장음표시 사용
191쪽
Considerat hac occasione, cur eo modo, quo Quackeri tolerantuam' exercitium suae sectae impetrarunt, non etiam Roman C tholici in Anglia tractentur. Statuit autem, veram re unicam canissam esse, quod Pontificiam potestatem ejusque summum in omnes Reges imperium, d jus absolvendi a juramentis agnoscant. Huic igitur persuasioni si unanimiterin sine ere renuncient, non dubitat, ouin eandem tolerantiam sint impetraturi maxime, si Religioses
cujuseunque ordinis removeant,& non nisi Sacerdotibus, quosv cant,seeularibus Tuae nationis utantur. Multus inde est ut pro facilius obtinenda tolerantia illa, ostendat idololatriam Pontificiis ob adorationem in sacramesito imputandam non esse, illorumque sententiam, quantum potest, aequissime, longeque mitius,quam Luin theranorum, de quibus in praecedentibus,ut diximus, acerbissime judicavit, interpretatur, Fatetur quidem,ab Ecclesia Anglicana Musissem dc adorationem illi annexam pro idololatria haberi, sed nemim, ut idem sentiat, vi obtrudi Deinde juramentum,quod Test, o eant, in quo itidem adoratio ista idololatrica vocatur, tantum Maagnatibus & Partamenti Assessoribus exigi, neque caeteris ex populo
iniungi,aut jure injungi posse. In his quaedam sunt, quae censuram C.ῖ XXJΙ-apud multos incurrent. Epilogi loco epitatam Bareiati ad Lega
tum quendam producit,anno I 676. d. 2 Nov. scriptam , illique a
Furii exhibitam postmodum typis vulgatam. Ex hac constare
ait, uacketismum, si mitissime de eo juditetur, Dei um mo aeturatius expendentibus merum A heismum habendum esse. Statuit enim Barelajus, etsi utilia esse possint, quae de Christo revelata sunt, vel etiam per consequentiam iis, qui revelationes agnoscunt, necessaria absolute tamen sive a nori necessaria creditu minime esse, ne
id quidem, ut credatur unum esse Deum & mundum creasse; unde sequitur, omnes homines ex lumine rationis suae , quod illi Christum vocant, salvari. Concludit igitur,nihil abominabilius Quacher rum secta esse, aut ab ipso Diabolo in perniciem Christianismi excogitari posse. meum tamen precatur, ut quoniam de obstinatis in errore suo nulla fere spes superfit, simpliciores saltem ad agnoscendum animae periculum,ac ad fidem in Christum pro nobis mortuum, ut unicum salutis asylum movere velit.
192쪽
Systema generale Philosephiae secundum principia Cartesii: Autore PetroSylvanORegis.TOmissi.
DEprimo operis hujus Tomo in Actis proximi mensis farti
pag. π.&seqq. diximus. Nunc reliquos duos perlustrabimus. cri UM incipit liber tertius Physicae,quo postquam obvia passim quaedam de rebus coelestibus Autor doctissimus tradidisset,
transit libro .adTerram,quam docet ob massam,quae pro ratione, O luminis minus materiae propriae, adeoquevi minus motus habet,contrudi versus centrum; interiorem esse elementarem ac minus mutabilem, exteriorem vero facilius a subtili materia agitari. Ubi ex poris terrae interioris variis varia fluida deducit Nam materiam subtilem in poris terrae quodammodo figi. mos poros dividit in quatuor genera esse enim undulatos, recto, quorum superficies cava vel polita sit vel aspera ramosos seu ex pluribus communicantibus compositos denique helieales. Materiam,quae figitur in porta undulatis esse aquam, cujus proinde partes essentiales, ut , 3 , Autor vocat,assimilentur exigui chordis seu funiculis. Exeuntem ex poro materiam in eo fixam statim comprimi a secundo elemento, nec ita facile rursus dissipari. Fixam autem partem non assimilari toti poro quippe nimis saepe longo sed parti rius arctiori In ramosis poris fieri aerem esse autem ejus ramos facile plicatiles ob tenuitatem dc ob