De ascensione mentis in Deum per scalas rerum creatarum opusculum Roberti cardinalis Bellarmini e Societate Iesu

131쪽

mini giganti, ut eo modo quo pol xat, eadem similitudine utens, blis cursum velocissimum explicaret. Sed etia si non homini, quantumvis magnoin robusto, sed avibus volatibus , sagittis, ventis, fulminibus comparasset,adhuc longissime a vexitate abesset. Nari verum est, quod a , Oculis cernimus, solem vigintiqua- tuor horis percurrere totum ambi- tum sui orbis:& si mbitus orbis solis, infinitis fere partibus orbis terret ambitum superat & si ambitus orbis tertie circiter viginti millia milliariorum coplectitur:quae sunt omnino verissima uine dubio sequitur, ut singulis horis multa milliariorumillia sol currendo coficiat. Et quid dico , singulis horis imo singulis quadrantib ac fere singulis horara particulis. Nasi quis velit ortum vel occasum selis observare .praesertim in horizote aperto, quale est in mari, vel in planitie campestri, intelliget totum torpus solare ascendere lupra horizonte minori spatio tepo- iis, qua fit octava pars horae,& tamediameter corporis solaris multo major est, qua diameter orbis terrae, qui tame septe millia milliariorum continet. Ego ipse volens curiose aliquando cognoscere, quanto temporis spatio sol totus occumberet iamari coepi ad initium occasus ejus

legere salmu Miserere rue Deus, di vis

132쪽

vix totum bis legeram,cum a sol totus occubu et Ergo necesse est, solem eo brevissimo tempore, quo bis legitur Psalmus iserere, cuisu suo percurrere spatium multo majus,quam sint septeni millia milliariorum. Quis hoc crederet, nisi certa ratio demonstrareta Et si quis nunc addat , corpus, quod tam velociter movetur, esse mole toto orbe terrarurri longe majore motum tanti corporis, tam veloce, sine ulla intermissione vel fatigatione peragi,&, 1 Deus jubeat, aeterno tempore posse durare:certe nisi stipes aut tru cus fuerit,non poterit infinita Conditoris potentia non admirari. Vere

igitur scribit Ecclesiasticus, hoc esse vas admirabile, opus Excelli,& vere magnum Dominum qui fecit illud. Restat essicacitas luminis ca-CM

loris,de qua dicit David: est,qui sit ii

s abscondat a calore Ain. Hoc unum corpus lucidum, in medio haundi positum, omnia sidera, omnem ae-

Iem, omnia maria , omnem terram

collustrat;& calore suo vivifico ubique terrarum omnia germina, Omnes segetes,omnes arbores virere ex frondere facit, omnes fructus ad maturitatem perducit;& infra terra etiam virtutem suam diffundit, ac metalla omnis generis producit.

Quare s. Iacobus initio Epistole: suet. Deum ipsum cum sole comparavit

133쪽

donum perfectum desursum es , desie

densa Patre lumium,apud quem non es transmutatio, nee vicissitudinis obumbratis Sol quidem est pater lumbnum corporalium, Deus autem est Pater luminum spiritualium: sed in tribus rebus dissimilitudo magna est inter Deum: solem .Primum enim ibi,ut totum orbem terrarum lumia ne & calore compleat, opus habet transmutatione perpetua; Deus a ' tem,quia ubique totus est,transim latione non indiget. Idcirco sanctus Iacobus dicit pud quem non os transmutatio. Deinde, sol propterea quod semper mutat loca, ideo pervices aliis diem facit, aliis noctem relinquit;aliis lucet,aliis obumbratur: Deus autem numquam move-

tur,& semper omnibus praesens esLideoin sanctus Iacobus addit . Nulla est apud eum vicissitudinis ob viri bratio Denique,quod est omnium maximum, a sole patre luminum corporalium sunt omnia datavi dona quae Rascuntur in terris essed haee bona sunt,sed neque optima, neque perfecta, quin potius exigua, temporalia, caduca, quae nec homunem bonum faciunt, quibus ma- Ie isti possunt qui volunt, quaeque in suam perniciem plurimi convereunt. At a Deo Patre luminum spiritualiam descendunt omnia data optima

