장음표시 사용
271쪽
Est istud quidem aliquid, sed nescio , speciosum magis sit an velum . Nam quo cele Tiores Sunt contractionum vicissitudines , eo minus spatium alternis dari relaxationibus, eo que imperfectiores has esse Oportet di quare facile intelligitur , hac sola Velociore arteria Ium constrictione Sanguinis uberiorem affluxum
usque adeo iuVari n*n posse , ut potius impediti debeat. Sed concedam tantisper, fieri posse, ut Solito maior sanguinis copia ad vasa ab irritatione frequentius constricta appellatur; tamen non intelligitur; quomodo sic accumulati Sc vasa distendere posset . Nam, quoties Contraherentur arteriae minimae, toties sanguinem propulsurae essent in venas proximas, quarum opera omnis abundantia a locis irritatis protinus amoveretur . At ais forte . Venas minimas , eo tempore occludi de sic
prohiberi sanguinem alias tu eas transiturum Nimirum vide , annon haec in Panis sit fictio , ad tuendam & quomodocunque exornandam
veterem sententiam de humorum congestionibus ex solo ar eriarum Velociore motu pendentibus , iuventa 8c coinposita. Quid enim An nescis in plerisque saltim corporis sedibus , Venarum principia de arteriis minimis existere An ergo credibile est, partes simil-ὲimas, linmo vero easdem, ab eodem stimulo,
eodem temporis momento , contrario modo
272쪽
assici . ut arteriolae minimae sanguinem & solito maiore copia assi uentem in se recipiant , & receptum velocioribus urgeant ictibus; v nae autem constrie his suis ostiis eundem remo rentur A nervis tanquam a laqueis quibus dam venas partium, quae turgent, conitringi, Itidem merum commentum eis r nervi enim . quanquam musculis, quibus implectuntur, coa tradi ilitarem impertiunt , ipsi tamen conitringi
Plane non possunt. Caeteruria haec eo Consilio disputavi , ut turgorem vitalem non a Venam rum conitrictione initium sumere olfenderem . Illud vero non nego , turgore iam oborto Scaliquantum provecto, venis Comprimi, quod,
quomodo fieri possit, alibi a me demonstratum
est. Sed liquet, hanc venarum compressionem turgoris non caussam sed effectum esse . Supra scripsi. universum corpus humo Tibus plenum esse, totamque eius superficiem, dum integrae vitae vires sint, turgere. Atque hoc etiam plerique soli cordis tribuunt robori, sanguinem caeterosque humores quo quoversus, & in remotiis mas quaslibet corpo xis sedes propellenti. Cuius sententiae potissimum argumentum ab leo repetunt, qu Id. lan Auescente . magisque adhu deleto cum vita
Cordis vigore, corpus totum marcescat, S ,
Ut aiunt nonnulli, collabatur. Quod cum in se verum sit, tamen vehementer dubiis , an
273쪽
magnam vim ad id, quod illi volunt, prohandum habeat. Nam, ut taceam , de cordis vi in minimis vasis adeo parum superesse, ut multi, an eo usque illa pertineat, dubitaverint, notissimum est, corpus neque aucta cordis motus vehementia semper magis turgesce- Te, neque Semper, cum tardior debiliorque ille motus sit, marcescere . Atqui repugnangest, essectum aliquem caussa sua si modo vera caussa est invalescente non augeri , ea. que deminuta non minui . Praeterea, si tanta fit arteriarum, praecipue minimarum, segnities Se inertia, ut sanguinem recipientes solummodo cordis cedant impulsui , seque distendi coactae quasi, patiantur, nihil ipsae agant, non video, cur animali repentina morte ex stincto totum corpus subito saccescat. Nimirum si arteriae, cum a sanguine distenduntur, otiosae essent, necessarium foret, eas a morte distentas manere sanguine , quem novissimi cordis impetus appulissent. Si obiicias, san guinem, qui proxime ante mortem in arterias minimas pervenerit, vel superstite harum con tractilitate viva in venas. propelli, vel a venis ipsis sorberi , - i , promtu est responsio. Scilicet incredibile , est, arterias, quae in vivo animali nulla vel exigua contractilitate instructae esse dicuntur, eandem extincta vita nuncidemum adipisci, neque intelligo, quomodo
274쪽
post mortem sorbere possint Venae, quae per sistente vita sorbendi facultate usque adeo deinstitutae esse creduntur, ut multis magni nomminis Pnysiologis solo cordis impulsu sanguine repleri videantur. Porro monendum est . mor
