Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

91쪽

ubi autem haec medicina sine omni discrimine ad omnes gangraenae species adhibita est. Venerea lue correpti Omnes externo argenti viui usu sm

nantur.

Thebaicae tincturae externus usus ad oculo p. I. rum inflammationem diuturnam praeclare valet. -- Mercurii dulcis methodo cLAsi1 administrati essectus salutares multis in insibus fuere. Nolaeomiorum nauticorum Porismouthensium p. v.

historia sequitur. Morbi in iis solitissimi febris

nautica, scorbutus, variolae, dysenteria, phthisis, venerea lues, caet. sunt. Omnes febribus correpti uno eodemqtie modo, emeticis, purgantibus, cortice Peruvi no, tractantur.

In articulis praecidendis Alansoniana methodo in his nos dochiis utuntur. De nos comiis Parisinis. Antiquissimum omnium simulque celebratissimum I Hotel-Dieu est. Pessimus mos est, quod in eo plures aegri in uno eodemque lectulo decumbunt. Saepe in uno lecto quatuor aut quinque aegri decumbunt, saepi usque

in uno eodemque lecto mortuum cadauer, agoni-ZanteS et Conualescentes reperiuntur. Quum et

in his, qui febribus detinentur, idem mos inualuerit, putridum inprimis contagium in vel l eniter febricitantes hae arcta nimis vicinitate propagatur, ho

que modo mortes in hoc nos comio vehementer cumulantur. Nullus etiam aut malus ordo in ciabis seruatur. Et in hoc nosocomio tumorum frigudorum in articulis incisio semper lethalis fuit. In hoc nossecomio pars quinta aut sexta aegrorum moritur, quum in Anglicis no comiis ignium eorum pars decima tertia succumbat. De nosocomiis bene instituendis regulae pluri-p. 9 imae ex CIq LR Rou traduntur. In caritatis hospitio P risino aegrorum magna parites copia moriti

92쪽

tur, plurimique, ob venaesectiones iteratissimas inconsideratasque, lente conualescunt. In eodem no-

socontio Parisino omnes fistulae ligatura sanantur;

verum et in hae curatione tam inconsiderate agitur, ut non rarum sit, tali morbo correptos gangraena oborta necari. Plurimi aegri vulneribus aut aliis morbis externis laborantes eam ob causam in

hoc nos comio dissiculter sanantur, quod locus, in quo putridis morbis affecti decumbunt, iis nimis vicinus sit. p. I 33. In quibusdam no comiis Parisinis trochisei Κeyseriani ad venereos morbos adhibentur, ii Sque, prae mercurio sublimato, haee vi S adscribitur,. vevenereum mi asma essicaci modo deleant, simulque deleteri os mercurii sublimati effectus haud edanti Venereos bubones Noster hoc modo optime sanauit, ut primum repet lentia discutientiaque, postea

vero maturantia epithemata iis imponeret.

P. IS9. In Rhotomagiensi magno nos comio instructi Lsimo pectoris acuti morbi, febres putridae malignae, di arrhoeae et febres intermittentes tertianae et quartanae frequentissimae sunt. Febres in hoo noso Comio paene omnes cortice Peruviano sanantur. In aliis autem medendi modis medici, qui huic nosse conato praesunt, mire, et ita Variant, ut medicamentum alter imperet, alter vero, ceu summe noxium, repudiet. Vulnera globis selopeiariis facta in hoc nos comio primum venaesectione, pos ea vero latibus aromaticis, discutientibus cum successu sanantur. p. a oo. In milite nautico hypochondriaco, qui dira car dialgia vomituque em aetatus demum animam essiauerat FOURNIER, V. Cl. situm ventriculi penitus praeternaturalem, in eoque peregrina cor ra plurima, ingentis magnitudinis, ex ligno, ferro, aliis metallis, vitro, corio, cae t. inuenit. De morbis

externis

93쪽

externis artificio quodam nefario inductis varia. Miles . cui calculus iam ante aliquot anno S excisuS erat, calculi sectionem denuo sustinuit, lapide manu perurethram in vesicam urinariam intruso. Alius humerum ita ligauerat, ut ingens tumor et gangraenae metus subsequerentur.

