장음표시 사용
191쪽
quadam gravitate& reverenda majestate Non debent etiam aliorum sermones inis componete debent, quae propria est in terrumpere,nec aliis se praeserre; in o nutatronarum. Nimia libertas foeminae digni- lum de si judicium ferre. Sit in iis obtu-tatem minuit. Aliquae superbae magis rus dulcaeo, personae majestas, verborum sunt, quam hones ae , sed ut ait Poeta, sinceritas, vestitus decor 8c modestia, τ virtutes inestas obscurat foemina fastu. cis suavitas, morum candin.'
Tuciturnitate in Conrisatione.
q.; illis Aeitumitas est virtus sermonis moderatrix, seu, clua decenter aetem- Tacita l pestiud sermonem inhibemus, nimirum ne cum silendum est. l
.i . quamur. Ratio quippὰ moderatrix esse debet orationis, ut non tam in ore quam in corde nata esse Videatur. Et vero Tacitumitas, ut ait Vale rius Max. est optimum tutissimum aue rerum administrandatum vi.
Ium .Eadem est ars tacendi & loquendi , adeo ut recte loqui nesciat.qui oradinate tacere ignorat. Vnde symbolum illud Henrici VI. Imp. stui nesittacere .nsit loqui. Ardua haec virtus est & dissicilis; nam, ut ait T heognis.
sapienti quidem facilὶ est semper tacere. Sapientis autem est secundum
Menandrum,stin loco tacere,i in loco loqui. Siquidem, ut expressit Hugo. tempuν, quando nibitis tempus. quando aliquid;nustum autem est tem- 'in quando omnia dicas. Isidorus vero .Magna, in it stultitia ect quos ae ιοιο uibu u de rebur, apud quo is loqui, re ignotu praesertim de rebus ac parum cognit , aut Iuperuacaneu ineptὸ atque intempestiuὸ garrire. M.f. u. Igitur in conversatione habenda est in primis ratio personarum, deinde
ou lai rerum . tum etiam loci & temporis. Pauca eum aliis loqui oportet. Hine cum ριν symbolum Conradi III. Imp. Pauca cum alijs. multa tecum loquere Sermo min. quamdiu apud unum manet secretus est ι ubi ad alterum transivit, spasi. tur in famam. Cum amicis. ut monebat Thales,ita loquendum est, ut serisino nos in jus non voces Caut8 proinde coram amicis de absentibus i quendum est. Cum inimicis. calumniatoribus.& obtrectatoribus pareo aut omnino loquentum non est. Crates cum adolescentem secreto obambulantem videret, quid , inquit, solus agis y Ille mecum loquor. Tum Crates. caue re diligenter attende. ne cum homine malo loquaris. Seneca refert
in Epist. Si cum sapientibus sit agendum audi Isidorum, Maneat in verbis mensura , in sermone flatera; Iemper verba tua sint moderata , modum Io. quendi ne transeas. Plus dilige audire, quam dicere; plus auscultare quam
Modin I Quod at inet ad considerationem rerum .de iis tantum lociuendum est. quemo AEt quarum cognitionem habemus, de honestis & utilibus: non de impiis aut res obseaenis. Theophrastus cum in convivio silentem perpetuo quendam videret Si indoctus es,inquit prmienter facis; s doctus imprudenter. Is r texat Demonicum , Duo loquendi tempora constitue, alterum de rebus tibi
planὶ cognitu, alterum de iis,qua necessario sunt dicenda,in quibusIOIDILlentio praestat oratio in aliis verὸ taceresatius es, quam loqui. Euripides, Sile. vel meliora loquere silentio. Habenda etiam temporis di loci ratio. Hine illud Borbonii: Nobile lingua bonum si fari ia tempore novit, Nobila lingua malum ari in tempore nescit. . . Pythagoras aliquando interrogatus a quodam quomodo in sapientum discipulorum numerum adscribi posset, ait,
Si serves suntium. donec loqui fit vicessarium, si hibit dixeris nisi quod bene sciueris,
Si furis optima, ἐπ Dcutus fueris paucisma,
192쪽
M o R A L I V M Lib. IV. vidi. I. I 83 Silentium Agnum es sapientia, loquacitas fluuitiae,
Neffines restondere, donec finis sti interrogandi. Cum autem mens fons sit orationis. λὰ praecipiebat Zeno , ut in mentem intingeretur oratio. proindeque prius cogitandum est, quam loquendum , nec committendum , ut lingua mentem praecurrat. Cato lurconem uuendam recipere in familiaritatem nolebat,quod vivere cum eo non posin, qui plus palato,quam corde saperet. D.
Extrema Taciturnitatis sunt, Garrulitas, & Infantia illla in excessu, haec in desectit,illa qhorundam audaculorum est, haec vel stupidorum , vel aliquando superborum cum aste lata est. Sunt locutulei quidam it vafer nes quos Antisthenes inreuiosos nugatores appellabat . Hi omnφ is mili Elisunt.Nam ut ait Euripi acie istae quis loqui multum desectaturni iv. ' i ' . lJs non videt Iisse molestum esse omniDκ. .
