장음표시 사용
51쪽
τοις M A Z Ο Υ Ρ si O, καὶ παση δυναμιρι τού ουρανολCodex Hebraicus habet na,m, quam vocem plerique capiunt de Planetis omnibus, aut de omnibus Zodiaci signis. Graeci tamen permulti Venerem in. tellexere. Ita Procopius Gazaeus in a Reg. XXIII. s, Μαζ ρωθ ἀςερος ονορια, ως εικὸς τού 'Eωσφορον. Et ante eum Theodoretus, T. Mαζαρωθ αςέρος οἶμαι δν
Nomen esse stellae puto , coniicioque Luciferum sic nominari. Quos respiciens Gratius in eumdem locum rinquit, Iovem, alii Venerem intelligunt. Horum sententiam secuti interpretes Coptorum, vocem Μαζουρ , vol, uti corrupte scribunt, COTPOT, pariter Venerem explicuerunt i quae causa est, quod in hoc Catalogo , Aegyptiaco , uti vocatur , inter Planetas appareat. Neque dubito, quin, si versione librorum Regum Aegyptiaca frui daretur, loco citato vocabulum hoc CONOT reperturi essemus. Saltem exinde vocem hanc depromsisse auctorem Lexici Mireheriani sine cunctatione assirmare ausim. Plura de nominibus Planetarum Aegyptiacis addere vetat ratio instituti. Satis ex his, quae brevibus de Catalogo duo Planetarum Aegyptiaco disseruimus, apparebit, quam ex guam ille ijdem mereatur, quamque omnino nihil
praesidii, ex illo, ad illustrandum Remphaς Numen exspectare debeamus. S XI.
ptiorum sermone dicebatur , teste Porpurio de Autromymphar. p. 26s scap. 24J, Chalcidio in Tim. Hatonis. p. 2Iη , ubi vide notas L. A. Fabricii. Apud Metiliam Halem, rem, Astrologum MS. . abiecta terminatione Graeca, Astrum illud vocatur Vide Marshami Canonem p. 8 edit. Franeh. autem illa erat ipsa Im. Vide Fabricium
et Pantheon Lib. III cap. a toto.
52쪽
cat hoc vocabulum Aeraptiace Regem Coeli. Quod ex ungua Aegratiaca explicatur. t Rectius aliquanto clarissimus vir, David Mil instas, cui editionem Novi Testamenti Coptici debemus , ex linguae Aegyptiacae vocabulis indubiis, Numinis Remphah explicationem tentavit cub. in
quit , si Aenptiacae originis esse debet, a pH Sola
derivatur. Quod si explicationi huius vocis diutius
immorari, inque illam pluribus inquirere, operae pretium existimasset vir eruditus, veram eius signis scationem, obviam sane et facilem, nullo negotio subodoratus fuisset. Quod tamen, ut fieri possit, a genuina primum et antiqua nominis Aegyptiaci scriptura eruenda est. Vulgata των LXX exemplaria , quae plurimorum manibus teruntur, exhibent Ρααῖαν, alia Pi φαν, quae lectio satis antiqua est, et in Cop. torum versionem pariter irrepsit. Codices vero Actorum Apostolicorum c. VII v. 43 et plurimi, et a liquissimi, et optimi legunt Ρεμφα, vel Pεμψαν, quomodo et vulgata versio Latina expressit. Sic itidem locum hunc ab Irenaeo Lib. IV C. XV n. I edit. Μassuet. aut antiquo eius interprete Latino citari videmus. Origenes autem adversus Celsum
Lib. V p. 236, cuti quidam Codices habent
u In Dissere. de unqua Coptica cinter Dissertationes, quae Collectioni orationis Dominicae, in varias linguas trans latae , subiectae sunt a pag. Io9.
Meseb Ilus edidit, sed da Ia Rus p. 583. pullam vero de varietaiu lectionis in codd. MSS. mentionem feci .
