장음표시 사용
401쪽
otia, vis in communi Graecorum Uu Testamemium significat tantum. Equidem, si ex solo linguae Graecae usu communi
ferendum esset iudicium , res haec omnis facillimo ne gotio componi posset. Etsi enim verbi Διατιθε αι, aquo formatur paulo latius pateat significatio, et, ut verbis utar Hugonis Grorii, Annotatione in pri cipium Matthaei, ali sitionem q-mcunque, sive fiatura, sponsione, sive Testamento, compresendat, tamen significatio, ex constanti Graecorum usu, paulo angustior est et adstrictior. Significat enim Graecis Διαθήκη eam speciatim dispositionem, quae fit Teramento, qua testator heredibus certis sua bona legat, post mortem sitam possidenda. Sic igitur optimae ac vetustae Glossae Latino-Graecae exponunt, Test mentum, in Glossiariis nisanii col. et Ia easque, et Glossae Graeeo- Latinae, Te memsum, Τ essatio; Διαθήκη αγραψqe, Nuncupatis id est, Testamentum si non scriptum), Διαθηκουρα ετ ψος, Testamentarius, ibid. col. 426. In iisdem porro Glossis col. 6st , i et alibi, Pactio, Sponsio, P ctum, redditur non Διαθηκη, sed Eodem modo Theophilus in sua Institutionum Iustiniani interpretatione Graeca, Testamentum se super reddit Qua de re, ne in producendis locis sing
i ab Qualia erant antiquissima Romanorum Testamenta, cum primis Militaria, de quibus in Institutionibus. Exemptust occurrit apud Plutareθum in vita Coriolani p. 39Sedit. Steph. : ' Ην δὲ τότε τοῖς 'Pω euiς ἔθος εῖ. τάξιν καθι-
Mde Theophili vel siouem Institutionum Lib. ii Titi M.
402쪽
Iis prolixior sim, videri possunt' titulus: Qui Testamen
o dari posnt tutores, vel non, itemque titulus de Testamentis ordinandis, porro de militari Testamento, et sequentibus. Ex quibus unicum hunc 'locum, qui Διαθήκηe definitionem subministrat, adscribam ex tituis Io de Te mentis ordinandis, ubi Graeca ex editione
Tornaesi ita concepta leguntur: παρὰ 'Ρωμιαιοte λέγετα Testamentum, ἐντευθεν δεξαμ,ένη τὴν ετυμολογιαν, quod testatio mentis sit, μαρτυρια διανοίας ες; ' καὶ γαρ μαρτυριαν τῆς τούσαντος διανοιαρ Textus originalis ita habet: Tesim mentum ex eo appellatur, quod testatio mentis est. Ieseoque Guil. Eudaeus, in Commentariis linguae Graecae, non, ut quidam memoriae prodidcrunt, Δια κην utrumque et oedus et Te mentum significare scribit, sed voci huic Testamenti significationem tantum tribuit inquit, et pluraliter και pro Te mento ponitur, et pro hereditate, quae ex Testamento obvenis, p. so6, 5or edit. Rob. Steph. Neque aliud, nisi hoc, probant loca, ab eodem, insequentibus, ex Isocrate et I eo, oratoribus Graecis, in medium allata. quae apud ipsum auctorem legi et expendi possiant. . Vestigia Budaei legit H. Steph nus in Τhesauro, eiusque Epitomator, Iohannes Sc ruta, ut qui Δια κυν accipi etiam pro Foedere ecquovis patito largiuntur quidem, sed hanc significationem nonnisi ex versione των Lxx et ex scriptis Novi Testamenti eruere laborant.