interlabentem materiam subtilem sedi celasticos esse, quia si flectantur rami, eorum pori ab una parte fiant usto ampliores, ab alter justo arctiore, unde quantum ab una parte in trat, ab altera non ita tacite exit. Id non ita fieri in aqua, cujus pori sint ampliores,in spatium magis repletum. Ea occasione ex p. 12 6. plicat constructionem selopeii neumatici. materiam ramosam, sed magis erasiam, minusque ramosam quam aer, constantem tamen ex partibus satis parvis, ut materia subtili agitari possint, constituit oleum Tulphura In poris rectis A tori fiunt sales, acres
in poris intus asperis, acidi inpolitis. Liquidum vocat, quod per se in omnes partes intestino motu cietur, talis est materia subtilis; Z a liquo-
193쪽
Iiquorem Vero vocat corpus, quod ita movetur a liquido intern ente , ut aquam, oleum, aerem, liquores compositos ex his pa-
p. 38. iter, uale terraque admissis ex quibus speciminia causa examinat p. t o vinum, postea agit de aequilibrio liquorum. Si in vas plenum uno tubulo pollicari apertum embolum pertubulum adigas pondere librae imposito, pars unaquaeque vasis quae dc ipsa sit latitudinis pollicaris, vim librae patietur 6 reliqua proportione magnitudinis quod apparet, si in ea parte,quae vim patitur, alium embolum fing mus, cum tali pondere expulsionem impediente. Vide pag. I Deliquorum motu atque inde ducto ascensi liquorum in tubis aretis super libellam,ritor post Robaltum ejus observaticinis inventorem Iad seqq. quaedam habet non spernenda, quibus AEltrationes illuuirantur. De metallis dubitat, an sint composita ex sulphuribus & salibus, p. 84. an immediate ex materia sebtili in terrae poris fixa putat autem esse
corpora dura, quorum partes integrantes sint Iongae&ramosae, pro harum varia magni udine aut subtilitate varia fieri metalla. t- P. cou que hinc utcunque deducere conatur singulorum metallorum proprietatos Hydrargyrum componit ex partibus integrantibus rotundis, politis irac perseratis magno numero pororum soli materiae subtili perviorum, praeter poros,quos ipsae partes integrantes relinquunt interses esseque liquorem non pinguem, sed macrum, quia in guttas eoit humectare metalla potiusquam vitrum&alia,quia ob partium figuras multus aer inter ipsum&id, quod tangit,interi batur Mineralium partes esse breviore sin minus ramosas,quam metallorum. Dividit ea in sales compositos, sulphura composita, Iapides. Sal commune constare ait ex partibus longis,rectis,cylindriap 2 4 eis, acuminatis, rigidis. Et obiter narrat, quomodo accolat ostii Rhodani aquam fluvii dulcem terris arenosis sale marino impraegnatis immittentes, muriam inde obtineant aqua marina longe lalsi1orem, ac deinde ut ad littora oceani ope Solisin aeris evaporandam. Partes salis petrae magis conicas effricaeteroqui partibus salis comm ni similes. Quod si corpuscula valde sint brevia rami fragiles, putat Auto esse partes integrantes lapidum. Grana argillae minora esse Marctius ungi, quam arenae. Ex partibus sabuli Ira conjunctis, ut pori maneant rem serie stallum chadamantem ex ipsis
sabuli jam formati granis coementatis lapidos arcnososite Gren
194쪽
MENSI APRILIS A. M DC XCII 181
Exiguos ramos partium lapidis calcarii esse magis acutosin secantes, quam partium lapidis, ex quo fit gypsum marmora fieri
ex argilla cujus pori impleti sulphuribus. Deinde fatis diffuse de p. reta. ad
Magnete cujus materiam derivat ex poris helicalibus tractat, si . omnia fere ad Cartesii mentem exponens nisi quod mavult materiam magneticam in poris terrae formare, quam accersere ex vortice Solis. Λddit, si metallum frangas, superficiem fabruptam p. 213.
