De ascensione mentis in Deum per scalas rerum creatarum opusculum Roberti cardinalis Bellarmini e Societate Iesu

201쪽

16D ASCENS IN DEUM

multis aliis modis mutare, varia ae poterunt cogitationes ,- affectiones, uoca ideo semper admirabuntur suspicient suprarie aeternitatem Dei, in qua nulla mutatio mentis, aut voluntatis, aut loci esse poterit , tamen nihil ei deerit, quin etiam omnia semper habebit,

quae variis mutationibus aeterno tepore sibi comparare potuisset. Quare longitudo aeternitatis res est inf-nita, propria Deo, non minusquam latitudo immensitatis. CAP sequitur cosideranda sublimitasPs.s, Dei secundum quam dicitur Deo: Tu soliu altissimus. Est autem solus Deus altivimus nobilitate natura: res enim tanto sunt nobiliores,

altiores, quanto sunt puriores,is amateria magis abstractae. Id cernim' prima in rebus corporalibus t aqua enim est altior quam terra,quia purior; eadem ratione aer altior est quam aqua, ignis qua aer,in caerum qua ignis Deinde idem vide in rebus spiritualibus altior enim est intellectus, quam sensus quia sensus habet organu corporale, quo non indiget intellectus: cAngelicus

altior est, quam humanus, quoniam

iste eget ministerio imaginationis& phantasmatum, quo ille non indiget; interAngelos illi sunt altiores , qui per species pauciores inteLIuunt plura Deus igitur, qui solus ea

202쪽

GRADU DECIMUS. res est purus actus, nulla re indiget

extra se, neque organo, neque is ginatione, neque specie ac ne praesentia quidem objecti alicujus ex- uale, sed ipsa sua essentia illi est omnia, nihil potest habere, quod non semper habeat actu, ipsuα habere actu est esse semper actum purum limplicem;ideo natura ejus altissima & sublimissima estineque potest ullo modo habere pa-

tem propterea ille qui dixit, Simi Isi. i , tu ero it imo, repente deturbatus e caelo descendit in profundissimam gehennam, ut Isaias describit, Christus Dominus de eodem Vid . am, inquit, satanamsicutώluria' '

calo cadentem.

Est etiam alio modo Deus altiuta mus , quia est prima altissima

caussa omnium rerum, efficiens, eX

em aridi finalis. Est altissima

caussa essiciens, quia nulla res .est creata quoquomodo vim habes Dficiendi, quae vim illa non habeat a Deo Deus aut a nullo habet Ru lus nulla caussa est, quae vim sua exercere possit, nisi moveatura Deo Deus aute a nullo movetur. Denique caussa ceterae altiores in rebus crea tis dicuntur illae,quae si in universales, a mussi' particulares dependent, ut caeli, Angeli qui callos movetk Deus autem laetosin Angelos fe-

in i ipse igitur diu est prima de

estissima

203쪽

x o AsCENS IN DEUM Ialtissima caussa effciens. Est ite Prima caussa exemplaris,quotitam res omnes Deus fecit secunda formas, sive ideas,quas in te habet.Est denique prima caussa finalis , quia pro citer se, id est, ad patefacienda gloria suam omnia creavit, ut dicit a Pro.iεpiens in Proverbiis Sed valde proprie dicitur, & est altissimus Deus 1la. s. quia sedet in altissimo throno. VidDominum, inquit Isaias, sedentem super solium excelsum se elevatum. Equoniam sedes duos habet usus, unum ad judicandum , alterum a quiescendum, utrumque eo unconsideremus.

CAP. Primum igitur Deus habet altissiνΑ mam sede, quia est summus IudeγPs. si Dicit enim Abraham Deo: Trajiadi

judicat. id est Deus judicat ipsos udices, qui dii in Scripturis dicuntui IM . Sed apertissime sanctus Iacobus ali ritu es legii toro Iud x. id est, Deus solus est proprie legislator aude quia ipse solus dat leges omnibus es a nullo accipit, judicat omnes, da nemine judicatur. Deinde Deunon solum est Iudex, sed est etial&Rex , ac per hoc non judicat Iudex costitutus a Rege, sed ut c Principes supremus unde dicitu

