Iacobi Pontani ex Societate Iesu Philokalia, siue Excerptorum e sacris, et externis auctoribus. Cum commentariis & notis paene perpetuis. ... Cum indice rerum, verborumque locupletissimo

발행: 1626년

분량: 488페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

3 PHILOC AL

tumento usu Christianarum litterarum illis interdicit, quasi noli mitti Raargaritas ante Dorcos. At inter latera nostra veriantur, qui, quod bli doctrinam Christi melius intelligant,4 sincerius tractent, lasanctius lecundum eam vivant, se Euangelicos non vetentur dictitare . simiaian pu pura. Negat etiam Hieron. aduersus Luciferian haereti eos dici posse Christianos. Idem ad Damasium scribens, Qui Christiuon est Antichristi est. Et in cap. 3. Danielis, haereses eis idola; cui similia Λugustin devera religione cap. 34 Haeretici sua phantas mala colunt, quidquid animo errante cum superbia, sc tumore cogitando imaginati fuerint, Religionis nomine obseruant inra ANDO, ET NDE AE Egregia prosopopoeia. Facit Chrissianum,ac Catholicum obiectantem haereticis,ac inprimis eorum doctoribus injuriosam audacia qui in aliena scissession e in vaserint, ovillis rem suam velut de manibus,cum magnaexprobratione extorquentem, eosq; de fundo per celus occupato deijcientem Adempta igitur H Tesiarchis, haereticis aerorum librorum usura, mendaciis subdolis, sycophantiis,&fucis suis nullusti reuellam mantel

lum qumtentu .

p. II. M. Attilius Regulus captiuus,

Catoni Vticensi praelatus.

Ex litteris eorum gentilium M. Catoni M. Regulum praeseramus. Cato enim

nuaquam Caesarem vicerat, cui victus dedignatus est rubi jci cmne lubjjceretur, asel elegit occidi: Regulus autem Poenos iam vicerat, imperim Romano Romanus Imperator, non ciuibus doIendam, sed exhortibus laudandam victoriam reportauerat ab eis tamen postea vicinis,maluit eos ferre ieruiendo, quam se aure&remoriendo. Proinde,& seruauit sub Carthaginensium dominatione patientia di in Romanorum dilection e constantiam, nec victum corpus auferens ab hostibus. nec invictuin animum civibus. Nec, quod se occidere noluit, vitae huius amor se cit. Hoc probauit, cum causa promissi, jurisque jurandi ad eosdem hostes, quos gr,

uiu in senatu verbis,quam in bello armis ostenderati sine ulla dubitatione remeauit.

Tantas itaq; vitae huius con temptus,cum saeuientibus hosti by perquas libet poenas eiaam finire, quam seipse perimere maluit, magnu scelus est,si se homo interimat,pro. ldubio indicauit. Inter omnes suos laudabiles,&virtutum insignibus illustres viros, non proferunt Romani meliorem: quem neque felicitas corruperilla nam in tanta vi 2 orta pauperrimus perm an sit neque infelicitas fregerit: nam ad tanta exilia reuertit intrepidus.

. NOTAE

Ad ea quae dicta sunt meliu , i tumulatius intelligenda, uuabit utriusq; historiam cognoscere . . Regulus Romanorum primo bello Punico dux de Carthaginensibus triumphauit post modum ab ijsdem victus. At raptus, Romam ad captiuos hostium, qui illic tenebantur, te curas ei mutandos eum legatis mussius est, obstruit jurejurando nisi impetrasset, se Carthaginem reditu mi . Ingresses in Senatum multos pro se uno retinendos suasit,ac moerentibus, ac flentibus suis sorti animo Orthannem rediens, ab ijssiem dirissimo cociatu consumptus est. Tertullian una pologet Regulus, inquit, ne unus pro multis hostibus viveret, toto corpore cruces patituL. i. De eius magnitudine animi, singulariq; constantia ac degenere mortis meminerunt M. Tullius a. OE Paradox. a. Valer lib. I. cap. I. Polybius lib. t. Ac L. Gell. lib. 6. cap. . Seneca multis locis, Appian. in Libyco, Florus lib. 2 cap. E. Tertuli. ad Martyres, scin Apologet lub finem Orosius lib. q. cap. o. August. Quit. lib. I. cap. F. HOrat. Ode. . lib. I. in hunc modum.

Fratu ν udica conjugis viculum, Parasi tos, vici itis minor,

si remouisie, es virium

62쪽

Firmaret auctor, nunquam alias dato, Interi manrentes amicos .

regiusproperaret exu i

Tortorpararet non aliter tamen . v ' . Dimouit ob Pantespropinquos, Et populum reditus morantem

iram si clientum longa negotia

Dyudicata lite rei rueret, Tennus Venafranos in agros,

Aut Lac demonum Tarentum .