magis dentatam videri mineralis fracti magis planam , quod in eo poribus flexibilἰoribus partes mutuo altera in alterius poros suis prominentiis ingrediantur. Agit deinde de qualitatibus durorum Hollium vel liquidorum communibus, ut calore, flamma,frigore,acido
aleati, aquis fortibus, fermentationibus, vitro ejusque lacrymis, nonnullis Chymicorum observatis, quae jam Emerica ex philo .phia eorpusculari utcunque explicare tentaverat. Libro quinto agit de Meteoris, et pag. 3 8 disputat con
tra Perealtum autorem libri de fontium origine, & Mariot-t.m, ex solis fluviis aquas fontium deducentes. Putat enim,aquari pluviam non admodum in terram penetrare dc ex canales allegantibus quaerit, quis eos viderit; non quaesiturus,si a metallorum sesso oribus cognovisset, aquam pluviam intra paucos dies ad aliquot cen tenoruin passuum prosunditatem in terram penetrare. Nostro Aurora redibilius videtur, fontes nasci ex aqua marina sub montisum radicibus existente atque inde in vapores elevata. Et p. 383. disputat contra Mariotium, qui Tr. de motu aquarum p. o. obsese vasse sibi visus est novam Lunam inclinare ad ventum septentriona .lem, intra dies tres vel quatuor versus orientem, inde ad austrum occidentemque deflexum,in eum nova Luna ad septentrionem rein versum dum scilicet Luna tendens ad apogeum,aerem nonnihil attrahat,inter tropicos, unde alius aera panibus polaribus atlluat is hunc ventum orientali junctum, qui ex motu terrae oritur, essicere ventum inter orientalem septentrionalem medium,in medio Io p. 39 seq.nae temperata septentrionalis. Deinde explieat illustrat quae Εὐmundis Hassitus de causis motus ventorum dedit. De maris fluxu
ref .ixu agens, tradit ex observatis ouba di Prosessoris Hydro p. os .graphiae Regii in oppido Brest, maximum fluxum fieri biduo aut triduo a plena vel nova Luna,&plerumque biduo,ni venti obstentadam
195쪽
in portu S. Malo observavit Mauvason Mathematicus idemque fere
in aliis Oceani Europaei locis notari, Autor ait, Ied filixum maximum
p. magis esse tardum re magnum quo locus est septentrionalior. Agitdc de columnis, dc cognata illis specie nubium aquam elevantium, quas Galli rombas vocant & citat librum anonymi inscriptum: p. I. Conjecture phusique sur queques eolomnes de nue, quem ait exacte rem explicui e , ex historia duorum ejusmodi meteororum,quorum unum visum Remis Augusto A. 68o, alterum in Provincia Briensi Aug. Α. I 687. Libro sexto tractatur de Plantis. Ex Ma thii, Gre ι,aliorumque eruditorum nostri temporis cogitationibus quaedam generalia exhibet, sed paucis unde liber sextus physicae brevissimus est, a pag. 467 usque ad Ioa Septimus librorum agit de Animalibus. Rem Mechanicam animalium illustravere Borectae, Perratius. De Anima bestiarum ita judicat in praefat. lib. si quis statuat, esse in bestiis animam a corpore distinctamin separabilem, fatemur libenter,contrarium a nobis ostendi non posse, quin potius conjecturas innumeras huic sententiae favere, quam nos maxime rationi con-
p. 32 sentaneam judicaremus, nisi fides obstare videretur. Statuit autem primam plantam, prima cujusque speciei animalium paria a DEO ipso esse producta. In natura cerebrio nervorum explicanda,post Wisisum, neussenii eurologiae autoris novissimi observatis crebro utitur. Lienem ait melius nosci coepisse post Malpighii observationes. Et p. 339. ait,se fibras eordis tanquam musculi explicaturum, non tantum ex iis , quae a Menonio Iorruero publice, sed quae sibi ab egregiis Anatomicis sint demonstrata. Inprimis ex Menoni , errasto, Eoredo motum musculorum illustrat is ex am-erdammis &Bsti respirationem. Et exulanearis A. natom. Res p.rios. observat, diaphragma esse musculum duplicem opinionem novissimam circa generationem animalium observationibus Leejenhonii innixam, qui semina reperit plena p. t et animalculorum judicat non spernendam, ac refert Harisse erum
Batavum clam i aut I8 abhine annis tale quid statuisse cliad -- lebranthium perscripsisse, quin se vidisse tractatum manuscriptum in eandem sententiam ab Horebergio Germano qui claudatur TOm. . . Fa. compositum , quo reddatur ita probabilis, ut
196쪽
aon nifi ob novitatem mira aut extraordinaria nobis amplius videri possit. Caeterum Germina inde ab initio Mundi formata cum quibusdam doctis viris arbitratur: adde Tomi tertii pag. 9. 2 .
