장음표시 사용
171쪽
hoc unum respondit, ilIum in ipsum cum gladio,
hasta & clypeo uenire, se autem in eum uenire in Domini exercituum inique agminum litaelisn mine, in que eo die maledicta iecisset, cuius nutu in manus ipuus ita uenturus esset, ut & ei Nut amputaret, & cadauera Palaestinorum auibus recisque obiiceret, ut uniuersiis orbis Deum apud Iudaeos esie sciret, omnisque coetus qui utraque ex parte stabat, cognosceret, atq; intelligeret, Deum uius sit bessu, non hasta,aut clypeo seruare aut uincere . His utrimque iactatis, Palaestinus infestus in David ueniebat: cum ipse, prolatum expera lapide, funda sic in eius fronte iaculatus est,ut hqrente lapide pronus in terra ceciderit. Gladiu,ut dixi, Dauic nullum sumpserat. Itaque corruentis districto gladio, eu primo inter mit,deinde ei caput praecidit. Pal stini cum sortissimum suo ii uictu interfectumq; uiderent,fugerunt. Iudaei au te in clamore eos insequuti, multos interememt,reversique eorti castra ceperui. At David posi- tis fixisq; Goliath armis i tabernaculo suo, caput eius Hierosolyma portauit: quod cu mulieres oppidorutesciuissent, Sauli obuia prodeutes in choris cu tympanis & sistris, haec canebant:Interfecit Saul mille,&Dauid dece millia.Hoc ita Saul acerbe tulit,ut m duxisse nihil restare, nisi ut ei regnum traderetur, ex eo
die ac deinceps quadiu uixit, inuisum ac suspectum Davide habuerit,eumqt sepe, quatu in eo fuit,intcr- fecerit: de quo nobis deinceps dicendu est, ut que se erga hostem praestiterit,exempli causa intelligamus.
172쪽
In eo enim mansuetudinis ac clementiae exemplum continetur, dc maximum & clarissimu. Proposuerat,
ut dixi , praemium ei qui Goliath interfecisset, coniugium filiae. Ei autem filiae duae nubiles erant, Merob, & Michol. Cum saul postridie eius diei, quo
die mulieres maioribus fortitudinis laudibus Daui dem, quam illum ornauerant, a daemone agitatus, prophetaret, atque uaticinaretur, Dauid autem fidi bus,mali eius leniendi causa,caneret: arreptam subi tb lanceam bis in parietem iecit, ut Davide transfigeret, fecissetque nisi ictum ille declinasiet. Qua re animaduersa,Saul qui ex eo Domini spiritu, qui ip sium deseruisset, in Davide insedisse iudicaret, eum metuere coepit. Itaque eum a se amandans, mille uiris populi praefecit, quo in munere ita se prudentem praestitit, ut Iudaeis omnibus charus esset. Clim auteilli eius gloriae ac superiori inuideret, elimq; metueret ea de causa quam dixi,specie sinati lationeq; amicitiae,re autem uera,eius intersciendi causa, Merob maiorem natu filiam ei se daturum in matrimoniupollicitus est, si modo bellum procuraret ac gereret, ut eum non ipse interficeret,sed Palaestini.Nec tameeam illi dedit,cum uenisset tempus,sed Hadrieli Molathitae. Alteram, cui Michol, ut dixi,nomen erat, Dauid amabat. Quod cum Saul resciuisset,et eam se nuptui daturum promisit,dum modo centum praeputia Palaestinorum afferret, quod specie quide laostium Dei internecionis dicebat, re autem Uera Certum uitae eius periculum illud putabat. Dauid tame
173쪽
tam nefariς illius in se uoluntatis scelestique confiij ignarus, pauid post: Accarone profectus cum iis mille quibus praeerat, ducentis Palaestinis caesis, eorum prςputia ad Saule attulit, eiq; numerauit.Sic Michol duxit uxorem,cui ipse erat charissimus, quemadmodum ex eo quod expono,intelligi poterit. Nam cum paulo pbli Saul Ionathae suisque omnibus praecepis-1et, ut Davide interficerent: Ionathas autem Dauide, quem ualde amaret, eo amicitiae gradu, qui in paucis,ut mox docebo,repertus est,monuisset, ut alicubi in posterum die delitesceret, quoad dedillet operam, ut ei patrem placaret, si posset: tum quide Saulis in eum odium deferbuit,lonathae studio & diligentia Sed paulo