Mereurii sublimati usus in Gallicis nosocomiis plurimis phthisin pulmonalem induxit. Nos, quum

nuper, necessitate coacti, iuueni cuidam, venereo morbo laboranti, cui insignis in pulmonum diuturnos morbos phthisinque propensio erat, sublima- sum mercurium cum panis mica in pitulas redactum praescriberemus, pulmonum labem ab eo exacerbari non vidimus. Ex leuissima punc ura digiti, acus sutoriae ope, p. 237. et ex alio leuissimo digiti vulnere in duobus robustis hominibus dirissima symptomata, gangraena, mors, oborta sunt. De noxis ex linteo carpto corrupto vulneribus indito. Aegrorum commodis omni paene modo aptatum instructissimumque nos conatum Montispeliense M. Moi est. Regimen et curatio venereis morbis correptorum in hoc nos cuinio usitata describitur. Appendicis loco a Cl. Auctore traffatio de li- p. 297. thotomia annexa est, in qua noxae ex calculi nimis accelerata extractione oriundae traduntur. Methodum Virorum Clariss. MAREF ef LO UIS, qua altero die incisio, postea vero, peractis diebus aliquot, extractio calculi peragitur, maximis extollit laud bus nullam tamen propriam obseruationem huius

clare tradidit vermischte chirurgische Scuriflen, Enni of seqq.ὶ utilitatem Probantes adfert. Caeterum liber bene conscriptus lectuque dignuS et eam ob causam est, ut Germani medici et chirurgi

94쪽

ehirurgi ex eo discant, quanti saepe quamque graties erroreS in medendo in nos oco iniis Gallorum et Anglorum in exteris terris celebratissimis commi tantur, quantaque fides obseruationibus in his noso comiis institutis et in publicam lucem editis ha-- benda sit. XV.CAROLI DE MERI ENs obseruationes medicae.

Tomus II. Vindobonae, typis Wappleta 178ε- in 8. IIS Pagg. cum icone auctoris a Mansseidio sculpta.

nte siquot annos primam harum obseruatio-λ, num partem, de peste inprimis obseruationes utilissimas continentem, doctissimus Auctor edidit. Hoc altero tomo epidemici Vindobonenses ab anno 176r et diuturni quidam morbi pertractantur, itavi hoc modo liber in tres partes diuidatur, quarum prima epidemicos, altera acutos frequenter in g, dentes epidemicos, tertia diuturnos morbOS con

tinet.

P. 1. Catarrhasis epidemine Vindobonensis i7 62 historia primum exhibetur. Vere tussis epidemica, subinde cum febre grassata est, ut inter centum homines vix decem liberi essent. Morbus inflammatorius fuit. Ρlethorici fortesque cito sanati sunt, indebilioribus vero febris lenta saepe remansit. Asthmaticis et senibus morbus exitiosus fuit. Aluus post venaesectionem mota Cum aegrorum euphoria est. Recidivas roborantia et aluum simul laxantia praerauerunt.

P- 2- lienteria anno I 763 Viennae graistunt. Iulio, tempestate calidissima exsistente, dysenteria vehementer grassata est cum bilis in primis viis signis. Febris

95쪽

Febris in quibusdam quotidiana, in aliis hemiti

taea. Morbum ver muturius calidum, postea imbrosum frigidumque, et aestatis summus postea aestus induxit. Dolens in dysentericis ad tactum

abdomen venaesectionem necessariam indicat. CReterum vomitoria, purgantia data sunt. Lubricans medicina ex cera et sapone cum aqua solutis valde commendatur sed sapo certe putredinem auget,

nec acrimonia caret.)Consitutio epide mica ann0rum I 774-I78 3. Fe P. 17.bris rheumatica inflammatoria morbus stationarius fuit. Tales pleuritides et peripneumoniae inprimis frequentissimae- Repetita venaesectio saepius, emollientia, antiphlogistica morbum sanarunt. Morbum ad crisin, praemissa venaesectione et phlogo si temperata, Vesicatoria dolenti loca imposita perducunt. In interna post hunc morbum suppuratione decoctum corticis Peruviani cum summitatibus millefolii et lacte bonos essectus praestitit. -- Tussiculam morbo superato residuam rebellem massa pitularum de styrace vesperi data debellat. Historia febris tutarrhasis 178r seu i ursae. p. 4Q. Catari halem naturam maxime morbus habuit, bilis signis parum conspicuis. Propria illius signa suerunt aggrestio subitanea et tantus primis diebus membrorum dolor, tantaque dein lassitudo per plures dies permanens, qualia in morbis huius generis nunquam ObseruaΠtUr.