Adde his silium Italicum lib. c. Cato vileens cognomentum tulit, quod& Vticae in Africa mortem oppetijt,' publieisi

elus ei uitatis sumptibus sepultus sit Partes Pompeianas secutus est. Moriendum sibi antes laris aduentum decreuit, cuius misericordia utin Ohiit. Cum ad vel peralIet igitur, pugione furtim sub puluinari reposito, l'latonis librum de animo, cui Phaedon titulus est, poscit, siue eo consilio, ut praesentes quam longissime a suspicione inserendae tibi mortis abduceret, aequam minime ab ijs obseruaretur siue, ut eius libra lectione nonnihil consolationis ad mortem obeundam quaereret. Libro lecto media m nocte, pugione arrepto vulnus ubi inventrem ingessit ex eo ctu exia a guis factus, animam stat egilset, nisi a grabato delapsus, strepitu edito eos, qui ante id conclaiaue dormiebanta excitasset. Tum intro se coniicientes filius, caeteriq; repositis in ventrem intestinis, mεdicitaq; adhibita, sublato pugione lanuas clauserunt, ut somnum Cato caperet: neq; enim ex hoe vulnere decessurum putabant. Sed Cato iniectis vulneri manibus, diruptisq; suturis expirauit. Haec Dio Cassivis lib. XLIII. v I rii l. D O M TITvLvs EsT J Dialogus est Platonis, cui nomena Phaedones erum quem Socrates a meritoria cella, ut ait contra Celsum Origenes ad Philosophiam tradiixit. In eo maxime animi aeternitas asiaeritur, dc confirmatura nec tamen cuia quantiva dctur, et sibime vitam hanc abrumpat, quo illa sutura, tanquam meliore perfruatuc MQuin potius eius dialogi prio pio sibi mortem inrerre nemim Iasese asia matu . Et alibi idem philolophus etiam judicia celerumq; luelas ut verbo Lucreti Lutar heli actionum laudabisti ut post demigrationem ex rubus humanas praemia statuit. Catonis facinus quem Cic. a. Paradox. Niseerium Stoicnm, Lallant libo cap. a Roman deterstiae principem vota xv vir, grauissi mi, constantissimi, chmaLnanimi commendatur a. Ost Sc . sicut A Se eca item mὶmialiter, de Tranquill .ahimi, cap-Is dcep. q.ρ7, Io Considerari' ab Augustino Ciuitat. lib. I. cap. 13. iii ethset imbecilli Ora nazgs, , Quam rosti an iniit ni illi qui non tam propter honestatem turpia susei et, quam propter miri mitatem adderi bia usibieret. Cleombrotus Ambraciora quoq; secto Platonis eodem uiatCgo, desiderio morichdi incensus, cum ut ait ex epigrammate Callimachi. r. Titia ut M. Tullius; nihil accidisiet adussi, e muro se in mare abiecit. Em tactum aeque damnat

Augustinus quan ill .imia immiti ac Lia1i l .is, aut crimen, Seret: sed ad capellendam mortem .

atq; adsuius vitae suauia vincula rumpcnda Ola alluit uagisitudo,quon*m ille Catonia'tςponen-d in videtv d eruntamen maΚnepotius, quam benefecit miser Cato. Fecisset tale quid vel prae cepisset ipsemet plato nili ea mente qua immortasitatem animae vidit, nequaquam steteridum, quin etia in prohibendum esse judicasset, ut supra indicauimus Arbitratu Lactant causani mori endi quae fuisse Catonem, non tam vi effugeret Caesarem, quam ut Stoicorum decretis 'per ques nonnunquatri viro sapienti sibi me alii mam extorquere licebat in obtemperaretriuos sectabatu nomenq: suum grandi aliquo lacu Ore claruicaret. Perperam autem Platonem de doctrina immo talitatis tradita Lactantiu reprehendit, perinde quasi cavi. extiterit, cur Cleombrotus,&Cato se

Cap. 14 Le Iuliano Imp Apostata i

63쪽

o PHILOCALI Ela

Vo insignesChristianae fidei desertores tar memorantur, quorum uterque calamo prior etiam dolis, blandimentis mulctis, detrimentis, poenis capitali-hus in eam desiniij t Iulianus Aug.&Prophyrius philosophus De Iuliano in praesens agemus, quem libris pluribus conrutauit Cyrillus, cuius προ ε νη- ad Theodo sum juniorem haec est de eodem oratio Iulianus, antequam regnare inciperet, mistet fideles recensebatur: assecutus autem erat, ipsum sacrosa recti m bapti ima: qui&insactis litteris eruditus erat Ignoro autem qui factum sit, vir'agitiosi,& superstitiosi viri facti sint illita miliares, qui eum sermonibus suis, deficeret illicientes, deinde assumpto in hoc commilitone Satana ad gentilium ritus clam induxerunt, Mimmundorum daemonum cultorem estecerunt eum, qui in sancta Ecclesia &-onasteriis fuerat enutritus Corrumpunt enim bonos morra collaquia parua, ere. Et lib. I. Dicebat aberrasse nos abductos quidem insipienter quasi in uiam, quae ad rectum, Dirreprehensibile ducate ire autem per petras e ingratum modis omnibus Deo facere lium: qui neque cum Mosis legibus conueniret neque cum paganorum luperlutionibus, hoc est, moribus,di consuetudinibus: sed mediam quandam, oc utrinque

aberrantem eligere vitam

prehensori occinemus illud Ioan s. noeearu natus e torvi, ct tu doces non Aberraste no a vero itinere, per lapidosa incedere, qui inter udaismum, dc paganismum medium teneamus. neque gratum nos deo cultum adhibere pronuntiat mancipitim diaboli, ut Narian renus Brat. ad Hieton Arium appellauit ἔμφοβαως, τὸ πληρωμα τοῦ Δεβε icu complementum impaetatis, th saurum peruersitatis recte dicas. Nos paganorum commentitios deos penitus despicimus racimia demus; Mosis leges ex patierecipimus, Christi Apostolorum eius doctrinae, praeceptisq; totia ex medullis inhaeremus viae Christianorum, viae planae, viae pulchrae: w-rmpiorum instases erabonmnabiles, Prouerb. Sapient. F. Ad hunc locum accommoda quae de veteri, nouo testam e to, de exhaeredato populo Iudaeorum scribit Lactantius, lib. . cap. Io.