134쪽

optima dona perfecta, quae hab&te optimu per liumque emetunt, cquibus nemo male uti potest, quq

in iis perseverante perducunt ad uata verae felicitatis, qui est omnium bonorum aggregatione perfecius. Rusere igitur, anima mea,quq sint ista data optima in dona perfecta,

quae de sursum sunt atque a lumianum Patre descendunt ut cum inveneris,de illis sollicita sis, atq; illa totis viribus obtinere nitaris. ea non est quod longe discedas, satis. hoc tibi ipsa solis natura mostrabit: sol enim lumine & calore omnia peragit; atque haec sunt data, dona Patris luminum corporalium, lumede calor Sic igitur data optima, dona perfecta, quae de sursum sunt, descenduntque a vero patre luminae Deo,sunt lux sapienti aeri ordinatio charitatis. Lux sapientiar, quae vere sapientem facit, oc qua nemo potestriae in caelesti patria situm perducit,

est illa,quae docet contemnere temporalia, magnifacere sempiternardocet non sterare in incerto Hvitiarum,

sed mira vito docet non facere deflexilio patriam , nec amare peregria nationem, sed tolerare denique docet habere vitam hanc praesente in patientia , cum sit plena pericu- Iisi tentationibus; oc mortem in

desidGio , quia nati mortui qui in

135쪽

Domino Oricintur ordinatio verae

charitatis quid est, nisi Deum , qui

finis est omnium desideriorum, sine finein sine mensura diligere;res ceteras, quae sunt media ad finem, diligere cum mensurari modo, quantum videlicet necesse est ad finem, id est, ad beatitudinem consequen- dam3 Certe nemo est inter filios hominum , qui circa corporis cuia ordinem invertat, ut sanitatem amet cum mensera, amaram potione

sine mensura, cum sciat illam esse finem hanc medium Vnde igitur fit, ut tam multi qui sapientes vide-xi volunt, in coacervandis divitiis. in quaerendis voluptatibus carnis , in adipiscendis lignorum gradibus nullum modu inveniant, quasi haeehona finis sint cordis humani & in amando Deo, dc felicitate sempiterna quaerenda , iis angustiis contenti sint,quasi haec media sint ad finem, nonnnis omnium mediorii 3 Ista omnino caussa est, quia sapientiam hujus mundi habent, non sapientia quae de sursum est, descendens a Patre luminum in quia ordihata charitatem non habent,ac per hoc charitatem veram non habent, quae nisi Ordinata esse non potesta sed pleni sunt cupiditate, quae ex Patremo est, sed ex in udo. Tu igitur, anima mea, du peregrinaris a patria,&inter hostes versalis, qui verei sapiemiives que

136쪽

G RADU MEPTIΜUS. rasque charitati insidiantur, lassutia pro apientia, & cupiditate pro charitate supponunt, ingemisce toto

corde ad Patrem luminum , ut data optima,& dona perfecta, verae stilicet iapientiae lucem ordinatae charitatis ardorem ad cor tuum descendere faciat, ut iis repletus, pervia mandator Dei in ostenso pede decurras,& ad patria illa pervenias,

ubi de ipso fonte sapieti inibitur,ac

de puro lacte charitatis vivitur. venio nunc ad tempus noctur- gnum in quo cessum nobis per Iunam ivi& stellas gradum facit ad ascendendum in Deum. Sic enim loquitur

David diuoni, idebo caelos tuos ope N. O digitorum tuorum , lunam is stellar,

qua tu fundasti. Si caelo ipsum videre possemus , non diceret Propheta, quasi explicando quod anteposueraa, lunam sellas, qua rufundasti de sane si ad caelu ipsum sensus nostripertingeret, aut eius natura dc qua- Iitates certa ratione investigare poD semus,sine dubitatione egregia scata haberemus ad Deum. Non ignoramus quidem, non defuisse,qui ex motu siderum natura caeli definierint quintam essentiam,simplicem, incorruptibilem, Qquae perpetuo moveatur in orbem: sed scimus etia, non defuisse alios, qui caelum esse voluerint elementum ignis , quod non moveatur in orbe, nec sit incox- Iupit

137쪽

ruptibile secundum partes. nos autenon opiniones, sed scientiam certa aut doctrinam fidei querim mi ex ea nobis adDeu cognoscendum scalam solidam construamus .Ergo co-teti erim ex luna stellis, quas via demus,scala erigere cum Propheta, ut paulo ante fecim ex sole, qui est lux irinceps luminum reliquoru. Luna duas habet proprietates, quae nobis utiles esse possunt ad ascendendum is promerendum Deum. Prior est, quod quo magis propinquat ad solem, eo magis illustratur in parte superiore,qua resipticit caelum;& obscuratur in parte inferiore,qua respicit terra: quando est omnino subjecta soli, & cum eo

omnino conjuncta, tum tota est i cida versus cellum,& obscura versus terram in contra, cum est opposita

soli, tota illustris cernitur ab iis qui terram incolunt,& nihil lucis habet in parte superiore, quam intuentur

qui incolunt caelum. Haec lunae proprietas magnum esse potest documentum, Mel. exemplum mortalibus, ut intelligant,quam solliciti e se debeant propinquitatis, Tubjeca ionis, & conjunctionis ad verum

