장음표시 사용
461쪽
PLas II. SEc T. I. TIT. xv. is est 3c sterilis, quod sine suspieione possitis esse in semio, dissimulare poteris, ut ea in is seeuto remanente, & castitatem promittenis te, ad Religionem transeat vir eiusdem ,, . Eadem cautio occurrit in Responso I nocentii III. in eam I 8. eodem. XXI. Ut autem ei rea haec prudenter procedatur, convenit, ut in hiijusmodi eonjugatorum separatione sententia , sive iudicium Episcopi interveniat , de quo ita
legitur apud Gratianum Cauf. 27. qu. Σ. Can. 23. Si vir & uxor divertere pro solari religiosa inter se consenserint vita, nullateis nisi sine Disivi eo Hentia fiat, ut ab eois sngulariter proviso constituantur loco ,, . XXII. olim quidem a nonnullis etiam Catholieis dubitatum suisse, num ob adulterium alterius coniugis matrimonii vinculum non dissolveretur, certum est ἔ quam in rem videri possunt, quae habet Gratianus Cain. 32. quaes. 7. & hodie ipsi Graeci tenent matrimonium per adulterium quoad
vinculum dissolvi ; quod & Oratores Veneti in Synodo Tridentina exposuisse seribit Cardinalis Palla vieinus Iib. 22. Historiae Concilii Gidentini , cap. 4. qui & postularunt aliquam Canonis concepti mod rationem , ne nimium offenderentur, & pe
petuam ab Eceles a Romana seeessionem facerent Graeci in Insulis Reipublieae Uenetorum subjectis eommorantes ; quod &Obtinuerunt , quemadmodum ibidem sustus
narrat Palla vicinus. Canon Goneilii Tridentini tandem re
Hrmatus ita sonat: Si quis dixerit, Eeis Elesiam errare eum docuit & doret , iu- is xta Evangelieam , ti Apolloli eam do.
,ε ctrinam, propter adulterium alteri u geonis iugum matrimonii vinculum non posse se dissolvi, & utrumque vel etiam innocenis tem , cui causam adulterio non dedit, is non posse, altero coniuge vivente, aliud ,, matrimonium eontrahere ἔ moechariqueri eum, qui, dimissa adultera , aliam du-M Xerit, &eam, quae dimisso adultero, alii is nupserit; anathema sit se. Sess. 24. Can.7. Conformiter ad hane Synodi oeeumenicae definitionem profitemur, matrimonium ob adulterium non dissolvi ; nee posse innocentem , vivente adultero , ad alias nuptias trans re ; quamvis separationem fieri posse quoad torum & cohabitationem lateamur, de qua capite sequem, .
D. Diuortiis, oe fecundis Nuptiis. 43 CAPUT II.
De Separatione Μatrimonii quoad torum & cohabitationem. I. Matrimonἰ- Fidelium etiam eonfumis mattim variis de causis dissolvi po-i6ι ouoad torum. 2. Adulterium tixoris iussa est ea a sepa
3. Ratio huius separarimis. . Desesia in hae causa non quineis differentiam inter virum m uxorem. . Secundum Canones vir mulierem adulteram ante M iam poenitentiam reciapere nou potes.
6. Actu paruitentia potes vis recipere ux
7. Nequaquam invitus ad eam recipiendum
8. Interdum Lex charitatis ad recipiendum obligat . 9. An maritus propria auctoritate uxorem adulteram recipere queat , si sep ratio itidicis auctoritate facta fuerit' io. Maritus adulterii eo cius iniuriam ν misisse censetur , s eam cognoverit. II. Maritus adulter non potvi dimittera
II. Separatis quoad rarum fit quoque obhaeresim alterius coniugis.13. Aliquando dubitatum , num G haere sm matrimonium non dissolvaretuν quoad vinculum t at hodie certum
Ig. Ob vitia corporis, an indicenda separatio I 3. Ob furtum, aliudυε simile erimen eo
tuis, an separatio faciendastr6. Ob f itiam viri , potes mulier sep
II. Separatio ex ea a adulterii ex se perpetua , alia vero te oratis esse Iolent. I 8. Separario quoad tortim , m cohabitationem a coniuge innocente non facile ρetenda. I9. Separatio quoad habitationem sine auis soritata Iudicis feri nequit. ao. Causa separationis Iudiei probari debet. ai. Quid ρ δε eoniux, qui certo novit nullitatem Matrimonii , a Iudice eos tur ad reddendum debitum sub paena excommunicaIionis.