Cap. IV. Vita Iuliani, a petro Martino ex

Ammiano Marcellino potissimurn collecta compendium.

En tomen quam contractissimam, ac velut paruamiconem vitae morum qi huius tyra nos .ectorem eandidum volo inspicere: caetera ex duabus in ipsum inuecti uis NazianZeni petas, si placet. Natus est Byzantij qua etiam Constantinopolis, patre Constantio, fratre Constantini M. 6c matre Basil na pratrem μοπατριον habuit Gai Ium post annum septimum aetatis Mardonio eunucho homini barbaro, Scythar, litterarum elementis imbuendus est tradicus, d a Nicocle Lacedaemonio in gratiam a veis, ab Ecebolio Sophista in Rhetoricis institutus Publicum in Ecclesia munus Aianagnosti init, populim sacros libros recitauit Nicomediam postquam venit, ibi Libet istut eloquentiae laudest irentem audiuit, hominem ethnicae superstitioni de indiust cuiuscόfiruetudine paulatim est deprauatus Apud quem etiam velut ad ex. orccnchim ingenium, Avithesin incredibilem dicendo probabilem faceret, in Chri stianos declamitavit. Ibidem philosophiam didicit. Summa anc in autoritate erat Iam leR ι quem anteo lines Multi de amauit, magnisq; honoribus ameit tentatiquot rim ad Eum emi ola, quarum in una ait, una ei insolam mage, quam torum aurum Οὐumpossidere. In alia quaseam orationes suas et udiciosubmittit. J Uenit

64쪽

Nicomediam Maximus Ephesius, philosophus de idem magus, quo altero corruptore impietatem hausit, multasq; ad eum postea epistolas perhonorificas misit . Ex hac schola Athena, Protectus, illica Naalati reno est cognitus. mores eius Marcellinus lib. I generatim attingit M inuni moderacione χc tranquilutate non abhorruit quanquam aestus quidam ambitionis transuersiam egit. Nondum annum a s egressus Caesar creatus , a Contranti missus Tarbaro, Gallia vastantes magna celeritate expulit. VII. Germaniae Reges uno ingenti, dissicillimoque . proelio ad Argentoratum debellauit, re Galliae accisas , cli afflictas in integrum restituit seseq. Augustum falutari concupiuit Unde bellum atrocisssimum foret natum, si mors paene re pentina Constantium sustuliae . Muci accepto nuntio, lulianus statim Constantinopolim ad Imperium ineundum doeonstituendum, deinde Antiochiam ad bellum i 'ersicum perrexat. Inde ex Pythagorica qua iam moμυχωσει persuasus, Alexandrum ieelle credidit, similis'; loriae a Persis reportandae,perata uic Invictu. omno, Venere mira eius temperantia. Muniscis militis vili cibo contentus, fioctes tripartito diuidebat primamq; partem quieti , alteram publieae rei, tertiam Musis tribu at . . Adsque initrumento quoties voluit euigilauit nec a molli pluma, sed a stragulo surrexit. post destinctam coniugem Helenam, Constant ij sororem, ab om ni Venere abstinui . Ex virginibus in Perside captis, quanquatria speciosissimis nec contrecta re, necat picere vllam voluit, Alexandrum& Scipionem Romanu hac continentia tia iis nonsores, is coquos, ut deliciarum, ri temperantiae nunistros ejecit. Interea tamen ina his quaedam loquacitas , cactolindecora in eo obseruata est, ex innata scilicet leuita . I

puero librorum fuit cupidissimus f Se omm sese ad Ecdicium AEgypti rufetium Ieristit.

νος ιντε ηι ποθω. Iuliam eqώω , ah auibus, nonnulli feris delectantur erocindo U. que a pueriti tib rartim eviAtate arsi. In illo otio scholarum , studiorum ui . ante quatria Caesar fieret multa ab eo conseripta esse , quae temporis iniuria petierunt , fit credi bu Quaedam serius ab eo omposita adhue feruntur Cul Mercurio supplicabat de ut omnes ad sibi tauendum allieeret, adhaerere se religioni Christianorum simulabat, eum ab ea pridem occulte deici uiuet. Haec simulatio tam diu durauit , dum Constantius stipe rauit, qua extincto , eam euertit, cum editis decretis templa idolorum aperiri , saera dij, celebrari jussit in quibus sacris inepte superstitiosus is ridiculus est repertus . eum innuis meras pecudes, .illis parcens sumptibus mactaret odium in Christiana saera libri, ali quot conseriptis test .vis est.' Christianos tametsi non saepe gladio ,- aperta vi, ut reli qui ante eum tyranni , tame iniquissimis is acerbissimis legibus vexabat. Extant in te epistolas edicta eius duo . alterum quo scholis nobis intcrdicit: alterum quo for rurun eripit , ut scilicet expeditiores in regnum caelorum intrare possemus. Etiam mi litiae mineribus is magistratibus arcuit , quod diceret , Euangelium gladi potestatem nobis adimer Christianos de injurijs conquerentes reijciebat , cirridebat Vestrum . est , inquiens, instiriam perrerro. Iudaeos odio nostrorum benefici j auxit. Oderat de latores Nummi eius character erat taurus in ora supinus, quod significabat . veterem morem sacrificiorum a se reuocatum Nostram resigionem a 'r appellabat. 2 acta hyeme coeptam in Persas expeditionem persequens ' Antiochia decedens, ubi ad Ctesiphontem nobilissimam Persidis urbem venit , inceri vulnere ictus interiit , anno aetatis r. Caesar fuit lexennium , Augustus sesqui annum, Mensem v nunia auiadibus eius tenebras o ditia πος ias scelus grauissimum, atque teterrimum