Εxceptionibus quorumdam, inprimis Hugonis Grotii, satissit.
i At enim obstat auctoritas viri magni Hugonis Groci, cuius iudicium, quod causae meae inimicum de-
403쪽
- DISSERTATIONES DE LOCIS SACRI
Prehendo. non parum quidem mihi metuendum, sed non silentio tamen involvendum esse, duco. Si illum audimus, significatio rite non minus late patet, quam του Διατιθεσθαι. Nam cum in Annotationibus super initium Matthaei de usu vocis Διατιθὲθαι quaedam disseruisset. de quibus nulla nos inter distensio
est, ista subiungit: Cui consequens est nomen eque late patens ς nam et Testamentum frequenti me designat, et pro sponsione ponitur apud Aristophanem , et pro legibus usurpatum est ab Orphicis et 'Mago- ripis. Nam hi praescripta suo gregi visendi normas
Διαθηκας vocabant ; in cuius iudicii rationes, ante- '. quam progredimur, paulo attentius inquirendum n his est. Ait vir summus, Graecis Hspositionem quamcunque significare, vitiam quae sit sponsiona in pactis nempe et foederibus 9 et lege, ut nimirum in hunc sensum loca Novi Testamenti pleraque, in quibus Διαθηκι e vox occurrit, exponi possint. Provocat hanc in rem ad Ari phanem, qui Διαθι κην posuerit pro Fonsione, vel pactione. Locus ille Arisi Ihanis, quem Grotius designat, si mentem eius percipio, extat in Avibus P. s6 I, 56a edit. Genev., i hune in modum conceptus svs. 439 sq-J-
quae ita Latine reddidit Andreas Disus: - - Per Apollinem. ego et idem non Si non dispon a hi te mentum mibi, Quod Pithecus uxori disposui
non commode, lateor, nec ad mentem Poetae Comici apposite. Si enim, quae sequuntur apud Poetam, rit.
404쪽
'te pensitentur, dubium superesse nemini potest, quin ermo sit de pactione, quae rata est tantum inter viis vos. Recte Scholiastes ΔιατιθεHati explicat per Σ-- spondere et pacisci. Sed quis nescit, Poe. tas, praecipue Comicos, in cudendis vocibus, aut vocum significationibus semper fuisse liberiores Ex eo, quod semel et sorte iterum apud Poetam Comi-
Cum invenitur, communem Graeci sermonis usum aestimare velle, res foret non optimi exempli. Paulo ma
'orem soliditatis speciem prae se fert, quod Grotiushddit, Δια κην ab Orphicis usurpatam esse pro Lege Certe inter libros Poetae vetustissimo tribui solitos, fuisse etiam in b), partem operis ma- oris, quod sub nomine ιερων λογων veteribus inn ituit, fidem facit Iustinus Marur , in Libro de M narchia Dei p. Io . Uersus. quos ex illo opere a ducit Iustinus Martar, et alit cI ex primitivae Ecclesiae Doelaribus' plures, huiusmodi quidem argu mentu' persequuntur, ut nomen Legis, genuinis nempe orphei discipulis praescriptae, quod volebat
Gratius , non male ipsis convenire videatur. Uerum Cnim vero, cum praeter illa Fragmenta, nihil ad misnus nostras pervenerit, ex quo de Poematis illius in dole iudicare liceat, res ad meras coniecturas redit, nec, quae vera fuerit ratio, ob quam Orpheus versus hos inscripserit certo pronuntiare possumus. Quodsi autem verus Poematis istius auctor aut Iudaeus quispiam fuit, aut Christianus, ut viri eruditissimic Ita Mehenbaehius censet in Epigene Orphico p. 238. ce) Vid. Fabrieli Bibl. Graec. Lib. I caP. XIX P. I I. uJ Ralph ortis true intellectus Systeine cap. iv P. Do sqq. Eschenbachius in Epigene Orphico, qui in detegendis impolioris huius vestigiis admodum prolixus usi, p. 14o, I 3 sqq. Fabricius Bibl. Graec. Tom. I