53쪽
Stephani verba citans, leot .Pομιφα, quam lectionem tuentur etiam, in versione Graeca LXX Interpretum Amosi, editio Complutensis, et AntWerpiana, neque illam spernendam esse putem. Non citra rationem, ex his colligi posse opinor, vetustam et genuinam 'των LXX nominis huius scripturam fuisse Pεμέγα, vel Pοριφα, quod plane idem est, quodque nobis veram vocis huius Aegyptiacae significationem aperit. Etenim P. ιφα, sive malis Pομφα, nullo plane apice
immutato, REGEM COELI sonat. pH, vel po
potius, quamquam vocales, apud Aegyptios praecipue , mirum in modum inter se permutentur, regem
fgnificat. Tametsi enim in nostris Coptorum libris, DdpD, et cum articulo generis masculini PSDdpD, vel quod idem est, φI 1PD, ad designandum regam ,
constanter occurrat, mini tamen dubium non est,
quin primitivum vocabulum fuerit pri, Vel PD,
quod postmodum, ut innumera alia, cum articulo in desinito in unam vocem coaluit. Iam dudum, et verissime quidem, Salmasius observa vit, de Lingua Hellen. p. 39o, 39I, antiquiores linguas monosylla. bis ut plurimum constitisse, quae recentior demum aetas, additis syllabis, protraxit: quod de linguae Aegyptiacae vocabulis pariter dicendum esse, facile concedet, quisquis ad rem hanc considerandam animum suum appulerit. Quod itaque recentiores extulerunt DdpD, et cum articulo Tl,Odpo, vel φONpo, vetustiores dicebant ac scribebant cx pH vsti ΡΟ,
et x Ex compositione multorum vocabulorum Aegyptia. corum, hoc ita certo colligitur, ut dubium non supersit. Observavit hoc etiam clarissimus vir, Franciscus Smis, Br mensis, in dissertatione, quam iuvenis ante hos XI. I annos
54쪽
AEGYPTIORUM DEUS. et cum articulo ψpo, vel φpH, quod ex Dialecto
Aegypti superioris, quae nunc vocatur Sahidica, quaeque communi Dialecto est antiquior c a, conis firmari potest. Θ , quod vocabulum in Coptorum libris frequentissime occurrit, Coelum designat: ubi tantum observabis, E Aegyptiorum aliquanto obscurius pronuntiari solitum fuisse, ita, ut ad ΛGraecorum fere accedat. Cuius rei in vocabulis Aegyptiacis plurima exempla occurrunt. Ep QR est nomen mensurae Aegyptiacae, quod a . Graecis αρταβη vulgo scribi et pronuntiari solet, ut pluribus docui in Cpllectione vocum Aegyp t. MS. stom. r Opusc. p. 39, 4oJ. quo nomine Aegyptii θὸν αιωνα designant, Graeci φανης efferunt, ut ibidem in v. ψάνης monui st. I p. 37a - 37 J, et sic in aliis. Ceterum
' Bremae edidit a. I I p. de Amuleto quodam Gnosticorum, ubi pag. II haec lego: Nam PHΟΥΩ et PΛΟΤΟΣ ΙΣtinum et idem in lingua Aegaptiaca. PH est Sol - et κατ'
ἐξοχὴν princeps, seu nOTO s orso J est abundam
ita- Ephes. I. I9. PHOT D etao Princeps abundans potentia. γ) Z hic in e EZ pariter non est Graecorum Z , sed Lari
tum est. Pronuntiandum itaque Meh, vel UM. Notabis obiter, iam olim a Prisciam observatum fuisse, in Drorum et Aegaptiorum dictionibus, solere etiam in sine aspirari mea-us. Lib. I col. SV edit. Pulschii.