ri videtur in hoc caput aliquid votarum contexere, quibus Imperatoris huius uetania dissimi praeeonium ex ditertissim . de sanctissimo viro Gregorio Marianaeno explieempta quem dc Athenis, studijs vacantem p robe ognouit. Si hae prima illius laus, ct gloriata. milium impietatis Diuis praeternuue orat. 19. Daemonis, qui in ipsius pectore dotrucilium habebat, artem, multiplicemque versutiam imitabatur. Orat Ab eo dies, quo tam nefaria in animum induxit , daemonibus oppletus , he. Invectiva L Sub mansuetudinis specie, a que obtentu morum prauitatem oecultabat. Ibid. Martyribus honorem inuidebat. Ac pro inde id moliebatur . Diple quidem dc vim insuret, Winteruiasterre non inretur e nos tantia Disitire

65쪽

contra dc upplicia perferremus, eo interim honore,qui pro Christi nomine patientibus habeti solet, careremus os Plarem hominis stultitiam. Primum, si cuiusnam caussa periculum sus Ciperemus obscurum esse ducebat, facturumque se putabat, ut artibus suis, callidisque consilijs

virtutem obrueret ac non potius quo plura aduersus honores comminiscebatur, hoc maiores eos, clarioresque redderet Perinde, si gloriae cupiditate, ac non veritatis studio,&amore nos periis culum adire existimabat Ibid. Cum Ieroboam, Achab, Pharaone, Nabuchodonoibre eum comparat, quorum omnium scelera in sese collegerit. Primi defectionem, alterius madelitatem, tertii duritiem, quarti sacrilegium, omnium in unum collectorum impietatem imitatus Invect . . In fluuium seproijcere cogitabat, cum in ripa ex vulnere aegrotus jacebat, ut cum non appareret, ab-

ijsse ad deos, ut Empedocles,&alij quidam putaretur. Ibid.

Cap. V. Mulieres viris in multis pares.

Ex Theodorem , breve t. Sem. V. NE vero quisquam opinia posset, diuersam esse hominum naturam, ex una di

o hominum copula innumeras deus propagari gentes praecepit ob hanc itaque causam meliorem spiam non aliunde quidem plasmauit: sed ex viro sumpsit illius essingendae materiam, ne evipsa, putans se aliam a viro naturam sortitam este, adurasam sese illi, contumacemque praeberet. Hinc easdem leges xviris, de mulieribus rulit propterea quod illo tenui corporis discrimine, a figura, non autem anima inter se differunt. Est enim mulier ratione praedita, sicut o vir docili que. Etiam quid agendum, quid denique sugiendum quiduem uendum, pari modo&ipse perspicit mulier: nonnunquam vero de multo melius viro quid, gis sit profuturum, mulier eonaminiscitur, utilis agendis rebus, commodoque conissultrix itaque non viris solum, sed ipsis etiam mulieribus patere templorum aditus debent. Neque viris quudem permittitur expiari diuinis mysterijs, mulieribus autem interdicitur: sed hae quoque iubentur initiari, rebusque mysticis erudiri. Quin de virtutis praemia faeminis aeque ac viris,mposita sunt nec immerito quidem:quando& virtutiscertamina sunt utrisque communia.

COMMENTARIVS.

Amuliere omne malum ruri famuliere omne bonum Bla humano generi exitium, haee Ialutem attulit. Una peremit, altera vivificauit BDna muliere nihil melius ina ala nihil peius Mul tae bonarum laudes, plures malarum vituperationes in sacris, externisque litteris, quibus hie ad

ducendis temperamus. Siquid super recitato Theodoreti loco utiliter,in commode dici possit, videamus Elin primis illudex Platon eici de Repub. de Lelmulieres ad res omnes heia undas, aeque ut viros idoneas, nisi quod viribus sunt infirmiores, quia calor in viris maior Demi litia toleranda dubitari, siet, nisi fidem faeerent Λmarones, quae dicuntur viragines. Redarguit tamen erroris hanc sententiam Lastant libo .cap. 12. Quonia videbat Plato, inquit, in caeteris animalibus oscia marium, aeminarumque non esse diuua existimauit oportere etiam mulieres militare, isteonsilijs publicis interesse, magistratus gerere dc imperia suscipere Itaque his arma. 6c equos assignauit Consequens est, tot lanam, Relelam viris, intantum gestationes. Ex v a vox. HO M. O F c d Homines quotquot sunt, quotqout fuerunt,4 quot post aliis erunt in annis, ad supremum usque diem, omnes, inquam, filij, nepotes, posteri sum deerunt Adami, Euae parentum antiquissimorum,&primorum, quos Deus inpara diibstabili matrimonio, tum benedictione coniunxit Horum stirps sumus,4 ab in mortalitatis,

atque infinitarum miseriarum hamditatem accepimus. MPLI REM NIN AL sNDR Las Maia

vix, est Quod Deus non item mulierem elimo terrae, sed de costa Adami produxit, ideo secit ut

eam virnon ut seruam tractaret; sed ut filiam, dc partem sui arctius diligeret, os via elicet da ossibia s. rcarnem de eamese Gen. 2. DuER AN VIRO, CONTUMACEM Qua Raa. JAEqualis per D mnia viro fuisset mulier, nisi malesuadum serpentem audiens, Dei praeceptum prior uiolai et Quo ei rea tu potestatem viri subiecta est aduertum cuius imperium nihilominus allia quando in uirgit, ut eius contumaciam,&insolentiam pugnis, aut iustuario domare ac frangere opor-