pbsst,cum eius placatum plane animum putans,pro more fidibus caneret,lanceaq; eius intersciendi causa a Saule coniecta, ictu declinato domum sua se recepisset, actum erat de eo, nisi Michol charus fuisset. Saul enim statim satellites misit, qui cum domi suae custodirent, & mane interficerent cuius rei facta Michol certior,ante quam uenissent,uirum monuit,ut noctu fugeret. Eius igitur consilio pares David, ea adiutrice per fenestram demissus euasit. In hoc quide magnam charitatis suae in uirum significatione dedit: sed maiorem eodem pene pucto temporis,atque adeo tantam,ut sine hac posteriore, superior haud multum uirium ad salute habuisiet. Prudens mulier,uiriq; amantissima, cum intelligeret,id quod res erasis satellites uenissent,fugaeque uiri sui nuntium Sauli patri renuntiassent, missis
174쪽
missis qui eum quaererent, facile eum ante comprehendi posse,quam se in certum tutumque locum recepisset: quid facit3 Sumit statuam,eamque in lecto locat, & capiti pellem caprinam cum uillis apponit,
atque eam operit uestibus, ut cum satellites uenisset, uirum suum aegrum esie diceret.Itaq; cum uenisset, atque hoc ab ea responsum accepissent, renuntiaueriit Sauli,qui eo contentus fuisset,nisi hostis generis hominum instinctu, de Dauidis morte cogitasset. Quocirca cos iterum mist, qui eum in lecto deportarent,ut eum interficeret. In quo mirari quiuis iure potest irae odiique magnitudinem tantam in homine, ut etiam in aegrorum uitam,quae saepe nulla est, saeuiat.Satellites intromissi, cum hominem se comprehensuros sperarent, statuam solam inuenerunt: quod cum Sauli nuntiassent, Michol accersitam grauiter obiurgauit,qudd sc ipsum derisisset, inimicu-que suum abire sivisset. Illa cum respodisset, Dauidelabi minatum esse mortem,nisi ipsum euadere pateretur, aequiore quidem in eam animo,non in Davide fuit. Nam cum is fuga illa elapsus, se ad Samuele in Ramatha contulisset,eisq; omnibus quς ipsi accidissent nutiatis, in Naioth habitandi causa una profecti essent: Saul cum primum eius rei nuntius ad ipsum uenisset, lictores misit, qui eum comprehenderent. Hi autem cum eb peruenientes, in medio coetu prophetarum cum eis uaticinarentur, non redierunt ad Saulem.Itaque alios misit, qui etiam uatici nati sunt: quae causa fuit,ut tertios mitteret,qui cum
175쪽
etiam uaticinarentur, nec redirent: Saul ipse eb pro .fectus est.Tam alte radices agunt in animo cum peccata omnia, tum uel maxime inuidia& odium,nisi statim euellantur.Eb cu uenisset, ipse etiam prophetavit,quod tanta omnibus excitauit admirationem,
ut prouerbium hoc inde natum sit, Num Saul inter prophetas 3 Interim Dauid elapsus est, neque ex eo tempore se Sauli commisit,aut eius fidei quicquam tribuit. Dedit tamen operam, quantum in eo fuit, nec in ultὁ pbst,ut cu eo in gratia rediret, eoq; Ionathaeius filium,quem unum fidelissimum habebat, adhibuit,ut sciret, num illius animus placari posset. Is cum ex patris minis & obiurgatione eius animum implacabilem inexorabilemque esse intellexisiet, ei quem signo & quasi tessera,quam constituerant, accersisset,fugiendum censuit.Dauid consilium quod Ionathas dederat,sequutus, in Nobe primum ad Mbimelech cu paucis prosectus est. Abimelech quaerenti, cur ipse qui regis esset gener, cum tam paucis uenisset, rebndit, a Saule se missum esse cum paucis,ne quis cur mitteretur intelligeret. Cu ipse eius pcomites sessi esurirent,rogauitAbimelech,ut si quid haberet, depromeret. Ille qui nihil praeter consecrMim mnes haberet, quos nefas cuiquam,nisi is
ceraotibus,comedere,cum eum atq; comites a mi
heribus se abstinuisie ex Davide audiuisset, panes protulit. Quod uitiusque factum necessitate,quemadmodum Seruator illse interpretatus est,habuit edicusitionem. . In quo illustre nobis eamplum prodia