405쪽
rni ce) non temere suspicantur, quippe qui Abrahammum, Mosen, veterum Legem c nempe Mosaicam
et similia commemoret,.et satis luculenter designet, mirum ntin est, si, exemplo LXX Interpretum, significationem paulo latius extenderit, quam scriptores alii communiter facere solent. Quando aliis tem Grotius etiam Pythagoraeorum quasi nempe dicas, praescripta, leges 9 inculcat, vereor, ne virum, tenacis alioquin memoriae, hic tamen m moria fefellerit. Pythagoraeorum υποθηκαο veteribus commemorari ignarus non sum. Vide Lamblichum invita Pythagorae p. 23. Eatum meminit etiam MNIA eius, non imobilis Epicteti Commentator, in Prooemio Commentarii in Epicteti Enchiridion p. 3 edit. Londin. , κομματικοὶ εἰ ν οι λόγοι κρῖ γνωμονικοὶ κατατων υποθήκων καλουμώων πα-α τοῖς Πυθαγορειοις ευ Me, dictio concisa es et sententiosa, qualis Praeceptionum , quas ὐποθήκας Uthagoraei dicunt , esse consuevit. Earumdem mentio Occurrit apud Hieroclem in auis rea Carmina p. 6, Διθ καὶ is ταla Πυθαγορικαῖς υπα
σιν is τοις μεσιν ὁ λόγος. Quae sic reddidit Curte- ius: Ideo in 'thagoricis Praeceptis ea praemittun-rur, quae de virtutibus praecipiunt. Mihi dubium non est, quin has Pythagoraeorum ibiουκας in animo habuerit Grotius, etsi errore sibi persuaserit nuncupatas illas fuisse quemadmodum 'simili, et facile condonando lapsu, vir eruditissimus, et de bonis literis praeclare meritus, Io. b. Fabricius, easdem Συν κοας appellatas fuisse ferisit. Biblioth. Graecae Lib. II cap. XII, Vcll. IN P. 469. Q IV. Scaliger ad Fragmenta veterum, in calce ope his de Emendat. Temp. p. 4 orthus et Enhenb ehius, ubi supra.
406쪽
p. 469 D. Solet euam in subsidium vocari mo-
cuius haec interpretatio: συνω-
ρισσία, qui proinde nos docet, Graecis etiam dici coniurationem, vel Foederis consociationem.. Wrum illius, etsi doctissimi et utilissimi, Lexicographirationem hic quidem habere non possumus, siquidem eruditiorum neminem latet, ipsum versionem των Lxx diligenter trivisse, et ex illa in Lexicon suum pernivlta transtulisse, quibus cur illa Διαθιόκης interpretatio numeranda non sit, causam nullam video. . Manet igitur hactenus certum, Διαθήκην in communi script rum Graecorum usu significare, non generatim
di positionem quamcumque, sed sigillatim dispositiinem
D-υποθήκας habes apud origenem adversus CeLἰ sum Lib. II p. 128, Iad. EXtat Galent liber, ἐπι πω παιδὶ υποθηκη. quod vertitur, consilium puero, qui comLtiali morbo laborat. Vid. Fabricius Bibl. Graec. vol. 1it p. 533. Diogenes Laertius Lib. I S 6i Solone, γέγραφε -- G εαυτὸν υπιθήκας. 'Υποθήκας των πιικτων habes apud II eratem ad Nicoclem p. m. 3a et Sa. -υποθεσσαι est Ieges praescribere , apud Somnum Chium in descriptione orbis us. 3Is, 3I4. Extat quidem inter libros Galeni Διαθήκη πεψὶ τῆς του ανθρωπειου σάρματος κατασκευῆς, id est, Praeceptum de humani corporis constitutione, vide Fabrica Biblioth. Graec. Vol. Iii p. sal; sed est exemplum hoc dubiae auctoritatis, ut norunt eruditi. eb Male editum est, συνομωσia. Videatis ipse medictius infra v. ΣυνωμσIA.