66쪽

LIBER SECUNDUS. 43

oporteat. Quo in genere praesertim bene dotatae peccant. Quarum sumptuosam sit perbiam in

Aulularia graphice describit Platitus. interealis fat. 6. Intolerabilia nihil es, quam famina ἁ aera EASDEM LEG. v I R. AC MvLT. T. J Non diti in aetantum, sed Jumanae leges permultae vitas, feminisqtie communes sunt. Causa subi jcitur, quia nimirum leges non L stus, sed ratione utentibiis praescribuntur, Mulier aeque rationis, uec consilii est particeps, dc ad sita militudinem Dei condita Greg. Nyssen. in Hexae mero Homi l. r. Ne consideres hominem, qui extrinsecus est ille enim est tanquam velum animus autem sedet intra velum, etiam corpore imbecillo Animi honore sunt ae cluales vit&inulier in velis est diri erentia. TEN vi COR P. Disc Ri-wl Non leo tenuis mei sexu puta , voce capillis, άπωγωνοφορ.α, seu barbae delectit quem tamen ip paucis vescimus , Occultior quaedam vis elicit, dc horridas, ac monstro las taciti ut proinde alicubi regionum in prouerbio sit, barbatam faminam eminus saluta cadana, qtias ominosus sit eius occursus Hanc virilitatem quaedam sunt mentitae,cum virili vel te cooperirentur. Virum, nisi puerum, aut adolescentem simulare iam in alia, non perinde est facile. Docti Lis γε LDiscunt etiam litteras, Philosophiam de artes ingenuas raeminae, ingenio valentes Nominantur eruditae. spasia magistra periclis Thean Pythagorea Arete Aristippi mater Eudocia Theodo-sDiu moras eoniunx Hypatia Alexandrina, filia Hortens j quae caulas egit, Naram Rhetoris, quae pro patret hetoricam docuit, ct aliae quaedam praesertam poetriae. Quin docrates Aipasiam, &Diotimam magistras habuit cla Axiothea Platonem audiui laec post uuam e Platonis libris de Repub. elcio item legisset, subinde ex Arcadia Athenas proicita est, ibique diu proiaemina non agnita, ut Achilles Lycomedi, sic Platoni operam dedit scribit hoc Themistius Orat in cuius in aeriptio, Sophista. ET I AN AGENDvii cci J Prudentia partes istae sunt, quas interdum rectius ac licius obit uxor prudens, quam vir insipiens. Et hoc do

num est Dei. Prouerb. D Domit, ct Huitia ianiti a parentism: a Domino aurem p r ru uxor prudeus, qualis tuit Abigail, stulto Nabal copulata Bear qui ha Lia cum mulseresem ta Ecclesiast i . UT DL IAE AGEND. Ea dcc J Totum prooemium lib. ir apud Columellam huc trahi potest, ex quo licet pauca inutuemur. Cum veto paratae res sub tectum essent congestae, alium esteo oortuit, qui desillatas custodiret, de caetera consceret opera, quae domi deberent adis ministrari. Nam dc fruges, Ic caetera alimenta terrestria indigebant tecto, Scouium, caetera rumque pecudum fetus, atque fructus clauso custodienda erant, nee minus reliqua utensilia, quibus aut alitur humanum genus, aut excolitur. Quare cum Ic operam, diligentiam ea quae proposuimus desiderarent, nec exigua cura foris acquirerentur, qua domi custodiri oporteret, iure, ut dixi, 'natura comparata est opera mulieris ad domesticam diligentiam:viri autem ad exercitationem brensem dc extraneam. Itaque viro calores, cli frigora perpetienda, tum etiam itinera cla labores pacis,in besti, id est, rusticationis, dimilitarium stipendiolum distribuit mulieri deinceps, quod omnibus his rebus fecerat inhabilem domestica negotia curanda tradidit. Et quoniam hunc sexum custodiae cc diligentiae alsgnauerat, idcirco timidiorem redindidit, qua in virilem nam metus plurimum confert ad diligentiam custodiendi. mactenus Cois lumella Hinc bene Ecclesiast. 26. Mulie eduia deleri abit virumseum, roga sis ι inguabit. Item . si uisoloriens mundo in altissimis Dei: sic mutiem bonaspecies in ornamcntum dommeιω Ἀ- statur &polito Aristoteles, viri muniis esse rem comparare, mulieris autem partem custodire, de conseruare. Ipsa ETIAM MVL. PATERE TEM P. Di Tvs. J Immo magis quam viris patere tem pia debent: sentenim ad omne gen' pietatis longe promptiores, siue confessiones sacrae, siue comis muniones, siue supplicationes obeundae, siue conciones. Vnde deuotus semineus sexus, cuius precibus animam suam publica intemplo scriptura post mortem commendatam esse voluit S. Carolus Borromatus, Cardinalis,dc Archiepiscopus Mediolanensis Qv IN ET IR TvTI PRAE-M4 A J Si paria sunt certamina, aequum estut de coronae sint pares. De ut ac irem est iustus, personam non respicit Nysten in Hexa emeron. Mulier perinde atque vir ad imaginem Dei facta est. Eundem honorem habent ambae naturae . pares virtutes , eadem ertamina , i dem judicium. me dixeris, sum imbecilla. Imbecillitas in carne, in animo autem vis, ac ro bur Quoniam igitur aequalis est virtus, par sit etiam bonorum operum demonstratio. Pro corollariolint haec verba Senecae in Consolat ad Marciam. Quis dixerit naturam maligne eum muliebribus ingeni j egisse, dc virtutes illarum in archim retraxissest Par illis, mihi crede, vigor, par ad honesta libeat tacultas est: laborern, doloremque ex aequo, si conlue uere, patriatimur c .i is. Non tangit quaestionem Theodoretus, Ecquid feminis principatus gna ad imperandum mandanda sint, de qua viri sapientes ita sentiunt. Faro id faciendum, non quia faminae, sed quia ut viribus, sic eonsilii grauitate ac maturitate interiores sint maribus R. a quorum