Febris arthritica hemis anni 1782- 1783. Opia p- ta nocturno tempore data stunorem maxime ingra- tum produxerunt. Essic cissimae alias medicinae nil valuerunt. Tandem artificiales thesinas cum hepate sulphuris et aqua praeparatas doctissimus Auctor adhibuit, morbo leuamen maximum asse-

96쪽

P. s s. Astera operis parte de Variolis naturalibus et ii sititiis agitur. Theoriam de oriolarum inia sinate essi caci modo ad cutem propellendo plures necasse, quam pyrius puluis. Praeparatio ad variolas inserendas nulla necessaria; vitandum tantum, quantum fieri potest, dentitionis tempus in insantibus est. - omnium primus Noster in Russia variolas inseruit. - Ιn praxi XXV annorum Cl. vir nem,nem unquam vidit bis variolis veris laborantem. Naturales variolas Cl. vir eodem modo curare suadet, quam artificiales. Summo febris aestu durante aegrum e lecto surgere et in libero aere esse iubet. Putridis variolis et confluentibus exsistentibus omnem spem in acidis et cortice Peruviano ponit. Post decimum morbi diem aluus laxa se ruatur. P 84 De lue venerea. Saliuationis mercurialis incommoda fuse docteque Cl. vir explicat. si Vidi, inquit , p. 9s, nos Ozomia, priuataS aedes vidi, ubi homi- ,,nes per sex septimanas in atmosphaera calida, pu-

,,trida, non renouata, Capite tumente ore ulcer

isto laeti dissimam cloacam referente, iacentes in ,, lecto atrocissima potiuS scelera expiare, quam ,, morbo Curari, videbantur. Robustiores hac cura sanantur, amissis plerumque dentibus, debiliores marasmo et febre lente pereunt. Et tamen morbus non integre hac methodo debellatur, sed inbtior tantum redditur. P- 93- Sublimatum mercurium cum vini spiritu sol tum Siberiae incolae iam dudum ad luem vene. ream adhibuerunt, ut Ili' quondam SANCHEZ rein latum est, qui hanc methodum cum S WI ETHNIoconaria unicauit. Sed et haec medicina non tuta semper, sed intolerabilis pluribus est, qui neruos irritabiles habent. Nec confirmatam luem, ad ossa VSque penetrantem, semper curat. Summigia mer-

Curialia ab expertis merito reiecta sunt. A pitulis

97쪽

Hosmannianis istanta vidit ventriculi et intolino porum tormina, tot hypercatinasses, ut omnes medi-iscor obsecret 'surum inum, ceu periculayissimum, νε-isiicere. Nos ab harum pilularum usu, quas se quenter exhibere, et debilibus subinde consueu, mus, talia, quod fide testamur, nunquam obseruauimus. Cardialgiae ab iis obortae testantur, eas nimia copia sumtas esse. Hae pitulas prudenter a prudenti medico datae potentissima medicina certo

rare non nego; nam et ipse venerea lue assectos

vidi, in quibus hae pitulae ad morbum minuendum nihil penitus conserebant: sed hi casus rari sunt, forsan idio syncrasiae adscribendi. Forte et

gradus, aut modificatio veneni venerei datur, ad quam haec mercurialis medicina non valet. Sed haec alio loco uberius discutienda sunt.) Methodus Cl. viri, quam tutissimam vocat et experientia XXIV

annorum in maximo aegrorum numero Confirmatam, haec est: Plethora praesente ante mercurii usum venam secari, saburra praesente aluum duci curat. Sarsaparillae decoctum bibitur. Alterno quoque die unguenti mercurialis drachmae duae inunguntur. Viginti quatuor vel triginta frictiones confirmatissimam luem eradicant. Sub octauam vel decimam frictionem symptomata mitiora fiunt. Saliuae profusio aqua laxatilia Viennensi cohibetur. Unguentum mercuriale autem sic paratur: Mercurii pars una, axungiae autem duae miscentur, per LXXX horas in mortario marmoreo teruntur et usui seruantur. Si unguentum diu se uari debet, butyrum cacao axungiae additur. Ill. SANCHκZ huic unguento camphoram admiscuit. Ptyalismum rarissime excitat, ratio autem huius

Phaenomeni in globulis mercurialibus latet diutur-

98쪽

na trituratione ita diuisis, ut minima vasa facilius

permeare possint. P. II 6- Gonorrhoeae primum stadium antiphlogisticis curandum est. Flaccidiore urethra reddita, pitulas mercuriales Noster aegriS ex mercurio crudo cuni gummi Arabico exhibet. In ophthalmia a gono xhoea medicus operam perdit mercurialibus non adhibitis quod et nos vidimus . Gonorrhoeae inoculatione quadam inductae historia. P. I 26. Scorbutus terrae marisque unum idemque morbi genus constituit, et a vii tu salso, septico nascitur; interpositis itaque alimentis naturae antis epticae curandus est. Talem vim in brassica fermentata latere Noster iam dudum putauit, et opinionem suam ante XVII annos cum ossicialibus legati