Additamentum Cum tacinarcitas modum servet in loquendo & tacendo is modum ilia Ium seii mediocritatem servat, qui temeranon inittit, quicquid ii buccam venit, aut i ntra labia dentesque nascitur; sed linis suam trahit corais fianiculo ; seu ut i quitur Zeno apud Stobeum , linguam
menti intingit. Mensuram se Unis Meit auditor, lacus, tempus'; res ipsa, de
dam sermonis. Ecfintinentia.. in Ailaail-menis garrulit edici bat Theocriguae. Incipit verborum nutien, mehiis silua Dies de Garrulo potest', quod de Iustinia spartanos aiebat es iv praes ita ni hiI.Nee loemeriti rates Loemihiu indulapii ἡam reptilius duplurem me cedem postulabat, bunam ut loqui diice
qua agitur,&Ceterae circumstautiae.Tem' lint, alteram ut incere. Horatius lib. Hest loquendi, ει tempus incendi, inquit En i λῖ, . i, . Ecelesiasticus cap. 3. Et Sapiens cap. I 8. R cputatori, quAgar uias iam, Antequam loquaris, disce. L. Paulus ad . flec retinent par ia c-mias 'rii trecoloisenses cap. q. Sermo vester sile sit Hirti. ' . conditus. Est vero sapientis Taciturnitan ' Euripide , o, emetiati, inquit, finis est nam, ut ait Thales apud Laertium lib. r. - calamitas rrh virari garrulitas. &ex Pauca verba Sapientis animi indicium iBias, ut est apud Plutarchum in convivio Sapientum . clim aliquanda inceret, & ei, stoliditas a garrulo quodam objiceret Ssi Stolidus essem,inquit, tacere non pssem. Hschines Socraticus, clim de tale tio reprehenderetur, Non sollim loqui, inquit, a socrate, sed etiam taςete didici. Motis suit apiid Lacedaemonios este Pluintarcho , ut si quem amicum aut sospitem in domum su3m admisissent, ei ostensis solibus dicerent , Hac sermo non egredi Iur. Et quidem ex instituto Lycurgi natu maximus ad ostium stans. idipsum ingredientibus ad convivium aieeb defores ostendebat. Olim etiam in ectoacu lis littera S. inscribebatur, ut sospites silentii admonerentur. Idem significat rosa in eoenaculis lupra mensae verticem lacunaribus ama. Unde proverbi r Haec sub tosa dicta sunt. Non tamen omne silentium probandum est, ctim etiam linguae thetairos interdum ponere oporteat, ut alti Hesiodus. Bene proinde Simonides, qui cita hospiti cuidam taciturno in convivio assideret, Mi homo, inquit, si stul-
xus es, beneticis . sin sapiensi male. Ma-
erceri taciturnitas his modis potest. I. si a pluribus,qui simul sunt, aliquid quaeratur, caeter 'ntevertere non oportet, sed tace; , donec omnes abnuant respondere. 2. Si alius quispiam interrogetur, cavendum est . ne illum respondendo praecurramu3 3. Si risus aut contumeliae causa aliquid a nobis petatur, nunquam est serio respondendum. Deinde non convenit celeriter ad 'dicendum prosilire, sed lente festinare , ut qui interromraddere
aliq id possit, s velit, & nosce ieere,
quid sit respondendum potastium, quando bono animo interrogamur,Debet di responsio esse non plastam&supe sed necessitu saltem & humatia: .Fu giendi sunt sermones, qui cum voluptate quadam rapere nos ad sutilitatem poΩ sunt; quales sunt militi de bellis, causidi- .co die litibus, amatori de puellis. 3 . Cum praestantioribus ut versari oportet, uL e tum verecundia,quasi digito labella eomarescere distamus . Monent at iis, ut gam
uti domi scribant aliquid fle disi tant, ut aestus iste garrulitatis paulatim deserves. t. vide Plutarchum libello de Gam litate.
193쪽
, De Urbanitate in I u. t tr: Iocos propter eorum. qui laborates, recreationetra Hyen ὀs' esse Phil sophus vult 8 Politicorum. Elin imo loco 'Dij amantilacidit piamin Cra ylo. Horum vero eum magnus sil ita hominum cfnversati6fies usus tum justam in iis mediocritatena urbόnhas bbi servat prases liqumodus nulla habita circumstantiaiussi ratione exciaim .scurrisitas est: eunt
desta est . fit rusticitas. Et haec quidem eorum in , qui he biferre 'ipsi eoinx dὰ jocps pollust, nec ab alsis prolatos aeqlib anin ferre. In holi stressibus & conviviis fristes seὸQt rricros, cogi abundi 'Helancholies ist
homines sunt. Illa vero hominum est impuroruin servilique praeditorum ingenio, qui, ut aiebat, Diogenes, ex eburnea vagina plumbeum educere kladium non erubescutit. - . . ra. Modus in jocis hie esto. Inprimis ioci sint honinison Momi, sed Meremtii sala conditi sine eonvitio aut maladicentia i sint mn usitati, ut novitat
doli nent. Non ex tempore fiasi,sed praevia meditatione intentose excogita-υ Cuiusvis sanὸ iust nctin',st8 Et extempore joeari. in Deinde rari sint, n n frequeptes.Copia fastidiuin omnibus in rebus e rum sitavismi i qubptompinu geniosi, ut Fpe ericus ImperMor dicebat. Videndum est i itinG setia suuα joco laicus. sit,inoa illa quaesitus, sed ultra oblatus.