Liber VIIIJhysicae incipit TOMUM TERTIUM, ubi a
gere se profitetur de Homine, multa tamenin reliquis animalibus communia tractat. In praefatione eorum sententiam probat, qui putantinnimam non producere motus eorporis, sed tantum dirigere neque illos quidem omnes, sed tantum liberos. Atque i ter conditiones unionis animae & corporis hanc quoque ponit, ut ex motu corpori conveniente sequatur in anima voluptas, ex contrario dolor item, ut abundantia spirituum faciat in anima be nignitatem robur audaciam, celeritas diligentiam. De Febribus agens citat Minori tractatum de naturain causis febrium, qui febrim p.rio. definit fermentationem extraordinariam in sanguine excitatam, ob materiam admistam, in quam principia sanguinis activa, seu partes spirituosae agunt, ut eam reliquis partibus assimilent. In Paroxysmo febris intermittentis durante frigor juxta Autorem, singuis in venis p. 6. densior lentius fertur ad con, densior autem sanguis fit ex acido extraneo sulphura illigante sed nitrum aereum respiratione attractum, sanguinem iterum rarefacit,&acida praecipitat, verum tunc exaltato sermento sertior est fermentatio,unde calor, quo durante sulphura praecipitantur, donec acidis per glandulas cutis excretorias expulsis , sulphura iterum massae sanguineae reddantur. Febrem continuam simplicem esse putat sine coagulatione malignam cum coagulatione pestilentialem cum ditatutione sulphurum. Nam apud Chymicos pinguia acido mediocri figi, animio disibivia Agit
quoque de sensibus, desp. 97 disputat contra singularem errasti opinionem de Tactu, qui putat animam particulis animatis ita peculiariter esse unitam ut non ex partium , sed particularum disco tinuatione dolorem sentiat. me Lumine tractans,notat falsum esse, P. euod vulgo lactant, ossa, cancros, ostrea pleniora esse plenilunio. Colores primarios seu radicales ita conatur explicare, ut color ruber oriatur . eum globuli luminis multo plus habent motus circularis quam recti flavus, cum non adeo major est circularis recto coeruleus , cum non adeo minor est cireularis recto violaceus denique,
cum mulio minor est cisculatis recto. Quia scilicet curvato radio
197쪽
exterior pars curvaturae rubeo-flavi; interior violaceo caerulea est;
iridis autem color ex flavo: coeruleo mistis nascitur. Statuit,sulphura crassain sipongiosa lente mota, magnasque adeo umbras admistas habentia, facere colorem rubeum; si minores sint umbrae, meis diocrisque adeo illuminatio oriri navum, zizitare se ilicet cxistento sulphurum motu. Hinc ferrumo vitrum summo calore candescere, mox flava, denique rubicunda fieri. Sulphura subtilia,licet spon-viosa, tamen colorem caeruleum dare, ob debiles umbras exiguitatemque intervallorum, unde radii minus detorqueantur,adeoque plus motus circularis retineant. Hinc flammam spiritus vini, superiora flammae candelae ccerulei esse coloris. Alumen putat admisceria tinctoribus, quod vi sua corrosiva superficies panni alteriusve ingendi corporis magis disjungat,' transparentem, atqu. adeo coloribus aptam reddat. Caeterum, ersi Caris adeo visum fuerit, lumen in instanti transmitti, ut in Epipolis alicubi dixerit, contrario probato, Physicam suam eversum iri Autor tamen o P. 37ster fatetur, lumen exacte loquendo non esse plane instantaneum P. 38 hinc negat, quod Cartesius statuerat, lumen consistere in conatu globulorum recedendi a centro vorticis nec aliam caussam esse putat, quam quod in omni flamma partes terrestres in materia primi elementi natantes, impellant ambientes globulos elementi secundi. p. fxamina porro sententiam Barravi decoloribus, ex Dimoi ditorum Gallico ρ. Novembris & putat eadem posse explicare Carte nos modo paulo ante dicto, qui videtur ex Barroris sum. tus. Supponit autem Noster, non tantum lumen consistere init bulis, sed Meolores consistere in rotatione horum globulorum Liacet Vero haec concederentur, non ostendit,quomodo umbrae faciant rotationem ad colores necessariam Barropiis videtur rem ad O