67쪽

quorum proprium est regere . . Hinc Romanis moribus mulieri quamuis adulta , dc marito orba

tae tutor docurator attribuebatut . Socias tamen, o adiutrices imperantium liberorum nihil vetatat, si cuius virtus, constantia, pietas, d prudentia explorata fuerit: dc regnare omnino, si sedi riones ac tumultus timentur, unde res pessum eant . Sane de Mathild quae opibus cla armis taliam, dc Romanam Ecclesiam aduersus potentissimos hostes tutata est apud Sigonium de Regno Italiae memoranda leguntur. Item alibi de Irene Augusta, Lybus Boemorum, Semiramide Al syriorum Thomyci Scytharum reginis similiter, quarum imperia una cum ipsis pace belloque

floruerunt.

Cap. I. Abrenuntio tibi satana, dic. Cum

Sicut sinet alceamentis, atque Vestimentis vestrum nemo in forum descendere etiageret: ita sine verbo hoc nunquam in forum prodeas. Sed cum is ianuat vestibula transgressurus hoc prius loquere Verbum imbrenuntio tibi, Satana, Ac comunis gartihi, Ch cille Ne unquam absque hac voce exeas. Haec erit tibi baculus, hae earumatura haec turri inexpugnabilis. Cum hoc verbo dc crucem in fronte imprimet si e enim non tantum homo Occurrens, veru in nec ipse diabolas te quicquam laedere poterit, cum his Iecernens armis ubique apparentem.

Aduersarium in selli stimum o salutis nostraransidiat rem callidi liumam patimur diabolum. quamdiu hanc vitam agitamus. V e Leo rure Ie mmi, quaereri quem deuoret. I. Pet. 3. qui curru,

bellum gerendum impla bile, kOmnibus machinis decertandum, atq; ad Christum in omni actione δε cogitatione, quantum fieri potest respiciendurru, cu ιι mea, inquit, psalm. semper

ad Dominum, quom n F euelletis uespedes meos obsequamur iancto consilio oris auro, de non modorlomo prodeunte i sed et latu domum egredientes , dc per diem saepissime dictum hoc salutare,siltpemus, Achae armatura nos aduersus occultum hostem communiamus. Quem dedit homini Deus ne victus otio rorpens, naturam suam perderet. Noluit enim hominem ad immotia talem illam vitam delicato itinere peruenire , Lege Lactant caput 1 o. de Opificio Dei. Ex aviae pM IN FRONTEM IMPRIME J De virtute, Desticientia huius sacroiancti signaculi. Crucis inquam, tot veterum Patrum extant testimonia, ut si plurima velim producere in medium, existim rei possim lectoris Otio abuti pauctauissicient Mos frontem ea signandi caco daemones teriaret, ne fugit Arnob in psalm C X XXVI. Si enim ad statuas regum aereas coniugientes pei secutatores evadunt, quanto magis ad crucem Domini Iesu Christi confugientes pellecutores evadunt, quanto magis ad crucem Domini Iesu Christi confugientes teneri non pollunt: ed per ipsumcina gis, qui vicit in cruce Scipsi victore exiliunt. Ad omnia propemodum hoc signum boni ominis causa adhibere antiquis Cliristianissu: se usitatissimum, testatur Tertullian. de Cotonam litis.Ad omnem progressis m, atq; promotum ad omnem aditum, citatum. ad uestitum occalceatum, ad lauacra, mensas ad lumina descubilia, adsedilia, quaecunq; nos conuertatio exercet, trontem crueis signaculo terimus. Qito modo Iulia celebre quoddam adytum ingtellus, ut resiponia captaret, horrendis daemonum spectris se ingerentibus, olim consueto sibi crucis signi dum Ch isti anus esset contra formando earugauerit, Naalan Zenus aduersus eum orat. I. Theodoret lib. . Therapeui. cap. a. Niceph. lib. I cap. I. Ne omittamus de se, o crucis signo eundem Narian et enum adt Nemesianum haec scribentem I ple quoq; qui Clitasto nomen dedi augustum illud nomen unc plerumq; pronam Naui, cum statim daemon non sine stridore, grauistimoq; dolore longinti me se proripuit, Dei immortalis vim, ac potentiam clamans Quod etiam ipsum mihi saepe, siuvenit, cum crucem ne in tabula quidem, cd in medio tantum aere descripsistenta. Nam seu ligura trophaeum crexit: quemadmodum quondam accidis legimus , cum Moses manus in crucis formam composuisset. Exod. 7.

68쪽

Cap. s. De Cura mima gerenda.