Habenda denique resum ac pe sonarum ratinest. Rerum quidem, ut eum I illa seriae gravestiue tractanturii ioci nulli intervenianti aut cend qui a eu i sint sed rari & faceti. Alias. ubi honestae recreationi in convivio vel congressu locus est, portune adint j hec sine petulantia. Personarum voto ut ad condit ictem & aetatem uniuscujusque attendatur. Deeorum non est iuvenem cum Sene. servum.ri a Domino, subditum cum Principejo-ati Cum aequalibus justa occisiuin i Vi dignitas jocum admittit . nisi
qui I magno venit. i. t Aaditamentum.
s,libus uti poteti in conuersatione Ad urb initatem Natura factus quodaminodo cite debet, qui locari concinne cu
pit : qui talis non est, silere votius debet, quam rusticitatem suam prodere. Hac de re multa Cicero lib. a. de orat. Ponti in iocando his praeceptis est utendum.
sollicite quaesiti. Hi enim gratiam perdunt sturtilitate vix absunt.
tiles , scurriles, sed honesti, decori, graves, hberales. Cicero I. ossiciorum. Duplex est, inquit, locandi genus ; unum Iuliberale . petulans. stantiosum, obsi cesnum. Alterum elegans, urbanum , inseniosius, sacerrum. FScit,s igitur est distinctio ingenii & illiberalis joci. Alter est, sit pol digi & remisso animo, homine libero gignfra. fi rerum, turpitudini ia ipsatur vero E
audientemside omidant Ze irritent; sed pleni sint humanitate & benevolentia , audientem recreent. Est enim delectatio finis urbanitatis. Iv. Si quid carpendum sit, id fiat facili de ingeniosa allusione, non aperi
U. Habenda est personarum ratio. Aliud enim convenit Seni, PAncipi, D eho,amico, aequali; aliud juvem, plebeio, indocto. ignoto, superiori, inferiori. N que jocari nimium debent Magistratus cum subduis, pare es cum liberis, domi ni cum servis', prece tores cum discipulis, ne auctoritatis suae jacturam faciant. V l. Non iocandum in eos, a quibus provocati non sumus. Iocum joco pensis re s sest. Cic. a. de Orat. omnia probabiliora sunt. quae lacessiti dicimus, quam quae priores. Nam & ingenii celeritas maior est, quae apparet in respondendo, re humanitatis est restonsio. videmuraenim quieturi fuisse, nisi essemns lacessiti. vis. Habenda quoquoralip temporis, i loci,
194쪽
loci, aliarum circumstantiarum. Quippe sicx,Homo es impudens, ego cum te Intempestivus erit, qui tempore luctus, rerem ancillae tuae credidi, te domi non calamitatis, belli, famis,& aliorum malo- t esti, tu mihi non credis ipsi λ Cic. lib. a. rum ficetiis indulgere volet.Nec item jo- de Oratore. M. Livius Salinator, cum candum est in templo, Curia, Senatu, amista Tarento servasset arcem, duebat
schola, aut ubi res seriae sunt agendae; sed Quinto Fabio, Mea opera. Quinte Fabi,
in conviviis, nuptiis, festivitatibus ,& in recepisti Talentum. Certe, inquit ille, iis congressibus, qui reficiendi animi cau- nam nisi tu amisisses non recepissem. Ausa sunt iustituti. Bacchelides quatuor in gustus Caesar, cum multi accusante Seve- conviviis requirit. I .modicum cibi & p ro Cassio absolverenturin architectus se tus apparatum. a. suave colIoquium. rum , quod fieri Caesar jusserat, diu proin veram convivarum benevolentiam. q. traheret, vellem, inquit, Cassius etiam bonum vinum.Caeterum sicut jocos dice- meum forum accusasset. Cicero cum in re honestos ingenii est, ita audire hono Provincia,quam frater ejus Quintus rexestos ad ingenium spectat. Exempla urbam rat, clypeatam ejus imaginem ingentibus nitatis haec sunt. lineamentis ad usque pectus umore pi- Socrates a Xantippe sua post rixas Iotio istam vidisset, Frater, inquit, meus dimi mi fusus, Sesebam, inquit, post haec to- dius major est, quam totus. Erat enim ita nitrua imbrem futurum. Scipio Nasica la parvae staturae. Catulus toginti malo eum ad Ennium Poetam venisset, &d Oratori videret Ozne satis misericordiae mmi non else ancilla responderet, set,sit id epilogo movisse Omnu b. inquit, satis; iussu domini diei, de recessit. Paucis pbst neminem enim esse puto, cui non oratio diebus, cum ad Nasicam Ennius venistet, tua miserabilis visa sit. Sed de ejusmodi& num adesset a linui qii reret, excla- facetiis pneter Ciceronem&Macrobium mavit ipse se domi non esse. At, inquit in Saturnalibus aliorum non pauci extant Ennius, vocem tuam cognosco.Tum Na- libelli.