462쪽
et r. Summa prudentia opus es in decernenda f parati m. 23. Sententia separationis numquam transit in rem iudicatam. et . Fasd separatione , adimenda coniugibus
I 3. Ex Concordato inter Caratum V. , σEpiscopum Dodiensem, quaesto α--rtii ad solum Iudicem Ecclesiissicum spectat. α 6. Quid de alimentis coniugi decernendis' 7. Quis de dote, o donatione propter nuptias lucranda aut petenda ; item de dimisione bo riam Iudicare deleat PI. c Uamvis Ecesesia teneat Matrim nium Fidelium ratum & consum- raratum, esse indiolubile quoad vinculum ;neque posse quacumque ex causa , etiam adulteris dissolvi quoad vinculum , litetur tamen , Matrimonium etiam consummatum, non una ex causa dissolvi posse quoad to. rum ; ipsosque conjuges separata quoad torum & eohabitationem , salvo interim vineulo matrimoniali inter ipsos Conjuges ita separatos , quod Synodus Tridentina, Ss. 24. Can. 3. De Reformat. Matrimonii, definivit his verbis : Si quis dixerit, ,, Ecclesiam errare, cum ob multas causasse separationem inter coniuges quoad to- rum, seu quoad eohabitationem ad eeris tum incertumve tempus fieri posse de- ,, eernit; anathema si se . - II. Adulterium uxoris esse causam legitimam separationis, posseque virum uxo rem adulteram dimittere , nemo unquam dubitavit , ob claram sententiam Christi dicentis: Omnis, qui dimiserit uxorem suam,
excepta fornicationις causa , facit eam mae Mari. Mattia. cap. 3. Vers. 32.
De bae dimissione loquens Sanctus Augustinus lib. 1. De MuIterinis Coniugiis, cap. 3. ait: Licite itaque dimittitur Conis jux ob causam fornicationis; sed manetis et iuculum prioris , propter quod fit reusis adulterii , qui dimissam duxerit etiam
is ob causam fornicationis G. III. Causam dimillionis assignat S. Tho- ως in IV. Sent. Diss. 33. quaest. I. a . I. is Dominus dimittere uxorem concessit pro h pter sornicationem, in pcenam illius, quiis fidem fregit, & in favorem illius, quiis servavit; ut non si adltrictus ad reddeα,, dum debitum ei, qui non servavit fidem, ..
IV. Porro utriusque coojugis hie parconditio est; neque maius in uxore, quam in marito crimen adulterii esse credit Ee-elesa; quantumvis lege; civiles plus viris, quam mulieribus indulsisse uideantur ; de quibus loquens Sanctus Ambrosius lib. i. De Abraham , ait: Neque sibi blandia- is tur de legibus hominum, omne stuprum ,, adulterium est , nec viro licet , quod is mulieri non licet A. Et Sanctus Hieronymus Di i. ad Oceanum aerius in has Romanorum leges insurgens , aperte dicit, aliae sunt leges Caesarum : aliud Papinianus, aliud Paulus noster praecipit; ae tandem concludit: Apud nos , qaod non licet seminis, aeque nec licet Uris. U. Quin & saeris Canonibus , & Patrum decretis iam pridem proditum ea, virum conjugem adulteram, nisi poenitentiam egerit, dimittere debere ; uti pluribus adductis ostendit Gratianus, Cain. 33. quaesi. I. in cuius quaellionis titulo seu summario dicitur : Illa enim quae adulterii is rea convincitur, nisi poli peractam poe- is nitentiam in conjugii contortio retineriis non debet ,,. Et quidem in Poenitentiali Sancti Theodori Cantuariens ς legitur γ Si quis uxorem suam scit adulteram , &is non vult dimittere eam , sed in matriis monio habere , tribus annis poeniteat, is & quamdiu illam poenitet, abstineat sese ab illa is . Vide Canouem 6. apud Gratianum loco citato , & notas Romanas.
Ratio hujus disciplinae insinuatur ibidem
nove I. Nam patrontis turpitia divis eius es, qui crimen celat uxoris.
Unde Sanctus Augustinus lib. r. Retras .eap. iv. quasi alibi dicta retractans , ait ris Ubi uixi hoe permissum esse non luse,, sum , non attendi aliam Scripturam diis centem: Qui tenet adulteram , sultus o
is impius es se. Prov. cap. I 8. vers. 22. VI. Adia poenitentia coniux coniugem adulteram potest recipere , de maritali aD sectu retinere , uti dicitur in cast. ῖ.
Do Adulteriis r Quod si mulier dimissa
is egerit poenitentiam , & voluerit ad vi- ,, rum suum reverti, debet, sed non saepe
VII. Hὶe tamen recte norat Glossogr phus: Debet, debito honestatis, non ne- is cessitatis, quia etiam post poenitentiam
463쪽
se posset eam accusare de adulterio,, . Admisso enim ab uno coniugum adulterio , facta est innocenti potestas in perpetuum ab ea quoad torum divertendi ;atque in perpetuum liber manet a debito coniugali reddendo; potestque sine eius consensti vitam Religiojam amplecti , vel ad sacros ordines ascendere , uti deciditur in cop. II. r s. a De Convers. Conius. VIII. Quin tamen lex charitatis nonnumquam exigat , ut vir conjugem adulteram poenitentem ac res piscentem recipiat & sibi reconelliet ; dubium non est ;multisque probat Sanctus Augustinus lib. 2.