Mingarauius ad Aegyptiorum Codicum reliquias pag. xvi Ide hac re dubitat. sed contrarium verum iudicant alii. interque eos inis primis A. A. Georgius , in Praefat. ad Fragmentum Euans. Iohannis Graeco- Copto. Thebaicum, pag. Xxv-XXXVII, cuius arm menta, sive gravioris ponderis, sive levioris, digna certe sunt, ad quae literarum gyptiarum studiosiores diligenter attendant. Duiligod by Corale
55쪽
rum, cum Aegyptii cet) nomina sua flectere non soleant, uti Graeci et Romani faciunt, oin hoc loco nota esst status construisti, vel, si exἱ genio Grammaticae Graecae et Latinae loqui malis, nota geni
phah. Neque omnino aliud Aegyptiis superest vocabulum, ad Regem Coeli indicandum, nisi circumscriptione uti vellat,
Numen illud, de quo loquuntur Amosius et Steph nus, fuit Aeraptiacum; quod pluribus rationibu
probatur. Non erit, credo, quisquam, qui non hanc intem pretationem facilem et verosimillimam dixerit. Vides vocabulum Aegyptiacum, quale rerum circumstantiae poscunt. Vides vocabulum Aegyptiacum, a LXXSenioribus literis Graecis sic expressum, ut investigari nullo negotio queat, utque nulla, ne minima quidem contorsione, aut mutatione opus sit. Vides vocabuli illius signiscationem non longe petitam, sed facilem, et rei, de qua agitur, perquam accommodatam. Quis non illico intelligat, per Regem Coeli alium, praeterquam Solem, intelligi non posse' Et vero cultum illum, quem Amosus et post eum Stephanus MartIr Israelitis exprobran*, respeetisse Astra E J Varro de Ling. Lat. Lib. VII p. 97 edit Steph. observat, Aera tornm vocabula singulis casibus diei, i. e. ,
56쪽
' Astra Coeli, Solem cumprimis et Lunam, attente vaticinium Amosi atque orationem Stephani legenti, manifestum omnino erit. Amosus enim te1tatur, - ipsos portasse IIad Stellam Deorum suorum, id est,. ut doctissimi interpretes exponunt, stellam, Deum suum. LXX interpretes, quos sequitur hic Steph nus, habent -ρον, quod saepius κατ- a Solem indicare certum est. Id ipsum luculentius Stephanus significat, quando ad Amosi verba provo' cans, Aet. VII. 42, ait, Israelitas cultum exhibuisse Πατια του Ουρανου, exercitui Coeli, perquam sane - ad explicationem noliram apposite. Stephanus ait, Israelitas coluisse exercitum Coeli, i. e. stellas at
que sidera. sve pData sis autem est
Rex Coeli, vel Dux exercitus Coeli. Coni. etiam infra 'S xiv. Cum idem S. Stephanus non obscure in- nuat . ut supra iam annotavimus, Israelitas in deseris to rediisse ad intermissum aliquamdiu vituli aurei cul- tum, non est, quod dubitem, Rempham fuisse ipsum illum vitulum, vel bovem, cuius cultum in Aegypto viderant, et posthaec in deserto imitati sunt. Sive iam bos ille aureus vel vitulus repraesentaverit Apim , sive aliud quoddam Aegyptiorum simulacrum, in speciem bovis efformatum, quod pluribus excu- tere, nimis prolixum nunc foret, certum tamen est, sigmentum illud Aegyptiorum, quod Israelitae imitari voluerunt, symbolum fuisse Solis, eiusque vir tutes et beneficia adumbrassis. Omnia namque simu- .lacra Aegyptiorum sacra, speciem bovinam referentia, ipsis emblemata Solis fuisse, et probari aliunde facile potest, et a veteribus quoque observatum iam est. Ita enim Macrobius Saturn. Lib. I c. 2I: Taurum adca Schol. in Arati Phaenomena, P. 3 edit. OXon.
