장음표시 사용
241쪽
Clarisi S EMAL Uiro D. Dan. Antonio Maginoe athematico Tononiensis 'mnasij.
G o , Clarissime Vir,cogitaueram ad tuas io. Aprilis da
tas, respondere solide, sed praeter opinionem accidit, ut die destinata scriptioni in aulam eundum,ibique perspicilli causa tempus terendum esset. Incidi in familias Principum antiquitus notas,dies abi j t. Alia solido responso quaerenda. Morae damnum nullum erit: nam destripta tabularum Martis non habeo; necdum satis de conditionibus actum ; nec Caesar, quid huius laturus sit vel probaturus, adhuc se resoluit. Hac vice breuiter agam de parergas conditiones attingam. Aequas fers conditiones computandi, si bene te intelligo. Addam pisxime aliquas , & quae obscure scriptae, illas dilucidabo. Quod impressionem , si tu vel dimidium exemplarium petes pro impensarum dimidio, vel certum numerum pro labore: nemo erit in Germania,qui velassem impensarum sustiti eat solus, vel iuxta te semissem. Igitur aut pete pecuniam pro labore; aut exemplaria hac conditione , uti pro ijs dimidium precij persoluas, aut ea non ante recipias, quam ego tantunde ex alijs exemplaribus praesentis pecuniae habeam; aut denique societas i inpensarum exemplariumque, & lucri, indiuisa ad haeredes transeat, si contingat me, vel te mori restantibus exemplaribus, nihil diuidatur, nisi pecunia praesens, quae erit quouis tempore. Id quomodo citra magnas impensas vel negocium fieri possit, proximὰ aperiam. Vnum valde necessario es monendus, Fundamentum , quo tu niteris, non valde placet. Tuideo mecum vis contrahere, ut Origani Ephemeridibus tenebras ossundamus. Ego etsi non teneor indemnem praestare origanum , nihil tamen huius faciam vindictae studio, quod meas admonitiones & oblatam societatem contempsit. Itaque haec summe necessaria erit conditio, ut huius vestri certaminis in Ephemeridibus communi nomine edendis, ne leuissima quidem fiat mentio. Quod si interim dum inter nos plenὸ conueniat,aliquid contra Origanum es scripturus, id ita modereris, ne me aut contractum hunc nostrum implices. Malim te prius defunctum labore respondendi origano. Nam quid inter nos agatur,consultius & speciosius est facto, ante verba demonstrare. Sed desino iam, tempore exclusus. Vale Raptim Pragae io. Maij anno I 6 Io.
242쪽
Clarisi ου Excellentisi. Viro D. Ioanni Meplero
IssERTATIO cum nuncio sydereo literis inclusi, ro. Maij mihi est tradita: methodus perplacet, & Galilaeo haud ingratam futuram credo. Mest lini Theses & opus anno praeterito ab eodem editum de Planetarii hypothesibus nunquam a me visum, si tua opera consequi liceret, esset gratissimum , omnia libens vice alia recompensabo. Mittendi occasio offertur opportuna. Si enim dederis, Illustrissimus Do minus Archiepiscopus Caietanus, Nuncius Apostolicus breui in Italiam profecturus adseret. Servitia prompta vicissim polliceor. Ephemerides quod attinet, a te solidum responsum expecto. Meum interim animum D. Aliogradus Orator Reip. Lucensis tibi aperi et,cui omnia scripsi. Ori- sano ante constructionem Ephemeridum breui paucis errorem, quem in longitudine Venetiarum , & Francofurta , necnon in aspectibus commisit omni cum modestia denuo confutabo, relictis conuitijs, quibus tota eius epistola scatet. Finem scription i impono, & te cum omnibus tuis tutelae diuinae commendo. Vale Bononiae 26. Maij anno ICIO.
