positi, neque omnino libertinos
omnes esse censos, neque, qui censebantur,omneSin urbanis, sed, qui filium quinque uni maiorem non habe-xen in urbanis; qui haberent, in rusticis : ueririn etiam ut hoc pateat, cupiisse Ti Sempronium Gracchum censorem uniuer libertinorum ordin, suffragi j lationem adimer se Claudio collega obsistente, id tantum esse consecutit,ut,qui antea libertini partim in urbanis quattuor, partim etiam in rusticis tribubus ferendi suffragii ius habebant, in unam urbanam omnes con hcerentur. Sic igitur Liuius lib. XLv. In quattuor urbanas tribus de stripti erant libertini, praeter eos, quibus filius quinquenni maior esset.ex S.C. eos,ubi proximo lustro censi essent,censeri iusserunt.& eos,qiri praedium, praedia rustica, pluris sestertium xxx .m illium haberent,censendi ius factum est. Hoc cum ita seruatum esset; neSabatClaudius suffiagii lationem iniussu popuIi cen rem
cuiquam homini,ne dum ordini uniuerso, adimere pos se . neque enim, si tribu movere posset, quod sit nihil aliud, quana inuare iubere tribum ideo omnibus v. &
50쪽
x x x. tribubus mouere posse,id est ciuitatem, libertatem que,eripere, non ,ubi censeatur,finire Ddccnsu excludere. Haec inter ipsi,s disceptata. postremo eo descensum est, ut ex quattuor urbanis tribubus unam pala in atrio Libertatis 1 ortirentur, in quam omnes, qui seruitutem seruissent,coni j cerent. Esquilinae sors eae ij t. in ea, Ti. Gracchus pronunciauit, libertinos omnes censeri plac re. Atque hic non leuis inter Liuium,& Cicerone,uidetur esse dissensio quod ille dicat, libertinos, cum antea quattuor in uibanas tribus descripti essent, in unam Es quilinam a Graccho censore coniectos ; Cicero autem , tulisse eos suffragium ante Gracchi censuram non in urbanis,sed in rusticis, ribubus, nec in una urbanam,sed in
quattuor, esse translatos, uideatur ostendere. his enim utitur uerbis, lib. I . de oratore : Censor Gracchus no a curata quadam orationis copia,sed nutu, atque uerbo, libertinos in urbanas tribus transtulit. Neuter tamen, mea sic nentia, at sus: idq. de tantis uiris aequius est arbitrari. Cum Livio Dionysi j Halicarnasset testimoni uni congruit qui, iam inde a Ser. Tullio rege, a quo quattuor tribus urbanae factae sunt, locu ait libertinis serendi suffragi j proprium in urbanis tribubus cme constit tu. Et ipsc Liuilis eadem de re lib. t x. ita scripsit in F bius censor, simul concordiae caussa, simul ne humillia
morum in mana comitia essent, omnem serensem turmbam excreta in quattuor tribus coniecit: urbanasq. eas appellauit. In epitome autem lib. XX. idem comprobatur
his uerbis: Libertini in quattuor tribus redacti sunt,cum antea dispersi suissent, Esquilinama alatina,Suburana, .
Collinam. Cui sententiae Cicero non repugnat. nam, etsi libertinos in urbanas tribus ait esse transsatos S non ideo tamen significat urbanis eos in tribubus antea non
suisse; sed ad eam libertini ordinis partem spectauit, qua in rusticis tribubus tulisse suffragili ia iam ostendimus, eam scilicet,quae filios haberet,quinque annorum aetatem