장음표시 사용
41쪽
26 LIBER DE UΤILITA ΤΕ lis versibus laudes Μarcelli continentibus Virgilio numerari jussisse. Quid ego nunc
Cilnium Μaecenatem commemorem, sui temporis poetarum amantissimum, Horatii Flacci praecipue, quem rure Sabino donavit, &a quo pars animae suae appellatus est Nota sunt haec & pervulgata. Sed quanto in honore suerit Antonius Panormita, saeculo a Christi adventu decimoquinto poeta celeberrimus, apud Alson- sum Aragonium Regem Neapolitanum, ingenti animo principem , bonisque litteris haud leviter imbutum , pauci noverunt . Eum scilicet Rex in loco praeceptoris dilexit & coluit: eum ex aulicorum turba delegit qui sibi a commentariis, ab epistolis,
a consiliis esset. Cum eo quotidie a prandio colloquebatur, ejus eruditione fatigatum seriis cogitationibus animum reficiens: quodque vehementer quis admiretur, ipsi Virgilium explicanti Μessanae sua manu ministravit, potu scilicet praebito, aulaeque proce. res inservire jussit. Singularem sane rem at. que invidendami Longum esset enumerare, quot legationes obeundas, quot pingues redditus ab Alsonso acceperit Panormitae quan iis muneribus quum auri argentique , tum aedium
42쪽
POETICE S. CAPUΤ ΙΙ. et rudium amplissimarum a Rege liberalissimo , veraeque doctrinae ac Virtutis aestimatore justissimo auctus & decoratus fuerit. Pari quoque gratia floruit Antonius in aula Ferdinandi Regis, qui patri Alsonso successerat; donec aetate consectus mortem obiret, beatus
ad ultimum vitae diem. Sed nimirum paucissimos Panormitas, magnis honoribus & opibus dignos, qui regibus aeque ac ille uti
sciant: pauciores fortasse Alfionsos, quorumst animus sortunae par , invenire possis. Haec tamen exempla satis docent, poetarum genus cum egestate, ignobilitate, humilitare non semper luctari. Neque solum excellentibus in scribendo carmine ditescere contigit, sed interdum etiam deterioribus, & vix mediocritatem adineptis . Gratus Alexandro Regi magno fuit ille Chaeritus, incultis qui versibus o male natis Rettulit acceptos regale nomisma Philippos a
teste Horatio Epistola I. lib. a. Quum igitur de pictura & sculptura serendum judicium esset, Alexander ingeniosum & intelligentem se praestabat e caverat enim edi.cto, ne quis, praeter Apellem, eum pingere , Vel, praeter Lysippum egregium sta
43쪽
tuarium, e X metallo fingere auderet: con tra si eum ad poetarum libros dijudicandos vocavisses, ut Horatii verba usurpem,
Boeotum in crasso Iurares aere natum.