se ationes quasdarn generales reducere voluisse, sine hypothesii ium stabilita Autor p. rao pugnat contra R in opinionem docorresponsu filamentorum duorum nervorum opticorum, ad hoe,ut objectum appareat simplex Et pag. . disputat contra sententiam Malebranchii, in libro P Inquirenda meritate, cur Luna horizonti propior, eis a nobis remotior sit, oculorum tamen judicio major
appareat, cum tamen mensurata ejus diameter reperiatur minor
uuam, ubi in is lavata est. Centrum ovalefacit organon me
198쪽
MENSE APRILIS A. M DC XCII. ips
ὰiatum imaginationis i nervos enim venire ex corporibus striatis, quae veniunt ex media regione centriovalis sipiritus autem animales
formari in substantia cerebri cinerea Agit deinde de passionibus seu affectibus,ad Gyte fere normam. Si dolor aliquis necessa p. 3os: tio ferendus sit, suadet, ut cogitatione ipsi imaginationem assuefaciamus ita in ipso actu patiendi minus gravem esse futurum. Postphysicam doctrinam de homine, sequitur doctrina MORAELIS, ea scilicet quae hominem singularem regit nam scientiam gubernanda Reipublicae Autor ast a se Politicis professis relinqui. In praefatione ait, nuperos quosdam Autores c Malebranchis elisequaces intelligit pro Morali nobis Metaphysicam dedisse. Nam ad Metaphysicam pertinere quod ab iis assertum est, solum DEUM reddere homines elices solum esse autorem voluptatis & doloris, animatquesbi unitae innumerabiles voluptates afferre quicquid in se gerat imaginem Dei, id afferre voluptatem animas creatas esse ad possidendum DEUM,aliaque id genus. Fieri enim posse putat Autor noster, ut qui talia sciat, sua tamen ossicia ignoret. Videturautem doctrina ejus moralis habere aliquid ex Cari & Hobbe placitis mistum. Dividit Moralem in natu ratem, civilem, christianam. Libro igitur primo agens de Amore sui seu philautia notat, liarum p. 4 ι. rerum amores esse tantum species quasdam proprii amoris,quatenus R.
eae nobis convenire videntur. Toties,inquit,nos male amamus,quoties nos amannis in rebus, quae nobis non conveniunt. Itaque & DELIM
fontem omnis boni recte amamus, cum amamus ut autorem ver
rum honorum , quae ratio talia esse cognovit amore igitur electiciis
nis, non instinctus,amandus est DEUS. Ad DEUM se amandum exiscitamur, si cogitemus, niihil DEUM ubere,quod non sit nobis optio mum Amorem autem DEI propter se,seu super omnia,putat Autor esse rem divinam ex gratia particulari proficiscentem, propriam Christianis. Videtur autem amoris vocabulum sumere paulo generalius, ut sit affectus, qui nos voluntate vel affectu jungat jedo, quod nobis videtur conveniens. Ponit legem naturae Hobrianam ut p. II. pacem quaeramus,ubi licet; sin minus, bello nos paremus. Atque ita juri omnium in omnia esse renunciandum, id est, unumquemque
sibi adimere jus alteri in certarum rerum usu resistendi. Caeterum, p. At neminem obligatum esse statuit ad patiendum mortem, alio que ΑΙ . Aa inge
199쪽
ingentes dolores, atque ideo reos capitis jussu judicis ligari. Extoriata etialia pacta notat servanda esse, ut si quid latroci promissum sit ad vitam redimendam. Sequuntur deinde virtutes vitia, ex
hoc principio pacis collecta. Ubi agit de nostris officiis respectu
p. 4 gloriae DEI, inter alia putat, contra gloriam DEIesse, siquis dicat, DEUM in priore signo res cognoscere quam velle in quo nescio an non plerosque habiturus sit dis nitentes. item DEUM nollemo
p. 33 stra, sed ex simplicitate legum naturae ad ea ferenda obligari. Negat autem nos obligatos se lege naturae, aut consideratione divinae gloriae, ad multorum aliorum salutem nostra vitae actura conservandam Libro secundo Autor de societate civili agens, ex Hubii doctrina tradit, omnes civitatis personas in unam personam civilem