De Adulterinis Coniugiis, cap. 6. & Ioan. p. 8. v. II. adductis verbis Christi ad mulierem in adulterio deprehensam , Nec ego te damnabo, vade, deluceps noli peccare, subiungit: Quis non intelligat, de- ,, bere ignoscere maritum, quod viὸet ignori visse Dominum amborum , nee se iam ,, adulteram dicere, cujus poenitentis cri-- men divin1 eredit miseratione deletum , . Idem prosequitur Oo. 9. Apud Gratianum loco citato Can. 7. 8. IX. Huiusmodi autem reconciliatio eum
adultera coniuge proprio judicio & auctoritate fieri potest , quamvis divortii sententia a iudice lata sit ; eo quod ad ronuntiandum iuri suo liberam quilibet habeat lacultatem est'. sis. v De Crimine Fas. Si tamen adulterium notorium suerit, cavendum, ne, si poenitentia, & respiscentia etiam notoriae non fuerint, scandalum detur; videaturque vir adulterium favere, eique aliquo modo consentire .X. Maritus uxori injuriam remisisse videtur, si post adulterium commissum , &a se cognitum, eam cognoverit , uti post Sanctum Thomam & Theologos, ae Ca- non istas probat Sanctari, lib. io. De Ma
XI. Similiter maritus adulter nequitob adulterium uxoris eam dimittere; quod jam pridem docuit Sanfituet'Auguilinus ,
lib. t. De S fmnue Domiui in Moute, cap. 28. e quo sumptus est Cau. I. rat . I 2.
q. 6. Nihil iniquius cait quam fornica-
,, tionis causa dimittere uxorem, si &ipse D convincitur sernicari. Uccurrit etiam il- lud ad Rom. cap. r. v. i. Is quo euim ,, iudicas altertim, tei stim coudemnas: e
es, dem enim agis, quae iudicas. Quapropter
se quisquis fornieationis causa vult abjieereis uxorem , prior debet esse a Drnieationeis purgatus. Quod similiter & de seminais dixerim , . Hunc sequutus est Alexander III. in cap. q. I De Divortiis, & Innocentius III. in cast. m. v De Adulteriis , dicens ris Cum paria erimina compensatione mu-o tua deleantur, vir hujusmodi fornicatio .. nis obtentu suae uxoris nequit conser-- tium declinare, , .
XII. Separatio sive divortium quoad torum & cohabitationem fieri poteti , non
tantum ob eorporalem sornicationem , sed& ob spiritualem ; s stilicet alter coni sum in haeresim aut Paganismum labatur, uti dicitur in cap. 6. a De Di νtiis , &er'. sim De Convers. Coniugat. atque communiter docent Canoni stat. XIII. Imo etiam quoad vincultim matrimonium dissol. i ob haeresim alterius coniugis olim nonnullos alseruisse constat ; &ita aliquem suorum Praedecessorum sensisse videri asserit Innocentius III. in cast. 7.a De Diisntiis: dogma tamen Catholicum , stilicet ob hamesim matrimonium quoad vinculum non dissului , adstruit Innocentius ; di contra nostri temporis Ha reticos declaravit Synodus Tridentina, Seg. 2 . Cau. 3. De Reformat. Matrim. Sio quis dixerit, propter haeresim aut m se testam cohabitationem , aut affectatam se absentiam a eonjuge dis lui posse ma- is trimonii vinculum; anathema sit ,,. XIV. Ob alia seu eorporis , seu animi vitia non facile admittenda eriniugum separatio . si uxorem ovis habeat aieis Sanctus Augustinus in sterilem vel desomo mem corpore , sive debilem membris , , , vel caecam, vel iurdam , vel claudam ,
se vel si quid aliud, sive morbis , & d is laribus , languoribusque conse tam , &- quidquid excepta fornicatione ) cogiis tari potest vehementer horribile, pro Gis de, & societate iustineat ,, . Apud Gratianum, Caus. 32. q. s. in i 8. Et cap. 'ervenit, G De Conium L proserum . dicitur, nec ob supervenientem lepram liberum esse dimittere conjugem. XU. Et interrogatus Alexander III. Utrum mulier pro latrocinio, aut qu is libet alio crimine a Niro suo debeat se
is parari, & alii nubere; di de viro simi-
464쪽
M li modo , utrum pro quolibet flagitiose possit a coniuge dividi, & aliam sibi Id.
gitim' matrimonio copulare,, . Respondit : Quod mulier pro surto , vel aliose crimine ab eo separari non debeat ,, . Addit tamen hane exceptionem : Uerum si eoniugem suam ad maleficium is traxerit, mulier a viro recedere poteritis ti separari ; ita quod alii nubere nonis licebit ; quia licet separentur , tamense semper conjuges erunt. In viris quoque, praesentis sententiae forma servetur is . Haec in cap. a. ia De Divortiis , praese tim si integra Decretalis prout habetur in prima eoileetione Decretalium, legatur. XVI. Similiter ob saevitiam conjugis alterius , divortium sive separationem alter coniux petere potest , ut conflat ex eap.