c Exempla cumulavit Albertius Observv. ad GC. Hiri. 49 p. I99, 2-. Iunge MarEIandi Conlecturas tu Lysiam p. sso,
407쪽
i ae pud LXx Interpretes signimatio voeis latius extenditur, quod etiam in sicriptoribus Novi Testamenii locum habere,r . quidam puIant. Negari tamen non potest, ab usii illo communi Graecorum recedere LXX Interpretes, apud quos, cum vocabulum Hebraicum rima commode. cis, per Δια- θηκην verti posse existimaverint, significatio Δια- θηκης tam late patet, quam vocis Hebraicae rima, quare fieri non potest, quin Διαθήκη ipsis plura, quam Testamentum, pactionem nempe et conventionem quam eumque, significet. Exempla sunt innumera, ex qui-abus paucida haec decerpam. Gen. xXI. 27 de Abimelecho et Abrahamo legimus, και δέθεντο αμφοτεροι Διαθηκην, et pepigerunt ambo Foedus , u Sam. III. is David sic ad Abnerem fatur, καλῶς ' εγω δ αθησω. ιαι προς σε Διαθηκην, bene, ego tecum Foedus paci. scar. Apud auctorem Ecclesiastici xxxvIII. 37 Δια-εηκη κριματος, ut recte Grotius observat, nihil aliud est, quam ius iudiciarium. Abunde iam ex his, ne prolixior sim, intelligitur, Lxx Interpretes et ludaeos Alexandrinos Διαθήκην ponere non pro Testamento singulatim, sed pro quavis dispositione et pactione gen rati m. Hoc ipsum vero dissicultatem non levem peperit, virosque eruditos in eam induxit opinionem, 1eriptoribus Novi Testamentit, ut qui eidem Dialecto Alexandrinae assueti essent, qua usi sunt interpretes Graeci Veteri Testamenti, quique horum interpretationem assidue lectitarunt, et in scribendo saepiuscule
- h Illius rei causam ingeniose proseri Gratius in inita
408쪽
retinuerunt, Διαθηκην pariter proprie non dici Te --.enium, sed aliud quodcumque pactum. Quae eruditorum plurimorum opinio, quia non omnes inter se ein .omnibus conspirant, paulo distini lius iam expo
' prie, saeIum significare contendunt , sentemitae distinim proponunιur. sunt autem, qui lingua Alexandrinorum, quaedaeis, Graece loqtientibus, vel scribentibus, Lxx Interpretibus ac Novi Testamenti scriptoribus, peculi ris suit, idem plane sgnificasse velint, quod aliis Graecis communiter Συνι, ii designat, non restamentum, sed Foedus. In his princeps quodam suo iure censeri potest Claud. salmasius, qui verba institutionis Eucharisticae Domini, hie ealis Nopum Testamentum est in sanguine meo, illustraturus, restamentum explicat per Medus, hanc rationem subdens
Διαθῆκη lingua Alexandrinorum , quis scripta sunt Euangelia et Apostolieae 'solae, idem est quod Συν-
θ,1κη, pacto, Foedus. Ita ille in Epistola de Transα substantiatione adversiis Grotium p. s I. Idque ex genio illius Dialecti Alexandrinae, alio loco, sic illo strat: Quod Hellenisticum esse contendunt, nos ambi Alexandrinum probamus. Tale est a pro Ioedere, quae aliis Graecis dicitur, ut δι-- βουλιον iisdem Alexandrinis dicitur pro συμβουλω, Dedicat. commentarii de Lingua Hellenistica p. 49. Salmasio praeivit doctistinius aevi sui Theologus, rheod. Beza, qui in versione Novi Testamenti Latina Διαθήκην semper reddit Aedur, pactionem et pactum, excepto loco Hebr. IX. I 6, II, huiusque suae interpretationis. rationem reddit in Annotati ad Matth. Inm IL ' C c . xxVI.