SI domum aedis ueris splendidam, domus utilitatem vidisti, non tuam si vestia

mentum acceperis, corporis, non tuam. Si bonum equum , similiter. Nemo quomodo bona sit anima considerat icet cum haec bona est, illorum nihil sit opust cum vero non est nul Iλsit illorum talitas. Sicut enim in sponsa, licet thalami sint velis aureis operti: linet mulierupulcherrimarum adsint chori: licet rosae,licetcoronae,

licet sponsus sit sermosus,licet ancillae, licet omnes sini decori:illa vero si sit deformis, utilitas est nulla: si eut contra, si fit pulchra, nullum ex his accidit nocumentum scilicet coniculum i xiis squidem si sit turpis, videbitur turpior. Ex his vero, si sit

formosa, non formosior ficet. Ita cluidem 6c anima, cum sit decora, non tantum non

indiget hinum: sed liaec potius obumbrant eius pulchritudinem. Quid utilitatis, cum mulaec uidem at iverint, ingentes,& bona habitudine praeditae tu vero insidens macilentussis, bos bipsus, atque deformis' quod vero lucrum, cum stragula te num sint,&molles,&multa varietate spectabiles, cx arte anima vero sit tota pana

In hoc mundo interiore, ut homine nihil est nobilius inter omnia Deo condita, ita in ipsa homine nihil animi liue animo piaestantius, dc admirabilius adeo ut sapientes quidam ex diuitia

mente decerptum, ac delibMum erediderint: alij diuinitatem ei quandam tribuerint,in omninoe

Deum fecerint. Amnis toti mundo piaestat. Anima Dei similitudo, imago eu . Anima Chrissi an Dei ciuitas. Clinilli Spoca Spiritu Lancti templum est. Quo igitur excellentior, dceaelest,hus illis naturis propior est eo impensius curanda eius sanitas Sc exoriranda studiosius , ut Deo.& Sponio suo Iesu Chrillis placeat iniam si neglexerimus, eius tabernaculum eorpus latuum praestare nequibimus. Haud enim anima carpora sed corpus animae v I non habitator domui . led domus habitatori condita est Iam inualetudinesanimae: vitia ornamenta decora virtutes sunt. Illa euellenda cla excindenda radicitus hae eontra inserendae sunt. Tametsi, quod in Ap logetico notauit Narianetenus, ingenissollertia, laeeus nostri amor,in quodiacile cuiquam e e dere nee scimus , nec illinemus plurimum nobis ad virtutem impedimenti affert,ae velut instru csta aete lese iis qui nobis opem ferunt, opponit: quantumque studium a nobis adhiberi eo nue niebat ut morbum medicis detegeremus tantum ad medicinam fugiendam adhibemus, atque in perniciem nostram fortes sumus, aduersus sanitatem nostram periti. Si Do M v aim ra Ni ci Domus vestis, equus, clanmilia, si utilia, cheommoda sunt. orpori commoda sunt. animae, quae est pars hominis melior. ut Platonici statuunt, cumque illis Hanctis Ruribus quidam, ex quibus Greg. Nyssen. eomment in Hexa emerono totus homo.

ineorpore ut in quod. in carcere, aut sepulchro imitaris, Ihil commodans. N Mn quo Mon. . ONA 3T AN M. CONI ID. J eu Insiluentiam, heu socordiam nostram, quotum in corpore mortali pNuloque post in puluerem conuertendo omnis paene cogitatio, euraque tonitimiuiri ut bene litammis, nemo est sollicitus, quasi morte omnia finiri arbitraremur, ,- num esse interitum hominuma de iumentorum l. cclesiast. 3. ILL Rura, HIL SIT FusNon negat Chrysostomus hominio sessedorno, vestiment , dominil,o cibo dc potu caeterisque ad ricam tuendam tequisitis sι procurata fit animae sedulius procurallonein vult tanties.

4 decor

69쪽

decora tuerit, viis minime pulchris comparata faedior apparebit. Sin autem pulchra , ob eorum palatiritudinem nihil ipsi adrbrmositatem accedet. IT PIDEN ET AN O A'πtάοσu. Sie anima sormota, id est virtutibus condecorata, externa illa bona non requireta quae speciem eius, venustatem quemadmodum devenustent, gemina similitudine ante oculos ponitu t.

p. VIII Libri futiles,ri scurriles.

Timaeus Platonis.

Nullus tam imperitus scriptore Ii, qui lectorem non inueniat similem suta mul

loque pars maior est, Milesias fabulas reuoluentium, quam Platonis libros In altero inlusus, ovoblectatio est, in altero dissicultas, bc ludor ruixtus labori DNnique Timaeum de mundi harmonia, astrorumque cursu, bc numero disputantem, ipse qui interpretatus est Tullius, se non intelligere confitetur Testamentum autem Grunij, Cerocottae, Porcelli decantant in scholis puerorum agmina cirratorii .

COMMENTARIVS.

NwLLAE TAM INFER I Tvs s caesa nocete. J Curiositas hominum, oc superia vacua sciendi cupido hoc facit, ut nullus paene liber, seu scriptor, qualiscunq; tandem sit, non lectus, si non perlectus relina uatur . Itaque Mimperiti, de nullius frugis, lectores tamen inueniunt: sed ut ipsi sunt, imperitos, indoctos, imprudentes, fungos deniq; qui bonas horas male perdunta ales item sunt qui lectitant nugatorios,scurrites, ridicularios, obscaenos, amatorios. Quorum duo genera postremia praeeipue juventuti ad libidinem proniori fugienda sunt, ne pudicitiae nauis fragium fiat Libro altero de Remessio amoris id inter caetera poetasim tuid co legi vetat bi=ua quoque vineta caedit.