litteras a De Restitutione Doliatorum , ubi dieitur : Si vero tanta sit uiri λ viri a , ut mulieri trepidanti non possitis sufficiens securitas provideri, non solumis non debet restitui; sed ab eo potius re--, moveri , . Idem deciditur in cast. 8. eod. additurque t Si autem eapitali odio ita D mulierem vir persequitur , quod merito
se de ipso dissidat, alicui probat & honestaeis mulieri usque ad causae decisonem eu-- stodienda studiosius eommittatur, in lo-M co ubi vir , vel parentes esus mulieriis nullam possint violentiam inferre se . In antiqua collectione Decretalium . XUII. Inter has separationes, & eam, uae ratione fornicationis contingit, ea estiiserentia ; quod haec sola tamquam immediate perfluens ex violatione fidei eoniugalis soleat esse perpetua ; aliae vero duntaxat ad tempus, quousque malum, vel incommodum , quod ex mutua cohabitatione, aut consortio maritali timetur, cesset . Hi ne in citato capitulo I'. verbis supra relatis immediate subiungit hanc cautionem:
,, curitate provisa profecto videtur coniux is ante rausa: cognitionem restituenda ma-- rito : quia securitate hac praestita, GL sat eausa separationis.. XVIII. Porro cum ex separatione matrimonii sive quoad torum , sive quoad cohabitationem saepe oriri soleant maxima incommoda , tam quoad ipsos coniuges, quam Iiberos , totamque timiliam , frequenter si
non stricta ivilitia , ..charitas ipsa exigit , ti ut coniux innocens , & ius am alioquia causam separationis habens, distimulet, atque a separatione petenda abilineat. XIX. Ad haec , ne coniuges saepius ob causas frivolas , & cum publico scandalo
foedus matrimoniale solvant , nequaquam propria auctoritate unus coniugum ab altero divertere , p eipue quIad habitationem , potest ; sed a iudice similis separatio
probanda, & decernenda est cap. 3. M Deo ratis ς & in Can. I. causῖ l. quas. E. damnantur, qui uxores suas dimittunt, au- tequam apud Episcopos comprovinciales
dissidii causas dixerint , A priusquam in
XX. Iudici proinde eausa separationis seu divortii legitime probanda est ; neque lassicit , eam alteri coniugi esse certam , nisi ips iudiei talis probetur . Hine eon tingit , ut maritus ad recipiendam conjugem a iudice iuste subinde cogi possit ,
etiam sub poena excommunicationis; eique obedire quoad forum externum teneatur , quamvis adulteram et se certo sciat.
XXI. Quin fieri potest , ut eoniux ad reddendum debitum conjugi a judice adigatur, quamvis illud praestare in conscientia
non possit; imo A tententiam excommunicationis patienter sullinere debeat . Fieri quippe pote it, ut alteri conjugi certo constet matrimonium publice in saeie Eeelesiae contractum, esse nullum ob impedimentum dirimens; sed occultum , quodque ju- diei probari nequit: qui ea sus deciditur in cap. 4 . ia De Sententιa communicationis XXII. Magna prudentit & moderati ne in decernenda separatione conjugum ;presertim , s ex matrimonio etiam proles suscitatae sint, iudex procedere debet; s letterque & causas separationis, & incommoda, tum conjugibus, tum prolibus, totique familiae ex simili separatione timenda, attendere, & aequa lance' inter se librare. Vide Zypaeum, Consul. 3. De Sententia , π Re iudicata . XXIII. Hie & ostendit, sententiam divortii etiam quoad torum , & cohabitationem numquam transire in rem iudicatam ; debereque judicem ex Oilicio saepius monere conjuges, ut sibi concilientur; neque unquam hὶe officium iudicis cessare, ut nocentem ad meliorem frugem , & re-ςoaciliationem cum coniuge sua inducat.
465쪽
PARs II. Sic T. I. TIT. XV. De Divortiis, secundis Nuptiis. 43ν XXIV. Providere quoque debet iudex, ut quantum postibile est , facta separati
ne , ipsis ineontinentiae periculum adimatur ἱ neque publico cum scandalo vivant ;quemadmodum deeiditur in n. I. ca 32. quaesi. 2. & in cap. I9. M De Comes. Cou-iug. ubi eam regulam tradit Gregorius IX. his verbis. Mulieres vero, quae re ,, licto maritali toro , lapsu carnis ceci- ,, derint, si mariti earum a te diligenter, , commoniti, eag ad frugem melioris viri tae conversas noluerint recipere propteris Deum, in claui tris cum religiosis mulie- ribus studeas collocare , ut perpetuam ,, poenitentiam ibi agant ,, . XXV. De divortio inter eoniuges celebrando ex Concordato inter Carolum V.& Episcopum Leodiensem , rit. Σ. 3. 2.is Solius iudicis Ecclesiastici est cognitio ris etiamsi quaestio foederis matrimonialisse inciderit eoram iudice seculari : quo ca-- su iudex secularis supersedere tenebitur, is & hunc articulum tamquam spiritualem)is ad judicem Ecelesiasticum, per eum instari anni spatium terminandum, remittere,, . XXVI. Iuxta idem Concordatum f. 3. o De alimentis forte, quae per virum, autis mulierem peti contigerit ; pendente diis vortii causa , vel de tractamento alteri rius eorumdem, cognoscere poterit iudex se Ecclesiasticus, si haeae coram eo incidant, is vel incidenter petantur. Per hoc tamenis non impedietur alter coniugum quid , , horum coram iudice seculari petere ;is etiam iudicio divortii coram Eeeselialli- ,, eo iudice pendente ,,. XXVII. De dote autem vel donatione propter nuptias lucranda , vel perdenda, iudex Ecclesiasticus non cognoscit, nisi incidenter duntaxat : ubi scalicet ob adulterium concluditur ad divortium , & consecutive ad lucrandam dotem . Tametsi,, qu ellio possessorii , pendens in Consilio,, Brabant. non suspendatur per quaeitionem se motam coram Eccletia fico super viribus, is vel non viribus contractuum antenuptia-- lium,3 De divisione bonorum iudex Eeclefacticus, qui cognovit de divortio, cognoscere non poterit, nisi ex prorogatione expressa
Quid circa. haee obtineat in Gallia late Lamumn Tom. II. deducit Carolus Fevretius , tractatu de Abusu lib. I. cap. q. num. I 6. & II.