244쪽
IO ANNIS ANTONIIM AGINI PATA UINI
Compendium stipputandarum Eclipsi uim
ex Tychonico calculo correcto .
explorandum verum tempus cs , vel se lumisiarium . Ri Mo quidem , ut breuiter rem hanc pertractemus, praesupponemus tempus ipsius cs, vel F esse quam proxime cognitum, tuque vel ex Prulenico calculo hactenus usitato, vel ex Ephemeridibus, quae ad plures annos a nobis, δc ab alijs conditae sunt. Deinde ad iulud temporis momentum supputabis vera luminarium Tychonicis Tabulis, quae si videris couenire in eodem signo, gradu,& minuto, tempus assumptum erit conueniens illi luminarium coniunctioni. Quod si luminaria obtinuerint ex illo calculo loca odi posita ad unguem in gradibus & minutis , erit quidem illud tempus ritὰ constitutum ad illam luminarium oppositionem . Si calculus discrepabit, necesse erit tempus corrigere per horarium Lunae motum a Sole, qui habetur ex tabella in serius posita, ingrediendo in eam cum Lunae Anomalia aequata. Nam ubi hunc horarium Lunae motum a Sole ad inueneris in fronte Tabulae veliscationis de est hi minariti, quae habetur pag. 676. in nostro Tabularum Secundorum Mobilium volumine, de a latere sinistro differentiam locorum luminarium ad scrupula, & secunda, obtinebis quidem tempus addendum priori tempori, si locus fuerit minor loco Solis : sed auferendum ab eodem, existente Lunae loco in pluribus gradibus & minutis, quam si Solis locus. Postremo ad hoc correctum tem-Τ pus loca ex his no stris
245쪽
pus supputanda denuo sunt utriusque luminaris loca,quae si aliqua dissorentia Uiscrepabant, colligi poterit tempus ad eundem prorsus modum per superationem c a Sole horariam, ut adamussim habeatur calculus. Exemplum primum . Sit supputanda Eclipsis illa Lunaris iuxta hue Tychonicum calculum, quam in nostris Ephemeridibus notauimus accidere ex Copernici calculo ad diem 13. Aprilis , & ad horam is. 41 . post meridiem ad horizontem Venetum . Ad hoc autem temporis momentum colligo luminarium vera loca ex supradictis Tychonicis Tabulis, ut hic.
2 6 Aequatio Epicyclica subtrahenda.
verus locus eaq26 Disserentia a loco o opposito. Luna igitur ad illud mometum nondum assequitur Solis oppositum , differens min. χ . 26V. Quare cum Lunae Anomalia colligo ex tabella motus horarij infra posita horarium motum e a Sole min. 3 Is V. quem ad inuenio in tabella verificationis re 6e F luminarium,& cum min. 14 . 16'. Disserentiae luminarium colligo min. q. temporis,quae addenda sunt tempori dato, ut prodeat dictae oppositionis tempus ad horam i . 26 . dc rursus ad hoc tempus inquiro luminarium loca, vi hic.
246쪽
Differentia a Solis opposito. Super iit aute Luna ad hoc momentum Solis oppositum min. i . si Lunde tempus huic differentiae correspondens scilicet min. a . s auserendum est a tempore superius correcto, ut prodeat exactum tempus se ad horam i7. 23 . as'. ad quod sic se habent luminarium motus .
vera Lunae latitudo Merid. Reducitur vero supra dictum tempus ad apparens iuxta doctrinam C nonis sexti superioris supplementi addendo, scilicet min. 9 . 2'. collecta ex tabella aequationis temporis in Luna , atque se prodit correctum tempus ad hor. I . 3a . I V. dictae s.
247쪽
Secundum Exemplum. Libeat modo indagare tempus verae luminarium coniunctionis Eclipticae eiusdem anni, quod secundum calculum Prutenicum notauimus in nostris Ephem. ad diem Octobris hor. r. a Meridie. Sed cum Tychonicus calculus ad illud momentum luminaria coniuncta non ex hiabeat, ideo facta iusta, ex rei teratione calculi, rectificatione, colligimus exactum dictae coniunctionis tempus esse ad hor. I. p. m. & verum luminarium calculum hunc esse.
I 2 Longitudo aequata, seu verus locus eius.
ε proposita luminarium opposivio sit Ecliptico.