tem, si lento gradu ingruit, plerumque iuextremis corporis artubus primam sedem fige re, ut saepe, his iam torpentibus, vita, Seusu ia firmitate pri itina orbatis cor non solum Celerare motum, verum etiam solito maiore motum impetu micare sentias. Iam, si in repletione & distensione vasorum, haec Otium agant solique cordis vi sanguinem propellenti Concedant, quid, quaeso, impedit, quo mi nus ista vis, in extremo vitae articulo sum perstes adhuc, immo concitata, inertia vasa, sanguine in ea proiecto , impleat Quae enim Vasa , cum integra vita esset , nulla renitendi potentia instructa erant, ea, deleta partium, quibus insunt, vita , multo minus distendenti se impulsui renisura esse . perspicuum est. Haec disputantem forte interpellabunt , quibus ego fruitra niti Sc cum umbra pugnare Videar. Nempe monebunt, plerosque nostrae aetatis Ρnysiologos, repudiata iam duduin antiqua illa sententia de in fiuito cordis in universa vasa imperio, arteriis vigorem Proprium, quo acceptum a corde sanguinem propellant, tandemque in conterminas venas commeare com
275쪽
gant, tr buere. Perspeeho autem isto arteriais rum vigore corporis vegeti Sc vivi plenitudinem , eiusdemque languentis 8c mortui colla psum facillimo negotio explicari posse. Ne in-pe arterias vicissim a sanguine eX corde proinfecto distendi, eumque receptum nisu proprio& contractione ulterius provehere; alternis hisce arteriarum sanguinis impulsui cedentium dilatationibus eumque sua vi urgentium con strictionibus fieri, ut vitalis latex per universum corpus di manet, illud undique repleat didistendat, tandemque venis tradatur; languescente autem Uita minimas arterias sanguinem, quem novissimum a corde acceperant, constrictione sua in venas propellere, cumque nihil amplius per maiora vasa assiuat, vacuas relinqui r inde totum corpus exinanitis superficiei vasis flaccescere. Haec audio, quin me victum sentiam.
Nam istud quidem verissimum est, sanguinem alin arteriis harum nisu proprio moveri & per
universum eorpus diffundi; at non aeque verum est, hac ratione plenitudinem corporis vivi id vegeti, di , quae mortem subsequitur, flacciditatem , dilucide explicari. Nempe sic quidem causa declaratur, quamobrem San guis , ut in arterias ad Ventavit, propellatur
ulterius, aliique undae identidem locum faciat ; sed, quod perhibetur vel certe non
276쪽
obscvie fgn ficatur, arterias, cum distendantur, otiosas esse, seque sanguini ad vecto non sua vi, sed coactas. accommodare, id quidem
Uagnis premitur dissicultatibus. Quid enim
Si inertiae, non actuosae essicientiae tribuendae ih arteriarum repletio, ad hoc ipsum, ut sanguinem recipiant, vita iis non opus est . Cur igitur, quando mors extremas corporis partes occupavit, cordis superstite motu sanguineque per illum in vasa maiora proiecto, arteriae minimae non amplius dii enduntur pNempe ais, Sanguinem tunc ex arteriis, harum constrictione, in venas propelli Atqui illae, stimulo reniti contrahique, n: si vivae, haud possunt. Quando igitur, quod posuimus, continuato adhuc cordis motu, extremi Corporis artus, cumque his arteriae minimae vitam amiserunt , contractilitatem , quae vitae
dos erat , in iis periisse necesse est ; ideoque
Collapsum 8c inanitatem arteriarum, constrictio ni, quae fieri desiit, tribuere, absurdum est. - Paullo aliter res se habet in arteriis maioribus , quae a propriore corde sanguinem accipiunt. Nam ex his, si forte vulneratae fuerint, sanguinem ab initio , magno Cnm im-Petu prosilire, tum paullatim parciorem effundi , tandem , emortua discissi vasis contractilitate, in extremo eius ollio quiescere ic Coa Κulari, notum est. Iam, si in minimis etia ua
277쪽
arteriis distensio , . quam a sanguine patiuntur, unius coidis essicacitate fieret . nec illae , ni si in contractione , propria vi quidquam ipsae molirentur, in extremo vitae articulo idem. quod in maioribus fieri diximus. in minimis arteriis pariter Observaturi essemus e nempe in his quoque coniti nius esset sanguis, quem, amissa cour radii litate. propellere non possent. At omnia coni Iaria fiunt. Igitur, si corpus, dum vivit, humoribus turget, si omnia eius Nasa, minima etiam , plena sum, id quidem
non a pleria Ium Ginimarum , cordis maiorumque vasorum impulsui Cedentium , t aertiae , sed propriae earum actioni , qua sanguini
adventanti se accommodent , t libuendum esse uiuetur .