De seeundis Nuptiis. r. Apostolus probat seeundas Nuptiae ἰ2. Patres pro Haereticis habuerunt , quγfecundas nuptias reprobabant. 3. Quae nuptiae veniunt nomine secundarum
Secundi nuptiae demum licitae sunt ,
priori matrimoreis per mortem alte
Hus soluto. 3. Mulier ob diuturnam marit; a entiam ea fecundas nuptias transire non potes.
6. Nee suscit, si nes iat eum vivere.
7. Quomoao mulier de morte certa se possiι 3. Lesibus Romanorum vetitum erat muli ri intra annum luctus ad alias nuptias transire. 9. Ratisues, quibus leges hae innitebantur. Io. Ecclesia credit mox a morte mariti ,
mulieri licitum esse transire ad alio
II. Iuxta sacros Cauones mulier intra annum lusus nubens infami 1 non notaturis ret. Cessant quoque aliae poenae legatis δε- creta in mulieres intra annum Iuctus
i I. Quid , s intra annum tacitas non nubat , sed ex flustro pariat sti . a aliter paeuae fecundarum nuptiarum
is. Q ta fersu iterautes ntiptias a Patritus reprehens I s. Quare olim ligamis parviteutia imposita et 7. Pres ter olim prohibitus fecundis nuptiis tuterese ; σ quare 'i 3. Hodie Presbter fecundis nuptiis, profuim si sui tales ex parte mulieris,hene Hesionem non impetiit. ist. Commendata viduitas , non tamen Improbandae iteratae utiptiae. I. R Postolus r. ad Corinth. 7. v. 8. de Lx Viduis ait : Dico amem nsu nu
riueaut , nubant . Et in prima ad Tim theum cap. I. v. l . de Viduis iunioribus,M m m dicit:
466쪽
4uet Ius Ecclesiasticum miser m.
diei it Volo ergo iuniores nubere, filios pr creare , matres-familias esse, nullam occasionem dare adversario maledicti gratia. Denique generaliter in citato cast. 7. vers. 3'. Epistolae ad Corinthios : Mulier alligata Hi legi, quanto tempore vir eius vivit: quod se dormierit vir ejus, liberata es, cui vult ntilat tantum in Domino.
II. Ex his Apostoli clarissimis verbis
uno consensu tradidere Patres , coniuges, vinculo Matrimonii per martem soluto, posse libere ad alias nuptias transire; unaue Haereticis annumeraverunt, qui secun
as nuptias tamquam malas & vetitas re
probabant . Unde Patres Synodi Nicaenae Can. 8.satuerunt , ut Haeretici , qui se Catharos sive Puros appellabant , ad Ecclesiam redeuntes , ante omnia in scriptis profiteri deberent, quod adhaerebunt , & sequentur
Catholicae Ecclesiae Decreta , id est , σcam Bigamis se communicare. Bigami autem sunt, qui secundas nuptias inierunt; cum iis ergo communicare, erat secundas nuptias ipso facto probare. III. Nomine secundarum nuptiarum intelliguntur non tantum illae , quae primas immediate sequuntur, sed ia tertiae, quartae , δc aliae, quae sequuntur : neque ullas reprobat Ecclesia ; Apollolus enim dicens r. Cor. cap. 7. vers. 39. si a s dormie- ,, rit vir ejus, non dicit, primus, vel se- is cundus, Vel quotus, nec nobis definien-M dum est , quod non desinit Apostolus .
M Unde nec ullas debeo damnare nuptias,
is nec ei S verecundiam numerositatis infer-m reo ait Sanctus Augustinus , libro De
Uno Viduitatis, cat. ii. apud Gratianum, C r . SI. quas. 2. Cau. i 3. Idem adilruitur ibidem Cro. II.
IV. Has secundas nuptias demum ut licitas agnoscit Ecclesia, si mulier sit soluta a lege viri, vel econtra r id est, si dormi- verit vir eius; scilicet dormitione mortis tneque aliter quam per mortem corporalem vinculum Matrimonii rati, & consummati ἐ: solvi posse credit Ecclesia. V. Unde quantumvis leges ei viles obcaptivitatem, aut diuturnam absentiam mariti permiserint aliquando mulieri transire ad secundas nuptias , Ecclesia tamen ob nullam quantumvis diuturnam con usis a, sentiam , coniugi transire ad secundas nuptias permittit; sed eam expectare iubet, quou que de morte coniugis certiorata suerit.