409쪽
XXul. 28, GaI. III. I s. Commentatorum horum Criaticorum iudicium vehementer probant quidam e lCtis, idque novis argumentis, a Foro petitis, communire satagunt. Unus instar omnium si vir magni in orbe
literato nominis, Sam. Pu endorsius, qui in Iure Feciali Divino 347, postquam scripsisset, vocem in unico loco Hebr. Ix. I 6, Ir, pro Testamento accipi, et in aliis omnibus locis reddendam es. pastionem ac Foedus, non Testamentum, has rationes lectoribus offert: Sane, inquit, titi ex elementis iuris cuilibet constat, inter poesis et Testamentum ingens diserimen est; cum hoc sit actus μονοπλευρος, illud δίπλευρος, seu ad Testamentum condendum unius voluntas Iussiciat, ad Foedus ineundum duarum voluntatum concursus requiratur. Foedus quoque inter duos exissenies subsistit, et alterutro mortuo expirat: Testamen-rum autem non valet, nisi mortem obierit, qui id fecit. In Testamento bonum, circa quod disponitur, Iunc demum ad alterum transit, quando testatoris δε- minium per mortem desiit: in foedere autem inter
utrinque visos, bona conventa communicantur. Si
quis Testamentum repudiet, ac non striat, 1estator non videtur iniuriam facere, idque impune habet. Sed a foedere altera pars resilire citra iniuriam nousotest. Atque isthaec, et forte plura alia, quae in Testamentum eadunt, in id vinculum, quod Deus cum hominibus iniit, adplicari non possunt. Addit, interiectis quibusdam, Paulum ad Hebr. IX. I 6, 17, non ad ακριβειαν disciplinae iuris loqui, I ed laxiore vocis signitatione Iudere. Quamobrem in antecedentibus, de auctore versonis Vulgatae Latinae, et de Teutonica Lutheri, ita iudicat: Sensus longe clarior futurus fuisse videtur, retento Foederis vocabulo. Hi igitur Testamenti significationem in scriptis Novi Testa menti, ubi vox legitur, excludunt, excepto unico loco in Epist. ad Hebr. IX. Ici, II, in quo
410쪽
pso tamen nonnisi aliquem vocabuli lusum agnoscunt. Sunt, qui media quadam via incedere malint, existimantes, , sicuti vox illa a scriptoribus Novi Testamenti adhiberi solet, involvere quidem etiam Testamenti notionem, sed ita tamen, ut proprie et primario pactum ac Foedus designet. Ita Grotius, qui, in Annotationibus ad initium Matthaei, prolixe, et, ut solet, erudite, ea de re disputat, tandem tamen aliquanto propius ad nostram sententiam accedere videtur, omnia sic concludens t. paret hinc, Latine hune Librum Novum Testamentum dici non posse,
nisi laxiore illa et recentiore vocis acceptione: non
quod non proprie Testamentum sit , quod eo continetur , c est enim poluntas Christi, morte eius confirmata sed quod eo sensu Vetus ei opponi non possit: quare aut
Foedus dicendum , aut Testamenti vox extra usus veteris et communis terminos producenda est. Verum ita Gratius censet, a scriptoribus Novi Testa. menti vere et proprie poni pro Foedere et pactione, etsi aliquo sensu et vocis lusu ad Testamentorum rationem quoque nonnunquam respiciat. Eamdem sententiam placuisse haud paucis ex nostrae Ecclesiae Doctoribus, Commentarii ipsorum in Sacram Scripturam et Systemata Theologica luculenter testantur. Ex quibus unicum nunc nominabo, Academiae huius nuper Theologum meritissimum, B. muzfusum, ex cuius Dissertatione de Foedere Gratiae cap. I g ll, haec adscribere non pigebit: Graece appellatur Συνθήκη, quo Foedus et pactum, et quod Testamentum qu rim , saepius autem in Novo Testamento Foedus significat, ut Luc. I. 72, Act. III. 25, VII. 8, Rom.
IX. 4, Cal. m. I S, Iv. 24, Hebr. IX. I 6, VIII. IO.
Hinc quia Medus hoc morte Christi confirmatum est,iarque aliquid ex Testamento et Foedere mixtum habet , non male Testamento-Foedus, me Testamenta. rium poemur, in quo tamen maior ratio Hederis ,r i Cc a e om