Vice - comiti S dst UT 'RMONT, LANGLo IS et PRE S ΥΟΝ communicauit. Ante aliquot annos laetus

inuenit, inuentum hoc Vere suum, ut in praefation uberius probat, exoptatissimos in maxime diuturnis itineribus naualibus successiis habuisse. Scor-butus in Rusa frequentissimus est; causa in quotidiano fere piscium carniumque salitarum, spiritus frumenti usu, sordido vitae genere, Cael. latet. Maxime ab hoc morbo plebeios defendit brassica fermentata. In orphanotrophio Moscuensi, cui Noster praesuit, scorbutus frequentissimus pessimus, vegetabilibus, inprimis brassica fermentata,

curatus est. Olera autem aegris cruda manducanda dedit, rapas, napOS, daucos, poma. Inde symptomata insigni modo leuata sunt. Commendat et itinera naualia diuturna suscipientibus CI.

Auctor tales radices oleraceas recentes. Maximuet rapa fermentata ad scorbutum valeret.

p- 143. Quarta pars varia continen Hemiplegiae e&ctricitate curatae historia. Plethora adfuit, eaquα

dissipata electricitas demum profuiti

incipiens

99쪽

Incipiens amaurofr oculi dextri a tumore glanisi P I4 6. tofo colli. Post febrem catarrhalem inflammat0riam morbus natus erat. Glandula thyro idea dextra tumens quasi appendice adeo protendebatur, ut venae iugulari incumberet. Spongiae ustae usu glandularum tumores resoluti simulque amaurosis sanata est.

Tetanus extremitatam inferiorum cum subsequen P SQ te Parcis. Sine omni causa manifesta dolores in infernis articulis in viro XXX annorum nati sunt. Postea tetanus harum partium atrocissimus, dolo que intensissimus. Antiphlogistica, par orica adhibita sunt, sed incassum. Tandem paralysis nata dolores sedauit, hicque morbus debitis medicinis, restitutis inprimis haemorrhoidibus, excussus est. Angius paralytica. Talis angina Nostro est, P- λ 64

is quando neIui motores musculorum deglutitioniis inseruientium impediuntur agere, turbatur unari vel plures ex actionibus, quae ad hanc functionem is requiruntur, sicque fit angina paralytica vocan-rida. ' Non angina, sed deglutitio dissicilis est. Morbum noster gargarismatibus ex plumbo copiosis tribuit. Electricitatem suasit, quum ea in morbis a plumbo inductis summos estectus exserat XVI.

i. eo

Medicinae ruralis rudimenta. Librum hunc in academicarum praelectionum usum conscripsit Cl. Auctor Μκ TZGERUS .Quum enim ruricolarum vita maxime periclitetur, tonsoribus, agyrtis, caet. sanitatis morborum qu deorum Curam maxime gerentibus, nec facile fiat,

100쪽

ut rustici medicum adeant, hoc libro et his, qui

medicinam non profitentur, theologis, aliisque Prima practicae popularis medicinae rudimenta tradere adnisus est, non quidem ut medicos probe doctos ex iis formaret, sed ut hoc tantum essiceret, ne nocerent, dum prodesse vellent. Adiectae et sunt, quod satis laudare non possumuS, mul Omedicinae prima rudimenta. Praemissis generalioribus quibusdam, regulisque de aere, aquis et locis explorandis, sex res

non naturales, ceu morborum causae, pertractantur, in eaque tractatione simul diaeteticae ruralis P. z8, prima rudimenta exponuntur. Ab his ad morbos transitus est, primum infantiles, variolos. Insitionem earum pro non ab omni periculo experte Cl. vir habet, hinc, ne pastores eam nimis commen dent, suadet. Ad rachitidem cibi lenes, parci, millepedum succus et frigida balnea commendantur, omissis aliis efficacissimis et cognitu necessariis medicinis, sale, alcatinis, caet.

De febribus intermittentibus, ad quas, qu0d

valde probamus, Peruvianus cortex, iterato prius

purgantium usu, commendatur, et acutis continentibus. Methodus medendi antiphlogistica succincte tradita est. Angina morbus ruricolis in Saxonia valde frequens et maxime lethalis) et pleuritis speciatim pertractantur. Inflammatorios morbos excipiunt apoplexia, sebres putridao continentes, biliosae acutae, dysenteria, scorbutus, rheuma

tismuS. In externis morbis inflammationes, ambustiones a calore et frigore, suffocationes a carbonum Vapore et potibus fermentantibus, suffocationes in aqua, vulnera, sugillationes, morbi ex venenis

assumtis, lipothymiae, canina rabies Pertractan

tur.