A N ONE 6 . Tabularum Secundorum Mobilium nostrarum duas dedimus regulas cognoscendi Lunares Eesipses secundum Prutenicum calculum , quae usum habeat quoque in Tychonico calculo. Prima quidem est, conferendo verum Lunae locum cum vero nodi Borci , seu Λu strini loco: Nam quando Luna ipsa minus distat ab alterutro nodo gradibus i a. siue in antecedentia, siue in consequentia, dubio procul parietur Eclipsim . Vt in dicto nostro exemplo oppositionis luminarium ad diem 23. Aprilis anni isi . Cum detur Lunae locus verus in gr. 3. scivio'. -.ct locus nodi Austrini, seu U in gr.2 . 33 2 i V. erit distantia Q adicto nod grad.9. 9 . tantummodo. Quare certo Pronunciari potest, oppositionem illam fore Eclipticam . Altera
248쪽
Ae Tab. Secundorum Mobilium. 273
Altera regula & magis expeditior praecipit, comparandam esse Lunae vetam latitudinem ad tempus verae oppositionis cum aggregato semidiametrorum Lunae & umbrae terrenae: Nam quando illo dicio aggregato reperitur minor, plenilunium illud erit Eclipticum,ut in sequenti Cano
De apparentibus Semidiametris Solis, Luriae, O umbra terrae. IVxT A hypotheses Copernici dedimus Canonem 68. nostrarum Tabularum Secundorum Mobilium pro inquirendis horum trium corporum semidiametris. Sed tamen limitatio horum semidiametrorum a Copernico tradita minimc apparentijs c testibus satisfacit. Quinetiam nee Tychonica designatio dictorum semidiametrorum veritati correspondet, quae habetur in Progymnasmatis ipsius Tychonis, cum ille quidem vir uno scrupulo .diametrum Solis apparentem ampliorem faciat in Perigaeo quam revera sit, utpote minutorum 32. cum tamen ex doctissimi Kepleri correctione in suis Paralipomenis ad Vitellionem, dentur tatun modo min. 3 t. Sed multo masis deceptus fuit idem Tycho in taxanda Lunae diametro, dum putat ipsam in coniunctionibus esse multo minorem quam in oppositionibus,quasi Luna stametsi in utraque habitudine
aequali interstitio a terra remoueaturin no retineat eandem diametrum vis bilem tune, quam retinet in oppositionibus, vultque ille vi luminis Sotalaris margines Lunae extenuari ad quartam fere totius diametri Luna ris partem. Qua de causa dedit Tabulam semidiametrorum Lunae peculiarem, continentem nimirum semidi aliaetrum Lunae in minorem quain plus tribus minutis, ut sit tota Lunae diamerer visibilis in re sex minutis cum dimidio propemodum minor, quam in F . Sed cum huic Tychonis assertioni restagetur experientia omnis: tunc enim si queretur , nunquam fieri totales obscurationes Solares, cum tamen saepὰ obserua-ium sit Solem totaliter suisse obscuratum . Idcirco secundum doctrinam Appendicis ad Tychonis Progymnasmata, & de mente doctissimi Κepleri in suis iam dictis Paralipomenis ad Vitellionem, damus infra cortectiorem semidiametrorum luminarium Tabulam, secundum quam si supputentur luminarium Eclipses, prodibunt profecto multo certiores quam ex calculo mere Tychonico,quem tradidit Tyclio in suis Progymnasinatis, & quem male consultus Ori sanustequitur in suis Ephemeridibus. Pro colligendo itaque Solis semidiametro apparente, utaris A nomalia Solis annua, & pro colligenda Lunae semidiametro,atque etiam umbraeterrenae, utaris An Omalia Lunae aequata. Cumque umbrae terrae semidiameter euariet ratione situs Solis, siquide semidiameter umbrae, quae notatur
249쪽
tatur in Tabula, fit Sole versante in Apogaeo, de illico sequitur variatio ipsius , quae fit pro remotione Solis ab Apogaeo; idcirco cum Anomalia Solis sumenda est variatio umbrae semper auferenda ab umbrae terrenae semidiametro, ut prodeat ipsa correcta. Exemplum . Sit colligenda Solis semidiameter ad lepus Novilunij Ecliptici 161 . die a. Octobris, sicut in secundo exemplo primi Canonis notauimus. CuAnomalia igitur Solis quam in dicto Canone posuimus sis. I. gr. comperio in Tabula semidiametrorum paulo infra posita Solis semidiametrum apparentem min. i scio /.