ouox est ea reverentia seu dignitas, quae virtutis splendori debetur. Praemium aliqui quoddam ejus esse , ' . Se mercedem volunt : imo etiam virtutis opus. 'Est sane admirabilis ille splendor , quem ex sese virtus ipsa diffundit. Aspirare igitur, qukvirtute praeditus non est, ad honorem non debet. Hoc ut Romae M. Marcellus de- Per virauclarat . ita honoris templum Virtutis aedi conjunxit, ut ad illud nonnisi per hanc aditus pateret. Nullum aurusta tam egeno gratum est, quam studi se & generoso animo honor. Tantum enim ille auro praestat, quan imvirtus utilitati. Vnde cum Titus Labienus multum auri ex praeda Gallicastrenuo militi donasset, miles aurum ad Labieni pedes arietit . at paulo
pὁst idem donatus armillis argenteis, alacer gaudio abiit, aurumque contemnendo honorem amplexus est. Nimirum ea vis est honoris, ita animum immutat, ut pro ea caetera vilescatit omnia. de in discrimen vita ipsa conjiciatur. Lux quaedam est vitae, &ubi abest, grata esse vita non potest..At verὸ quibω vitae actionibus honor debetur I Nemo est,qui debitum stoastiori sibi honorem non putet . cum ossicio fungitur suo. Casta matrona inter uiae. honoratas censeri vulti vir temperans de justus honorem apud se ecth credit i cum publica Reip. ossicia agi re omnes non possint, honorem quoque sibi privata vita vindicat. Sit sane honor hic aliquis, at sine splendore est. Vt irradiet, ut lucem suam dissundat, necesse est inprimis, ut ex arduo ι
dissicili, ac periculoso negotio oriatur. Deinde ut Q. publicam sit utilitatem
195쪽
tem virtutis actio . neque ex contracta obligatione. sed libera ae sibi relictasse,ia. Voluntate proficiscatur. Signa honoris ea praecipua sunt , quae sine lucro commodo ue existunt. Illae coronae laureae , illa monilia , illae statuae . illa cognomina , etiam concedi improbo possunt, si publicum auxerit bonum. qui verum tamen consequi honorem non potest. Et vero etiam plus est ea mereri nec obtinere , quam obtinere tantum. Generosὰ Cato , Honori centius, inquiebat, mihi es quari ab omnibψ, cur posita mihi statuis nou.
.Additamentum. Icoho Min Eus gradu 8. h magiiorum , vel in cives, vel in patriam.'notem ita definit: Honor est vel in omne genus hominum fima mera praemium virtuti tributum a torum. Et oratione pro Milone : vitiu- congruente ejus judice viro tis praemium est amplissimum , quod vitae
probo , uteius virtus refulgeat, caeterique grauitatem Vsteritatis memoria consolaia eius exemplo ad virtutem accendantur. tur aquae essicit, ut absentes adsimus, de . Cicero lib.3.Tusculanarum quaestion .Est, mortui vivamus, cuius gradibus homines inquit, consentiens laus bonorum, incor. in coelum vistentur ascendere. Non maia
rupta vox iudicantium de excellenti vir- IE definiunt quidam esse approbationem tute. Idem oratione proe Marcello: Gl conscientiae recte iudicantis, de alior ntia est illustris de pervagata multorum & recte de nobis judicantium.
6 Honor ita cum 'virtute sit conjunctius ' priuari eo non
OMnino honor bonum est quoddam cum virtute ita conjunctum , ut auferri ab ea non possit. Vnde tritum est illud dicatoria virtutemst quitur ceu corporis umbra.
a Neque enim infligere alicui dςdecus sortuna potest. sed animi vitaeque tu y pitudo. Testis eu Democritus Phalereus. Nam cum ab Atheniensibus.