57쪽
ad Solem referri, multipliei ratione Aenprius cultus ostendit. Et Plutarchus de Is. et Osir. p. 6s3 edit. H. Steph. Βουν γαρ υσέριδος εἰκονα καὶ γῆν cputo scribendum γῆς ) νομιζουσιν , Bovem re erentur , tii imaginem Osiridis et Terrae, sive Isidis. Isis
enim certo respectu Lunae, alio respectu Terrae symbolum erat. Boves mares ad Osiridem, Boves foeminae, seu vaccae ad Isidem referebantur. IGque facile ex omnibus huiusmodi sacris bovibus Aegyptiorum, quorum in ' antiquitate illius gentis mentio sit, perspicitur. Celeberrimus omnium erat Taurus Memphiticus, patria ipsorum lingua Apis dictus, qui, etsi ob mysticam sacrorum rationem, quam nunc non tango b), Lunae sacer, re ipsia tamen symbolum erat Solis. Aliis non indigemus amgumentis, cum veterum testimonio id nitatur, inter quos Strabo Geograph. L. XVII p. 555, edit. Castub. I 16od de Memphi disserens, inquit, τε τού 'Ἀπιδος, ος ὲςιν ο αυτὸς καὶ ' O ρις. Post hunc sanctissimus Aegyptiis habebatur Mnevis, Taurus Heliopolitanus d. , cuius simulacrum singulari ratione Soli
denb. Aelianus de N. Anim. L. xi c. XI. Porphrius apud de Praeparat. Evang. Lib. III c. XIII P. II, edit. R. Steph. Lutatius in Statii Thebaid. L. III v. 478. Anon, apud Suidam in Μέμφις. Iunge Diodorum Sic. p. 19. B. lib. I cap. 2I, 22. J- eb Plutarchus de D. et Osir. p. 677 ait, pideri, Apin Derum esse Osiridi; et sic Diodorus Sic. p. I9. Erat tr ditio apud Aegyptios, Animam Osiridis morientis migrasse in Apidem , teste Diodoro Siculo Lib. I p. 76 sin. L lib.
I cap. 85J.. Plutarchus eam traditionem ita exprimit , Apidem esse imaginem animae Osiridis, de D. et Osir. p. 639. sn. et 645. Non male igitur Macrobius Satura. L. I c. xxx
p. aIa, Apis, in Civitate Memphi, Solis instar excipitur. d) Ammianus, Aelianus, Macrobius, Eusebius, Suidas, Iocis citatis, Plutarchus de Is. et Osiri p. 649. Diodorui Sic.
58쪽
sacrum fuisse atque dicatum, omnes consentiunt. Tertium hisce adiungit Macrobius, Satum. L. I C. XXI,
Pacin, Hermunthi in Aegypto superiori religiosis ritibus cultum , quem ait Soli consecratum esse, et praeterea insignem miraculis convenientibus naturae Solis. Hisce quartum addas licet, Onuphim, Aelimo. memoratum de N. Anim. Lib. XII c. XI, quem ab Apide et Mnevi, de quibus alio loco egerat, distinguere videtur. Cumque Apin Memphi, et Mnevin Heliopoli nutriri commemorasset, Onuphis huius civitatem nominare , ob asperitatem nominis, reformidat. Et hunc onuphim quoque Soli dicatum, aut ejus imaginem fuisse , exinde recte colligas, quod, non secus ac Apis et Mnevis, colore nigro insignis fuisse perhibeatur. Hanc enim nigredinis causam in Mnevi aD ferunt Aegyptiacarum antiquitatum scriptores
Aliam nigredinis cautim praeterea adsert Plutarchus de Isid. . p. 649. Mitto iam quaerere, utrum haee vera ratio moris huius Aegyptiis fuerit; 'mihi sufficit observasse, ad ritus Aegyptiorum sacros pertinuisse, ut hos Soli consecratus, et Osiridem referens, atro
colore insignis esset. Quin imo ipsum Osiridem Λegyptii. in fabulis suis mysticis, perhibebant D μελαγχρουν colore nigricantem fuisse, ob rationem sine dubio arcanam. Quae cum in Onuphi servata etiam fuerit, aliter existimare non licet, quam hunc etiam virtutes et beneficia Solis adumbrare debuisse. l Ηisce, quae modo disputavi, obstare videtur, quod vitulus ab Israelitis in deserto conflatus, non ater fuerit, sed aureus, eX quo concludere quispiam posset, inter Tauros Aegyptiorum sacros, et vitulum Israelitarum, eximiam animadverti discrepantiam, .neque adeo hos,