Similiter quoque in altero exemplo Plenilunij Ecliptici eiusdem anni ad diem M. Aprilis cum data sit Lunaris A nomalia aequata fg. s. gr. I 3. 42 . Ips quidem in eademet Tabula resnon det semidiametet omin. I . I 60. & semidiameter umbrae terrenae scr. 6 a'. & variatio umbrae elicitur cum Solari Anomalia sig. 9. gr. 26. II . ex eadem tabella Secundorum 9.quae allata a terrenae umbrae semidiametro relinquit illam aequatam & correctam min. 46 . A IV.
De magnitudine Lunaris Deliquit. REcvnRAs ad Canonem 69. nostrarum Tabularum: nam eodem modo, quo in calculo Copernici, quantitas futuri defectus cognosci potest. Satisfacit enim pro hoc negocio eadem mei tabella digitorum Eclipticorum , quae habetur in dictis Tabulis pag. 68 . In qua sanest introitus lateraliter cum apparente Lunae diametro, & in fronte cum excessu summae ambarum semidiametrorum, Lunae scilicet, & umbrae, quando a dictis coniunci is semidiametris aufertur vera Lunae latitudo, & in area patent digiti Eclipti- ci seu puncta talis defectus . Ecce autem exempli formulam pro dicto Plenilunio Ecli-
250쪽
Ac Tabularum Secundorum Mobilium. 27 P
9 Semidiameter ei Tota e diameter.
Semidiameter umbrae terrae. Variatio umbrae.
De Scrupulis Incidentiae, O morae dimidiae, ex quibus tempm Incidentiaeta morae cognoscitur. CANONE IO. earumdem mei Tabularum egimus de Serupulis Incia dentiae , & morae, cuius Canonis ianima haec est. Si Eclipsis Lunae fuerit partialis, hoc est minor quam i a. digitorum, vel praecise i 2 digitorum, qui integram Lunarem diametrum complent, ingredere tabellam Scrupulorum Incidentiae, & morae dimidiatae simul in desectu Lunae positam pag. 689. nostrarum Tabularum Secundorum Mobilium , comperiendo in fronte aggregatum semidiametrorum Lunae de umbrae, de a latere latitudinem hi veram ad medium Eclipsis, & in area dabuntur Scrupula Incidetiae, quae Luna a Sole peragrat ab initio defectus usque ad in dium, & rursus I medio usque ad finem. Quae quidem Scrupula Incidentiae comperta laterali ter in Tabulam verificationis re vel luminarium, quae habetur pag. 6 6. sub debita columna continente superationem ς' a Sole horariam, dabunt in area quaesitum tempus Incidentiae. Sed cum Eclypsis excelserit i a. digitos seu puncta; tunc quia erit cum mora aliqua in tenebris,opus est separare Scrupula morae a Scrupulis Incidentiae. Collectis enim prius Scrupulis Incidentiae ad eundem modum colliges confestim Scrupula morae dimidiatae cum differentia Scrupulorum utriusque semidiametri Lunae de umbrae in fronte comperta, de a latere cum vera
latitudine ex tabella, cui titulus est Morae dimidiatae in Eclipsi Lunae pag. 688. Quae Scrupula morae dimidiae si fuerint sublata a Scrupulis Incidentiae de morae dimidiae simul confusis, relinquentur Scrupula Incidentiae sola. Cum quibus quidem Scrupulis Incidentiae de morae separatis ab inuicem colliges per Tabulam verificationis re vel F luminarium, ope superationis Lunae horariae, tam tempus incidentiae, quam tempus