176쪽
tur.Si enim Abimelech non ante Davidi eiusque comitibus panes consecratos proserre dareque uoluit, etiam imposita necessitse, quam casto corpore ac pudico eos esse cognouisset: qua nos castimonia &pudicitia esste debemus, cum ad sacrosanctum pane, id est, ad uerum Christi corpus sumendum accedimus Ibi autem Dauid non est multos dies comm ratus,quod,quoniam Doeg Idumςus,qui Saulis mulas pascebat ibi esset, uereretur,ne eius indicio ab illo comprehederetur.Itaque sumpto Goliath gladio, cum alius nullus esset, ad Achis regem Geth fugit. Achis simul atq; eum uenisse a suis accepisset, cum
eum esse dicerent,qui, ut omnes profitebantur, decemillia interemisset,ob ea causam eius uidendi summa cupiditate tenebatur. Itaque cum intromitti ad se iussit. At David qui magnopere uereretur, ne ob eas uoces quae de ipse iactatae essent, interficeretur, infini desipientisque per nam cum intromissus esset,induit, maluitque prudentiam uirtutemq; suam simulatione amentiae seruare,quam proditam ac patefactam aliqno & tempore & loco, in certum adducere periculum. Amentis autem & desipientis signa adumbrata hqc in eo animaduersi sent: Os suum coram Achis immutauit ollabebatur inter manus eorum, qui eum introduxerat: nutabat & impingebat
in portae ostia: ei saliua in barbam defluebat: quae cuomnia Achis animaduertis et,ex suis quaerere coepit, Sciae dignum putarent,ad quem furiosum & insanuadducerent Θ Itaque eum e conssectu suo statim re-
177쪽
mouendum curauit. Hac arte David elapsus,in speluncam Odollam uenit.Quod cum fratres rescivis. sent,ad eum profecti sunt.Eius statim fama adducti Omnes, qui aere alieno diruti erat,aut calamitate aliqua oppressi,numero fere quadringenti,ad illu comfluxerunt,quibus uolentibus & rogantibus praefuit. Erat tum Gad propheta, qui ad eum adiens,illu monuit, ut inde in Iudaeam,qubd non sine ingenti periculo illic esset, proficisceretur. Venit ergo David in saltum Hareth . Saul qui eum, ut dixi, omni ratione quaereret, cum illum uisum esse intellexisiet, apud suos conquestus est ,se & a Ionatha filio,qui foedus cum Davide fecisset,desertum esse,& a suis omnibus cum hostem ipsius tandiu uiuere paterentur, nec ubi esiet, indicarent. Caeteris tacentibus, Doeg Idumaeus, qui cum Nobe cum Abimelech, ut dixi,
uidisiet, illum se ibi uidisie dixit,& Abimelech pro
eo Deum consuluisie,cibariaque ministrasie, atque Goliath gladium tradidisse. Accersitum Abimelech Saul hac de causa, omnesque sacerdotes quinque de
octoginta numero,cum illum ut coniuratorem condenssiet capitis, interfici una cum sacerdotibus iussit.Quod cum caeteri facturos se esie pernegassent, lnefas sibi in sacerdotes manus iniicere dicerent, ius su Regis Doeg omnes interemit. Neque hoc ei satis fuit,sed Nobe sacerdotum urbem deleuit,caesis mulieribus,pueris, si iisque omnibus. Abimelech tantum filius Abiathar nomine euasit,qui cum hςc omnia,in primisque sacerdotum caedem Dauidi nutia
178쪽
ret,is qua erat animi religione praeditus sua culpa cuilla omnia, tum patris illius atq; domesticorum cide, magno cum gemitu dixit accidisse. Cum etiam tum esset in saltu Hareth,nuntiatum est ei a Ceilanis Palaestinos Ceilam oppugnare. Consulendum ergo sibi Dominum censuit, num eb proficisceretur, Palaestinosque interficeret. Cum etia Deus resp5disset, atque ille eb suis eundum esse significasiet: illi a consilio eiusmodi eu abducere conabatur, i cum ibi in Iudaea non satis in tuto essent,diceret quid futurum esset,si Ceilam in Palaestinos mouercnr.In hac suoru trepidatione &metu, rursus Deum consuluit, qui
cum idem quod prius, respondisset, fiduciae plenus