Sanctu et Basilius in Epistola Canonica ad Amphilochium Cau. 3 i. ait : Quae ,
is eum vir secessit, & non apparet, anteri quam de eius morte certior facta sit , se eum alio cohabitavit, moechaturis. Et Can. Militum uxores, quae, cum ma- is riti ipsariam non appareant , nupserunt, si eidem rationi subjiciuntur , cui eae, quae o propter maritorum peregrinationem ae,, absentiam, reditu non expectato, nupse- ,, rint. Sed res nonnullam hic veniam ad- is mittit, quod maior sit mortis suspicio,,. Plures eamdem in rem Canones reperiuntur apud Gratianum, caus 7 . quis. 2.
is de mulieribus, quae viros suos captivita- ,, tis , vel peregrinationis causa absentes se ultra septennium fuerint praestolatae; nee se certificari possunt de vita , aut morte
se ipsorum , licet super hoc sollicitudinemo adhibuerint diligentem , & pro iuveniliis aetate seu fragilitate carnis humanae neri queunt continere, petentes aliis copula-- ri : respondit , quod quantocumque an- is norum spatio ita remaneant, viventibus o viris suis, non possunt ad aliorum conis sortium Canonice convolare; nec ait
, , auctoritate Eceseliae permittas contrahere, is donec certum nuntium recipiant de morteis Virorum ,,: cap. 19. ia De Sponsalitus .
Et universis Christianis in captivitate Saracenorum positis, scribit Lucius IN. in cap. 2. M De Secundis Nuptiis, ut nul- ,, lus ex vobis amodo ad secundas nuptiasse migrare praesumat, donee et fimI eertia is tuaine constet, quod ab hae vita migrais verit coniux eius se. Hii insistens Synodus Dioecesina Meel liniensis anno i 9. t t. P. ca . Io. decernit : Cum ex longa coniugis absentiari non resultet certitudo de eius obitu, &ri mors non praesumatur, sed probanda st,ri s quilib t enim vivere praesumitur in adis secund3s nuptias convolare desiderans ,ri matrimonio non iungatur , nisi habitari prius legitima certitudine de morte pri is ris conjugis ; etiamsi non septem tanis tum, ut multis persuasum est, sed etiam is viginti, trigiata, & plures Emoa conti-
467쪽
,, nuos eum abfuisse constiterit se . VII. Certitudinem ergo de morte coniugis requirunt Canones, priusquam ad secundas nuptias transire conjux possit , aut Judex transitum permittere queat; at ce tum probationis genus non exprimunt; sed
iudicio, di examini iudicis permittitur, ut
hie ex allatis testimoniis , aliisque concurrentibus circumstantiis iudicet, num certitudo lassiciens habeatur de morte conjugis , ut secundae nuptiae permitti queant; uti resolvit Zyparin Conj h. i. De Secundis
Ni liis. VIII. Matrimonio per mortem natura lem mariti soluto , adhuc integrum non erat iuxta leges ei viles uxori superstiti mox ad secundas nuptias transire ; sed iubebatur per annum defunctum maritum lugere, & a nuptiis abstinere ; alias tam ipsa, quam maritus, qui eam ducebat, nec non Pater, qui eam nuptui collocabat, & pater mariti, cum pollet filium prohibere, infamia notabantur, L. i. ii. f. i. De his ut notantur infami ιε. Item L. i. a.
d. de Se udis Nuptiis, in quarum prima plures poenae in mulierem intra annum luctus nubentem decernuntur, & in secunda , annus, qui iuxta anteriores leges concludebatur intra decem mensium spatium, qui erat annus lunaris , extenditur ad annum solarem duodecim mensium. IX. Plures sane nec contemnendae suere harum legum rationes. Prima quidem eaque praecipua, ut evitaretur sanguinis turbatio, &. ne frequenter incertum fieret, quis natae prolis pater esset , an primus, an secundus maritus ; quae ratio occurrit in citata leg. II. f. i.
Ad haec vetitum fuit mulieri mox a morte mariti alteri nubere, ne alias suspicionem ingereret perpetrati , viro adhuc vivente , adulterii , vel saltem de secundis nuptiis cogitasso cum eo, cui nubere adeo setimat. Accedit reverentia , quam uxor debet memoriae sui mariti : Nam ut Pompeius ad uxorem Corneliam ait apud Lucanum , intima d bet esse diues Agere viram e praesertim quia commune et e niugum n rientium votum , ne coniux superiles ad secundas nuptias transeat. X. His tamen rationibu et non obstantibus, Ecclesia credidit , conjugi superstitim Dioniis, oe fecundis Nuptiis. 43 imoi a morte mariti liberum esse ad secundas nuptias transire , eo quod Apost ius simpliciter pronuntiet , mulierem , ut dormierit vir eius , esse liberatam a lege qua viro tenebatur, ut cui velit, nubat . XI. Hinc ulterius credidit , mulierem
secundum indulgentiam sibi ab Apostolo
datam, ad secundas nuptias inter annum a morte viri transeuntem infamiae notam non mereri , atque in terminis responderunt Urbanus III. R Innocentius III. in cap.
. . I. De secundis Nuptiis. Cumis Apollotus dicat ait Urbanus ) ; Mulier.
, , fui, in Domino nubat, cui voluerit: pedis licentiam, & auctoritatem Apolloli et uu,, infamia aboletur ri . Et Innocentius eadem Apollo li auctoritate adducta , ait eo Non debet legalis infamiae sustinere ia- is cturam , quae licet post viri obitum in- tra tempus luctus scilicet unius anni,, spatium ) nubat , concessa sibi ab Apo-o stolo utitur potet late , cum in his p - , . sertim secula res leges non dedignentur
,, sacros Canones imitari ,, .