Quae profecto judiciorum inconstantia his etiam temporibus animadverti potest: videas enim saepius, optimorum artificum statuis atque picturis ineptissima Epigrammata plerumque subscribi. Ut rem igitur in pauca contraham, quod pertinet ad paupertatem poetis objectam; poetae vel divitias honeste parare possunt, vel saltem adversam
sertunam aequo animo ferre: quorum alterum hominis est non contemnendi, alterum
laudandi quoque . Iam illud consideremus, an poeticam facultatem ideo despicere oporteat, quod plurimi nomen poetarum sibi arrogent, & scribendo carmini temere manum adm Ueant,
neque natura satis ingeniosi, neque doctrina exculti , sed tantum Opinionis errore, vel imperitorum aut deridentium laudibus decepti. Non dissiteor, malorum poetarum turbam esse maximam , eorumque carminibus vel lectis, vel auditis molestiam potiusquam voluptatem creari . U I C Q. V I Denim ad delectandum inventum & compari
44쪽
POETICE S. CAPUT II. as ratum est, nisi valde in suo genere excel-Jat , finem arti propositum adeo non asseis quitur, ut ab eo quam longissime aberret, immo affectionem pariat delectationi contrariam : nisi sorte ineptis carminibus risus ineptior nonnumquam excitetur. Atque hi
quidem Choerili, Suffeni, Caesii, Aquinii, Bauli, Μaevii, Anseres, jure irridentur &exsibilantur; melius enim aliquanto de re publica & hominum societate mereri possent, si agro fodiendo, gestandis oneribus, jumentis agitandis operam locarent , quam invitis Musis & Apolline laevo sacrum poetae nomen sibi sumendo ac turpiter contain minando . Hi sunt videlicet qui artem pulcherrimam , & studiorum partem maxime liberalem apud vulgus infamant et horum
culpa factum est , ut versuum satietas &fastidium ceperit homines, ac nihil jam sit poeta vilius, nihil abjectum magis. Quod tamen poetica plurimos nacta sit amatores, quod optimatibus & plebeculae simul placeat, quod nemo sere communi sensu praeditus, ejus pulchritudine non capiatur, id egregiae disciplinae pretium & existimati
nem in animis cordatorum minuere non deinbet , sed potius augere : haec enim omnia qua
45쪽
3o LIBER DE UTILITA ΤΕ quae nobis dignitatem ac splendorem ejus
ostendunt , ad vituperationem & contem tum, irrito ac maligno conatu, detorquenda non sunt . Haec est scilicet rerum omnium conditio in quibus non adumbrata solum sed expressa boni species elucet , ut intuentium oculos mirabili quadam voluptate detineant, & sui desiderio unumqueminque inflamment: nam BONI natura publi
ca est, non privata; diffundi & propagari
amat, non seorsum & secreto haberi. Μedicina ut hoc potissimum exemplo utamur facultas est nobilissima & humano generi utilissima , siquidem corporis temperationem integram servat , eademque sanitatem, rem tam optabilem & necessariam , aegrotis pollicetur et iccirco non solum do.cti , & philosophia ceterisque ad jumentis probe instructi , sed etiam indocti , putapharmacopolae , circulatores, delirae anicuis Iae, & quis non praeterea' in ea se libentiter exercent. Μusica, quae magnum habet cum poesi commercium, incredibile est quanta suavitate audientium animos demulceati non dissicile tamen invenias , qui se musicos haberi velint , absurde canentes atque
psallentes: deinde paucissimi sunt, qui modo
46쪽
POETICE S. CAPUT II. grdo aerem ducere ac vocem mittere possint, quos interdum cantitare non audias . Id praeter experientiam Ovidius testatur lib. 4. Tristium Elegia r. his versibus: Hoc es cur canter vinctus quoque compede
Indocili xumero quum grave mollis opus . Cantet oe, innitens timosae pronus arenae, Admerso tardam qui trabit amne ratem PQuique ferens pariter lentos ad pectora remos , In numerum pulsi brachia versat aqua. Fessus ut incubuit baculo, saxove resedis risor z arundineo carmine mulcet Oves. Cantantis pariter, pariter data pensa trahentis Fallitur ancillae decipiturve labor. Nihilominus, tot pingui Μinerva canentibus , vel potius aures obtundentibus, integer arti jucundissimae suus honor constat,
di porro constabit. Postremo, Virtute quid melius , quid pulchrius , quid utilius λ Atqui eam boni pariter & mali valde aestimare videntur: boni scilicet, ut assequantur ; mali , ut ementita quadam imagine saltem imitentur. Nam & scelestus ille apud Horatium Epistola I 6. libri I. Lavernam furum deam ita precatur :
47쪽
3x LIBER DE UTILITATE mibi fallere , δε juso salictoque videri .