quorum Rempublicam ad mimaraverat, trecentis statuis honestatu esset, animo elatus non est ; eae cum for invidiam eversae essent, dejectus animo non est. Quin imo illorum iniuriam hoc sale aspersit . statuas , inquit, illi quidem euerterunt. Ad virtutes . quarum gratia istas erexerunt, non euertiant. Combatur itaque honor s. mper virtutem, sed non eodem semper gradu, interdum ante, interdum smul, saeptiis pone. Equidem exteris no honoris signo privari vir bonus potest, at meritorum suorum & virtu tis splendore nequaquam Virtus enim,ut pulcherrim8 Cicero pro Sextio, J n tempesate Dua quieta est. D' lucet in tenebris,qpulsa loco manet ta-i men . atque haret in patria, blendetque per Iesemper ; nec alienis umquam δεν sim obolescit. Et quemadmodum Colost; us, etiamsi steterit in puteo, magnitudinem suam servat, ita vir virtute singulari praeditus, honore, quia virtutis splendore est, non caret . etsi nonnunquam deprimatur . aut debita illi dignitate non afficiatur. Tantus quisque est, quanta est cujusque
Additamentum. R Eserenda sunt huc ea quae Titulo . i . Ipsequitim vistus pretiam sibi, siua, ωὲ
num. a. lib. 3. diximus. Cum sola sem secura nitet, necfastitasullis virtus causa sit honoris, numquam virtus Erigitur , ρι sive perat clarescere vulgi . sine honore esse potest. unde recte Horari Nil tu eraerna cupiens, nil i ea uaris ,rius lib. 3. Od. a. Dinitiis aninissa suis, immotaque cunctis Virtus repulsa nescia sordida, Casibus, exalta mortalia driserit arce. Intaminarιι sui et hmoribus, Nec immerito Cato praeclarus, ctim in pe-- ponit aut sumit secures titione magistratus repulliis passus es et,' 'Arbitrio p*ularis aure. 4 viriutis suae conscius, corruptum populi
196쪽
ut qui in vita propter egregia virtutis opera honor assici non potuerunt honorem eum post facta consequantur,quem
praeterita virtus meruit. ppd virtus honorem habere comi-ri λ finistem semper debet; nec ipsa cum vita terminatur, sed plerumq;tum prius ctis ων splendet, & honoris radiis illustratur, cum omnibus vitae huius periculis est tiberis. defuncta. Ita enim comparatum est. vi bona, quae oculis nostris quotid id obversantur, inque manibus posita sunt, facil/ rastidiamus. eorum6ue no tandem pertaedeat. Ubi verhamissa sunt, incredibile sui in nobis d si de rium excitant, animus hue noster multo ardentius ea inquirit Hinc Salustius : Ttine demum nos homines noctra intelligimus b. na, quando ea , quae in potestate nostra habuimus, amisimus. Et Horatius r
Viritium incolumem odimu s, , , i, i
Sablatam ex oculis quaerimus iuuidi. χ.Additamentum. RAtioni consentaneum est,ut vita iun- in Philippicis. Inscriptiones sepulehroiactis honores deserantur; ae sane mam idem figdificant. Inde Horatiust
--- Virtutem incolumem oritvnii Stillatam rasuli, aerimus inuidi. Et quidem hoc alienae virtuus desiderium post fata, magnus est viri utis' honor. Ioed tum potissit Dum honoratur Uirtus , cum abest. Nec umquam major prisco rum virtus suit visa', citiam cisi a posteriatate est honorata. ctis honores deserantur; ac sane tum potissimiim. Ideirch videmus in Rehu spublicis more receptum esse, ut in se tuis&de Republica bene meritis hon res decernantur. Tot irae statuae mortuis positae, & alia virtutis monumenta satis ostendunt mortuos honorandos esse. Apud Romanos , qui vel periculosim lega tionem se seperant, vel in ea obierant, statuas consequebantur.Qua de re Cicero
An hominit aliquando fugiendus. . CYnlci olim Philosophi honorem omnem Laenio teste, contemps,
runt. Vnde cum ante Diogenis dolium soli obuersum stans Alexander Magnus diceret . Ego sum AlexanHr Magnus ille Udla edoniae Tex. Et ego. inquit ille . Ium Tiogenes canis. PFiecto cum insita sit iis, s etiam optimo cuique honoris cupiditas i non est ipse a quoquam sugien- atridui. dus, Sc laudatissimum semper habitum est eius studium , si ambitio non fiat, & intra quosdam Iimites sese contineat. Et praeclari illi viri, qui honorem fugiunt, certὰ etiam augent fugiendo. An non vero cum ratione illi pugnant.qui honoris aequalitatem inducunt ' AEqualis esse imperantis & o temperantis honor non potest , im d non debet, aut omnis tollenda politia est. Nihil a naturis . nihil a lege diuina alienum magis excogitari potest, quam bonorum imperi j , fortunarum exaequatis , inquit Bodinus. QDa stam, cum dico. nolo eam lae ambitionem, ut alteri quis se praeserat Hinc eum sit ambia Apollo honorem ei dandum esse respondisset, qui sapientia caeteris praesta- ti .ret, nemo inter septem Sapientes, qui honorem sbi potius, quam alteri deferret, repertus est. Turpe enim est inter pares velle gloria excellere..Additamentum.