XII. Nee tantum poena infamiae ; sele2dem ratione omnes aliae poenae contra viduas intra annum luctus nubentes legibuet civilibus decretae , hodie omnino sunt sublatae , & ita iudicatum refert Antonius Faber ad Codicem Lib. 3. tit. 3. Desinit. I.& ibidem nota 3. infertur : Itaque nonis est deterior conditio viduae intra annum,
is quam post annum nubentis, .
XIII. idipsum notavit Gudelinus lib. r.
De Jure u i sono cap. ia. ubi etiam ex Iulio Clam monet, quod si mulier non quidem intra annum luctus nubat , sed luxuriose vivat, & ex stupro pariat, eam hanc
infamiam , & alias poenas a Legibus de
XIV. Insuper si quae poenae in odium
secundarum nuptiarum per Leges decretae erunt , hodie sublatae sunt : at ea, quae
non tam in poenam iterantium nuptias,
quam in savorem liberorum primi matrimonii , aliave consideratione statuta sunt, etiamnum hodie in usu sunt; uti observat Gudet: nus loco citato , & Zypaeus in notitia Juris Belgici titulose fecundis nuptiis
o non enim ait mens D. Pauli suit aliis quid corrumpere ex publicis legibus, ju-M m m et is ra
468쪽
69, Ius Ecclesias cum Universum L liberorum iuste mode- is quis erit Presbyter
XV. Porro quamvis Ecclesa secundas ,& ulteriores nuptias numquam improbavexit, semper tamen agnovit , iteratas nuptias aliquam incontinentiae suspicionem ingerere , ipsosque iterantes de ea nonnihil reddi suspectos. Haec vero praesumptio sortior esse solet in iis, qui tertio, quam in iis, qui secundo; ac rursus servata proportione vehementior in iis, qui quarto, quam qui tertio nuptias iterant . Hinc pridem
Patres mitius cum Bigamis , quam cum Trigamis egerunt; hancque intemperantia speciem increpantes asperioribus verb:s usi
fuerunt; trigam iam ipsam subinde honesiam
fornicationem vocantes non secundas, ter. tias , quartas, aut ulteriores absolute improbantes ; sed incontinentiam toties nuptias iterantium redarguentes.
XVI. Eodem sensu accipiendi sunt Camones poenitentiam Bigamis , sive nuptias iterantibus imponentes ; atque inter alios Synodi Neocesariensis Canon 3. qui ex versione Isidori refertur apud Gratianummus 3I. quis. r. Can. 8. his verbis :,, De his, qui frequenter uxores ducunt, is & de his, quae saepius nubunt , tempus M quidem paenitentiae his manifestum comis stitutum est, sed conversatio & fides e
D rum tempus abbreviat Hoc Canone poenitentiam veris Bigamis imponi etiam Baronius agnoscit ad annum 3I . num. 9 i. Non quod secundum Mais trimonium contrahendo peccent inquit ;,, sed quod suam ipsus incontinentiam ma- is nisestent, & bigamiam, quae in humanae ,, imbecillitatis remedium instituta est, libis centius usurpent
XVII. Praedicto Canoni Gratianus coniungit Canonem 7. eiusdem Synodi, quem his verbis expressi : Presbyterum vero, , convivio fecundarum nuptiarum interesseri non debere : Maxime cum praecipiaturis secundis nuptiis poenitentiam tribuere : qui bene - uit , ab qui propter conis is vivium illis consentiat nuptiis Hoc est, ait Zonaras ad hune Canonem:
,, feri potest , ut poenam a Digamo ,, exigere non pudor si ei , qui Digami, , factum a se non improbari, eum nuptiisti secundis ipse interfuerit, satis ostendit, . XVIII. Quamvis hodie nulla poenitentia iterantibus nuptias imponatur ; atque nuptiae secundae etiam a Presbutero assistente probentur, nihilominus ostendit Eeclesia . non aeque secundas ae primas nuptias ibi probari, dum has & non illas a
Sacerdote specialiter benedici iubet, cap.3. A De fecundis nuptiis , & in cap. I. Meodem , vult Alexander III. Capellanum, ut benedictionem secundis nuptiis impen- ossicio , beneficioque suspensum , eum litterarum Episcopalium testimonio ad Sedem Appstolicam destinari. Licet haee poena ae remissio ad Sedem Apostolicam hodie non si in usu , passim tamen moderna Ritualia praescribunt , s cundas nuptias non esse benedicendas; praesertim si snt secundae ex parte uxoris ;haecque semel benedicta suerit. XIX. Viduitatem secundis nuptiis praeserendam esse , nec has tamen improbandas late probat Auetustinus libro de Bono Viduitatis , seu Epistola ad Iulianam Viruduam, atque inter alia ibidem cap. q. num. 6. scribit: uapropter hoc primum oporis tet ut noveris, bono quod elegisti, nonis damnari secundas nuptias , sed inserius is honorari. Nam sicut bonum sanctae Vi is ginitatis , quod elegit filia tua , non
,, damnat unas nuptias tuas ; se nee viis duitas tua cuiusquam secundas .... Nec ,, ita extollas bonum tuum, ut quod ma- is tum non est tamquam malum crimine,, ris alienum : sed tanto magis gaude deis bono tuo, quanto magis vides, non tanis tum illo devitari mala , sed quaedam is bona etiam superari
469쪽
TITULUS PRIMUS. DE AEDIFICANDIS, CONfECRANDIS, & REPARANDIS ECCLESIIS. CAPUT PRIMUM.