Apoc. Rex regum, vim magnin super Omm ' deos,in terribilis apud reges terrae . qui

ps videlicet , quando vult transiet

204쪽

regna oc imperia de gente in gemtem, inuando vult aufert spiri tum Principum. Denique non solum Deus Iupremus est Iudex de Rex,sed etiam Dominus absolutus, qui est titulus omnium maximus. Reges enim non ita sunt domini subditorum, ut possint pro arbitrio eos bonis vel vita spoliare cujus rei testis esse potest rex Achab, qui vias Reg. meam Naboth habere voluit, nee 'potuit , nisi per dolumincalumniam uxoris, unde uterque miserrime periit. Deus autem verein proprie Dominus est,& omnia serviunt illi, ipse nemini servit is poΩset, si vellet, omnia ad nihilum redigere, cum ex nihilo omnia fecerit. Cogita igitur, anima , quantus timor, tremor debeatur a nobis vermis ulis tertie illi qui sedet supertam altam sedem, ut nihil omnino supra se habeat. Si Dominis sum, ait per Μalachiam, bietitia mymem pin si supremi illi Prinei- pes caeli cum timore armore ut assistunt, quid nos facere par est, qui mortales 4ragiles eum bestiis terram incolimus Sed illud mirabile videtur, quod altissimus Deus non amet sibi similes creaturas, id est, altas oc sublimes , sed humilesin paupercuias se enim I quitur Deus per Isaiam estistam, ni ad pauperculum, O cotri

205쪽

rtim spiritu, is trementesermones meos

Ps. 3 4 David Excelsus Dominus, se hum Ita resisti. Imo vero diligit Deus res altast sublimes, ac per hoc sibi liis miles:sed vere sublimes, no quae ub

dentur,&non sunt. Itaq; non amat

Deus superbos, qui elati de inflati,no alti sublimes dici debet amat vero humilesin tremetes sermonesiiciunt, eo magis ab ipso Domino exaltantur. Et qui a Domino exaltantur, illi vere sunt alti Itaque iidem sunt humiles,in sublimes humiles in oculis suis , sublimes in oculis Dei si quis vidisset non solu oculis corporis,sed etiam oculis cordis,usque a Deo illuminatis, divitem E pulonem ornatum byssis, purpura , accumbentem mense omniDus generibus ciborum pretiosorum instructae , circumstantibus ministris multis,& sollicite ossicio suo funge tibus in simul vidisset paupere La- Earum seminudu, ulceribus planum adjanuam Divitis sedentem, cupiente satiari de micis , quae demen1a divitis cadebant is profecto vidisset, Divitem , quem mundus beatissimum esse credebat,in octilis Dei Angelorum omnino abominabilemin vilisssimum, plane ut lutum vel stercus terri.Qu'd enim a tum est apud homines , abomina L . 1εtio est apud Deum , ait DominiI I

206쪽

in eodem loco, ubi Epulonem describit Contra vero vidisset pauperem lumilem Lazarum,in oculis Dei de Angelorum nobilem lio-

noratum, ut pretiosam margaritam, quod exitus demonstravit Laetarii enim ut Deo charum, Angelicae manus in sinum Abrahae portaverunt:

Divitem, ut exosum Deo, ad gehennam ignis daemones rvuerunt. Sea

quid ego de Lazaro loquor λ nemo altior apud Deum Domino Ieta Christo, etiam secundum humanitatem est; aps tamen nem hi milior in caelo vel in terra reperitur, ut verissime dixerit Disite a me quia Mit. mitis sum, se humilis tarde. Quanto enim anima illa sanctissima clarius prae ceteris omnibus cognostit infinitam altitudinem divinitatis, tanto magis cognosti vilitatem creaturari qua ex nihilo iacta est in ideo eum & ipsa creatura sit, prae ceteris omnibus subjicit se Deo, seque humiliat, meum exaltatri vicissima Deo super omnes creaturas, etiam

Angelicas, exaltat . Qu9d idem de Angelis beatis in sanctis hominibus, dicere possumus. Nulli sunt enim humiliores , quam qui in ea: lo altius sedent : quoniam ii quisivit Deo propinquiores, eo clarius 4ntuentur, quanto intervallo distet magnitudo Creatoris a parvitate

207쪽

ASCENS IN DEUM

Quare, anima mea,dilige humiliatatem,si veram cupis exaltatione imitare Agnum sine macula,imitare Virginem matrem, imitare Cher bima Seraphim, qui omne quo sunt altiores,eo sufetia humiliores. CAP. Nee solum Deus sedem altissima

habet, quia judicat omnes, sed etiaquia prae omnibus quiescit, quiescere facit eos in quibus sedet. Altissima sedes Dei est altissima eius requies. Quamvis enim mumdum universum regat, in quo sunt assidua bellari conflictationes et mentorum, bestiarum, hominum ipse tamen cum tranquillitate judi-Mp. a cat, ut dicitur in libro Sapientiae, altissima pace semper gaudet, nevest aliquid, quod eius otium,&contemplatione sui ipsius, in qua sunt ejus deliciae sempiternae perturbare possit. Ideo en in Rex Ierusalem, quae est visio pacis appellatur. S des autem ejus propria sunt spiritus Ps. s. beati unde dicitur, qui sedet super herubim. Dicitur autem Deus s per Cherubim potius quam super Seraphim sederes, quonia Cherubim scientiet multitudinem significat, Seraphim vero ardorem charitatisci quies vero sapientiam sequitur, sollicitudori anxietas charitatem, nisi cum sapientia conjuncta