jus suum transferre. Tres autem esse formas Reipublicae simplices, esse Hormas ex his mistas Personam hanc civilem habere absolutam potestatem, non quod ego tenear raminciare iuri me defen-
p. 41 dendi, sed quod alii uri alios contra Rempublicam defendendi re-rrunciaverint. Summam potestatem est jus habere doctrinas stabiliem di, sed non nisi circa res ad mores pertinentes &in Rebuspublicis mere humanis praescribendi formam cultus divini. Notat autem, non posse Rectoribus limitatam potestatem concedi, quia qui satis virium habeat ad omnes protegendos habiturus etiam sit satis ad opis primendam libertatem iitaque imperium absolutum esse malum n aessarium,flominus nimia libertate Privatos igitur respectu Principis vel Reipublicae nil proprium habere. Inter diversas Respublieas jus gentium easdem servare regulas jubere,quae locum habent inter privatos in statu naturali. Putat jure a nobis occidi animalia innocua, μη7ε quia injustitia supponat pacta aut leges quae ratio forsan non erit ad F 67Q omnium palatum Collocat crimen laesae Maiestatis in declaratione subditi, qua Reipublicae obedientiam neget, eaque ratione hostisfiati aeterum laudat Autorem Tenta memoram Moralium, qui vol. I. tracst. q. de mediis conservandae pacis inter homines, multa praeclara ab Autore hic praetermissa dixerit. Quae deinde habet de prudentia civili 4emnomica,etsi multa egregia contineant, quia p. 48o tamen pleraque apud alios recte tradita sunt, frustra indicarentur. Felicitatem collocat in satisfactione interna, quamanimus recipit
ex bono usu rerum, conscivationi ipsius aptarum in Ita enim in
200쪽
potestate non esse, adeoque nec laudem avtvituperium mereri Sub finem ostendit, quanto status civilis sit melior naturali, in quo uaquidem omnibus in omnia sit, sed exitu careat Libro tertio tractat de scientia morali Christiana. Ubi agit de pacto DEI cum Λbrahamo enovato cum Mose in monte Sinai, Exod Iy. pertinente primum ad Abramidas, deinde ad Istaelitas Fuun autem huius divini juris interpretationem in manu Abraham dc Mosis; post mortem Mosis fuisse apud supremum Sacerdotem, potestate tantum tempor li apud Iosuam existentes in quo noster ab Hisbio recessit, ne quid juri Sacerdotum derogaret. Sub Eli Sacerdote summo,utramque potestarem nuta unitam, ut & sub Samuele donec Reges fuere comstituti, salva potestate spirituali Sacerdotum. Prophetas interim Messiam venturum praedixisse. Is demum, inquit, res novum DEI foedus cum hominibus percuti fecit, cujus vetus non nisi figura erat. Ηoe foedus pertinet ad DEUM Abrahami, sed secundum cultum a Christo praescriptum. DEUS ita colentibus promittit veniam pe catorum, regnum coelorum. Christum Autor ait praescripsisse obedientiam, fidem vocationem Christi non imponere legem, sed incredulum jam judicatum esse scilicet ex peccatis a terioribus contra naturae leges ostendit denique,virtutes Christia 13 3 anas non differre a naturalibus, nisi intentione seu fine, qui non amplius est conservatio temporalis, sed gloria DEI, Talus aeterna, Gloriam autem DEI intelligendam supranaturalem ex attributis re velatis potestatem temporalem ipsa Christi autoritate confirma. ii spiritualem in Ecclesia, id est, Concilio Universali residere. Ceterum sub finem Tomi primi ritor specimen Dictionarii adjecit, quo complures Termini ordine Alphabetico breviter exponuntur.
DISSERTATIONES DUAE L DE PASCHALI
Latinorum octo annorum LXXXIV. II De coelo Paschali Ris vennate annorum XCV: auctore F. Henrico oris Verones
Augustiniano, Serenissimi Magni Ducis Etruria Cosemim. Neologo, re in Pisana Aca emia Professore.
um eruditissimo, Norisius in opere de anno re epochi θυ-M - cedonum Hor Λ. L. in edito, suoque merito a nobis in