De Scopo Templorum, & eorum Ornatu. r. Loca cultu; d vino destinata iam pridem dicta fuere Ereti a. a. Chriseiani primitus loca haec mi antvocare et empla. 3. Primis nil si seculis hujusmodi loca habuere Chri iani.
q. Prima ratio extruendis hujusmodi loca. 3. Secunda ratio. o. Tertia ratis. 7. San. ii Patres eredebant ramen ent;us oratiouis causi convenire ad GH fiam, quam domi orare. 8. Ut Icopus Ecclesiarum obtineatur, omula ita disponenda , ut ad pietatem eri
. iisnes profane ab Ecclesiis arcendae.
utar erins Soenori Bestica'it. Neque ἰη Carmeteriis prem isten . II. Nec mercatus remm ad usum Eretis spes aut i m in Templis permittendus. II. Non sunt permittendi pauperes eleemos narum causu discurrere per EcclesiacI4. Interior Templorum omittis debet ese compositus ad excitandam populi δε-
II. Iune receptus Uuffarearum Imaginum; σ quomodo eum probaveris Synodus Tr dentina PIL P ultis docendus , cultum mas uibus non deberi ob earum materiam, aurelegantiam. r7. Ne populus in hune errorem , oe afusum incidat, aliquando certae imagianes tollenda. I 8. Iu
470쪽
In hac amotione eum magna cautione,
σ prudentia procedendum. Imagines in Templis proponuntur ceu quidam idiotarum libri. ιare hi oriae Redemptionis , O Samelorum in picturis proponantur 'Solicite cavendum , O falsi dogmatis ima lues in Ecet sis proponantur . Nou femper tollendae imuines aliquid false exprimentes. An conveniat proponi imas nes Sanctiffrenae Triuitatis Stiperstitio tu imaginibus vitanda. nil la vis irihonestas in picturis, is imaginibus lectulo coeuda.
Imagines Ethnicorum fabulas exprime ter e Templis tollendae. Nee in domibus aut hortis imagines la- scio toleranda. Imagines Divorum ita pluendae, ut homines ad pietatem excitevt.
Abusus esistatuit D. Virginis, aliorumque Sanctorum, profanum levem
Nas Scripturae exprimentibus, θιλ- de allatitu minus tmesium immiscetur
Nemo insolitam imagἰnem publice e lendam exponere potes sine an 'batione Episcopi. Quae attendere debeant Episcopi, priusquam imagines probent. Omnia in Templis ordinate agendasunt; Me tit feret, sim intes labant Dia-
mue in finem Mim Clericorum , O
La eorum loca erant a se insta. Loeus Clericorum hodie dicittir Cho ς. Solebat velo a reliqua parte Templi separari : G Has hodie superses v pisium . si uomodo Dicis chorus patere debeat iuxta n. Omnes RPatronis hodie tu choro locus competere solet.
Mulieres ad chorum non admittendae. Convenit, tit mulieres a viris in Eccle-
Cctusta vox G ea proprie significam
concionem sue Fid sitim Congregationem,
a temporibus Ap stolorum frequenter etiam sumpta fuit pro aede sacra, pu blico pietatis exercitio , & cultui divino destinata ; uti patet ex Apostolo r. ad Corinthios cap. II. Tein ii. ubi ait : Convenientistis sebis in Ecci Est AM audio fissuras esse inter vos. Et paucis interjectis, scilicet vers. Q. Numquid domos non habetis ad manducandum, oe hibendtim ' aut ECCLEst AM Dei contemnitis' Hie Apostolum loqui de loco, ad quem Fideles conveniunt, evidens est, &ita locum post S. Basilium in Regulis frevioribus interrogat. 3io. exponit S. Augustinus quis. 37. in Leviticum , dicens: se Ecclesia dicitur locus , quo Ecclesia conis gregatur . Nam Ecclesia homines sunt, is de quibus dicitur, ut exhiberet sibi glo-o riosam Ecclesiam . Hoc tamen vocariis etiam ipsam domum orationum , idem se Apostolus testis est, ubi ait : Numquidis domos non habetis ad manducandum &is bibendum Z aut Ecclesam Dei contemni. se tis 3 Et hoe quotidianus loquendi usuetis obtinuit, ut in Ecclesiam confugere nono dicatur , nisi qui ad locum ipsum pa- is rietesque prodierit, quibus Ecclesiae eonis gregatio continetur se.
II. Quin & Christiani multo tempore loca, ad quae orationis di cultus divini peragendi causa conveniebant , Ecclesias potius , quam templa dixere ; imo a templi vocabulo sollicite abstinuere ; ut non soluma ritibus Etlinicorum, verum etiam a vocabulis se abhorrere indicarent. Usu ς enim eo tempore obtinebat , ut templi nomine intelligeretur locus ad sacrificia & cultum salsis centium Diis exhibenda destinatus; atque hoc sensu Oelaviva apud Minutium Felicem , Optatus Mileuitanus, & Hier nymus negant, Christianos habere templa. uti monet Bellarminus lib. I. De Cultu
III. Porm loca iam pridem specialitersuisse destinata , ad quae Fidele; conveni- reat orationis, Sacri scii incruenti offeren dix