Nunc illos et Iam audiamus, qui corporis vivi plenitudinem & turgotem calori insito, eiusdemque post mortem inanitatem caloris defectui assignant. Igitur illi, ad caloris notissiminam illam facultatem proVocantes, qua Cor POra e X pandere solet, aiunt, animalis vivi Sanguinem a calore omnia pervadente rarefieri , vasa autem dilatari ; ideoque fieri non PDiIe, quin totum corpus, vasis undique ex pansis & sanguine tenui disseriis, turgeat, Contra, postquam cum vita calor proprius extinctus sit. comiti' s vasis, densatoque sanguine marcescat, & quasi in se considat. Ρrci
278쪽
pterea etiam corpus eiusque partes calore sive per moibum invaluerit , 'sive foris applicatus fuerit, expandi magis de non mediocriter intumescere, unde Sc illud sit . quod vel es per hiemem corpori aptae, media aettate minus commodae videantur. Α frigore autem, tum externo, tum febrili, corpora adstringi& graci lora fieri, neque aliam ob ca Tam Pallorem per universam cutim diffundi, nisi
ob vasorum minimorum adit rictionem Sc san-gainis densati in vasis maioribus retentionem . Magnam sane veritatis speciem haec disputatio habet, sed ne inanis ea sit, vehementer Vereor. Verum utique est, a calore pleraque corpora solida expandi de fluida rare- fieri; sed egregie, falluntur, qui calorem in corpora viva perinde ac vita dei ituta parem im exercere putant. Nam qui vivis animalibus iis praecipue, quae a calido sanguine cognominantur secundum naturam inei , ca lor, eum, dum vita viget, notissimum est, ita stabilem suique semper similem esse , ut nullis facile stagoris calorisque exterui vicissim ludiuibus immutetur; neque ex sensu frigoris aut caloris, quo assicimur, calor proprii cor Poris aestimari debet. Saepe enim fit, ut febricitantes , hypochondriaci , aliique aegroti de molesto frigore vel calore conqueranturta ab ira, cursu, mero intemperantius hau-
279쪽
275 HEa EusT EIT sto, exquisitus caloris sensus nastItur; nihilo tamen magis acutum era calorem internum , thermometri ope facile cognoscitur, quod , si hominum sic aestuantium corporibus applicueris, liquorem vi η unquam ultra caloris nativi animalis gradum attollit videas. Porro
in celebribus illis BANKSII & SOLANDRI
experimentis, corpora, cum aer externus admi 1 gradus FAHRENH. calefactus esset, suum caloris modum tam pertinaciter retinuerunt , ut mercurius in fistula thermo metri , huius globo in os immerso, ad so8 gradum subsideret, quod palorem indicat nativo decem tantum gradibus maiorem . In alio DOBSONI
experimento, cum aeris astabientis calor et a graduum esset, calor humanus non supra Iozgradus adscendit. Et tamen calorem aestivum. licet nativo proprii corporis calore aliquanto minor sit, moleite ferimus, ab eoque corpus, quod exstimulat, solito magis intumescere somlet. Contra ab immani brumae frigore, quo gravissime affligimur. internus calor , dummodo vitae suus vigor constet, non minuitur. Quae cum ita sint, facile, me etiam non mouent: , intelligitur, a calore corpora viva non eodem. quo inanimia solent, modo assici; deinde . sis ite in iebribus, vel a calore externo, cor pus animale eiusve partes plus solito turgeant, id neque caloris in te ini Sc proprii incremento
280쪽
quod nullum sere esse ostendImus neque communi illi caloris vi , qua . Per corporum potos i diffisus, ea distringere id rarefacere
solet, tribuendum esse, tandem a frigore ex terno insitum animantium calorem , dum integra vita sit. non extingui, ideoque, si corporis vivi superficies a frigore externo interdum ad stringatur , eius rei rationem non a refrigerio sed aliunde repetendam esse . Praeterea, linativus animantium calor plenitudinis istius αturgoris vitalis, de quo nunc loquimur, caussesset; animalium , quibus frigidum sanguinem esse vulgo dicunt , cadavera non essent statima morte collapsura. Horum enim calor. dum vivunt, aeris vel aquae ambientis calori patest . ideoque non pOilant , extincta vita , re frigerari . Atqui raΠarum etiam, serpentum, piscium , aliorumque huius generis animantium cadavera , a morte statim flaccescunt; ergo non potest viventium plenitudo a calore, ne que emortuorum marcor a refrigerio profici sci . His adde, quod in membris resolutis haud raro observamus , collapsa flaccidaque cute colorem naturalem etiamnum superesse;& saepe a vehementissimo febrium ardore, vivi tali labefactata , turgorem usque adeo non augeri , ut potius omnia contabescant Sc sac-ceant . Dum haec, quae modo Proposui, me Cum reputo, a me ita petrare non Possum ,