Nis u. ι .m-μrt qaida iis erat, suanquam hac rara avis est,s quid tamen a ius erit , Mari met m. Neque enim mihi comM
Sed rectiliaemque extremumque esse recuso Euge tuum belle. Non debet igitur honor appeti tamquam honum ultimum, sed referendus est ad finem veri boni, seu ad incrementum di
vinae gloris, R Reip. commodum aut
197쪽
cliuerendus est, tamquam justum vinulis stipendium. Hac de refusE disputat Ο - rius lib. . & s.de Gloria. Censent The logi honorem posse acceptari tamquam
fluctum bonae alienae voluntatis erga nOS; qui ne sit irritus, honestissimum est non recusare. Et existimant quidam hanc acceptatione esse amam virtutis gratiae.Omnes homines, & omnes nationes communi consensu suo id comprobant. Dio Chrysostomus oratione 3o Homines, in quit,indigent & corona & imagine,&pri-nζo loco in consessu, & memoria adposteros. Et iam multi propter haec mortui sunt, ut vel statuam mererentur, aut prae conium, aut alium honorem, atque suis posteris relinquerent opinionem sui inquam memoriamq; Si quis igitur a vobis sciscitetur, uniuertis his olim ablatis, nul- laque in pollarum recordatione relicta, neque laude benenctorum, quotumcumque putetis virum, emersisse admirandum apud omnes, pro pieΘe in bello dece tantem, aut Tyrannos expellentem, aut
semetipsum liberosque devoventem ει
Iutis communis gratia , aut masnos eXWilantem labores virtutis causa λ Vide
plura ibidem. Plinius lib 9. Epistola 3.
in eamdem sententiain sic ph losophatur Alius alium, ego beatillimuar existi mo , qui bonae mansuraque prsesumptione perfruitur, certusque posteritatis cum futura gloria vivit, ac nihil ni si praemium aeternitatis ante oculos, pingue illud ait uir que otium placet. Etenim
omnes homines arbitror aut immortalita tem suam, aut mortalitatem cogitare.
Et Epistola I9. Omnes ego, qui magnum aliquod memorandusrque feceriant , non modo venia , velum etiam laude dignummos iudico, si immortalitateiri, quam meruere, sectantur ; victurique nominis L mam supremis etiam titulis prorogare
Nemo ςςrte vitio alicui vertat, si rem
rationi rectae congruentem expetat, talis autem est virtutis remuneratιο per Ho-.riain & honorem. Ac hunc cum quilque possit alteri honeste optare, cur ni etiam sibi expetere
p,is, ἱ- Α Mplissimum Virtutis praemium est pulcherrimi facti conscientia.Nono s.cti H illa gloria, ouae a vulgi opinione est, vana tota & salsa. Tam vilis
Pallari virtus non est , ut suum habeat ab opinione populari pretium. Propria illi conscientia theatrum est , ic quo altius sese erisit, eo mimis gloriae humanae exigit, ipsa sibi pretium & praemium i similis omnino soli. qui ab igne alio vel face illustrari non potest , sua vero luce illustrat omnia. Nihil illi aut gloriosius. aut iucundius est . quam bene secisse.
.m qui virtute praeditus es titulos admittere debeat φ Alexander Seuerus Imper.numquam in animum induxit, ut se aut Magnum, aut Patriae Patrem appellari pateretur. Tiberius cum a quodam Dominus esset appellatus , ei denuntiauit , ne se Dominum amplius contumeliae caua nominaret. Vana ista nomina sunt, nec tam virtutis, quam vanitatis. Nugae tot istae hodie Dominationes.
Additamentum. P Raemium virtutis est facti praeclari inquit, mihi opus propter Deum, bona ' .conscientia. Hinc DPaulus Epistola conscientia propter me ipsum , bon ad Galatas cap. Quilibet probet suum fama propter proximum. Magnus ita opus, & hine in seipso gloriam habebit, que honor est approbatio propria con- non in altero. D. Augumaus, Bona vita, Mentiae recte iudicantis.
198쪽
De regulis vitae componendae ex virtutum con
R v s Υ R A virtutum est cognitio, si nullus viricium sit usus. Vt aliquis sit, nonnullas ex earum cognitione colle ctas sormandae vitae tegulas hic trademus. Atque inprimi. - ζ ha sint ex Prudentiae cognitione regulae. Ι.. Vt dum prudentum con trio. & consilid tuu- ὼγ ιdendu: Via enim 'tilii recta via fur in oculis 'sinin qisi Frauscultat tonsiliosapiens iudicatur. Prouemb. 1am ' prurinta II. Numquam stetnendum Malterius consilium ' Quipp8, ibi e Sllum aspematur, auxilio est indignus: Imo eonsitum coea temnere signum
III. Vbi Titanistatim ius est nummam est consutandum: sed iusse-qucndum. Iustitia enim dubitationem aufert. Idcircδ eum B. Cypriano carnifex acclar aret, consule tibi, Imὸ, inquit, quod tibi praeestum est ex quere , in re tam lista nuda conquitiatio est. i IV. Excelleriti natinae, ut prudens quis sit, ars est iungenda. Ita Carolus Magnus Imper. cum totus ad virtutem factus estet, ad excellenteminaturam addidit doctrinam : unde domi virtutis exemplum, foris optimus Imperator fuit. . . .