Pge rigidos mores Teia Masa dessit, Carmina quispotui turio sedisse Tibasib emel tua , euius opus C tithiasotifuit deau otui iacto Arus disedere Gam G me nescio quia carmina ratisonan

M LEII As AEvLA RAE N vi. J Apuleis setamorphoseon libros ci qui de Asino aureo quoq; inscribuntur, videtur significare in quibus nugator ille narrat, quomodo arte magica ex homine in unum, d rursum pastus rosas in hom meis remigrarit. Quae irarrationes quoniam lunt tacetae, ac molles , dc parum pudicae, etiam ab ipso Milesus sermo,&ab eruditis Miletiae fabulae nominantur, nempe amoribus mollissimis, cheliaeminatillimis Milesionum . . ita quos iacgenerarunt, cum aliquando fuissent bellatores strenuissimi Tras , E sv non Mix Ius Avo i Plato, tametsi absurda quaedam, cauctoritate, ac sapientia sua minime digna doeuith nihilominus , quoniam despluri a Christianorum dogmatis valde cognata. contentanea philosophatus est ca Numenio Pythagoreo Moses Atticus est appellatus, atque ab Ecclesiae Patribus caeteris Philosophis antefertur, studiose legendus est, & eius intelligendi qua- tuscunque labor peruincendus Laudatur cum a multis, tum a consectaneo suo, o jurato discipulo Marsil. Ficino. Tom. l. pag. 778. DE Ni Qv TIMauri a vNDI. ccc J Timariis hic Lo

crus

70쪽

eius fuit, secta Pythagoreus, quem Plato in Italiam prose .us, ut alios Pythagoreos, cognouit, de ab eis dididit Pythagorea omnia Cac. I. Tulcul Conscripsit volumen de uniuersa natura, ex quo hoe dialogo affatim hausit Plato, quae velut quodam Commentario locupleta uita atque ideo illi nomen eius jure indidit: siquidem hic est titulus,Timaeus, περι-ύσεώς, de natura, siue de uniueria sua te. In quo explicat principium uniuersi,4 partium eius singularum originem dc unde sub si stant, occulus potentia , virtuteq; conseruentur; alia deniq; disputat, de quibus in Prol egomenia diligenter egit Ioannes Serranus interpres, inde petas si lubet. Apuleiij sin Apolog. Caelesti, in ruit, qtradam tacundia, niuersum mundum est molitus. Et de dogniate Platonis, diuinum, ob

curumq; volumen nominat. Quin ad Timaeum praecipue pertinet prouerbium Numeris Plato-nteis obleurius. Cum ergo tantis sit dissicultatibus inuolutus ut sudorem quoque exprimat legenti, mirum ianὸ quomodo M. Tullium a lectione sua non reiecerit, cum praesertim ipsemet ingeianue eonfiteatur, se non intelligere quae legeret. Multa probe intellexi ne dubium non est, tantum ingenium, tanta doctrina perpolitum hominem, quorum dignitate , maiestate commotus, ad latinam interpretationem manus admouit me et o totum Timaeum raristulit, ut patet ex lexico Ciceroniano . in quod etiam collecti Graecorum auctorum loci, cum Ciceronis interpretationibus. Vbi autem idem Cicero hoc de se testatus sit, se non intelligereTimaeum, ego me legere non memini. Detestamento Grunt DCoro cottae p.rcelli ludicroac vetusto D Hieronym ad Eustochium id deia eantari in scholis a pueris cachinnantibus Extat in Formulis Brilsonaj ub. 7 pag. 67 . v κοα avM AGMINA a Tna M.' Scholastita agmina accipe. Martia lib. s. erinitam turia ham &lib. . cum Persi lat. I. cirratam cateruam ducit Crines enim pueri in honorem numinis. tu ipso pubertatis limine detondendos nutriebanti De cirris, S cincinnis dicemus ad initium lib. ro.

Cap. IX De perferenda injuria.

QVi praeclaram, ac luculentam victoriam adipisci studet, acceptas iniurias,de eo . tumelias non modo sorti, ac strenuo animo ferre debet: verum etiam plura ei d. quo afficitur praebere, quam ipse accipere cupiat: improbaeq; cupiditatis ipsius motas liberalitatis suae copia superare. Quod si haec Lybi ab hominum se iusibus fi judicio remota esse vidcntur, a Caelis sententi an ti'reillux illiu Ri t hristi) hanc legem reci tabimus. Neqi e uim dixit Saluator, siquis iri dextram maxillam alapam impegerit, serti animo id patere, ac conquiescet hoc enim nullis etiam praeceptis, & consilijs instructi quidam philosophiae laude clari, atq; insignes homines, atque ex lege ipsis a natura insita vitam moderantes praestiterunt 2 verum illud adieeit, ut alteram quoque ad excipiendam plagam promptam ac paratam habeamus. Nam in hoc demumpta tiara 6c splendida victoria sita eli. Illud enim philosophicum est, hoe natura praestantius,&caelaste.

Una est victoria, laudabilis, Ac diuinis ommendata litteris, aequa mente sufferre injurias re eas persequi, aut poenas expetere: sed eadem cum non Christianis communis Leguntur liquidem qui carceres, qui exilia qui mortes patienter tulerunt, nedum leuiores injurias, ut conuicia, ut contumelias,&verbera, nec vindiciam meditati sunt. Altera est longe laudabilior, de Christianorum propria, aeque a Christo, Scapostolis eius nobis praecepta, cic commendata, cum injurias benefici jsco in pentamus: cum oramus pro ijs quinos persequuntur Deum diligimus inimicos. S. Gneraranum auavi, est apud Paulum Rom. ia ciba istum . si em potum δε illi. Cum juxta eundem. I. Corinth. 4 mesed cimur, benedicimin, b phemamur, obsecraramm, imitando Salinuatorem, qui languinem suum ludit etiam pro illis, qui eum sceleratissime fundebant. Perpaucos

ex omni antiquitatemhi dabis, qui hoc genus tolerandarum iniuriarum praestiterint, quod recteisido

SEARCH

MENU NAVIGATION