59쪽
fingendo vitulum aureum, illos imitari voluisse. Harum illa discrepantia tanta non est, quanta primo intuitu apparere nonnullis posset. Nam et flutarchus δovis aurei in Aegypto eommeminit, velamento nigro
lassino contecti, de Issi et Osir. p. 653, quale quid in
bove suo etiam observare potuerunt Israelitae. Me rito etiam in dubium vocari potest, utrum eadem fuerit ratio smulacrorum lasorum ex metallo, vel ex alia materia sculptorum, quae Taurorum vivorum erat. Denique ratio sacrorum non poscebat, ut in simulacris omnibus Osiridis fieret, quod observabatur in
quibusdam. Diversus erat, iuxta mysticas Aegyptiorum rationes, Osiridis respectus. Modo ut absens lugebatur , modo ut inventus cum gaudio excipiebatur. Vtriusque rei memoria certis in urbibus, certis diebus, peragebatur, et in singularibus simulacris conservabatur. Etsi itaque opus non esset, ut in omnibus
Osiridis emblematibus nigredo compareret, in Tauris tamen sacris, ubi aderat, ad Osiridem haud dubie r ferebatur. Quamobrem, si Israelitae, vitulum aureum in deserto fingentes, Aegyptiorum superstitionem imitari, et in emblematibus mysticis virtutes Spiritus aeteriai et invisibilis venerari voluerunt, in quo, praeeunte ipsa S. Scriptura, docti sere omnes consentiunt, dubium vix cuiquam erit, quin Astra, Exercitum Coeli, cum duce suo, Sole, cultu religioso praecipue prosecuti fuerint. Et hunc quidem irorum, cumprimis Solis et Lunae cultum, absonuisse vetustissimam idololatriam, cum Aegyptiorum, tum aliorum quoque populorum, ab eruditissimis viris iam dudum plenissime demonstratum est, et inprimis a G. L. Volsio in erudito opere de Theologia Gentili, sive de origine ac progressu idololatriae , Lib II Part. I cap. I et seqq. , cap. I 8 ac seqq. , et
60쪽
Remphah nomen Sosi apprime convenit. Amosius ipse explicationem nostram iuvat, et confirmant etiam obseerxationes Criticorum in locum Amosi Erat itaque Remphais idolum Aegyptiorum, in quo ipsi virtutes et beneficia Solis, deorum suorum maximi, venerati fuisse censendi sunt. Quis iam non facile concesserit, Aegyptios per nomen , quod idolo huic imposuerunt, Remphais, i. e. , Regis Coeli, hoc
ipsum eleganter' expressisse Τ Habet coelum exercitus suos, stellas atque sidera, quibus omnibus veteres cultum decreverunt, quia eorum essicacia et vi, sive influxu, omnia generari, animari, fieri, geri ac procurari existimarunt. Isti vero siderum exercitui iidem Communiter ducem aliquem, aut, si mavis, duos duces, regem et reginam, Solem nimirum et Lunam, praesecerunt. . Tritum ac pervulgatum est, orienta tales, non minus quam Graecos et Romanos, Solem cognominasse regem, Lunam vero reginam. Quare cum Stephanus Martyr mentionem fecisset exercitus Coeli, cui Israelitae cultum religiosum exhibuerint, perquam commode subiicit Remphah . ducem huius exercitus, regem Coeli, in quo uno resiqua etiam sidera, quibus ille dominatur, venerati merito censentur. Et idem plane, aut certe simile Numen, Amosum quoque subinnuere, verba eius , accurate pensitata, non obscure inflicanti Ira enim Iudaei s
hernaculum regis vestri Vocat idolum hoc regem ipsorum, quo ipso, sive hic iam si nomen proprium Molochi, notissimi Ammonitarum ido. li. sive sit nomen appellativum, in genere regem vel
Numen designans, quod mjhi magis probatur, nihil aom. II. D aliud