Noctem peccatis , fraudibus objice nubem . Quis tamen Virtutem rem futilem ac minimi pretii esse assirmaverit, propterea quod maxima pars hominum eam falso jactet λquum vel ex hoc potissimum Virtutis dignitas elucescat, quod ipsi etiam mali pulchritudinem ejus atque honestatem quodammodo sentiant, & insignia extrinsecus sibi circumdent . Ut igitur plurimi sunt qui se bonos videri velint, paucissimi vere boni; eodem pacto ingens est mediocrium & ineptorum etiam poetarum multitudo : optimorum vero & hoc nomine dignorum exiguus valde numerus : qui ut raro & non quotannis exsistunt , ita majore in pretio habendi sunt. C A-
48쪽
POETICES. CAPUT III. CAPUT ΙΙΙ.Honsa Voluptas quam parium Poetae ς --rum popularium Emendatis , quae poematis legendis, audiendis, specitandis oriri flet aris sublimitas dictionis, ex qua Oratores quoque princiunt I tria sunt potissimum
quae inendunt Poeticae utilitatem. Voluptatis vocabulum πολυσημον. Poetae seipsos priamum delectant, deinde auditores lectoresque . Pulchram esse Poetarum dictionem , oe in pulchritudine rerum exprimenda semper occupatam . Descriptiones poeticas longe admirabiliores oe jucundiores esse descriptionibus Horicorum. T. Livius cum Virgilio comin
OSTENDI Μ Us adhuc, nihil ossicere
Poetices dignitati , quod carminum studiosi homines parum compendii faciant,& quod in omnibus viis & angiportis ocis
Currant poetae: nunc utilitates multas &maximas quae ex hac disciplina colliguntur, paullatim aperire atque indicare inciis piamus . Tria praecipue mihi videntur esse propter quae Poetae probari debeant, atque
49쪽
in civitate retineri; nimirum Voluptas quamessiciunt; Μorum popularium Emendatio , quae poematis legendis, audiendis, spectandis oriri solet; Vis & sublimitas dictionis, unde in Oratores quoque, genus hominum civitatibus necessarium , electa & magnifica verba , sapientes & praeclarae sentenistiae, acres & vehementes figurae, factorum& animorum expressae imagines , ars denique concitandorum affectuum deriventur: quibus rebus oratio non solum ornatur &perpolitur , sed etiam mirum in modum alitur & roboratur. De Voluptate primum
Voluptatem sequuntur & appetunt omnes; nam sine qualicumque delectatione vita ipsa consistere nullo modo potest: eamdem tamensere omnes calumniantur, ejusque appetitum caute dissimulant: in quo quidem naturae ipsi adversari & injuriam facere, mihi videntur. Ambiguam enim significationem habet nomen voluptatis . Ex honestis enim rebus perinde ac ex turpibus & flagitiosis jucundus ille sensus exsistit quem voluptatem appellamus. Est voluptas quae Virum deceat , praemium atque incitamentum laborum , in animi tranquillitate , ac perturbationis Va
50쪽
evitate posita , effectrix beatae vitae , ad quam per asperam & Confragosam virtutis& gloriae Viam pervenitur. Huic voluptati convicium facere insania est : adeo enim cum recte factis conjunctam Videmus , ut ab iis disjungi nulla ratione possit: quem admodum enim sceleribus angorem, sollicitudinem, Furias ultrices, ita virtuti & honestati quietem , securitatem , delectationem comitari necesse est. Haec quamquam heroibus Sc magnis viris potissimum conveniat, nihdominus in alios etiam redundat quicumque pulchra & honesta libenter audiunt rvoluptas enim hujusmodi non solum recte factorum merces & corona est, sed etiam stimulus quidam & illecebra, cujus ope ad praeclara quaeque suscipienda homines excitari solent. Est rursus voluptas plebeja, quam Prodicus ille Chius apud Xenophontem nobis describit mulierem meretricem, habitu
corporis tenero ac succipieno, cutis cando. re ac rubore medicamentis quaesito, procacibus & vagis oculis, quae in extremos pedum digitos assurgeret , ut procerior Videretur , quae aspectuS juvenum captaret, &umbram quoque suam idemtidem contemplaretur. Haec in cibo & potu, amoribus, ii