장음표시 사용
241쪽
2o AsCEPets. IN DEUM qua sapida sit ipsa sapientia, & qua amabilis ac desideraditis. Res igitur
Omnes creatae certa habent mensuram, certum numerum, descertum
pondus: tu, ut distinguantur a Deo, qui non habet mensuram, quia est immensus; nec numerum, quia est summe unus, si inplex, quo ad essentia minec pondus, quoniam ejus aestimatio iretium superat omne
aestimationem & pretium tum, ut bonae despulchrae sint ac veri uim e Maia diaerit Moyses: Diem cuncta quae fecerat, se erant valde bona. Habent igitur cunctae res eam mensura, quae necessaria est ad finem consequendum, cujus gratia se hae sunt. nec potest illi mensurae aliquid addi vel
detrahi, quin res deformis vel inutilis, ac per hoc minus bona reddamia. tur fecit Deus bona in reporesuo, inquit Ecclesiastes , nee possumus eu quidquam addere vel detrahere auastita eus ut timeatur. Igitur caelo dedit
Deus mensuram amplissima, quoniam omnia inferiora ambitu suo complecti debet:aeri multo minore quam caelo, sed majore quam terrae aquis, quae unum globiessiciunt, ab aere undique continentur. Elephanto mensuram corporis maximam attribuit, ut onera maxuma, ε ipsas turres homini, refertasio taret Equum paulo minore quod
ad unum istum equitem gerendum
242쪽
factus esset aviculas minutas feci ut in ramis arborum nidum suspendere possent apes,in formicas minutillimas, ut in foraminibus vel alisveariorum vel terrae delitescerent. Hoc idem de numero dicere possumus. Vnum creavit Deus solem, quoniam ad illustrandam omnem terram,ridiem suo splendore facie dum, sol unus satis erat lunam quo que fecit unam, quoniam ad nocte illuminandam una suffic1ebat stellas plurimas esset voluit, ut cum sol& luna abessent, quod in conjunctione solisac lunae contingit, tenebras noctis utcumque discuterent. Nec solum rebus omnibus in communi numeru necessarium assignavit, sed etia rebus singulis numerupartium ita constituit, ut nihil addi vel minui possit.Attribuit Deus homini duos oculos, duas aures, duas manus, duos pedes , nasum unu, os
& res pulcherrima, ornatissima apparuit: in verte ordinem,pone ali- eui homini unu oculum , duos nasos; unam auriculam, duo Gramnam manumi unum pede duo jectora
de duo capita,nihil foedius, nihil inutilius fieri poterit. Denique pondus,ideit,aestimationem unicuique rei Deus attribuit,quam ejus natura requirebat. Porro nomine ponderis sive pretii, qualitates intelligi
243쪽
aio ASCENS IN DEUMmus, quae bonas res &pretiosas reddunt. Haec enim tria res omnes perficiunt numerus partiu, qui necessarius est ut nulla omnino desit; commensuratio, sive apta provortio partium denique qualitates internae,sive externae,ut suavitas coloris in externa superficie corporis, virtus interna, quae ad actiones varias utilis vel necessaria est. Sed est omnino admirandum, quanta vim Deus rebus quibusdam exiguis ac parvissimis attribuerit, ut videatur potentiam suam in rebus magnis, Iapientiam in parvis ostendere vo- rauisse. Quis capiat,quanta virtus insit in grano sinapis quod minimum est omnibus seminibus, ut vis oculis discerni possit, dotamen in eo latet arbor magna , ut etiam aves h abitent in ramis ejus, ut Veritas in Nat. Is Euangelio loquitur. Neque hoe est proprium sinapis, sed cGmune omnibus seminibus, in quorum virtute radices, trunci, rami,folia, fores,infructus maximarum arborum delitescunt. Certe si hoc ipsum experimento manifesto no didicissemus, no facile peisuaderi posset hominibus, ex tantulo semine tantam molem rerum diversissimarum exoririum qua potuisse. Quis item capiat, in formica , in culice, in pulice, in aliis minutissimis animaIculis esse pedes, qui velocissime moveantur;
244쪽
esse caput,esse cor esse sensus exterianos Manternos 3esse suo quo da mo- prudentiam atque judicium' Quis denique capiat, in iisd em,in aliis id genus animalculis minutissimis, tenuissimis esse tantam vim terebrandiri perforandi carnes vivas, utn solum hominibus molestissima sunt,sed etiam elephanti es leones a culicibus terreantur Magnus igitur Dominus, magna sapientia ejus ut in maximis, Setia in minimis. Admiratus est aliquando princeps Galis.