V. Cum menti ratio consitumque deest, satale timendum est exitium Quippe ineluctabilis Falciυm vis cujuscunque fortunam mutare consti tuit, con stia abrurerit. Quos Deus punire vult, ijs sanam mentem prnis
VI. Vt sis prudens sis patiens; per patientiam intelligentia contingit. Hinc cum nulla ratione praeuidere futura multi possint, patientes demum omnia intelligunt. No um est illud. stis e nocent, docent. Sand infelicitas non raro homini prodest.
Editamentum. R vs r a A sunt virtutes, nisi ad Est in silli bile minoia Reipubl. setium ἰ earum normam vita componatur. ubi qui pr est, consilium petere negligit,idelico post traditam virtutum cui Prudentes consiliust . non sunt. explicationem, collectas ex ijs regulas, Bucchamnu= lib. 23. rerum Scoticarum quibus vitae cursus dirigatur, subiungi- rcist de Iacobo Iv. Scolorum Rege. mus, quae ut clarissimae sunt, ita vix ali- quod cum ipse ad exercitum situm pro- qtia luce egent. Haec tamen hic addi nciscςrςtur,&Limnuchi veliberas in aede possunt. Nec dari, nee fingi virum illum s c udiret, ingressus sita it quidam a posse.qui, ut dicit Hesiodus, a seipso omώ mctu Vener bilis capite nudo , fronte innia nouerit & intelligat.Multa enim sunt, calvitiem glabra capillo ruso & prolixo, quae hominis unius aciem . Etiam perspi- rect4 cyanei coloris amictus, linteocinia cacissimi, erigiunt. Titus Liuius, saepe ctus, qui innixus rustica quadam simpli- ego, inquit, audiui, eumesse primum v- cita e laso Regis solium, ita ait. Ego ad xum. qui ipso consulat,quid in remst.Se te nuisses, O Rex, ut te admoneam, eundo euru : qui benὸ monenti obediae. lne quo instituisti, progrediatis; si hane Tertio, qui nec sibiipsi consulit, Me,ia .admcritionem neglexeris, nec ery tua, tera parere scit illum eximni ingenu esse. 1necivonitu niti. Haeterea primonem
199쪽
sum iussus, ne mulierum .iani baritate, in otio negligeret,nκmorabili ad Plui toti consuetudine aut consilio claris ; sectis nem praelio uietus cum uniuersa nobilit si fieeris, S damno & ignominiae tibi rex te sua caesus est.Philippus Macedo Alex erit. iis dictu ita dispaniit, ut nemo dium filium sepe monebat, ut sipienia eius discessum senserit, nec quaesitus p tiae operam diligentem daret, ne multa stea inuenim potuit. Verimi cum eius 8c 'siquando committat, quae se secisse po- procerum diiltiadentali monita Rex con- stet poeniteat. Foelicitatem vitae sola m temnens, qmori nobilis seminae captiuae deratur sipientia a imo in vivendi sola nimium indulgeret, Rexque militarem putanda est.
' ex fortitudine collacia. i. π N prosperis, non minus quam so aduerta sortis esto. Pa pd ma- toris est opprobri, a voluntate fra superari, quam doloribus stangi.
' Et prosperam dissicilius est serre sortunam , qu maduersam. , II. Vir sortis quanquam im cylis aduersarius sit, ne victoriam sbi
semper promittat. Leonem necant. ,
III. Cum periculum sine periculo nunquam vincatur, cauld in perumlum te ingere. Cunctis rebus inest periculum, inquit Theognis, Pro parauis proin)e magno periculo contendendum non Q. Vnde di m illud Caesaris Augusti . . reo hamo piscantur, qui met sumptu, aut periculo
is , bus parvis dimicant. ' . . . ιIV. Patientia magna pars sortitudinis est. 1line. Theodosius Tertius Imperator. Remedium malorum firmissimum est patientia. Cogit idum pioinde est multa in his vitae molestijs aequo animo serenda esse, de serem
vidit amentum. Fortes sunt, qui aequabiles in omni scribi iusserit, ingrata patria non posis genere fortunae se prebent. Plato debis ossa mea. Stulti sunt, qui periculas ib. 1. de legibus, Laccedemoniorum le- supra naturam posita non timent, ut pes idcirco reprehendit, quod fortitu- ten restates, tonitrua, fulmina & eius. dinem in dolorum & timorum duntaxat modi alia. Tales fuerunt Psilli, apud He- constanti serpessione versati dixerint 3 . eodotum, qui contra Austrum predicticum tamen is, qui a voluntate sua supe- . sunt, quia diutius spirabat, & flatu suo rari se patitur , maiori cum Opprobrio se- molestiam illis, inserebat. Quod dicitur, ipso inferior sit, quam is, qui doloribus etiam culices 'leonem necant, Id Aminia- frangitur. Et temeritas est periculis se on nus Marcellinus lib. a 8. ostendit scribens serre, ut ait D. Ambrosius. Publius in inter arundineta fluminum Mesopotamiae mus , Nunci id, inquit, ruina perit, qui propter hyemis clementiam plurimos ruinam praetimet. Regium est benefacere, uerseri leones; sed ubi tempus incaluit,&male ere, ut aiebat Philippus Mace- innumeri exsurgunt culices, qui mordido, qux conuitiatorcs patientia vincebat, cus leonum palpebris insident. Unde illi& ex inimicis amicos reddebat. Scipio remedium quaerentes fluminibus sese imis Afrieanus multa a Tribunis & ingrato metgunt, aut oculos sbi crebro reguibus populo Romano passus, hac una ultione lacerantes effodiunt: quod ni fieret tota contentus suiL, quod suo sepulchro in- regio leonibus redundaret.