sit. Ideo & anima justi, sedes diebtur sapientiae. Denique cum Isaias dicit,

208쪽

dicit, Calumsedes mea in cum David se .ss. dicit, Calum cali ominoi per caelum ' a caesi intelliguntur caeli spirituales, qui habitant super caelos corpora res, id est, spiritus beati, ut explicavit sanctus Augustinus in expositione Psalmi centesimi decimi tertii Hos autem caelos Deus quiescere facit quiete tam admirabili, ut haec sit Pax illa, quae exuperat omnem sensum. Scribit sanctus Bernardus in Sermonibus super Cantica smili- Ser. 3.iptissimam ad hanc expli-

quisivi Deus tranquilla omnia, O qui tum at ieere, quiesceres Cerneres,

omisos diu ia frensium quasi lites

Oussarum, dimisi a se turbu , curarum molestas declinantem , petentem de nocte diversorium , cubiculum in-rroeuntem cumIaucis, quos hocsecrero se hae familiaritate dignatur, eo certe securim, quo secretiu quiescentem , ea serenius se habentem, quo placidius solos intuentem quos diligit. Haec ille, ciuisatis aperte demonstrat, Deum spiritibus beatorum non se Iudicem aut Dominum praeber sed amicum& familiarem. Et sane incredibilis est familiaritas, quam etiam in hac vita puris mentibus exhibet Deus; ut illud omnino impleri videatuhewelicia mea , esse eum fliis hominum i & illud jumsimplicibin sermocinario

eius.

N a Hinc

209쪽

Ηine videlicet omnesSanctii, qua vis pressuras paterentur in mundo, tamen in corde,ubi Deus erat, pace

habebat;&ideo semper eri,semper

sereni videbantur,ri erat illis enim Ioa is Veritas dixit Gaudebit cor vestrum, O gaudiram vestrum nemo tollet a obis.

CAP. Restat pars quarta magnitudinis, Φη quae dicitur profunditas. Porro pro funditas in essentia Dei multiplex invenit .Primum, ipsa inde diviniatas profundissima est, quia notis perficialis aenuis, ed plenissima

solidissima est. Non est Deitas

quasi massa deaurata, quae solum in. exteriore superficie aurum habet, intus vero aerea, ver lignea est sed quasi massa aurea tota, is assa imgeni immensa vel potius quasi

fodina auri, usque adeo profunda, ut numquam fodiendo exhauriri Dossit:sic omnino incomprehensibialis Deus est quoniam sicut fodina auri, cujus fundum non invenitur, numquam fodiendo exhauritur; sie etiam Deus, cujus magnitudinis noest finis, numqua sic perfecte a creata mente cognoscitur, quin semper magis ac magis cognosci queat et de solus Deus profundum illud infinitum comprehendit, qui solus vim intelligendi infinita: habet. Deinde profundus est Deus ratione loci Siaeut enim altissimus est, quia rebus

vicinibus praesidet, dest super omnia,

210쪽

nia sic idem Deus profundissimus est, quia rebus omnibus subjicitur,

ut eas sustentet in est infra omnia, ut omnia portet . ipse enim,utapo-Heb. stolus est,portat omnia verbo virtutis suae. Itaque Deus est quasi fundamentum d tectum aedificii , in

quo nos omnes ivimus, o moum

maeriolumus proinde rectissime dixit Salomon: Calum, is cali calorumuet. non te capiunt quia Deus potius capit caelos, quae sub caelo sunt; quippe qui supra caelos,in infra terram est. Denique profunditas Dei,est invisibilitas ejus Deus enim lux est, sed inaccessibilis veritas est, sed intima valde, omni interiore interior:

fuit tenebra latibulum suum, in-Ps. 17.quit David in vere est Deus abscon- tditin, ut loquitur Isaias. Sanctus Au 'ris' gustinus qu rens aliquando Deum, misit nuntios oculos suos a terra usque ad caelos; cresponderunt omnia, Non sumus quod que Ira, sed ip-Lila. s. se fecit nos. Itaque non inveniens cun Deum ascendendo per exteriora , . o. coepit iter facere per interiora,& Ἀ- με. tedixit vere per illa facilius propin-ps 'iaquari ad Deum cognovit enim ani-ωε .mam esse corpore meliorem; dessensum internum esse meliorem sensa externo; & intellectum qui adhuc est interior .esse meliorem sensa interno. Inde effecit,Deum,qui interior est quam intellectus,esse me- liorem