Patrem luminum,Deum Luna synificat hominem,sol Deum. Quando luna est opposita soli, tune lumine mutuato a sole respicit sola ter-xam di terga quodammodo vertit

138쪽

Ioci unde etiam tunc pulcherrima apparet habitantibus in terra, de deformissima diabitantibus in Caedo. Sic omnino mortales homines, quando longissime recesserunt a Deo, ut filius ille pr odigus quam do recessit a patre, abiit in regionem longinquam, tunc abutuntur Iumine rationis, quod a Patre luminum acceperunt, ad sinam terram

inspiciendam, di obliti Deum. Iam terram cogitant, solam terram amant, cin ejus bonis adipiscendis toti occupantur, & tunc a filiis hujus saeculi sapientes, beati prα- dicantur sed ab iis qui deguntin δρο-3 caelo, pauperes,in nudi,in caeci, deformes miseri, miserabiles iudicantur. Contra vero, luna cum soli conjuncta, illi perfecte subjicitur, tota lucet ex parte superiore, &eaelum solum respicit, terra vero terga quodammodo vertit, & humanis oculis penitus evanescit Si omnino cum impius incipit ad pietatem reverti, ter conversio γ' nem perfectam Deo , vero anima Irum soli, subjicitur per humilitatem, conjungatur per charitatem, tunc adimplet, quodApostolus moanet, ut quae sursum sunt quaerat, ubi Christus est in dextera Dei, &quae Col. 3. sursum sunt sepiat, non quae super terram is tunc ab insipientibus contemnatin ,, quasi mortuus re

139쪽

putetur. Vere enim qui talis est, mundo mortuus est,& vita ejus abscondita est cum Christo in Deo:

sed cum apparuerit C hristus vita eius , tunc Wipse apparebit cumcol 3 Christo in gloria , ut idem Apostolus eodem loco subjungit.

Atque haec est caussa ut S. Augu

i, ea stinus in epistola ad Ianuarium an-60 h. notavit9 cur Pascha Domini tam in Lege' eteri, quam in nova, non pos-sia rite celebrari, nisi plenilunio peracto, id est, cum Iuna, quae in plenilunio est opposita, incipit per conversionem redire ad coniunctione eum sole. Voluit enim Deus hoc cς-lesti signo demonstrare per passione resurrectionem Domini factum esse, ut homo contrarius Deo per iniquitatem suam , inciperet converti ad Deum, atq; ad ejus gratiam Munionem properare per meritum Iesu Christi. Sed tu, anima mea, si aspirantegratia Dei invenias te forte subjecta Patri luminum per veram humili- tatem, eique feliciter conjunctam per ardentem charitatem, noli stultos imitari, qui sicut luna mutantur; sed sapientes aemulare, qui ut Ecc. 7 sol permanent Ecclesiastico teste. Luna enim quam velociter ad coniunctionem accedit, tam velociter aeojunctione recedit: tu vero si sipis, adeptam semel gratiam Ni deserere, noli

140쪽

GRADUS SEPTI Μ. iis

noli abire, noli recedere nihil eisim melius ullo in loco reperies neque sc1s an alias reverti dabitur, si si olerecesseris , qui enim promisit venia

poenitentibus, gratiam revertentidius, nec vitam longiorem,nec donum poenitentiet tibi promisit Ergo secure terga vertas terrae, solem tuum intuere, in illo conquiesce, in illo delectare, in illo permane Dicas cum Mostolo Petro : Bonum esset nos Iuc esse. cummartyre gnatio προ- Bonum mihi es eum Christo vivere, qua Rom. regnare infinibus terra. Et parum tibi

sit, quid de te judicent qui terram sapiunt. Non enim ille probatus est,. quem mundus commendat, sed

quem Deus commendat.

Est alia lunae consuetudo , quam AP Deus quoq; cum electis suis servare solet Luna siquide praeest nocti, sicut sol diei, ut dicit Μoyses in Ge-Gen. I. nesi, David in Psalmis sed sol die cyat

tolli continuo splendore collustrat; luna vero nunc magno lumine,, sic exiguo noctem illuminat aliquado etiam nullo lumine noctis tenebras consolatur. Sic Deus, ut sol,Angelos sanctos,in animas beatoru, quibus perpetuus dies est,itio enim non erit illic, ait S. Ioan in Apoc. perpetua ε 3 claritate illustrat. Nostrae aute hujus peregrinationis & exilii noctem, in i qua perfide ambulamus se non erupe cis c scripture: sancte intendimus