ut ad certa uictoriam eb contendit cu suis. Parta uictoria, cum Saul eum Ceila uenisse accepisset, summam atque,ut dicebat,certam occasionem eius comprehedendi nactum se esse ratus, omnem populum conuocauit,imperauitque ut Ceilam obsiderent. David Saulis cosiiij & insidiarum statim certior factus,
consuluit Dominu , primum,nu Saul, sicuti acceperat, ueturus esset:deinde si ueniret, an Ceilani ipsum Sauli essent tradituri. Cum etiam ad utrunque Deus respondisset,clam cum sexcentis abiit,tandemq; Uagantes& palantes ad montem selitudinis Ziphinae peruenerunt. Aliquadiu illic morati erat,& Saul Dauidem semper quaerebat,cum Ziphaei et nuntiatum uenerunt,ubi David,quem tanto studio quaereret,latitaret. Eis collaudatis praecepit, ut diligeterscrutaretur loca ; in quibus delitesceret cu suis: quae cum I
179쪽
perissent, renuntiatum uenirent, ut ipse eos omnes comprehenderet.Illi cum loca explorasset aule certiorem fecerunt.Saul autem cum suis magna celeritate sub uutus, in solitudine Maon uenit. ibi David cum ipse cum suis in altera latitudinis montis parte est et,& Saul cum suis in altera, qui monte cingebant , in tantam salutis desperationem uenerat, ut de se actum putaret.cu uenerui ad Saulem, qui eum monerent, ut properaret & ueniret infesto exercitu
in Palaestinos,qui iam fines regni occupauisset.Quo nutio ita perterritus fuit, ut persequendi Dauidis s. nem fecerit. Ita Dauid clim euasisset, se in loca tutissima Engaddi recepit. Saul cum fusis fugatisque Palaestinis, reuersus ibi Dauidem esse comperisset, delectu habito tria millia sumens,in eum insesto exercitu contendit tanto ardore, ut illius inuestigandi causa,per saxa, quae solis ibi bus peruiae erat, incederet. David tum cum suis in speluca latebat ,in quam cum Saul alui purgandae causia intrasset, Davide sui monuerunt,uenisse diem,quo Dominus ipsius inimicum eius manibus traditurum este promiserat. Quo quidem tempore David pulcherrimum ex omni memoria clementiae moderationisque animi posteris exemplum prodidit. Cum enim Saule acem rimum hostem facile interficere posset, latum abest,
ut aut fecerit,aut uoluerit, ut etiam cum oram eius
tunicae tantum praecidisset, iniecta suscepi uereligione illis dixerit: Deus prohibeat, ne in eius Christum aliquid audeam:precatusque Deum fit, ut sibi illam
180쪽
illam culpam remitteret. Hoc tamen Sauli indicare non dubitauit, ut uel tanta animi sui aduersus hostem moderatione ad misericordiam clementiamq; seclaret. Nam cum ex speluca egressiri,coeptum iter perficeret,ei a tergo eminus partem chlamydis monstrauit,multisque uerbis exposuit,& innocctia suam tum in omni uita, tum in tanta ulciscendi opportu-
nitate,& illius iniurias.Saul qui haec negare non posset,primum fleuit:deinde illum se ςquiorem melioremq; esse professus est,quod de male merito, & merente bene meritus esset: postremd cum certo se scire dixisset, eum regno esse potiturum , eum siue rogauit,sive monuit,ut se nec posteritatem, nec nomeipsius deleturum esse iuraret. Hoc cu Dauid fecisset, Saul cum suis domum rediit, ipse etiam cum suis se ad tutiora loca, Saulis fidei nihil in postem tribuendum ratus, recepit. Quis non Saulem tanto ab hoste accepto beneficio sua etiam cofessione, credat deinceps ,falsis inimicitiarum superiorum causis , seminibus depositis,in summo amicitiae honorisque se du & collocasse Dauide, & quandiu uixit, habuisser Non ita est, sed statim ad se suosque mores homo omnium, qui unquam fuerunt, immanissimus & ingratissimus,rediit.Primum enim Michol eius uxore filiam suam,Phalti Lais filio Gallimino contra iura omnia tradidit.Deinde cum eum in colle Hachila eregione solitudinis esie cognouisset, delectu iterum habito, cum tribus milibus in eu mouit. Qua quidein expeditione & Dauidissimilem superiori animi