VNa hic regula sit Ferdinandi Imperatoris symbolum . Fiat iusitia
aut pereat mundus. Persuadeat ergo unusquisque sibi sine iustitia vitam esse non posse.itaque vivendum esse, ut in omni re suum cuique tribuatur . seu eommutando, seu distribuendo. nec ullo assectu, quod iustitiae ratio exigit , impediatur. Nam, ut inquit, M. Tul. I. OT Funda
200쪽
M o R Α L I U Μ Ι ib. III. Tit. III. Iyrmentum persetuae commendationis fama est iustitia. sine qua nihilρο-
test se laetidabite. Et idem Etiam homini solitario , aliue in agro vitam degenti opinio iustitiae necessaria es; atque i s etiam, qui vendurit, emunt, Iocanti conducunt, contrahendiygne ths implicantur. Rectd Democritus: iSoli hi Teum amicum habent. qui iniuria sunt inimici. Rationem dat Plato. Nunquam enim homo negligitur a Teo , qui iustὸ vivendi bonum propositum babet a quippὶ Deo , quantum feri potes, ita ilis esse cupit, iu-βὸ vivendo. Hae cogitatione qui imbutus est . & hoc animi firmissimum propositum habet, non cauillatur , non dolis utitur . non alterius ii norantia abutitur , non commendat partim idoneum, non impedit bene meritum, non excusat manifeste reum. Hoc amen dicit, Fiat Iustitia..Additamentum. TNa hie regula est Fia iustitia, quam Regula diuo vitae est , iustitiina rebus in V qui obseruat nunquam iniuste agit. omnibus seruare; quod qui facit honestis vide quae de iustitia diximus lib. 3. Hinc vivit, neminem laedit, ius Quin cuique iustus appellatur, qui ex omni parte bo- tribuit. Nec desiderari amplius a quo-nus est, quod virtutes omDes tam moris, quam potest. quam mentis in huius unius pectore sint.
Regula ex temperantia collictae.
Emperatis hominibus lex prima sit Deus. Ita plato I. de legibus. Altera sit Natura . quae paucis est contenta.
te oculos, Ne quid nimis. Vnde dicebat Henricus II. I mperator . Nihil te per impensὶ quemquam cupere oportere, atque ita feri posse, ut in nullo vnquam contristetur. III. Inter pocula non multum loquere, delinques enim . ari amicomum conuiuia tardus accede, ad calamitates autem cito. ataud noueris, non flatim die. Sciens tace. Nuptias frugaliter celebra; lingviam bene ominamum, non maledicam habeas. Hare praeipiunt septem sapientes.
IV. Obseruandum hoe Epicteti praeceptum. Hoc modo, inquit, versandum est in conuiuio: circumacto discos aliquid ad tuum locum perueneri manu extensa modesὸ attinges; fi praeterierit, noli retinere i s nondum appropinquauerit, ne nimium appetitum extendas, sed expecta donee ad te venerit. Eodem animo ad diuitias, ad magistratus, nuptias aes id bes , erisi Deorum conuiuio dignus. V. Praeclard Democritus. Patris temperantia maximu es liberis prae-
praceptunm. Additamentum. Avendendum ad Naturam, quae se levis somnum timor aut cupidosor paucis contenta est. Claudianus in didas ofert. Rufinum, Rationem reddit valetius Max. quia Vivitur e Hiram , naetura beatis bonae valetudinis quasi quetdam mater est mibus esederitis grusso urit . magalitas. Nemo unquam ad beatitudi Et Horat. lib.a. nu arcem pertinget, qui non voluptates Huitur pareo boe, cui palmum temperantia superarit. Hae de re hb. 3. splenda is mosa tenuisa m titulo de Temperantia abunde dictum.