ille medicorum,quamvis ethnicus, i lib
artificium Dei, quod in manu, et
mana cernitur,& exclamavit in lauia de Conditoris. Quid te Christiane, facere oporteret, qui non solum hominum ceterorum animantium corpora, sed etiam caelam,&stellas, 3 Angelos mentes hominum immortales incredibili sapientia ab eo dei sapientissimo Conditore creata fui e non dubitas. Iam vero longitudo sapientiae
practicae in conservatione rerum lucet, ut ejus latitudinem in creavitione lucere iam diximus. Igitur sa pientia Dei magna, admirabilis. in rerum creatarum, ac potissim uincorruptibilium , conservatione,
Ac primu si quis cogitet quom CAP. do Deus nutriatin augeat herbas,
245쪽
plantas animantia, di ipsa hominu
corpora , ut conserventur uanto
diutius possunt, omnino stupore quodam attonitus non poterit satis mirari sapientiam Dei: nam ex terra
aqua nutrit herbasin plantas in facit ut alimentum illud transeat aradicibus ad truncu, a trunco adiramos folia,& fructus a vi quadasursum trahatur,4 omnia penetret rationein modo prorsus admirabiti. Sic etiam ex herbis, tomis,&ex ipsa carne animantium nutrit animantia nonnulla, ipsos homines,in facit ut alimentum intret, dipenetret ad omnes partes corporis, internasin externas, tanta facilitaten suavitate, ut in credibile videatur.
- git Deus instar medici doctissmii di humanissimi, qui pharmaca sic
novit condire, ut non solum facile, sed etiam libenter ab aetur Cibi enim sine dubio medicamenta sunt, quae nisi a mortalibus lapius accipiantur mortem vitare non possunt. Sed amantissimus di sapientissimus medicus noster Deus primo saporem indidit cibis, ut cum delectatione sumantur deinde variavit infinitis modis ad tollendum fastidium denique per varias alte xariones in oreri stomacho , inium
Pate,in corde,convertit cibu in sum cum adeo tenuem subluem, s-
ne sinuoue vel dolore transeariti
246쪽
omnes venas, lenulas, d poros corporis, atq; ad omnes partes carnis, ossium, nervoru penetret, nobis non sentientibus, vel etia dormientibus Admirantur philosophi naturae solertiam Martem, cum ista speculantur. Sed quae esse potest in rebus inanimis, vel sensus & rationis expertib solertiaὶ Non igitur nature: solertia, sed Coditoris sapientia admiranda est, quae latura fecit,4 modii adinvenit quo ista mirabilia fierent. Audi Sapientiam Dei loquentem in Evangelio cin siderate MM.f. lilia agri,quomodo crescunt; non laborat,
neque nent,d Tem sic mesit. Nd igitur naturae solertia, sed Deus facit ut li-1ia crescant,& tam decoris quasi vestibus induantur. Qu'dcide de nutritione Wincremento viventium omniu dici potest, Apostolo testante, qui ait Neque qui plantat, es ali- Cer. quid, neque qui rigat,sed qui incrementudat Meus Et si tam admirabili modo
sapientia Dei pascitin nutrit, invita mortali conservat plantas Ἀ-nimalia;cogita,si potes, anima, quomodo in aeterna vita pascit Deus mentesAngelorum4 hominum3 In terris enim terrenis cibis, sed a divuna sapientia conditis alimur;injς lovero sapientia ipsa est cibus pol
in aeternum viventibus o te bea
247쪽
H, 3 ditellexis cogitationes meas de longe s Ps. a. ni m meam, Ofuniculum meum imvestigas o omnes via mea praevidisti. Ier. I. rapse novit abscondita ordis. P vum es eo hominis inscrutabile;quis eognoscet illud p Ego Dominus scria tans cor, o pro ans renes quo loco Septuaginta interpretes verterunt, Profundum est cor hominis, inscrutabile. Atq; hunc locum exponens S. Hieronymus admonet, recte probari Christum esse Deum, quia videbat cogitationes hominum,quas vixi. solus Deus videre potest. Et cum v xue... disset IVM cogitationes eorum. Ipse, i a rosciebat cogitatione eorum sulci cogitatis in ordib- estra. Igitur omnis cogitatio & cupiditas humana, etiam praesens, reipsa existens, profunda est valde, ut neque Angeli, neque daemones, neque homines
ad eam investigaialam penetrare valeant sed longe profundior est
cogitatio vel cupiditas futura hane enim no solum neqtie uni homines vel Angeli penetrari sed nec penetrare certe possunt, qua via Deus, qui eas solus novit, ad eas investiganda progrediatur. Atque hoc videtur signincare voluisse David ini Psalmo , cum ait raui OMli facta essesentia tua me. Illud enim ex ane, phrasi Hebraea significat prae me, vel supermes ut sensus st: irabilior est scientia tua , quam ut ego
248쪽
GRADvs DUODEC. et os intelligere possim, quomodo illa se
habeat. Ideo enim subjungit Coninfriata es, se non potero ad eam id est, Elevata est super notitiam meam, re non potero ad eam capiendam ulla
ratione conscendere. Loquitur autem de scientia cogitationum futurarum. Dixerat enim: Intellexis eo-
gitationes mea de longe o omnes vias
mem praevidipi. De harum igitur cogitationum & viarum praenotione dicit: Mirabili facta es scientia tua ex
me, confortata est, se non potero ad eam.
Potest fortasse responderi,Deum via dere cogitationes istas futuras in aeternitate sua , cui omnia sunt praesentia,vel inir determinatione voluntatis sus. Sed sit ita esset, non esset mirabilis scientia ista namin nos possumus facile scire quae facturi sumus, vel quae nobis praesentia sunt. Scriptura vero dicit Deum scrutari renes docorda, atq; ibi videre, quid homo cupiat, vel cogitet, aut quia postea cupiet, vel cogitabit. Hoc vero est prorsus admirabile, quomodo Deus scrutando renes corda, videat quod ibi nondum est,in quod
ex libertate voluntatis pendet, an aliquando erit. Igitur sicut ad altitudinem potentiae Dei pertiner ut ex nihilo faciat aliquid,& vocet ea que: non sunt, ut ea quae sunt; sic ad profunditatem sapientiae Dei pertinet, ut scrutando renesin corda videat
249쪽
ao AI CENS IN DEX Mquod ibi nondum est, ac si jam egset,quod sine dubio erit. sed quia non quaestiones disputandas,sed animam excitandam, dc in Deum elevandam suscepi; cit,re,anima mea,&leva te super te ut TMe,3 Ieremias admone , cogita profundam illa abyllum sapientiet Dei, quae scrutatur intima cordis,&-Q-ta ibi videt, quae cor ipsum non videt Oheaetissime Petre cum dicebas
m G*ε Domino, Eriamsi oportuerit memori tecum,ηon te negabo ieert,non duplici corde loquebaris, sed sincero ac re iam: no in corde tuo videbas fragilitatem illam, am in eo Dominus tuus videbat, cum diceret: Antequaganus cantet bis,ter me negabis. i-Mhatierina medicus peritiisim Ina Hnnismitatem, qua tu nonas;& verum fuit quod praedixi medicus, no quod jactavit aegrotus. Sed gratias age medico, qui ut praevidit prae lixit morbum fui
xum; silc potenti medicina poeniten tia animae tuae divinitus inspiravit, Et morbum cito. curavit O bone, o
pie, o sapientissime αnotentissime
medice, b occultu malis mau munda me.Quanta ego non deploro,nec lacrymis lavo, quia non video E Adsit
mihi ratia tua, qui scrutaris renes di, cord quas ego cupiditates malas ic opera etia mala tisi video,
250쪽
tiens, produc fontem lacrymarum; ni dum tempus est laventur,i dein Ie antur per gratiam tuam. Ameria
DECIMUS. Ex eonsideratione sapiratia
Consideravimus sapientiam Dele, i
theoricam nunc apientia practica consideranda est, quam etiam effectricem dieere possumus. Habet haec sapientia suam latitudinem , longitudinem, altitudinem, profunditatem Latitudo ex creation: cognostitur, longitudo ex conIer vatione rerum creatarum, altitudo ex opere redemptionis, profundi . tas ex providentiari praedestinatione. Ac ut a creatione incipiamus, Deus omnia in sapientia fecit, ut Ps ros
dicitur in Psalmis, effudit illam
super omnia opera sua, ut scribit Ecclesiasticus. Itaque sicut ex crea tione rerum omnium ex nihilo cognoscimus potentiam opificis; sic ex artificio admirabili, quod in singulis cernimus, admiramur sapientia Conditoris. Disposuit enim omnia singula in mensura,& numero,&Sapat Pondere, ut dicit Sapiens.Atque hic est sapor,quo condivit omniaDeus, ut ea eo adoro cognoscamus P a quam